Urriaren 27

Urriaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehungarren eguna da, 301.a bisurteetan. 65 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Elias Kerexeta Jaiotza: Hernani, 1934 Heriotza: Madril, 2013ko ekainaren 9a Florencio Gartzia Goiena Jaiotza: Tafalla, 1783 eta 1783 Heriotza: Madril, 1855eko ekainaren 3a Edurne Uriarte Jaiotza: Fruiz, 1960 Idoia Mendia Cueva Jaiotza: Bilbo, 1965 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Theodore Roosevelt Jaiotza: Manhattan, New York eta New York, 1858 Heriotza: Sagamore Hill (en) , 1919ko urtarrilaren 6a James Cook Jaiotza: Marton (en) , 1728, 1728 eta 1728 Heriotza: Kealakekua Bay (en) , 1779ko otsailaren 14a Lula da Silva Jaiotza: Caetés, 1945 Pio II.a Jaiotza: Pienza, 1405 Heriotza: Ancona, 1464ko abuztuaren 14a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 27ko jaiotzak Alphonse Pyramus de Candolle • Mike Kelley • Jean-Pierre Cassel • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Mateo Muxika Jaiotza: Idiazabal, 1870eko irailaren 21a Heriotza: Zarautz, 1968 Luis María de Lojendio Jaiotza: Donostia, 1907ko maiatzaren 6a Heriotza: Leireko monasterioa, 1987 Antonio Lezama Jaiotza: Guardia, 1888ko martxoaren 19a Heriotza: Madril, 1971 Camille Dussarthou Jaiotza: Baiona, 1907ko abenduaren 4a Heriotza: Saint-Paul-lès-Dax, 1965 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Severino Boezio Jaiotza: Erroma, 480, 470(e)ko hamarkada eta 470(e)ko hamarkada Heriotza: Pavia, 524 (egutegi gregorianoa) Akbar Jaiotza: Umarkot Fort (en) , 1542ko urriaren 15a Heriotza: Fatehpur Sikri, 1605 Lou Reed Jaiotza: Brookdale University Hospital and Medical Center (en) , 1942ko martxoaren 2a eta 1944ko martxoaren 2a Heriotza: East Hampton, 2013 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 27ko heriotzak Godfrey Kneller • Félix Bracquemond • Vladimir Bukovsky • Jean Hélion • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Gerhard Schröder. 1990 - Esne Bidea baino 60 bider handiagoa den galaxia bat aurkitu zuen Hubble espazio teleskopioak. 1998 - Alemania: Gerard Schröder (irudian) lehen ministro edo Kantziller izendatu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Urria >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2025 Aurreko eta hurrengo urteetan 2022: Osteguna 2023: Ostirala 2024: Igandea 2026: Asteartea 2027: Asteazkena 2028: Ostirala Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Oroxi eta Oro.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2011 – Tolosa Okzitanian, Piriniotako Lan Elkartearen ekitaldi batean, tartakada jo zioten Nafarroako lehendakari Yolanda Barcinari, AHTaren aurkako Mugitu! mugimenduko kideek.

Mundua

• 1275 – Amsterdam hiria sortu zen. "Amsterdam" terminoaren lehenengo agerraldia.
• 1806 – Napoleon Berlinen sartu zen.
• 1961 – Berlingo Harresiko Checkpoint Charlie kontrol puntuaren alde banatan tanke sobietar eta estatubatuarrak parez pare jarri ziren. Biharamunean bi aldeek adostasuna lortu eta tankeak erretiratu zituzten. Gerra Hotza berotzen ari zen.
• 1979 – Saint Vincent eta Grenadinak Erresuma Batutik independizatu ziren.
• 2005 – Parisen piztu zituzten kale istilu larriak, ia bi hilabetez luzatu zirenak, arrazoi sozial, kultural, politiko eta ekonomikoengatik.
• 2014 – Guardia Zibilak ustelkeriaren aurka Púnica operazioa burutu zuen. 51 pertsona atxilotu eta 259 miaketa egin zituen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1955 – Nicholas Ray estatubatuar zinema zuzendariaren Rebel Without a Cause filma estreinatu zen.
• 1995 – Mike Figgis ingeles zinema zuzendariak zuzendutako Leaving Las Vegas filma estreinatu zen.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1767 – Bizente Sarria, euskal frantziskotar eta sermolaria (h. 1835).
