Otsailaren 3
data
Otsailaren 3a egutegi gregoriotarraren urteko hogeita hamalaugarren eguna da. 331 egun falta dira urtea amaitzeko, 332 egun bisurteetan.
.png)
Gertaerak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1910 – Cadena Eleta Gasteizko apezpikuak haurrei euskarazko izenak jartzea debekatu zuen.
- 1979 – ETAk, Jose Díez Pérez goardia zibila hil zuen Andoainen.
- 2006 – Gizon bat hilik aurkitu zuten Muskizeko Garbigunetik hurbil.
- 2011 – Bilboko Bizkaibusen 56. linean bi solairuko autobusak jarri zituzten.
Mundua aldatu
- 1522 – Gaztelako Komuneroen Iraultza amaitu zen Toledoko matxinadaren porrotarekin.
- 1783 – Espainiak Estatu Batuen independentzia onartu zuen.
- 1830 – Greziaren independentzia onartu zen.
- 1933 – Nikaraguako gerra zibila amaitu zen.
- 1959 – Musika hil zen eguna: Buddy Holly, Ritchie Valens eta J. P. "The Big Bopper" Richardson Iowako Clear Laken ondoan hil ziren hegazkin istripu batean
- 1969 – Palestinako Kongresuak Yasser Arafat aukeratu zuen Palestinaren Askapenerako Erakundearen buru izateko.
- 1979 – Lemoiztik Ascó II zentral nuklearrera zihoan konboi bat geratzea lortu zuten Greenpeaceko ekologistek Tarragonan.
Arte eta kultura aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
Zientzia eta teknologia aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
Kirolak aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
Jaiotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1689 – Blas Lezo, euskal itsasgizona eta militarra (h. 1741).
- 1709 – Joan Filipe Bela, zuberotar zaldun, militar eta idazlea (h. 1796).
- 1711 – Francisco Javier Errazuriz, nafar merkatari eta politikaria (h. 1767).
- 1781 – Blas Domingo López, arabar politikaria, Gasteizko alkatea (h. 1861).
- 1824 – Blas Villate, euskal militar eta politikaria (h. 1882).
- 1857 – Francisco Garate, gipuzkoar elizgizon jesuita (h. 1929).
- 1878 – Alberto Arrue, euskal margolaria (h. 1944).
- 1897 – Blas Fagoaga, nafar idazlea, apaiza eta Euskaltzain urgazlea (h. 1966).
- 1902 – Martín Agüero, bizkaitar toreatzailea (h. 1977).
- 1907 – Nikolas Martínez Ortiz de Zarate, bizkaitar pintorea, kartel-egile eta grabatzailea (h. 1990).
- 1923 – Maurice Jouvet, lapurtar aktorea (h. 1999).
- 1929 – Imanol Zeziaga, euskal herritar futbolaria (h. 2010).
- 1934 – Txomin Garmendia, euskal idazlea eta bertsolaria (h. 2022).
- 1942 –
- Javier Elzo, gipuzkoar soziologoa eta unibertsitateko irakaslea.
- Xole Erbiti, nafar irakasle eta euskara sustatzailea (h. 2009).
- 1946 – Ricardo Ansotegi, bizkaitar politikaria.
- 1948 – Julen Elgorriaga, gipuzkoar politikaria, Gipuzkoako gobernadore zibil ohia.
- 1959 – Julen Atxurra, Pototo, bizkaitar ETAkide ohia.
- 1971 – Gonzalo García de Vitoria, bizkaitar saskibaloi entrenatzailea.
- 1979 – Asier Santana, gipuzkoar futbol entrenatzailea.
- 1980 – Beatriz Lalaguna, bizkaitar triatleta ohi eta txirrindularia.
- 1981 – Estela Navascués, nafar atleta, maratoian aditua.
- 1983 – Laura Penagos, Euskal Herrian bizi den kolonbiar antzezle-sortzaile eta hezitzailea, Kolonbian.
- 1987 – Ane Bergara, nafar futbolaria.
- 1994 – Jokin Etxabe, gipuzkoar txirrindularia.
- 2001 - Ibaider Garriz, nafar futbolaria.
Mundua aldatu
- 1735 – Ignacy Krasicki, poloniar idazlea (h. 1801).
- 1754 – Juan José Ruiz de Apodaca, espainiar noble eta militarra, Nafarroako erregeordea (h. 1835).
