Urriaren 27

Urriaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehungarren eguna da, 301.a bisurteetan. 65 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Elias Kerexeta Jaiotza: Hernani, 1934 Heriotza: Madril, 2013ko ekainaren 9a Florencio Gartzia Goiena Jaiotza: Tafalla, 1783 eta 1783 Heriotza: Madril, 1855eko ekainaren 3a Edurne Uriarte Jaiotza: Fruiz, 1960 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Theodore Roosevelt Jaiotza: Manhattan, New York eta New York, 1858 Heriotza: Sagamore Hill (en) , 1919ko urtarrilaren 6a James Cook Jaiotza: Marton (en) , 1728, 1728 eta 1728 Heriotza: Kealakekua Bay (en) , 1779ko otsailaren 14a Lula da Silva Jaiotza: Caetés (Pernambuco), 1945 Pio II.a Jaiotza: Pienza, 1405 eta 1405 Heriotza: Ancona, 1464ko abuztuaren 14a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 27ko jaiotzak Alphonse Pyramus de Candolle • Taejo of Joseon • Anthony Doerr • Mike Kelley • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Mateo Muxika Jaiotza: Idiazabal, 1870eko irailaren 21a Heriotza: Zarautz, 1968 Luis María de Lojendio Jaiotza: Donostia, 1907ko maiatzaren 6a Heriotza: Leireko monasterioa, 1987 Paul Rambié Jaiotza: Bokale, 1919ko maiatzaren 24a Heriotza: Parisko 20. barrutia, 2020 Camille Dussarthou Jaiotza: Baiona, 1907ko abenduaren 4a Heriotza: Saint-Paul-lès-Dax, 1965 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Severino Boezio Jaiotza: Erroma, 480, 470(e)ko hamarkada eta 470(e)ko hamarkada Heriotza: Pavia, 520(e)ko hamarkada Akbar Jaiotza: Umarkot Fort (en) , 1542ko urriaren 15a Heriotza: , 1605 Lou Reed Jaiotza: Brookdale University Hospital and Medical Center (en) , 1942ko martxoaren 2a eta 1944ko martxoaren 2a Heriotza: East Hampton (New York), 2013 Lise Meitner Jaiotza: Viena, 1878ko azaroaren 7a Heriotza: Cambridge, 1968 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Urriaren 27ko heriotzak Godfrey Kneller • David Bohm • Félix Bracquemond • Alexandre Colonna-Walewski • Vladimir Bukovsky • John Conyers • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1990 - Esne Bidea baino 60 bider handiagoa den galaxia bat aurkitu zuen Hubble espazio teleskopioak. 1998 - Alemania: Gerard Schröder (irudian) lehen ministro edo Kantziller izendatu zuten. + Gertaera gehiago... Egutegia << Urria >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2023 Aurreko eta hurrengo urteetan 2020: asteartea 2021: asteazkena 2022: osteguna 2024: igandea 2025: astelehena 2026: asteartea Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Oroxi eta Oro.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 1275 - Amsterdam hiria sortu zen. "Amsterdam" terminoaren lehenengo agerraldia.
• 1806 - Napoleon Berlinen sartu zen.
• 1979 - Saint Vincent eta Grenadinak Erresuma Batutik independizatu ziren.
• 2005 - Parisen piztu zituzten kale istilu larriak, ia bi hilabetez luzatu zirenak, arrazoi sozial, kultural, politiko eta ekonomikoengatik.
• 2014 - Guardia Zibilak ustelkeriaren aurka Púnica operazioa burutu zuen. 51 pertsona atxilotu eta 259 miaketa egin zituen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1955 - Nicholas Ray estatubatuar zinema zuzendariaren Rebel Without a Cause filma estreinatu zen.
• 1995 - Mike Figgis ingeles zinema zuzendariak zuzendutako Leaving Las Vegas filma estreinatu zen.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1767 - Bizente Sarria, euskal frantziskotar eta sermolaria (h. 1835).
• 1783 - Florencio Gartzia Goiena, euskal legelari eta politikaria (h. 1855).
• 1803 - Manuel Irujo Apeztegi, nafar abokatua eta politikaria (h. 1871).
• 1846 - Florencio Ansoleaga, iruindar arkitektoa eta arkeologoa (h. 1916).
• 1859 - Domingo Sabalo, Jats, lapurtar pilotaria.
• 1864 - Capitolina Bustince Larrondo, nafar irakasle eta idazlea (h. 1934).
