1912

1912. urtea
Kronologia
Mendeak	XIX.a • XX.a • XXI.a
Hamarkadak	1890(e)koa • 1900(e)koa • 1910(e)koa • 1920(e)koa • 1930(e)koa
Urteak	1909  • 1910  • 1911 • 1912 • 1913 • 1914 • 1915
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1912 MCMXII
Ab urbe condita	2665
Armeniar egutegia	1361 ԹՎ ՌՅԿԱ
Bahá'í egutegia	68 – 69
Bengaliar egutegia	1319
Berber egutegia	2862
Egutegi budista	2456
Myanmarko egutegia	1274
Bizantziar egutegia	7420 – 7421
Koptoen egutegia	1628 – 1629
Etiopiar egutegia	1904 – 1905
Hebrear egutegia	5672 – 5673
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1968 – 1969
Shaka Samvat	1834 – 1835
Kali Yuga	5013 – 5014
Iraniar egutegia	1290 – 1291
Islamiar egutegia	1330 – 1331
Japoniar egutegia	Meiji 45Taishō 1 (大正元年)
Korear egutegia	4245
Thailandiar eguzki egutegia	2455
Holozeniar egutegia	11912

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

Euskal Herria

• Uztailaren 12a – 141 arrantzale hil ziren Bermeotik gertuko uretan bat-bateko enbata batek harrapatuta.
• Azaroaren 24a – 49 pertsona hil ziren, horeietatik 44 haur, Bilboko Circo Amateur antzokian egondako jende pilaketan suaren larma faltsu baten ondorioz.

Mundua

• Urtarrilaren 29a – Emakumeek gidatzen zuten ‘Ogia eta larrosen’ grebaren baitan, oihalgintzako milaka langilek manifestazioa egin zuten AEBetako Massachusettsen, Lawrence hirian. Poliziak manifestariei tiro egin zien 34 urteko Anna LoPizzo hilez.
• Apirilaren 14-15a – RMS Titanic transatlantikoa hondoratu zen.
• Urriaren 17a – Bulgaria, Serbia, Montenegro eta Greziak gerra deklaratu zioten Turkiari.
• Azaroaren 28a – Albania Otomandar Inperiotik banandu zen.

Zientzia eta teknologia

• Abenduaren 23a – Asuan-eko urtegia martxan jarri zuten Egipton.

Kirolak

• 1912ko Olinpiar Jokoak (Stockholm, Suedia; maiatzaren 5a – uztailaren 22a):
  • Joko hauetan ez zen izan euskal herritar kirolaririk.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 1a – Khertek Amyrbitovna Antximaa-Toka, tuvatar eta sobietar emakumezko politikaria, jaraunspenik gabe estatuburutza lortu zuen Aro Garaikideko munduko lehenengo emakumea (h. 2008).
• Urtarrilaren 1a – Boris Gnedenko, sobietar matematikaria, probabilitate teorian egin zituen ekarpenengatik ezaguna (h. 1995).
• Urtarrilaren 1a – Kim Philby, britainiar espioia, Cambridgeko bostak espioi taldeko kidea (h. 1988).
• Urtarrilaren 2a – Giulio Einaudi, italiar liburu-argitaratzailea (h. 1999).
• Urtarrilaren 3a – Cora Ratto de Sadosky, matematikaria, giza eskubideen eta Argentinako emakumeen eskubideen aldeko aktibista (h. 1981).
• Urtarrilaren 4a – Ignacio Kortabitarte, Kortabitarte, bizkaitar esku pilotaria (h. 1998).
• Urtarrilaren 6a – Celso Emilio Ferreiro, galiziar idazlea (h. 1979).
• Urtarrilaren 7a – Charles Addams, estatubatuar komikigilea (h. 1988).
• Urtarrilaren 7a – Giorgio Caproni, italiar poeta (h. 1990).
• Urtarrilaren 8a – José Ferrer, puertoricoar aktorea (h. 1992).
• Urtarrilaren 8a – Tadashi Imai, japoniar zinemagilea (h. 1991).
• Urtarrilaren 9a – Annemarie Heinrich, alemaniar-argentinar argazkilaria, erretratuetan eta biluzietan espezializatua (h. 2005).
• Urtarrilaren 10a – Juan Labat, Labat, argentinar pilotaria, xarean eta palan aditua (h. 2002).
• Urtarrilaren 15a – Michel Debré, Frantziako Bosgarren Errepublikako lehendabiziko lehen ministroa (h. 1996).
• Urtarrilaren 18a – David Rousset, frantziar kazetaria, idazlea eta politikaria (h. 1997).
• Urtarrilaren 19a – Leonid Kantorovitx, errusiar matematikari eta ekonomialaria, 1975eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1986).
• Urtarrilaren 21a – Konrad Emil Bloch, estatubatuar biokimikaria, 1964ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2000).
• Urtarrilaren 21a – Märit Huldt, suediar idazlea, sukaldaritzako liburuen egilea (h. 2006).
• Urtarrilaren 28a – Julia Bea Soto, nafar ekintzailea (h. 1935).
• Urtarrilaren 28a – Jackson Pollock, estatubatuar margolaria, espresionismo abstraktuko mugimenduan nabarmena (h. 1956).
• Urtarrilaren 31 – Tomas Agirre Lekube, bizkaitar futbolaria eta Jose Antonio Agirre lehendakariaren anaia (h. 1977).
• Urtarrilaren 31 – Maria Adelaida Bragançakoa, Donibane Lohizunen jaiotako Portugalgo infanta (h. 2012).