- 1758 – Maria Clara Haitikoa, Haitiko enperatriz ezkontidea (h. 1858).
- 1772 – Jean-Étienne Esquirol, frantziar psikiatra (h. 1840).
- 1774 – Karl Mollweide, alemaniar matematikari eta astronomoa, bere izena daraman formula aurkitu zuen (h. 1825).
- 1775 –
- Maximilien Sébastien Foy, frantziar jeneral eta politikaria (h. 1825).
- Louis-François Lejeune, frantziar jeneral eta margolaria (h. 1848)
- 1795 – Antonio José de Sucre, Boliviako presidentea eta Peruko gobernadorea (h. 1830).
- 1809 – Felix Mendelssohn, alemaniar musikagilea (h. 1847).
- 1815 – Edward James Roye, Liberiako presidentea (h. 1872).
- 1821 – Elizabeth Blackwell, mediku lanbidean sartzea lortu zuen munduko lehen emakumea (h. 1910).
- 1826 – Walter Bagehot, ingeles kazetari, enpresaburu eta saiakeragilea (h. 1877).
- 1830 – Robert Cecil-Gascoyne (Salisburyko III. markesa), Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1903).
- 1849 – Nahida Ruth Lazarus, alemaniar idazle, saiakeragile eta literatura kritikaria (h. 1928).
- 1857 – Wilhelm Johannsen, daniar botanikoa (h. 1927).
- 1859 – Hugo Junkers, alemaniar aeronautikoa (h. 1935).
- 1863 – Klymentyna Popovych-Boiarska, Galitzian jaiotako idazle, poeta eta Ukrainako lehen hezkuntzako irakaslea (h. 1945).
- 1865 – Isaac Israëls, herbeheretar margolaria (h. 1934).
- 1870 – Ada Negri, italiar idazlea (h. 1945).
- 1874 – Gertrude Stein, estatubatuar idazle, poeta eta feminista (h. 1946).
- 1878 –
- Ramón María Aller Ulloa, galiziar astronomoa (h. 1966).
- Gordon Coates, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1943).
- 1881 – Harry Edwin Wood, ingeles astronomoa (h. 1946).
- 1887 – Georg Trakl, austriar poeta (h. 1914).
- 1889 –
- Carl Theodor Dreyer, danimarkar zinema zuzendaria (h. 1968).
- Risto Ryti, Finlandiako presidentea (h. 1956).
- 1892 – Juan Negrín, Espainiako Bigarren Errepublikako Presidentea (h. 1956).
- 1893 – Gaston Julia, frantziar matematikaria (h. 1978).
- 1894 – Norman Rockwell, estatubatuar margolari eta ilustratzailea (h. 1978).
- 1896 – Johannes Urzidil, alemanezko idazle, olerkari eta kazetari txekiarra (h. 1970).
- 1898 –
- Alvar Aalto, finlandiar arkitekto eta altzari diseinatzailea (h. 1976).
- Lil Hardin Armstrong, estatubatuar pianista, konpositorea eta abeslari afroamerikarra (h. 1971).
- 1899 – Lao She, txinatar idazlea (h. 1966).
- 1901 –
- Rosamond Lehmann, britainiar eleberrigilea (h. 1990).
- Ramón José Sender, espainiar idazlea (h. 1982).
- 1904 – Luigi Dallapiccola, italiar musikagilea, dodekafonismoaren aitzindaria Italian (h. 1975).
- 1905 – Arne Beurling, suediar matematikaria (h. 1986).
- 1907 – James A. Michener, estatubatuar idazlea (h. 1997).
- 1909 –
- André Cayatte, frantziar zinemagile, idazle eta kazetaria (h. 1989).
- Muriel Mussells Seyfert, estatubatuar astronomoa (h. 1997).
- Simone Weil, frantziar idazlea eta filosofoa (h. 1943).
- 1911 – Jehan Alain, frantziar konpositore eta organista (h. 1940).
- 1912 – Jacques Soustelle, frantziar etnologo, politikari eta akademiakidea (h. 1990).
- 1915 – José Jabardo, espainiar txirrindularia (h. 1986).
- 1917 – Arne Sucksdorff, suediar zinema zuzendaria, munduko dokumentalista onenetakotzat hartua (h. 2001).
- 1918 –
- Joey Bishop, estatubatuar umorista eta aktorea (h. 2007).
