1865
urte
1865. urtea | |
---|---|
Kronologia | |
Mendeak | XVIII.a • XIX.a • XX.a |
Hamarkadak | 1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa |
Urteak | 1862 • 1863 • 1864 • 1865 • 1866 • 1867 • 1868 |
Beste egutegi batzuetan | |
Gregoriotar egutegia | 1865 MDCCCLXV |
Ab urbe condita | 2618 |
Armeniar egutegia | 1314 ԹՎ ՌՅԺԴ |
Bahá'í egutegia | 21 – 22 |
Bengaliar egutegia | 1272 |
Berber egutegia | 2815 |
Egutegi budista | 2409 |
Myanmarko egutegia | 1227 |
Bizantziar egutegia | 7373 – 7374 |
Koptoen egutegia | 1581 – 1582 |
Etiopiar egutegia | 1857 – 1858 |
Hebrear egutegia | 5625 – 5626 |
Egutegi hinduak | |
Bikram Samwat | 1921 – 1922 |
Shaka Samvat | 1787 – 1788 |
Kali Yuga | 4966 – 4967 |
Iraniar egutegia | 1243 – 1244 |
Islamiar egutegia | 1281 – 1282 |
Japoniar egutegia | Genji 2Keiō 1 (慶応元年) |
Korear egutegia | 4198 |
Thailandiar eguzki egutegia | 2408 |
Holozeniar egutegia | 11865 |
Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!
Gertaerak aldatu
- Apirilaren 14a - John Wilkes Booth aktoreak Abraham Lincoln estatubatuar presidentea erail zuen.
- Uztailaren 2a - Salbazio Ejerzitoa sortu zen Londresko Whitechapelen.
- Abuztuaren 25a - Indiako Sherghati hirian Shergotty meteoritoa erori zen.
- Abenduaren 18a - AEBetan esklabutza amaitutzat eman zuten legez.
Arte eta kultura aldatu
- Apirilaren 28a - Emakume afrikarra (frantsesez: L'Africaine), Giacomo Meyerbeerren musika eta Eugène Scriberen libretoa duen opera estreinatu zen Parisko Opera antzokian.
- Azaroaren 26a - Lewis Carrollek "Aliceren Abenturak Lurralde Miresgarrian" liburua argitaratu zuen.
- Jules Verne idazleak "De la Terre à la Lune" ("Lurratik Ilargira") argitaratu zuen.
Zientzia eta teknologia aldatu
Kirolak aldatu
Jaiotzak aldatu
Urtarrila aldatu
- Urtarrilaren 5a - Clotilde García del Castillo, Joaquín Sorollaren emaztea eta musa eta Sorolla Museoaren sortzailea (h. 1929).
- Urtarrilaren 6a - Nikolai Marr, georgiar hizkuntzalari, arkeologo eta etnografoa (h. 1934).
- Urtarrilaren 7a - Joxepa Antoni Aranberri Petriarena Xenpelar, gipuzkoar ehulea eta bertsolaria (h. 1943).
- Urtarrilaren 8a - Winnaretta Singer, estatubatuar musika-mezenasa eta eta Singer Corporation enpresaren oinordekoa (h. 1943).
- Urtarrilaren 11 - Juan Hartmann, alemaniar astronomoa (h. 1936).
- Urtarrilaren 19a - Valentin Serov, errusiar margolaria (h. 1911).
- Urtarrilaren 20a - Josef Fischer, alemaniar txirrindularia (h. 1953).
- Urtarrilaren 22a - Friedrich Paschen, alemaniar fisikaria (h. 1947).
- Urtarrilaren 26a - Sabin Arana, euskal abertzaletasunaren "aita" (h.1903).
- Urtarrilaren 28a - Kaarlo Juho Ståhlberg, lehendabiziko Finlandiako presidentea (h. 1952).
Otsaila aldatu
- Otsailaren 3a - Isaac Israëls, herbeheretar margolaria (h. 1934).
- Otsailaren 6a - Andrew Crommelin, frantziar-irlandar astronomoa (h. 1939).
- Otsailaren 9a - Erich Dagobert von Drygalski, alemaniar geografo, geofisikari, botaniko eta zientzialari polarra (h. 1949).
- Otsailaren 9a - Polonia Etxeberria, Eibarko neskentzako lehen eskolako maistra (h. 1947).