Otsaila

• Otsailaren 3a – Jacques Soustelle, frantziar etnologo, politikari eta akademiakidea (h. 1990).
• Otsailaren 4a – Erich Leinsdorf, austriar-estatubatuar orkestra-zuzendaria (h. 1993).
• Otsailaren 4a – Byron Nelson, estatubatuar golfaria (h. 2006).
• Otsailaren 5a – Rafael Eguskiza Aurrekoetxea, bizkaitar futbolaria (h. 1981).
• Otsailaren 6a – Eva Braun, Hirugarren Reicheko azkeneko berrogei orduetako Lehen Dama eta Adolf Hitlerren emaztea (h. 1945).
• Otsailaren 6a – Teofilo Urdanotz, nafar filosofo domingotarra (h. 1987).
• Otsailaren 8a – Benito Pérez Jauregi, gipuzkoar futbolaria (h. 1959).
• Otsailaren 9a - Marianne Baum, nazismoaren aurka jardun zuen erresistente alemaniarra, Baum erresistentzia taldearen sortzailea (h. 1942).
• Otsailaren 11 – Jesus Insausti, Uzturre, gipuzkoar politikari eta idazlea (h. 1993).
• Otsailaren 11 – Rudolf Firkušný, txekiar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1994).
• Otsailaren 11 – Simón Lekue, bizkaitar futbolaria (h. 1984).
• Otsailaren 12a – Lycette Darsonval, frantziar dantzaria (h. 1996).
• Otsailaren 12a – Luzia Sagastasoloa, bizkaitar andereñoa (h. 1999).
• Otsailaren 17a – Jaime Delclaux, gaztelaniazko idazle eta poeta bilbotarra (h. 1937).
• Otsailaren 19a – Anton Buttigieg, Maltako 2. presidentea (h. 1983).
• Otsailaren 19a – Adolf Rudnicki, poloniar idazlea (h. 1990).
• Otsailaren 20a – Pierre Boulle, frantziar idazlea (h. 1994).
• Otsailaren 21a – Nikita Magaloff, errusiar-suitzar pianista (h. 1992).
• Otsailaren 24a – René Portocarrero, kubatar margolari, eskultore eta ilustratzailea, XX. mendeko Kubako artista handienetarikoa (h. 1985).
• Otsailaren 24a – Jiří Trnka, txekiar zinemagilea (h. 1969).
• Otsailaren 25a – Ángel Elizalde, nafar abokatu karlista (h. 1939).
• Otsailaren 27a – Lawrence Durrell, britainiar olerkigile, eleberrigile eta saiakeragilea (h. 1990).
• Otsailaren 28a – Clara Petacci, Benito Mussoliniren azken amorantea (h. 1945).
• Otsailaren 29a – Taiichi Ohno, japoniar negozio gizona, Toyotismoaren aitatzat hartua (h. 1990).

Martxoa

• Martxoaren 2a – Ignacio Etxandi, gipuzkoar margolaria (h. 1953).
• Martxoaren 5a – Jack Marshall, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1988).
• Martxoaren 6a – Patricia Ryan Nixon, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1993).
• Martxoaren 8a – Veremunda Olasagarre, iruindar sozialista, UGTko burua (h. 1970).
• Martxoaren 8a – Juan Ramón Santiago, bizkaitar futbolari eta futbol entrenatzailea (h. 1999).
• Martxoaren 8a – Hilda Stevenson-Delhomme, Seychelleetako lehen emakumezko politikaria (h. 2001).
• Martxoaren 11 – Walter Guevara, Boliviako presidentea (h. 1996).
• Martxoaren 13a – Félix Morisseau-Leroy, haitiar idazlea eta bertako kreoleraren sustatzailea (h. 1998).
• Martxoaren 13a – Charles Schepens, belgikar-estubatuar oftalmologoa, kirurgia erretiniko modernoaren aitatzat hartua (h. 2006).
• Martxoaren 15a – Louis Paul Boon, belgikar idazle eta margolaria (h. 1979).
• Martxoaren 16a – Ziriako Andonegi, Kuireka, gipuzkoar jostuna eta euskal idazlea (h. 1982).
• Martxoaren 16a – Jose Iraragorri, Chato, euskal herritar futbolaria (h. 1983).
• Martxoaren 16a – Sabicas, nafar flamenko gitarrajolea (h. 1990).
• Martxoaren 19a – Feliciana Setoain, nafar idazle , musikari eta musikologoa (h. 2008).
• Martxoaren 19a – Hugh Watt, Zeelanda Berriko jarduneko lehen ministroa (h. 1980).
• Martxoaren 21a – Gazi I.a, Irakeko erregea (h. 1939).
• Martxoaren 22a – Karl Malden, estatubatuar aktorea (h. 2009).
• Martxoaren 23a – Wernher von Braun, alemaniar-estatubatuar ingeniaria, suziri diseinatzaile nabarmena (h. 1977).
• Martxoaren 27a – James Callaghan, Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 2005).
• Martxoaren 28a – Jose Maria Abrego, Abrego II.a, nafar erremontelaria.
• Martxoaren 29a – Hanna Reitsch, alemaniar hegazkinlaria, nazien garaian hegazkin probatzailea, hegaldi errekor asko ezarri zituena (h. 1979).
• Martxoaren 31 – Luis del Campo, nafar sendagilea (h. 1995).