• 1869 - Nicolás María Urgoiti, euskal ingeniari eta enpresaria, Madrilen (h. 1951).
• 1891 - Ramon Belaustegigoitia, Rabel, arabar idazle eta futbolaria (h. 1981).
• 1893 - Jose Garzia, gipuzkoar idazlea eta apaiza (h. 1973).
• 1912 - Florentzio Idoate Iragi, nafar artxibozaina eta historialaria (h. 2001).
• 1918 - José Luis Duque, bizkaitar futbolaria (h. 1991).
• 1929 - Mikela Gastesi, nafar irakasle eta euskaltzalea, Iruñean lehedabiziko ikastolaren sorkuntzan eta zuzendaritzan parte hartu zuena (h. 1997).
• 1934 - Elias Kerexeta, hernaniar zinemagilea (h. 2013).
• 1938 - Miguel Jones, bizkaitar futbolaria, Ekuatore Ginean (h. 2020).
• 1940 - José Luis Pérez, bizkaitar futbolari ohia.
• 1957 - Juan Inazio Hartsuaga, gipuzkoar idazlea.
• 1960 - Edurne Uriarte, bizkaitar politologo, unibertsitateko irakasle eta idazlea.
• 1961 - Jesús Glaria Yetano, nafar futbolari ohia.
• 1966 - Asier García Fuentes, bizkaitar futbolari ohia.
• 1968 -
  • Maria Pilar Canedo, bizkaitar legelaria.
  • Ainhoa Ibarra, bizkaitar eskiatzaile ohia.
• 1969 - Javier Gorosabel Urkia, eibartar astrofisikaria (h. 2015).
• 1975 - Xabier Erkizia, nafar irrati-esataria eta telebista aurkezlea.
• 1980 - Ramuntxo Garmendia, lapurtar txirrindulari ohia.
• 1981 - Katixa Agirre, arabar idazlea, EHUko irakaslea eta Ikus-entzunezko komunikazioan doktorea.
• 1984 - Ekhine Eizagirre, gipuzkoar poeta.
• 1999 - María Martínez de Alegría, arabar saskibaloi jokalaria.

Mundua

• 1156 - Raimundo VI.a Tolosakoa, Okzitaniako Tolosako kondea (h. 1222).
• 1401 - Katalina Valoiskoa, Ingalaterrako erregina ezkontidea (h. 1437).
• 1516 - Ruy Gomez de Silva, Eboliko printzea, portugaldar aristokrata (h. 1573).
• 1561 - Mary Sidney, bere poesia eta mezenasgo literarioari esker ospe handia lortu zuen lehen emakume ingelesetako bat (h. 1621).
• 1678 - Pierre Raymond de Montmort, frantziar matematikaria (h. 1719).
• 1736 - James Macpherson, eskoziar idazlea eta olerkaria (h. 1796).
• 1782 - Niccolò Paganini, italiar biolin-jotzaile, biolajole, gitarra-jotzaile eta musikagilea (h. 1840).
• 1811 - Isaac Singer, estatubatuar asmatzaile, aktore eta negozio-gizona (h. 1875).
• 1842 - Giovanni Giolitti, Italiako Lehen Ministroa (h. 1928).
• 1844 - Klas Pontus Arnoldson, suediar egile, kazetari, politikari eta bakezalea, 1908ko Bakearen Nobel Saria (h. 1916).
• 1855 - Ivan Mitxurin, sobietar agronomoa (h. 1935).
• 1858 - Theodore Roosevelt, AEBetako 26. presidentea (h. 1919).
• 1894 - Fritz Sauckel, alemaniar politikari nazia (h. 1946).
• 1897 - Josep Trueta, kataluniar medikua (h. 1977).
• 1906 - Peter Blume, estatubatuar margolaria (h. 1992).
• 1908 - Lee Krasner, estatubatuar margolari espresionista abstraktua (h. 1984).
• 1914 - Dylan Thomas, ingelesezko galestar poeta eta idazlea (h. 1953).
• 1917 -
  • Antonio González González, espainiar biokimikaria (h. 2002).
  • Oliver Tambo, hegoafrikar politikaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1993).
• 1918 - Teresa Wright, estatubatuar aktorea (h. 2005).
• 1920 - Kocheril Raman Narayanan, Indiako presidentea (h. 2005).
• 1921 - Oldrich Cernik, txekoslovakiar politikaria (h. 1994).
• 1922 -
  • Michel Galabru, frantziar aktorea (h. 2016).
  • Carlos Andrés Pérez, Venezuelako presidentea (h. 2010).