• 1783 – Florencio Gartzia Goiena, euskal legelari eta politikaria (h. 1855).
• 1803 – Manuel Irujo Apeztegi, nafar abokatua eta politikaria (h. 1871).
• 1846 – Florencio Ansoleaga, iruindar arkitektoa eta arkeologoa (h. 1916).
• 1859 – Domingo Sabalo, Jats, lapurtar pilotaria.
• 1864 – Capitolina Bustince Larrondo, nafar irakasle eta idazlea (h. 1934).
• 1869 – Nicolás María Urgoiti, euskal ingeniari eta enpresaria, Madrilen (h. 1951).
• 1891 – Ramon Belaustegigoitia, Rabel, arabar idazle eta futbolaria (h. 1981).
• 1893 – Jose Garzia, gipuzkoar idazlea eta apaiza (h. 1973).
• 1912 – Florentzio Idoate Iragi, nafar artxibozaina eta historialaria (h. 2001).
• 1918 – José Luis Duque, bizkaitar futbolaria (h. 1991).
• 1929 – Mikela Gastesi, nafar irakasle eta euskaltzalea, Iruñean lehedabiziko ikastolaren sorkuntzan eta zuzendaritzan parte hartu zuena (h. 1997).
• 1934 – Elias Kerexeta, hernaniar zinemagilea (h. 2013).
• 1938 – Miguel Jones, bizkaitar futbolaria, Ekuatore Ginean (h. 2020).
• 1940 – José Luis Pérez, bizkaitar futbolari ohia.
• 1957 – Juan Inazio Hartsuaga, gipuzkoar idazlea.
• 1960 – Edurne Uriarte, bizkaitar politologo, unibertsitateko irakasle eta idazlea.
• 1961 – Jesús Glaria Yetano, nafar futbolari ohia.
• 1966 – Asier García Fuentes, bizkaitar futbolari ohia.
• 1968 –
  • Maria Pilar Canedo, bizkaitar legelaria.
  • Ainhoa Ibarra, bizkaitar eskiatzaile ohia.
• 1969 – Javier Gorosabel Urkia, eibartar astrofisikaria (h. 2015).
• 1975 – Xabier Erkizia, nafar irrati-esataria eta telebista aurkezlea.
• 1980 – Ramuntxo Garmendia, lapurtar txirrindulari ohia.
• 1981 – Katixa Agirre, arabar idazlea, EHUko irakaslea eta Ikus-entzunezko komunikazioan doktorea.
• 1984 – Ekhine Eizagirre, gipuzkoar poeta.
• 1989 – Elene Arandia, gipuzkoar abeslari eta musikaria.
• 1996 – Gaizka Martínez, bizkaitar futbolaria.
• 1999 – María Martínez de Alegría, arabar saskibaloi jokalaria.

Mundua

• 1156 – Raimundo VI.a Tolosakoa, Okzitaniako Tolosako kondea (h. 1222).
• 1401 – Katalina Valoiskoa, Ingalaterrako erregina ezkontidea (h. 1437).
• 1516 – Ruy Gomez de Silva, Eboliko printzea, portugaldar aristokrata (h. 1573).
• 1561 – Mary Sidney, bere poesia eta mezenasgo literarioari esker ospe handia lortu zuen lehen emakume ingelesetako bat (h. 1621).
• 1678 – Pierre Raymond de Montmort, frantziar matematikaria (h. 1719).
• 1736 – James Macpherson, eskoziar idazlea eta olerkaria (h. 1796).
• 1782 – Niccolò Paganini, italiar biolin-jotzaile, biolajole, gitarra-jotzaile eta musikagilea (h. 1840).
• 1811 – Isaac Singer, estatubatuar asmatzaile, aktore eta negozio-gizona (h. 1875).
• 1824 – Julie Wilhelmine Hagen-Schwarz, alemaniar erretratu-margolaria (h. 1902).
• 1842 – Giovanni Giolitti, Italiako Lehen Ministroa (h. 1928).
• 1844 – Klas Pontus Arnoldson, suediar egile, kazetari, politikari eta bakezalea, 1908ko Bakearen Nobel Saria (h. 1916).
• 1855 – Ivan Mitxurin, sobietar agronomoa (h. 1935).