Apirila

• Apirilaren 5a – Ricardo Arias, Panamako presidentea (h. 1993).
• Apirilaren 8a – Julián Berrendero, El negro de los ojos azules, espainiar txirrindularia (h. 1995).
• Apirilaren 8a – Sonja Henie, norvegiar izotz patinatzailea eta aktorea (h. 1969).
• Apirilaren 10a – Yusuf Lule, 4. Ugandako presidentea (h. 1985).
• Apirilaren 12a – Georges Franju, frantziar zinemagilea (h. 1987).
• Apirilaren 14a – Robert Doisneau, frantziar argazkilaria (h. 1994).
• Apirilaren 15a – Kim Il-sung, Ipar Koreako buruzagi komunista (h. 1994).
• Apirilaren 16a – Edmond Jabès, egiptoar jatorriko frantziar idazlea (h. 1991).
• Apirilaren 17a – André Bruyère, frantziar arkitektoa (h. 1998).
• Apirilaren 18a – Jose Manuel Urkiola, gipuzkoar futbolaria (h. 1982).
• Apirilaren 19a – Glenn Theodore Seaborg, estatubatuar kimikaria, 1951ko Kimikako Nobel Saria (h. 1999).
• Apirilaren 22a – Kathleen Ferrier, britainiar kontralto abeslaria (h. 1953).
• Apirilaren 24a – Víctor Ruiz Iriarte, espainiar idazle eta antzerkigilea (h. 1982).
• Apirilaren 25a – Simón Berasaluze Aginagalde, gipuzkoar beira-egilea (h. 1993).
• Apirilaren 26a – A. E. van Vogt, kanadar-estatubatuar zientzia-fikziozko idazlea (h. 2000).
• Apirilaren 27a – Karolina Matilde Danimarkakoa, Danimarkako printzesa (h. 1995).
• Apirilaren 29a – Glecia Bear, cree buruzagia eta ipuin-kontalari tradizionala (h. 1998).
• Apirilaren 30a – Manuel Gutiérrez Mellado, espainiar militar eta politikaria (h. 1995).

Maiatza

• Maiatzaren 4a – Paulin Solozabal, euskal olerkaria (h. 2009).
• Maiatzaren 4a – Luis Zabala, bizkaitar futbolaria (h. 1996).
• Maiatzaren 6a – Mwambutsa IV.a, Burundiko erregea (h. 1977).
• Maiatzaren 7a – Jose Maria Juaristi, Atano VII.a, esku huskako gipuzkoar pilotaria (h. 1996).
• Maiatzaren 8a – Rebeca Uribe, eskola postmodernistako mexikar poeta (h. 1949).
• Maiatzaren 9a – Pedro Armendáriz, mexikar aktorea (h. 1963).
• Maiatzaren 14a – Fernand Pouillon, frantziar arkitekto, hirigile, eraikitzaile eta idazlea (h. 1986).
• Maiatzaren 17a – Mary Kenner, estatubatuar asmatzailea (h. 2006).
• Maiatzaren 18a – Richard Brooks, estatubatuar film gidoigile, zuzendari eta ekoizlea (h. 1992).
• Maiatzaren 18a – Walter Sisulu, hegoafrikar politikaria, apartheidaren kontrako ekintzailea (h. 2003).
• Maiatzaren 19a – Koldobike Natxitube, bizkaitar maistra (h. 1995).
• Maiatzaren 22a – Herbert C. Brown, estatubatuar kimikaria, 1979ko Kimikako Nobel Saria (h. 2004).
• Maiatzaren 25a – Isidro Langara, euskal herritar futbolaria (h. 1992).
• Maiatzaren 25a – Emilio Alonso Larrazabal, bizkaitar futbolaria (h. 1989).
• Maiatzaren 26a – Jose de Azpiazu, gipuzkoar konpositore eta gitarra-jotzailea (h. 1986).
• Maiatzaren 26a – János Kádár, Hungariako lehen ministroa (h. 1989).
• Maiatzaren 27a – John Cheever, estatubatuar idazlea (h. 1982).
• Maiatzaren 27a – Sam Snead, estatubatuar golfaria (h. 2002).
• Maiatzaren 28a – Ruby Payne-Scott, australiar fisikari eta astronomoa, erradiofisikan eta irrati-astronomian aitzindarietako bat (h. 1981).
• Maiatzaren 28a – Patrick White, australiar idazlea, 1973ko Literaturako Nobel Saria (h. 1990).
• Maiatzaren 30a – Julius Axelrod, estatubatuar biokimikaria, 1970eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2004).
• Maiatzaren 30a – Hugh Griffith, galestar aktorea (h. 1980).
• Maiatzaren 31 – Chien-Shiung Wu, txinatar-estatubatuar fisikaria, fisika esperimentalean eta erradiaktibitatean aditua (h. 1997).