- Moira Dunbar, eskoziar-kanadar glaziologoa eta Artikoko izotzen ikerlaria (h. 1999).
- 1920 –
- George Armitage Miller, estatubatuar psikologoa, psikologia kognitiboaren sortzaileetako bat (h. 2012).
- Stan Ockers, belgikar txirrindularia (h. 1956).
- 1921 – Pêr Denez, bretainiar hizkuntzalari, irakasle eta idazlea (h. 2011).
- 1923 – Jean Babilée, frantziar dantzaria eta koreografoa (h. 2014).
- 1924 – E. P. Thompson, britainiar historialari eta idazlea (h. 1993).
- 1926 – Hans-Jochen Vogel, alemaniar politikaria (h. 2020).
- 1929 – Camilo Torres Restrepo, kolonbiar apaiza, Askapenaren Teologiaren aitzindaria eta ELNko kidea (h. 1966).
- 1932 – Stuart Hall, jamaikar soziologo eta teorilari kulturala, ikasketa kulturalen erreferenteetako bat (h. 2014).
- 1933 – Abdul Razzaq as-Sawsa, Libiako estatuburua (h. 2016).
- 1937 – Carlos Falcó, espainiar nobleziako-kide eta enpresaburua (h. 2020).
- 1938 – Emile Griffith, estatubatuar boxeolaria (h. 2013).
- 1939 – Michael Cimino, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 2016).
- 1942 – Jevgeni Xapoxnikov, sobietar militar eta politikaria (h. 2020).
- 1947 –
- Paul Auster, estatubatuar eleberrigilea.
- Maurizio Micheli, italiar aktorea.
- Soledad Puértolas, espainiar idazlea.
- 1948 –
- Henning Mankell, suediar idazle eta dramaturgoa (h. 2015).
- Carlos Filipe Ximenes Belo, timortar apezpikua, 1996ko Bakearen Nobel Saria.
- 1949 –
- Brenda Dickson, estatubatuar aktorea.
- Hennie Kuiper, herbeheretar txirrindulari ohia.
- Amancio Prada, espainiar abeslari eta musikaria.
- 1950 –
- Morgan Fairchild, estatubatuar aktorea.
- Maria Jiménez, espainiar abeslaria, dantzaria eta aktorea (h. 2023).
- 1951 –
- Blaise Compaoré, Burkina Fasoko presidente ohia.
- Felipe Muñoz Kapamas, braza estiloko mexikar igerilari ohia.
- 1956 –
- Nathan Lane, estatubatuar aktorea.
- Lee Ranaldo, estatubatuar abeslari eta gitarra jolea, Sonic Youth taldearen sortzaileetako bat.
- 1959 – Chan Santokhi, Surinamgo presidentea.
- 1960 – Joachim Löw, alemaniar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1963 – Jose Biriukov, euskal jatorriko espainiar saskibaloi jokalaria.
- 1964 – Michael Rummenigge, alemaniar futbolari ohia.
- 1967 –
- Auxi Díaz, kanariar epailea, magistratua eta irakaslea.
- Aurelio Vidmar, australiar futbolari ohia.
- 1968 – Vlade Divac, NBAko serbiar saskibaloi jokalari ohia.
- 1970 – Warwick Davis, estatubatuar aktorea.
- 1971 – Sarah Kane, britainiar antzerkigilea (h. 1999).
- 1976 –
- Daddy Yankee, puertorricar abeslari, aktore, zinema-ekoizlea, irrati esataria eta enpresaria.
- Isla Fisher, australiar aktorea eta idazlea.
- Rocío Orsi, espainiar filosofo, saiakeragile, irakasle eta itzultzailea (h. 2014).
- 1978 –
- Eliza Schneider, estatubatuar aktorea, ahots-aktorea, antzerkigilea, abeslaria, historialaria eta idazlea.
- Liv Strömquist, suediar komikigilea.
- 1982 –
- Anna Puu, finlandiar abeslari eta kantautorea da .
- Bridget Regan, estatubatuar aktorea.
- 1984 –
- Sara Carbonero, espainiar kirol-kazetaria.
- Natalie Mars, estatubatuar emakumezko aktore pornografiko transexuala, pornogintzako izarretako bat.
- 1986 – Blanca Llum Vidal, kataluniar poeta.