- Otsailaren 13a - István Csók, hungariar margolari inpresionista (h. 1961).
- Otsailaren 19a - Sven Hedin, suediar esploratzaile, geografo, topografo, argazkilari, bidaia-liburuen idazle eta ilustratzailea (h. 1952).
Martxoa aldatu
- Martxoaren 5a - Clémentine Delait, frantziar emakume bizarduna (h. 1939).
- Martxoaren 16a - Carme Karr i Alfonsetti, kataluniar kazetari, idazle, musikologo eta publizista feminista eta bakezalea (h. 1943).
- Martxoaren 21a - Jane Misme, frantziar kazetari eta feminista (h. 1935).
- Martxoaren 25a - Pierre Weiss, frantziar fisikaria (h. 1940).
- Martxoaren 29a - Gabriel Narutowicz, Poloniako presidentea (h. 1922).
- Martxoaren 30a - Heinrich Rubens, alemaniar fisikaria (h. 1922).
Apirila aldatu
- Apirilaren 1a - Richard Zsigmondy, austriar kimikaria eta 1925eko Kimikako Nobel Saria (h. 1929).
- Apirilaren 2a - Eduardo Urkiola, bizkaitar margolaria (h. 1932).
- Apirilaren 9a - Erich Ludendorff, alemaniar jenerala (h. 1937).
- Apirilaren 16a - Nicolas Viar Eguzkitza, bizkaitar idazle eta politikari abertzalea (h. 1945).
- Apirilaren 26a - Akseli Gallen-Kallela, finlandiar margolaria (h. 1931).
- Apirilaren 27a - Archibald Leitch, eskoziar arkitektoa eta futbol estadio diseinatzailea (h. 1939).
Maiatza aldatu
- Maiatzaren 12a - Eduardo di Capua, italiar abeslari eta musikagilea (h. 1917).
- Maiatzaren 25a - Frederiko Augusto III.a Saxoniakoa, Saxoniako azken erregea (h. 1932).
- Maiatzaren 25a - John Mott, estatubatuar ebanjelista, 1946ko Bakearen Nobel Saria (h. 1955).
- Maiatzaren 25a - Pieter Zeeman, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1943).
Ekaina aldatu
- Ekainaren 3a - Jurgi V.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batuko errege eta Indiako enperadorea (h. 1936).
- Ekainaren 9a - Carl Nielsen, danimarkar musikaria (h. 1931).
- Ekainaren 12a - E. Lilian Todd, estatubatuar asmatzailea, zenbait aeroplanoren diseinatzailea (h. 1937).
- Ekainaren 13a - William Butler Yeats, irlandar idazlea, 1923an Literaturako Nobel sariduna (h.1939).
- Ekainaren 24a - Robert Henri, estatubatuar margolaria (h. 1929).
- Ekainaren 28a - Alice May Douglas, estatubatuar idazle, poeta eta argitaratzailea (h. 1943).
Uztaila aldatu
- Uztailaren 3a - Karmelo Etxegarai, gipuzkoar idazle eta historialaria (h. 1925).
- Uztailaren 6a - Émile Jaques-Dalcroze, austriar musikagile eta musika pedagogoa (h. 1950).
- Uztailaren 17a - Edoardo Bianchi, italiar enpresaburu eta asmatzailea, Bianchi bizikletak eta Autobianchi automobilak fabrikatzeko enpresen sortzailea (h. 1946).
- Uztailaren 23a - Ludwig Sütterlin, alemaniar diseinatzaile grafikoa eta pedagogoa (h. 1917).
- Uztailaren 26a - Philipp Scheidemann, Alemaniako kantzilerra (h. 1939).
Abuztua aldatu
- Abuztuaren 1a - Euken Suediakoa, suediar printze, margolari, mezenas eta arte-bildumagilea (h. 1947).
- Abuztuaren 5a - Joseph Merrick, Elefante gizona, ingeles hiritarra, jasan zuen gorputz desitxuraketatik famatua (h. 1890).
- Abuztuaren 10a - Aleksandr Glazunov, errusiar musikagilea (h. 1936).
- Abuztuaren 20a - Joaquin Larregla, nafar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 1945).
- Abuztuaren 24a - Fernando I.a Errumaniakoa, Errumaniako erregea (h. 1927).