Ekaina

• Ekainaren 1a – Herbert Tichy, austriar autore, geologo, kazetari eta eskalatzailea (h. 1987).
• Ekainaren 4a – Jean-Baptiste Aguer, euskal herritar pilotaria.
• Ekainaren 4a – Robert Jacobsen, danimarkar eskultore eta margolaria (h. 1993).
• Ekainaren 4a – Pilar López Júlvez, espainiar flamenko dantzari eta koreografoa (h. 2008).
• Ekainaren 5a – Jean Larrieu, lapurtar militarra (h. 1969).
• Ekainaren 11 – Phạm Hùng, Vietnamgo lehen ministroa (h. 1988).
• Ekainaren 12a – Eva Crane, erleen eta erlezaintzaren ikertzailea (h. 2007).
• Ekainaren 16a – Enoch Powell, britainiar politikari eta idazlea (h. 1998).
• Ekainaren 16a – Julene Urzelai, euskal mitinlari jeltzalea (h. 1983).
• Ekainaren 17a – Anastasio Arrinda, bizkaitar apaiza, euskal idazlea eta ikerlaria (h. 2004).
• Ekainaren 21a – Mary McCarthy, estatubatuar idazlea (h. 1989).
• Ekainaren 23a – Alan Turing, ingeles matematikaria, kriptografoa eta filosofoa, informatika modernoaren gurasotzat hartua (h. 1954).
• Ekainaren 25a - Luisa Lasheras Royo, nafar etxekoandrea, Gerra Zibilean fusilatua (h. 1936).
• Ekainaren 26a – Pablo Mandazen, anaia Gines, euskal maisua, biologoa, antropologoa eta apaiza (h. 2011).
• Ekainaren 28a – Carl Friedrich von Weizsäcker, alemaniar fisikari eta filosofoa (h. 2007).

Uztaila

• Uztailaren 1a – Antonio Soraluze, Korta, gipuzkoar aizkolaria eta idi-probalaria (h. 1982).
• Uztailaren 3a – María Ruanova, argentinar dantzari, koreografo, irakasle eta baleteko maistra (h. 1976).
• Uztailaren 6a – Heinrich Harrer, austriar mendizale, kirolari, geografo eta egilea (h. 2006).
• Uztailaren 11 – Sergiu Celibidache, errumaniar-alemaniar konpositore eta orkestra-zuzendaria (h. 1996).
• Uztailaren 11 – Bernard Lavielle, frantsesezko baxenafar idazlea (h. 1997).
• Uztailaren 14a – Northrop Frye, kanadar hitzaile eta literatura-kritikaria (h. 1991).
• Uztailaren 14a – Woody Guthrie, estatubatuar folk musikaria (h. 1967).
• Uztailaren 20a – George Johnston, australiar kazetari, gerra berriemaile eta idazlea (h. 1970).
• Uztailaren 24a – Arturo Acebal Idígoras, argentinar-bizkaitar margolari, eskultore eta zeramikaria (h. 1977).
• Uztailaren 31 – Milton Friedman, estatubatuar ekonomialari eta intelektuala, 1976ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2006Uz

Abuztua

• Abuztuaren 1a - Leonor Izquierdo, Antonio Machado poeta andaluziarraren emaztea (j. 1894).
• Abuztuaren 3a – Kepa Ordoki, Eusko Gudarosteko gipuzkoar gudaria eta EAE alderdiko kidea (h. 1993).
• Abuztuaren 4a – Raoul Wallenberg, suediar arkitekto, negozio-gizon, diplomazialari eta humanista (1945ean desagertua).
• Abuztuaren 5a – Abbé Pierre, frantziar abadea, Emmaus mugimenduaren sortzailea (h. 2007).
• Abuztuaren 5a – György Sárosi, hungariar futbolari eta entrenatzailea (h. 1993).
• Abuztuaren 5a – Salbador Zapirain, Ataño, gipuzkoar idazlea eta eleberrigilea (h. 2000).
• Abuztuaren 6a – Paul-Marie Duval, frantziar arkeologoa, Galiako historian eta arkeologian aditua (h. 1997).
• Abuztuaren 9a – Bojan Adamič, esloveniar musikagilea (h. 1995).
• Abuztuaren 9a – Igor Markevitx, ukrainar musikagilea eta zuzendaria (h. 1983).
• Abuztuaren 10a – Jorge Amado, brasildar idazlea (h. 2001).
• Abuztuaren 10a – Romain Maes, belgikar txirrindularia (h. 1983).
• Abuztuaren 11 – Eva Ahnert-Rohlfs, alemaniar astronomoa (h. 1954).
• Abuztuaren 12a – Samuel Fuller, estatubatuar zinema-zuzendaria (h. 1997).
• Abuztuaren 13a – Francisco Escudero, euskal musikagilea (h. 2002).
• Abuztuaren 13a – Ben Hogan, estatubatuar golf-jokalaria, golfaren historiako jokalari onenetakoa (h. 1997).
• Abuztuaren 13a – Salvador Luria, estatubatuar biokimikaria, 1969ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1991).
• Abuztuaren 14a – Hilda Cameron, kanadar atleta, 4x100 m proban aditua (h. 2001).
• Abuztuaren 15a – Julia Child, estatubatuar telebistako sukaldaria, idazlea eta aurkezlea (h. 2004).
• Abuztuaren 15a – Silbestre Elezkano, Txilibrin , bizkaitar dantzari, koplari, panderetari eta alboka-egilea, XX. mendeko albokari garrantzitsuenetariko bat (h. 2003).
• Abuztuaren 15a – Wendy Hiller, ingeles aktorea (h. 2003).
• Abuztuaren 20a – Juan Larburu, gipuzkoar mugalaria (h. 1944).
• Abuztuaren 23a – Aurelia Elkoro-Iturbe, Aureli, gipuzkoar erraketista (h. 1977).
• Abuztuaren 23a – Juan Antonio Ipiña, bizkaitar futbolaria (h. 1974).
• Abuztuaren 23a – Gene Kelly, estatubatuar dantzari, aktore, abeslari, zuzendari, ekoizle eta koreografoa (h. 1996).
• Abuztuaren 25a – Erich Honecker, Alemaniako Errepublika Demokratikoko estatu burua (h. 1994).
• Abuztuaren 26a – Inazio Mari Atxukarro, euskal esataria, ipuin- eta pasadizo-kontalaria eta umorista (h. 1987).
• Abuztuaren 26a – Léo Marjane, frantziar abeslaria (h. 2016).
• Abuztuaren 27a – Jose Berruezo Ramírez, gaztelaniazko nafar idazlea (h. 1989).
• Abuztuaren 30a – Edward Mills Purcell, estatubatuar fisikaria, 1952ko Fisikako Nobel Saria (h. 1997).
• Abuztuaren 30a – Nancy Wake, Sagu zuria, Bigarren Mundu Gerran aliatuen armadako ohore-domina gehien lortu zituen emakumea (h. 2011).
• Abuztuaren 31 – Ichiji Otani, japoniar futbolaria (h. 2007).