• 1858 –
  • Saitō Makoto, Japoniako lehen ministroa (h. 1936).
  • Theodore Roosevelt, AEBetako 26. presidentea (h. 1919).
• 1894 – Fritz Sauckel, alemaniar politikari nazia (h. 1946).
• 1897 – Josep Trueta, kataluniar medikua (h. 1977).
• 1906 – Peter Blume, estatubatuar margolaria (h. 1992).
• 1908 – Lee Krasner, estatubatuar margolari espresionista abstraktua (h. 1984).
• 1914 – Dylan Thomas, ingelesezko galestar poeta eta idazlea (h. 1953).
• 1917 –
  • Antonio González González, espainiar biokimikaria (h. 2002).
  • Oliver Tambo, hegoafrikar politikaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1993).
• 1918 – Teresa Wright, estatubatuar aktorea (h. 2005).
• 1920 – Kocheril Raman Narayanan, Indiako presidentea (h. 2005).
• 1921 – Oldrich Cernik, txekoslovakiar politikaria (h. 1994).
• 1922 –
  • Michel Galabru, frantziar aktorea (h. 2016).
  • Carlos Andrés Pérez, Venezuelako presidentea (h. 2010).
• 1923 – Roy Lichtenstein, estatubatuar margolaria (h. 1997).
• 1925 – Warren Christopher, estatubatuar diplomatiko eta politikaria (h. 2011).
• 1928 – Gilles Vigneault, Quebeceko idazlea, musikagilea eta kantaria.
• 1930 –
  • Francisca Aguirre, espainiar idazlea eta poeta (h. 2019).
  • Jordi Grau, kataluniar zinemagilea (h. 2018).
  • Domingo Olite, El vasco Olite, argentinar pilotari ohia, palan aditua.
  • Gladys West, estatubatuar matematikaria, GPS sistemaren matematikari egindako ekarpenengatik ezaguna.
• 1931 – Nawal el Saadawi, egiptoar idazle feminista (h. 2021).
• 1932 – Sylvia Plath, estatubatuar poeta eta eleberrigilea (h. 1963).
• 1935 – Giorgio Grassi, italiar arkitektoa.
• 1936 – Neil Sheehan, estatubatuar idazlea eta kazetaria, Pentagonoko Paperekin lotutako artikuluak argitaratu zituena (h. 2021).
• 1937 – Auke de Vries, herbeheretar eskultore eta marrazkilaria.
• 1938 – Edda Moser, alemaniar opera-abeslaria, sopranoa.
• 1939 –
  • John Cleese, ingeles umorista eta aktorea, Monty Python taldeko kidea.
  • Albert Wendt, samoar idazlea.
• 1940 – John Gotti, estatubatuar gangsterra, New Yorkeko Gambino familiaren buruzagia (h. 2002).
• 1942 – Janusz Korwin-Mikke, poloniar politikaria eta idazlea.
• 1943 – Michel Ocelot, frantziar zinema zuzendaria, animazio edo marrazki bizidunetako filmetan espezialista.
• 1945 – Lula da Silva, Brasilgo presidentea.
• 1946 –
  • Peter Martins, daniar ballet-dantzaria eta koreografoa.
  • Ivan Reitman, eslovakiar jatorriko kanadar zinema zuzendaria, ekoizlea eta gidoigilea (h. 2022).
• 1947 – José Luis Abilleira, espainar txirrindulari ohia.
• 1952 –
  • Roberto Benigni, italiar aktore eta zuzendaria.
  • Brigitte Engerer, frantziar piano-jotzaile klasikoa (h. 2012).
  • Francis Fukuyama, japoniar jatorriko estatubatuar politologoa.
  • Atsuyoshi Furuta, japoniar futbolari ohia.
• 1955 – Marina Ximanskaja, errusiar antzezle, irakasle eta antzerki-pedagogoa.
• 1959 – Hiroshi Ohashi, japoniar futbolari ohia.
• 1967 –
  • Simone Moro, italiar alpìnista.
  • Scott Weiland, Stone Temple Pilots eta Velvet Revolver rock musika taldeetako estatubatuar abeslaria (h. 2015).
• 1972 –
  • Elissa, libanoar pop abeslaria, Ekialde Hurbilean disko gehien saldu dituen emakumezko abeslaria.