- 1987 –
- Youssef El-Arabi, frantziar-marokoar futbolaria.
- Thomas Schreiner, austriar saskibaloi jokalaria.
- 1992 – Daniel Schmidt, japoniar futbolaria.
Heriotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1857 – Manuel Mazarredo, bizkaitar militar eta politikaria, Madrilen (j. 1807).
- 1890 – Augustin Etxeberri, lapurtar idazlea (j. 1849).
- 1909 – Jose Frantzisko Navarro Arzak, euskal herritar ingeniaria, asmatzailea eta enpresaburua, AEBetako 20 dirutza handienetako baten jabea, New Yorken (j. 1823).
- 1919 – Pedro Jose Elizegi, Pello Errota, euskal bertsolaria (j. 1840).
- 1952 – Pedro Muguruza, gipuzkoar arkitektoa, Madrilen (j. 1893).
- 1953 – Fabián Velasco, euskal atleta (j. 1902).
- 1983 – Fernando Artola, Bordari, euskal idazlea (j. 1910).
- 1985 – Santiago Lazkano, euskal txirrindularia (j. 1947).
- 1990 – José Luis Berasategi, bizkaitar ekonomialari eta politikaria, Bilboko azken alkate frankista (j. 1920).
- 2017 –
- Juan Karlos Merino, euskal idazlea (j. 1967).
- Maritxu Zagala, Espainiako Gerra Zibilean erbesteratutako tolosar emakumea, Canet de Marren (j. 1913).
- 2020 – Gabriel Korta, gipuzkoar idazlea (j. 1951).
- 2023 – Paco Rabanne, gipuzkoar jostuna eta moda diseinatzailea, munduko jostunik ospetsuenetakoa, Portsallen (j. 1934).
Mundua aldatu
- 994 – Gilen IV.a Akitaniakoa, Poitiersko konde eta Akitaniako dukea (j. 937).
- 1014 – Svend I.a Danimarkakoa, Danimarkako, Ingalaterrako eta Norvegiako lurralde batzuen erregea.
- 1116 – Koloman Hungariakoa, Hungariako eta Kroaziako erregea (j. c. 1070).
- 1134 – Roberto II.a Normandiakoa, Normandiako dukea.
- 1399 – Joanes Gantekoa, Lancasterko eta Akitaniako dukea (j. 1340).
- 1428 – Ashikaga Yoshimochi, Ashikaga shogunerriko laugarren shoguna (j. 1386).
- 1451 – Murad II.a, otomandar sultana (j. 1404).
- 1468 – Johannes Gutenberg, karaktere higikorretako inprimaketaren asmatzailea (j. 1400).
- 1536 – Garcia de Resende, portugaldar poeta (j. 1470).
- 1590 – Germain Pilon, frantziar eskultorea.
- 1770 – Maria Felice Tibaldi, italiar margolaria (j. 1707).
- 1806 – Nicolas Edme Restif de La Bretonne, frantziar eleberrigilea (j. 1734).
- 1820 - Gia Long, Nguyễn dinastiaren sortzaile eta lehen enperadorea (j. 1762).
- 1832 – George Crabbe, ingeles olerkari, zirujau eta apaiza (j. 1754).
- 1862 – Jean-Baptiste Biot, frantziar astronomo, fisikari eta matematikaria (j. 1774).
- 1881 – John Gould, ingeles ornitologo eta marrazkilaria (j. 1804).
- 1884 – Eugène Rouher, frantziar politikaria (j. 1814).
- 1889 – Belle Starr, XIX. mendeko Estatu Batuetako mendebaldeko bidelapurra (j. 1848).
- 1894 – Edmond Frémy, frantziar kimikaria (j. 1814).
- 1895 – Manuel Gutiérrez Nájera, mexikar olerkaria (j. 1859).
- 1896 – Jane Wilde, iralndar poeta (j. 1821).
- 1900 – William Stanley Haseltine, estatubatuar margolaria (j. 1835).
- 1901 – Fukuzawa Yukichi, japoniar idazle, filosofo eta hezitzailea (j. 1835).
- 1919 – Edward Charles Pickering, estatubatuar astronomoa (j. 1846).
- 1922 – John Butler Yeats, irlandar margolaria (j. 1839).
- 1924 – Woodrow Wilson, Ameriketako Estatu Batuetako 28. Presidentea (j. 1856).