Iraila

• Irailaren 1a – Gwynfor Evans, galestar politikaria, Plaid Cymru alderdiko lehenengo parlamentaria (h. 2005).
• Irailaren 4a – Eusebio Erkiaga, euskal idazle bizkaitarra eta euskaltzaina (h. 1993).
• Irailaren 5a – John Cage, estatubatuar musikagile eta piano-jotzailea (h. 1992).
• Irailaren 6a – Nicolas Schöffer, hungariar eskultorea eta artearen teorialaria (h. 1992).
• Irailaren 8a – Alexander Mackendrick, eskoziar-estatubatuar film zuzendaria (h. 1993).
• Irailaren 9a – Felipe del Río, bilbotar hegazkinlaria, Gerra Zibil garaian aparteko hegazkinlari izandakoa (h. 1937).
• Irailaren 10a – Joaquina Charro Gómez, espainiar sindikalista (h. 1938).
• Irailaren 10a – André Dassary, gehienbat frantsesez aritutako lapurtar kantaria (h. 1987).
• Irailaren 12a – Pierre Apestegi, euskal zinema zuzendari, gidoigile eta idazlea (h. 1972).
• Irailaren 21a – Charles Jones, estatubatuar zinemagilea, marrazki bizidun sortzaile nagusienetakoa (h. 2002).
• Irailaren 21a – Rihei Sano, japoniar futbolaria (h. 1992).
• Irailaren 22a – Martha Scott, estatubatuar aktorea (h. 2003).
• Irailaren 23a – Matilde González Palau, gaztelaniaz, katalanez eta galegoz idatzi zuen idazle eta poeta (h. 2002).
• Irailaren 24a – Robert Lewis Taylor, estatubatuar kazetari eta idazlea (h. 1998).
• Irailaren 25a – Pere Calders i Rossinyol, kataluniar idazle eta marrazkigilea (h. 1994).
• Irailaren 26a – Paulo Zubiarrain, Hernani Txikia, gipuzkoar bertsolaria (h. 2002).
• Irailaren 27a – Anbrosio Zatarain Etxebeste, gipuzkoar idazlea (h. 1999).
• Irailaren 29a – Michelangelo Antonioni, italiar zinema zuzendaria (h. 2007).

Urria

• Urriaren 1a – Juan Felix Iriarte, Berjinanto, nafar bertsolaria (h. 1987).
• Urriaren 1a – Kathleen Ollerenshaw, britainiar matematikari, politikari eta hezitzailea (h. 2014).
• Urriaren 1a – Aurora Picornell, balear lider sindikalista eta feminista (h. 1937).
• Urriaren 3a – Motosaburo Masuyama, japoniar estatistikaria (h. 2005).
• Urriaren 4a – Joaquín Vallejo Arbeláez, kolonbiar ingeniari, ekonomista, idazle eta politikaria (h. 2005).
• Urriaren 7a – Fernando Belaúnde Terry, Peruko presidentea (h. 2002).
• Urriaren 9a – Qian Weichang, txinatar zientzialaria (h. 2010).
• Urriaren 12a – Dionisio Ridruejo, espainiar politikari frankista eta idazlea (h. 1975).
• Urriaren 12a – Helena Kolody, brasildar poeta eta irakaslea (h. 2004).
• Urriaren 13a – Cornel Wilde, hungariar estatubatuar aktore eta zinemagilea (h. 1989).
• Urriaren 15a – Carlos Droguett, txiletar eleberrigilea (h. 1996).
• Urriaren 17a – Joan Paulo I.a, Aita santua (h. 1978).
• Urriaren 18a – Philibert Tsiranana, Madagaskargo lehendabiziko presidentea (h. 1978).
• Urriaren 20a – Marcel Giró, kataluniar argazkilaria (h. 2011).
• Urriaren 21a – Georg Solti, hungariar orkestra-zuzendaria (h. 1997).
• Urriaren 22a – Harry Callahan, estatubatuar argazkilaria (h. 1999).
• Urriaren 22a – Jean Urruti, esku huskako baxenafar pilotaria eta Frantziako Erresistentziako kidea (h. 2002).
• Urriaren 25a – Emiliano Álvarez, euskal txirrindularia (h. 1987).
• Urriaren 25a – Juanito Otxoa, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (h. 1998).
• Urriaren 26a – Don Siegel, estatubatuar zinema zuzendari eta ekoizlea (h. 1991).
• Urriaren 27a – Florentzio Idoate Iragi, nafar artxibozaina eta historialaria (h. 2001).
• Urriaren 30a – José Ferrater Mora, kataluniar filosofoa (h. 1991).