  • Maria Mutola, mozambikear atleta ohia, 800 metroko proban aditua.
• 1975 – Aron Ralston, estatubatuar mendizalea.
• 1977 – Jiří Jarošík, txekiar futbolaria.
• 1978 – Vanessa-Mae, britainiar biolinista, musika klasikoa beste musika mota batzuekin konbinatzen dituena.
• 1979 – Halima Ibragimova, uzbekistandar aktore eta umorista (h. 2024).
• 1983 – Kıvanç Tatlıtuğ, turkiar aktorea, modeloa eta saskibaloi jokalari ohia.
• 1985 – Noelia Vera, estatubatuar kazetari eta politikaria.
• 1986 – Alba Flores, espainiar aktorea.
• 1987 – Kílian Jornet, kataluniar eskialari eta mendi lasterketaria.
• 1990 – Takahiro Shiraishi, japoniar serie-hiltzaile eta bortxatzailea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1070 – Antsa Oibarkoa, Iruñeko errege Antso III.aren maitalea (j. c. 995)
• 1561 – Lope Agirre, Hego Amerikako esploratzaile eta konkistatzaile euskalduna (j. 1510).
• 1785 – Joseph Mikelestorena, euskal idazle eta apaiza (j. 1710).
• 1933 – Benigno Txabarri, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (j. 1856).
• 1936 –
  • Gabino Alustiza, Aiako alkate jeltzalea, fusilatua (j. 1888).
  • Encarnación Resano Falcón, La Morica, nafar etxekoandrea gorra, fusilatua (j. 1880).
• 1965 –
  • Camille Dussarthou, lapurtar politikaria, Saint-Paul-lès-Daxen (j. 1907).
  • Karlos Linazasoro Maiztegi, Altzeta, gipuzkoar hizlari abertzalea (j. 1889).
• 1968 – Mateo Muxika, euskal herritar apaiza, Gasteiz eta Bilboko gotzaina (j. 1870).
• 1971 – Antonio Lezama, arabar kazetari eta idazlea, Madrilen (j. 1882).
• 1987 – Luis Maria Lojendio, gipuzkoar propagandista, idazlea eta beneditar mojea (j. 1907).
• 2012 – Rafa Albisu, ETA erakundearen sortzaileetako bat (j. 1931).
• 2015 – Juanita Arenaza, gipuzkoar erraketista, Mexikon (j. 1923).
• 2021 – Ricardo Etxepare Zugasti, gipuzkoar irakaslea, EHUko katedraduna eta Donostiako Ingeniaritza Teknikoko Eskolako zuzendaria (j. 1942).
• 2024 – Maixan Arbelbide Ipar Euskal Herriko militante feminista (j. 1933)

Mundua

• 939 – Æthelstan, anglosaxoien erregea eta Ingalaterrako erregea (j. c. 894).
• 1439 – Alberto II.a Alemaniakoa, Austriako Dukea, Bohemia eta Hungariako erregea eta Alemaniako enperadorea (j. 1397).
• 1449 – Ulugh Beg, timuridoen dinastiako gobernaria, baita astronomo eta matematikaria (j. 1394).
• 1454 – Magdalena Brandenburgekoa, Brandenburgeko printzesa eta Brunswick-Lüneburgeko dukesa ezkontidea (j. c. 1412).
• 1485 – Rodolphus Agricola, frisiar humanista (j. 1443).
• 1505 – Ivan III.a Errusiakoa, Moskuko Printze Handia (j. 1440).
• 1553 – Miguel Servet, espainiar zientzialari eta teologoa.
• 1605 – Akbar, Indiako Mogol Inperioaren gobernatzailea (j. 1542).
• 1675 – Gilles Personne de Roberval, frantziar matematikari eta fisikaria (j. 1602).
• 1836 – François Just Marie Raynouard, frantziar dramagilea eta politikaria (j. 1761).
• 1845 – Jean Peltier, frantziar fisikaria (j. 1785).
• 1847 – Alexandre Deschapelles, frantziar xakelaria, 1800-1820 arteko txapeldun ez ofiziala (j. 1780).
• 1858 – Ida Pfeiffer, austriar exploratzailea eta bidaia liburuen idazlea, aurreneko emakumezko esploratzaileetakoa (j. 1797).