- Abuztuaren 27a - Charles Gates Dawes, finantziari eta politikari estatubatuarra, 1925eko Bakearen Nobel Saria (h. 1951).
- Abuztuaren 29a - Thomas Kent, irlandar errepublikarra, 1916ko Pazko Matxinadako buruzagietako bat (h. 1916).
Iraila aldatu
- Irailaren 11 - Rainis, letonierazko olerkaria (h. 1929).
- Irailaren 14a - Jose Elizondo, euskal idazle eta antzerkigilea (h. 1943).
- Irailaren 23a - Emma Orczy, Hungarian jaiotako ingeles eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1947).
- Irailaren 23a - Rashid Rida, erreformatzaile musulmana (h. 1935).
- Irailaren 23a - Suzanne Valadon, frantziar margolaria (h. 1938).
- Irailaren 28a - Amelia Orleanskoa, frantziar printzesa eta Portugalgo azken erregina ezkontidea (h. 1951).
Urria aldatu
- Urriaren 1a - Paul Dukas, frantziar musikagilea (h. 1935).
- Urriaren 12a - Arthur Harden, kimikari ingelesa, 1929an Kimikako Nobel Saria (h. 1940).
- Urriaren 16a - Manuel Losada, bizkaitar margolaria eta kartelgilea (h. 1949).
- Urriaren 16a - Jose Galo Zudaire, gipuzkoar organo-jotzaile, konposatzaile, zuzendari eta musika irakaslea (h. 1940).
- Urriaren 22a - Pedro Hilarion Sarrionandia, bizkaitar abade frantziskotarra, amazigera hizkuntzaren lehen gramatika idatzi zuen (h. 1914).
Azaroa aldatu
- Azaroaren 2a - Carlos Ajuria, arabar enpresaburu eta politikaria.
- Azaroaren 2a - Warren G. Harding, AEBetako 29. presidentea (h. 1923).
- Azaroaren 5a - Margaret Macdonald Mackintosh, eskoziar artista (h. 1933).
- Azaroaren 17a - Josefa Teixidor i Torres, kataluniar margolaria (h. 1914).
- Azaroaren 27a - Walter Frederick Gale, australiar bankari astronomiazalea (h. 1945).
- Azaroaren 29a - Teresa Mañé, espainiar irakasle, editore eta idazlea (h. 1939).
Abendua aldatu
- Abenduaren 4a - Edith Cavell, britainiar erizaina, erizaintza modernoaren aintzindaria Belgikan eta Lehen Mundu Gerran heriotzera kondenatua (h. 1915).
- Abenduaren 8a - Jean Sibelius, finlandiar konpositorea (h.1957).
- Abenduaren 13a - Ángel Ganivet, espainiar idazlea (h. 1898).
- Abenduaren 24a - Amalia Bavarian, Wittelsbacheko etxearen ordezkaria eta Dukesa Bavarian (h. 1912).
- Abenduaren 28a - Félix Vallotton, suitzar eta frantziar margolari, eskultore, xilografien egile eta idazlea (h. 1925).
- Abenduaren 30a - Rudyard Kipling, ingeles idazlea, 1907an Literaturako Nobel sariduna (h. 1936).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea aldatu
- José Sánchez Marco, nafar lur-jabe eta politikaria (h. 1949).
- Práxedes Diego Altuna, donostiar idazle eta kazetaria (h. 1931).
- Valentín Hernández Aldaeta, bizkaitar politikari sozialista (h. 1920).
- Norman de Garis Davies, britainiar marrazkilari eta egiptologoa (h. 1941).
Heriotzak aldatu
Urtarriletik ekainera aldatu
- Urtarrilaren 1a - Pedro Novia de Salcedo, bizkaitar politikari, hizkuntzalari eta idazlea (j. 1790).
- Urtarrilaren 19a - Pierre-Joseph Proudhon, frantziar politikaria eta mutualismoren sortzailea (j. 1809).
- Urtarrilaren 24a - Stephen Allen Benson, Liberiako presidentea (j. 1816).
- Urtarrilaren 27a - Antonieta de Bèucaire, okzitaniar idazlea (j. 1840).
- Urtarrilaren 31 - Hugh Falconer, Eskoziar paleontologo, geologo eta botanikoa (j. 1808).