Azaroa

• Azaroaren 1a – Manuel Viegas, portugaldar antropologo eta folklorista (h. 1997).
• Azaroaren 3a – Balentin Aurre-Apraiz, euskal idazlea (h. 2007).
• Azaroaren 3a – Alfredo Stroessner, Paraguaiko presidente eta diktadorea (h.2006)
• Azaroaren 5a – Leonardo Zilaurren, euskal herritar futbolaria (h. 1969).
• Azaroaren 10a – Miren Gezala, Emakume Abertzale Batzako kidea, Euskal Pizkundeko partaidea, irakaslea, dantzaria eta antzezlea (h. 2003).
• Azaroaren 11 – Jaime del Burgo, nafar artikulugile eta historialaria (h. 2005).
• Azaroaren 12a – René Lasserre, lapurtar sukaldaria (h. 2006).
• Azaroaren 13a - Claude Pompidou, frantziar politikaria eta lehen dama (h. 2007).
• Azaroaren 14a – Barbara Hutton, estatubatuar prentsa arrosako pertsonai ezaguna eta XX. mendeko lehenbiziko emakume aberatsetako bat (h. 1979).
• Azaroaren 15a – André Chastel, frantziar idazle eta historialaria (h. 1990).
• Azaroaren 17a – Kim Sung-gan, hegokorear futbolaria (h. 1984).
• Azaroaren 19a – George Emil Palade, errumaniar-estatubatuar medikua eta biologoa, 1974ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2008).
• Azaroaren 19a – Joan Sales, kataluniar idazlea (h. 1983).
• Azaroaren 20a – Oton Habsburgokoa, austriar artxiduke, azken Austria-Hungariako Inperioko printze oinordekoa (h. 2011).
• Azaroaren 25a – Alwin Nikolais, estatubatuar koreografoa (h. 1993).
• Azaroaren 28a – Eugenio Fernández Granell, galiziar pintore, idazle eta poeta surrealista (h. 2001).
• Azaroaren 29a – Ai Xia, txinatar aktore eta gidoilaria (h. 1934).
• Azaroaren 30a – Walter J. Ong, estatubatuar hezitzailea, abadea, maisua, historiatzaile kulturala, linguista eta filosofoa (h. 2003).

Abendua

• Abenduaren 8a – Guillermina Medrano, espainiar maistra eta politikaria, Valentziako Udaleko lehenengo emakumezko zinegotzia (h. 2005).
• Abenduaren 11 – Clément Duhour, euskal antzezle, abeslari eta kirolaria (h. 1983).
• Abenduaren 11 – Sabin Muniategi, euskal idazlea (h. 1990).
• Abenduaren 11 – Carlo Ponti, italiar zinema ekoizlea (h. 2007).
• Abenduaren 12a – Henry Armstrong, estatubatuar boxeolaria (h. 1998).
• Abenduaren 15a – Ray Eames, estatubatuar diseinatzailea eta zinema-zuzendaria (h. 1988).
• Abenduaren 20a – Dorothy Brookshaw, kanadar atleta, 4x100 metroko probetan aditua (h. 1962).
• Abenduaren 22a – Lady Bird Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 2007).
• Abenduaren 22a – Manuel Martínez Jarauta, nafar klaretar fraidea (h. 1936).
• Abenduaren 28a – Inozentzio Aierbe, nafar apaiza (h. 2001).
• Abenduaren 28a – Teuvo Aura, Finlandiako lehen ministroa (h. 1999).
• Abubakar Tafawa Balewa, Nigeriako lehen ministroa (h. 1966).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Andrés Jaso, nafar futbolaria (h. 1937).
• Bernabe Oiarzabal, gipuzkoar margolaria (h. 1982).
• Faustina Carril Arozena, gipuzkoar andereñoa, Euskal Herriko aurrenetako andereñoa (h. 1997).
• Iñaki Gallaga, Bilboko San Anton abesbatzaren sortzailea eta zuzendaria (h. 1965).
• Jose Antonio Ormaolea, bizkaitar margolaria (h. 1984).
• José María Lasarte, euskal abokatu eta politikaria (h. 1974).
• Polixene Trabudua, Euzko Alderdi Jeltzaleko mitinlari ospetsua (h. 2003).
• Trifon Etxebarria, Etarte , bizkaitar kazetari eta politikari abertzale eta jeltzalea (h. 1998).
• Heikki A. Alikoski, finlandiar astronomoa (h. 1997).
• Jose Maria de Vera, erligio-gaietan aritu zen espainiar eskultorea eta aita kaputxinoa (h. 2002).
• Pilar Bueno Ibáñez, 13 arrosak taldeko emakumea (h. 1939).
• Ioannis Alevras, Greziako behin-behineko presidentea (h. 1995).
• Matilde Ucelay, Espainiako lehen emakume arkitekto tituluduna (h. 2008).
• Sheikh Mukhtar Mohamed Hussein, Somaliako behin-behineko presidentea (h. 2012).

Heriotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 1a – Cleto Zabala, bizkaitar musikagilea (j. 1847).
• Urtarrilaren 7a – Sophia Jex-Blake, ingeles irakasle, fisikari eta feminista, emakumeak Unibertsitatera sartzearen liderra (j. 1840).
• Urtarrilaren 16a – Georg Heym, alemaniar olerkari espresionista (j. 1887).
• Urtarrilaren 31 – Jose Etxenagusia, Etxena, euskal herritar margolari akademizista (j. 1844).

Otsaila

• Otsailaren 2a – Annie Somers Gilchrist, estatubatuar idazlea (j. 1841).
• Otsailaren 4a – Franz Reichelt, frantziar-austriar jostuna (j. 1878).
• Otsailaren 10a – Joseph Lister, britainiar kirurgilaria (j. 1827).
• Otsailaren 12a – Andres Iturzaeta, euskal idazle eta apaiza, Otxandioko erretorea (j. 1838).
• Otsailaren 15a – Émile Garet, frantziar politikaria (j. 1829).
• Otsailaren 17a – Edgar Evans, Robert Falcon Scotten laguntzailetako bat 1911-1912an Hegobururako zoritxarrez amaitu zen Terra Nova espedizioan (j. 1876).
• Otsailaren 21a – Osborne Reynolds, britainiar ingeniaria (j. 1842).
• Otsailaren 25a – Gilen IV.a Luxenburgokoa, Luxenburgoko duke-handia (j. 1852).

Martxoa

• Martxoaren 1a – Ludvig Holstein-Ledreborg, Danimarkako lehen ministroa (j. 1839).
• Martxoaren 5a – Lorina Bulwer, britainiar jostuna, expresionismoaren adierazpen diren brodatuen sortzailea (j. 1838).
• Martxoaren 16a – Lawrence Oates, britainiar militar eta esploratzaile antartikoa (j. 1880).
• Martxoaren 20a – Maria Josefa Sancho, arabar lekaimea, Jesusen Karitateko Zerbitzarien Erakundea ordenaren sortzailea (j. 1842).
• Martxoaren 29a, Terra Nova espedizioko kideak Hego Polotik itzuleran -
  • Henry Robertson Bowers, Robert Falcon Scotten laguntzailetako bat zoritxarreko Terra Nova espedizioan (j. 1883).
  • Robert Falcon Scott, Royal Navyko kapitaina (j. 1868).
  • Edward Adrian Wilson, ingeles polar esploratzailea, medikua, naturalista eta ornitologoa (j. 1872).
• Martxoaren 30a – Karl May, alemaniar idazlea (j. 1842).

Apirila

• Apirilaren 2a – Hedda Anderson, suediar idazle eta irakaslea (j. 1832).
• Apirilaren 6a – Giovanni Pascoli, italiar poeta lirikoa (j. 1855).
• Apirilaren 10a – Gabriel Monod, frantziar historialaria (j. 1844).
• Apirilaren 12a – Klara Barton, estatubatuar, aintzindaria, irakaslea, erizaina eta humanitarioa, Estatu Batuetako Gurutze Gorriaren sortzailea (j. 1821).
• Apirilaren 14a – Henri Brisson, Frantziako lehen ministroa (j. 1835).
• Apirilaren 15a – Roger Marie Bricoux, frantziar biolontxelo jotzailea RMS Titanicen bere hasierako bidaian (j. 1891).
• Apirilaren 15a, RMS Titanic itsasontzian hildako euskal jatorriko pertsonak -
  • Ramón Artagaveytia, euskal jatorriko uruguaiarra (j. 1840).
  • Manuel Uruchurtu, euskal jatorriko mexikar abokatu eta politikaria (j. 1872).
• Apirilaren 19a – Patricio Escobar, Paraguaiko presidentea (j. 1843).
• Apirilaren 20a – Pedro Lira, txiletar margolari eta arte kritikaria (j. 1845).
• Apirilaren 20a – Bram Stoker, irlandar nobelagile eta ipuin idazlea (j. 1847).
• Apirilaren 22a – Ignacio Coyne, nafar argazkilari eta zinemagilea (j. 1872).

Maiatza

• Maiatzaren 4a – Nettie Stevens, estatubatuar genetista (j. 1861).
• Maiatzaren 14a – Frederiko VIII.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (j. 1843).
• Maiatzaren 14a – August Strindberg, suediar idazle eta margolaria (j. 1849).
• Maiatzaren 19a – Bolesław Prus, poloniar idazlea (j. 1847).
• Maiatzaren 19a – Marcelino Menéndez Pelayo, espainiar idazle, politikari eta filologoa (j. 1856).
• Maiatzaren 26a – Amalia Bavarian, Wittelsbacheko etxearen ordezkaria eta Dukesa Bavarian (j. 1865).
• Maiatzaren 28a – Paul Emile Lecoq de Boisbaudran, frantziar kimikaria (j. 1838).
• Maiatzaren 30a – Wilbur Wright, estatubatuar hegazkin egile eta hegazkin pilotua, bere anaia Orvillekin batera hegazkinaren asmatzailetzat hartua (j. 1867).