• 1897 – Marta Brunet, txiletar idazlea (j. 1897).
• 1930 – Ellen Hayes, estatubatuar matematikaria eta astronomoa (j. 1873).
• 1937 – Kamilla Kruxelnitskaia, bielorrusiar-errusiar disidente sobietar katolikoa (j. 1892).
• 1938 – Ricardo Samper, espainiar abokatu eta politikaria (j. 1881).
• 1941 – Károly Huszár, Hungariako estatuburu eta lehen ministroa (j. 1882).
• 1954 – Franco Alfano, italiar musikagile eta piano-jotzailea (j. 1875).
• 1956 – Domingos Leite Pereira, Portugalgo lehen ministroa (j. 1880).
• 1964 – Gabriel Benoist, normandierako Cauchois dialektoan idazten zuen normandiar idazlea (j. 1891).
• 1968 – Lise Meitner, austriar fisikaria, fisio nuklearraren aurkitzailea (j. 1878).
• 1974 – Rudolf Dassler, alemaniar kirol oinetakogilea, Puma kirol ekipamendu enpresaren sortzailea (j. 1898).
• 1975 –
  • Ángela Ruiz Robles, leondar irakasle eta asmatzailea, liburu elektronikoaren lehen patentearen jabea (j. 1895).
  • Rex Stout, estatubatuar eleberri beltz egilea (j. 1886).
• 1977 – James Cain, estatubatuar idazlea eta kazetaria (j. 1892).
• 1980 – John Hasbrouck Van Vleck, estatubatuar fisikari eta matematikaria, 1977ko Fisikako Nobel Saria (j. 1899).
• 1985 – Bernard Wolfe, zientzia-fikziozko estatubatuar idazlea (j. 1915).
• 1990 –
  • Xavier Cugat, kataluniar musikaria eta margolaria (j. 1900).
  • Jacques Demy, frantziar zinemagilea (j. 1931).
  • Ugo Tognazzi, italiar antzezle, gidoigile eta zinemagilea (j. 1922).
• 1991 –
  • George Granville Barker, britainiar poeta, antzerkigile, eleberrigile eta kritikaria (j. 1913).
  • Andrzej Panufnik, poloniar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (j. 1914).
• 1995 – Marta Colvin, txiletar eskultorea (j. 1907).
• 1996 – Rewat Buddhinan, The Impossibles Thai pop taldeko abeslari, ekoizle eta kide sortzailea (j. 1948).
• 1999 –
  • Charlotte Perriand, frantziar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1903).
  • Vazgen Sargsyan, Armeniako lehen ministroa (j. 1959).
• 2006 – Brad Will, estatubatuar dokumentalista independente eta militante anarkista (j. 1970).
• 2008 –
  • José María Cuevas, espainiar enpresaburua, Espainiako Enpresaburu Elkarteen Konfederazioaren (CEOE) presidentea (j. 1935).
  • Es'kia Mphahlele, hegoafrikar idazlea (j. 1919).
• 2010 – Néstor Kirchner, Argentinako presidentea (j. 1950).
• 2012 –
  • Jacques Dupin, frantziar poeta, arte kritikari eta L'Éphémère aldizkariaren kofundatzailea (j. 1927).
  • Hans Werner Henze, alemaniar musikagilea (j. 1926).
• 2013 –
  • Olga Gyarmati, hungariar atleta, Luzera-jauzian aditua (j. 1924)
  • Lou Reed, estatubatuar rock abeslaria, musikaria, konposatzailea eta argazkilaria (j. 1942).
• 2014 - Begoña Caamaño, galizierazko kazetari eta idazlea (j. 1964).
• 2016 – Susan Lee Lindquist, estatubatuar biologo eta biologia irakaslea, biologia molekularrean aditua (j. 1949).
• 2019 – Abu Bakr al-Baghdadi, bere burua kalifa izendatu zuen Estatu Islamikoko irakiar terrorista (j. 1971).
• 2021 – Sandy Carmichael, eskoziar errugbilaria (j. 1944).
• 2023 – Li Keqiang, Txinako Herri Errepublikako lehen ministroa (j. 1955).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Oroxi eta Oro.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2956
• Multimedia: 27 October / Q2956

Urriaren 26 | Urteko egutegi | Urriaren 28