- 1925 – Oliver Heaviside, ingeles fisikaria, ingeniari elektrikoa, irrati-telegrafista eta matematia (j. 1850).
- 1935 – Hugo Junkers, alemaniar aeronautikoa (j. 1859).
- 1946 –
- Victor Loret, frantziar egiptologo eta naturalista (j. 1859).
- Carl Theodor Zahle, Danimarkako lehen ministroa (j. 1866).
- 1953 – Sophia Hayden Bennett, txiletar jatorriko estatubatuar arkitektoa, Massachusettseko Teknologia Institutuan graduatu zen lehenengo emakumea (j. 1868).
- 1956 – Émile Borel, frantziar matematikaria eta politikaria (j. 1871).
- 1959 –
- Buddy Holly, estatubatuar musikagile eta abeslaria, 1950eko hamarkadan rock & rollaren sortzaile eta aitzindarietako bat (j. 1936).
- Ritchie Valens, estatubatuar rock musikari eta abeslaria, La Bamba abestiaren rock egokitzapenagatik ospetsua (j. 1941).
- 1961 – Anna May Wong, estatubatuar aktorea, Hollywoodeko lehen aktore izar txinatar-amerikarra (j. 1905).
- 1969 – Eduardo Mondlane, mozambikear politikaria, FRELIMO frentearen fundatzaile eta liderra, eraila (h. 1969)
- 1972 – Emilio Novoa, galiziar irrati-telegrafista eta politikaria, Arabako gobernadore zibila (j. 1895).
- 1974 – Juan de Orduña, espainiar aktorea eta zinema zuzendaria (j. 1900).
- 1975 – Umm Kulthum, Ekialdeko Izarra, egiptoar abeslaria, egiptoar nazionalismoaren eta panarabismoaren ikurra (j. 1898).
- 1985 – Fernando García Mercadal, espainiar arkitektoa (j. 1896).
- 1989 – John Cassavetes, estatubatuar zinema zuzendari eta aktorea, zinema independientearen aitzindaria (j. 1929).
- 1991 – Alfred Jost, frantziar biologoa, endokrinologian aditua (j. 1916).
- 1992 – Mário Peixoto, brasildar zinemagilea (j. 1908).
- 1997 –
- Bohumil Hrabal, txekiar idazlea (j. 1914).
- Esteban Sánchez, espainiar piano-jotzailea (j. 1934).
- 1998 – Karla Faye Tucker, 1984 geroztik Amerikako Estatu Batuetan heriotza zigorrerekin exekutatu zuten lehen emakumea (j. 1959).
- 2003 – Lana Clarkson, estatubatuar aktore eta modeloa (j. 1962).
- 2005 – Ernst Mayr, alemaniar biologoa (j. 1904).
- 2006 –
- Ants Ilus, Estoniako Independentzia Gerran borrokatu zuen azken soldadua (j. 1901).
- Romano Mussolini, italiar jazz pianista eta margolaria (j. 1927).
- José Vitoriano, portugaldar politikari komunista.
- 2011 – Maria Schneider, frantziar aktorea (j. 1952).
- 2012 – Ben Gazzara, italiar jatorriko estatubatuar aktore eta zuzendaria (j. 1930).
- 2016 –
- Mercedes Richards, astronomia eta astrofisikako katedradun jamaikarra (j. 1955).
- Alba Solís, argentinar abeslari, aktore eta vedettea (j. 1927).
- 2020 – George Steiner, frantziar-estatubatuar literatura kritikari, saiakeragile, filosofo, eleberri idazle eta irakaslea (j. 1929).
- 2021 –
- Jean-Pierre Bastiat, frantziar errugbilaria (j. 1949).
- Tony Trabert, estatubatuar tenislaria (j. 1930).
- 2022 –
- Tom Kiernan, irlandar errugbilaria (j. 1939).
- Jristos Sartzetakis, Greziako presidentea (j. 1929).
- 2023 – Juan Velarde Fuertes, espainiar ekonomista (j. 1927).
- 2024 – Viktor Emanuel Savoiakoa, Italiako Erresumako azken printze oinordekoa (j. 1937).
Jaiak eta urteurrenak aldatu
- San Blas eguna: Abadiñoko abere eta barazkien feria.
- Sehaska egutegiko izendegia: Bladi.
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q2315
Multimedia: 3 February / Q2315