Ekaina

• Ekainaren 1a – Daniel Burnham, estatubatuar arkitekto eta hirigilea (j. 1846).
• Ekainaren 9a – Ion Luca Caragiale, errumaniar idazlea (j. 1852).
• Ekainaren 10a – Anton Aškerc, esloveniar apaiz katolikoa eta poeta (j. 1856).
• Ekainaren 18a – La Serneta, espainiar flamenko-abeslaria eta gitarra-jotzailea (j. 1840).
• Ekainaren 12a – Frédéric Passy, frantziar politikaria, ekonomilaria eta bakezalea, 1901eko Bakearen Nobel Saria (j. 1821).
• Ekainaren 16a – Jose Aretxabaleta, bizkaitar naturalista, Uruguain farmazialari eta unibertsitateko irakaslea izandakoa (j. 1838).
• Ekainaren 20a – Voltairine de Cleyre, estatubatuar anarkista, sarritan lehen feminista garrantzitsuetakotzat hartua (j. 1866).
• Ekainaren 25a – Lawrence Alma-Tadema, Viktoriar Aroko herbeheretar margolari neoklasizista (j. 1836).

Uztaila

• Uztailaren 1a – Harriet Quimby, estatubatuar hegazkinlari eta zinema gidoigilea, pilotu lizentzia lortu zuen AEBetako lehen emakumea (j. 1875).
• Uztailaren 4a – Emil Stang, Norvegiako lehen ministroa (j. 1834).
• Uztailaren 10a – Adolf Deucher, Suitzako Konfederazioko presidentea (j. 1831).
• Uztailaren 16a – Serafin Baroja, euskal idazlea (j. 1840).
• Uztailaren 17a – Henri Poincaré, frantziar matematikaria, fisikaria eta filosofoa (j. 1854).
• Uztailaren 20a – Andrew Lang, eskoziar olerkari, eleberrigile, literatura-kritikari, antropologo eta itzultzailea (j. 1844).
• Uztailaren 23a – Eugénie Marie Salanson, frantziar margolaria (j. 1836).
• Uztailaren 30a – Meiji Enperadorea, Japoniako enperadorea (j. 1852).

Abuztua

• Abuztuaren 9a – Ama Kandida, euskal lekaimea, Jesusen Alabak ordenaren sortzailea (j. 1845).
• Abuztuaren 13a – Jules Massenet, frantziar musikagilea (j. 1842).
• Abuztuaren 24a – Raimundo António de Bulhão Pato, bilbotar-portugaldar poeta eta saiakeragilea (j. 1828).
• Abuztuaren 31 – Paul Robin, frantziar pedagogo eta hezitzaile anarkista (j. 1837).

Iraila

• Irailaren 8a – Juana Elgezabal, bizkaitar enpresari berritzailea (j. 1842).
• Irailaren 9a – Jaroslav Vrchlický, txekiar idazlea (j. 1853).
• Irailaren 13a – Joseph Furphy, australiar idazlea (j. 1843).
• Irailaren 23a – Maria Teresa Borboikoa, Espainiako infanta eta Bavariako printzesa ezkontidea (j. 1882).

Urria

• Urriaren 4a – Benjamín Zeledón, nikaraguar politiko liberal eta militarra (j. 1879).
• Urriaren 6a – Auguste Beernaert, Belgikako lehen ministroa, 1909ko Bakearen Nobel Saria (j. 1829).
• Urriaren 20a – Aquilino Ametzua, gipuzkoar organogilea, bere garaiko organogilerik ospetsuena (j. 1847).
• Urriaren 24a – Maria Gabriela Bavarian, Dukesa Bavarian (j. 1878).
• Urriaren 25a – Pablo Altzola, ingeniaria eta Bilboko alkatea (j. 1841).
• Urriaren 30a – James S. Sherman, Ameriketako Estatu Batuetako 27. presidenteordea (j. 1855).

Azaroa

• Azaroaren 6a – Mykola Lysenko, ukrainar musikagile, piano-jotzaile, orkestra-zuzendari eta etnomusikologoa (j. 1842).
• Azaroaren 12a – José Canalejas, espainiar politikaria (j. 1854).
• Azaroaren 20a – José María Solano Eulate, espainiar naturalista eta geologoa (j. 1841).
• Azaroaren 26a – Valentín Arin, gipuzkoar organista eta musikagilea (j. 1854).

Abendua

• Abenduaren 7a – George Darwin, ingeles matematikaria, astronomoa, abokatua eta eugenista (j. 1845).
• Abenduaren 11 – Martin Gilbeau, euskal idazlea, medikua eta Donibane Lohizuneko auzapeza (j. 1839).
• Abenduaren 23a – Édouard Detaille, frantziar margolaria (j. 1848).
• Abenduaren 28a – Eudoxie Dupuis, frantziar idazle eta itzultzailea (j. 1825).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Felicia Olabe, Gasteizko mezenas garrantzitsua eta ongilea (j. 1838).

Nobel saridunak:

• Fisika: Gustaf Dalén
• Kimika: Victor Grignard eta Paul Sabatier
• Literatura: Gerhart Hauptmann
• Medikuntza: Alexis Carrel
• Bakea: Elihu Root

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q2077
• Multimedia: 1912 / Q2077