- Otsailaren 10a - Heinrich Lenz, errusiar fisikaria, Lenzen legea argitaratzeagatik ospetsua (j. 1804).
- Otsailaren 15a - Nicholas Wiseman, ingeles kardinala (j. 1802).
- Otsailaren 20a - Leonardo Zuloaga, Mexikon lurjabe handia bilakatutako bizkaitarra (j. 1805).
- Otsailaren 21a - Constant Troyon, frantziar margolaria (j. 1810).
- Martxoaren 1a - Ana Paulowna Romanova, Herbehereetako erregina ezkontidea (j. 1795).
- Martxoaren 19a - Joseph Lebeau, Belgikako lehen ministroa (j. 1794).
- Martxoaren 23a - Manuel Isidoro Belzu, Boliviako presidentea (j. 1808).
- Apirilaren 1a - Giuditta Pasta, italiar sopranoa, María Malibránekin batera Italiako bel cantoaren erakusle nagusitzat hartua.
- Apirilaren 13a - Achille Valenciennes, frantziar zoologoa (j. 1794).
- Apirilaren 14a - Rafael Carrera, Guatemalako lehen presidentea (j. 1814).
- Apirilaren 15a - Abraham Lincoln, Ameriketako Estatu Batuetako 16. presidentea (j. 1809).
- Apirilaren 26a - John Wilkes Booth, estatubatuar aktore eta Abraham Lincoln presidentearen hiltzailea (j. 1838).
- Apirilaren 30a - Robert FitzRoy, Royal Navyko ofizial ingelesa eta zientzialaria, eguraldiaren iragarpenetan aitzindaria (j. 1805).
- Maiatzaren 21a - Christian Jürgensen Thomsen, daniar historialaria (j. 1788).
- Ekainaren 8a - Sir Joseph Paxton, ingeles margolaria, ingeniaria eta arkitektoa (j. 1803).
- Ekainaren 18a - Antoine Wiertz, belgikar erromantizismoaren margolaria (j. 1806).
- Ekainaren 22a - Ángel de Saavedra, espainiar idazle, antzerkigile, poeta, margolari eta politikaria (j. 1791).
Uztailetik abendura aldatu
- Uztailaren 25a - James Barry, Irlandan jaiotako zirujau militarra, Britainiar Armadakoa.
- Uztailaren 27a - Alphonse Henri d'Hautpoul, Frantziako lehen ministroa (j. 1789).
- Abuztuaren 13a - Ignaz Semmelweis, hungariar sendagilea (j. 1818).
- Abuztuaren 18a - Alexandros Mavrokordatos, Greziako estatuburua (j. 1791).
- Abuztuaren 20a - Juan Manuel Besnes, euskal herritar margolari eta kaligrafoa (j. 1789).
- Abuztuaren 23a - Ferdinand Georg Waldmüller, austriar margolaria (j. 1793).
- Abuztuaren 26a - Johann Franz Encke, alemaniar astronomoa (j. 1791).
- Irailaren 2a - William Rowan Hamilton, irlandar matematikaria, fisikaria eta astronomoa (j. 1805).
- Urriaren 15a - Andrés Bello, venezuelar humanista, diplomatikoa, poeta, legegilea, filosofoa, hezitzailea eta filologoa (j. 1781).
- Urriaren 18a - Henry John Temple, Lord Palmerston, ingeles politikaria (j. 1784).
- Azaroaren 3a - Henri Castro, lapurtar diplomazialari eta enpresaria (j. 1786).
- Azaroaren 12a - Elizabeth Gaskell, ingeles eleberrigilea (j. 1810).
- Azaroaren 25a - Heinrich Barth, alemaniar esploratzailea (j. 1821).
- Abenduaren 4a - Adolph Kolping, alemaniar apaiz katolikoa (j. 1813).
- Abenduaren 6a - Sebastian Iradier, euskal musikagilea (j. 1809).
- Abenduaren 10a - Leopoldo I.a Belgikakoa, Belgikako erregea (j. 1790).
- Abenduaren 31 - Fredrika Bremer, suediar idazlea eta aktibista feminista (j. 1801).
Egun ezezaguna edo zehaztugabea aldatu
- Nazario Egia, Egiako kondea, euskal militar eta politikaria (j. 1777).