• 1923 - Roy Lichtenstein, estatubatuar margolaria (h. 1997).
• 1925 - Warren Christopher, estatubatuar diplomatiko eta politikaria (h. 2011).
• 1928 - Gilles Vigneault, Quebeceko idazlea, musikagilea eta kantaria.
• 1930 -
  • Francisca Aguirre, espainiar idazlea eta poeta (h. 2019).
  • Jordi Grau, kataluniar zinemagilea (h. 2018).
  • Domingo Olite, El vasco Olite, argentinar pilotari ohia, palan aditua.
• 1931 - Nawal el Saadawi, egiptoar idazle feminista (h. 2021).
• 1932 - Sylvia Plath, estatubatuar poeta eta eleberrigilea (h. 1963).
• 1935 - Giorgio Grassi, italiar arkitektoa.
• 1936 - Neil Sheehan, estatubatuar idazlea eta kazetaria, Pentagonoko Paperekin lotutako artikuluak argitaratu zituena (h. 2021).
• 1937 - Auke de Vries, herbeheretar eskultore eta marrazkilaria.
• 1938 - Edda Moser, alemaniar opera-abeslaria, sopranoa.
• 1939 -
  • John Cleese, ingeles umorista eta aktorea, Monty Python taldeko kidea.
  • Albert Wendt, samoar idazlea.
• 1940 - John Gotti, estatubatuar gangsterra, New Yorkeko Gambino familiaren buruzagia (h. 2002).
• 1942 - Janusz Korwin-Mikke, poloniar politikaria eta idazlea.
• 1943 - Michel Ocelot, frantziar zinema zuzendaria, animazio edo marrazki bizidunetako filmetan espezialista.
• 1945 - Lula da Silva, Brasilgo presidentea.
• 1946 -
  • Peter Martins, daniar ballet-dantzaria eta koreografoa.
  • Ivan Reitman, eslovakiar jatorriko kanadar zinema zuzendaria, ekoizlea eta gidoigilea (h. 2022).
• 1952 -
  • Roberto Benigni, italiar aktore eta zuzendaria.
  • Brigitte Engerer, frantziar piano-jotzaile klasikoa (h. 2012).
  • Francis Fukuyama, japoniar jatorriko estatubatuar politologoa.
  • Atsuyoshi Furuta, japoniar futbolari ohia.
• 1955 - Marina Ximanskaja, errusiar antzezle, irakasle eta antzerki-pedagogoa.
• 1959 - Hiroshi Ohashi, japoniar futbolari ohia.
• 1967 -
  • Simone Moro, italiar alpìnista.
  • Scott Weiland, Stone Temple Pilots eta Velvet Revolver rock musika taldeetako estatubatuar abeslaria (h. 2015).
• 1972 -
  • Elissa, libanoar pop abeslaria, Ekialde Hurbilean disko gehien saldu dituen emakumezko abeslaria.
  • Maria Mutola, mozambikear atleta ohia, 800 metroko proban aditua.
• 1975 - Aron Ralston, estatubatuar mendizalea.
• 1977 - Jiří Jarošík, txekiar futbolaria.
• 1978 - Vanessa-Mae, britainiar biolinista, musika klasikoa beste musika mota batzuekin konbinatzen dituena.
• 1983 - Kıvanç Tatlıtuğ, turkiar aktorea, modeloa eta saskibaloi jokalari ohia.
• 1985 - Noelia Vera, estatubatuar kazetari eta politikaria.
• 1986 - Alba Flores, espainiar aktorea.
• 1987 - Kílian Jornet, kataluniar eskialari eta mendi lasterketaria.
• 1989 - Elene Arandia, gipuzkoar abeslari eta musikaria.
• 1990 - Takahiro Shiraishi, japoniar serie-hiltzaile eta bortxatzailea.
• 1996 - Gaizka Martínez, bizkaitar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1070 - Antsa Oibarkoa, Iruñeko errege Antso III.aren maitalea (j. c. 995)
• 1561 - Lope Agirre, Hego Amerikako esploratzaile eta konkistatzaile euskalduna (j. 1510).
• 1785 - Joseph Mikelestorena, euskal idazle eta apaiza (j. 1710).
• 1933 - Benigno Txabarri, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (j. 1856).
• 1936 - Gabino Alustiza, Aiako alkate jeltzalea, fusilatua (j. 1888).
• 1965 -
  • Camille Dussarthou, lapurtar politikaria, Saint-Paul-lès-Daxen (j. 1907).
  • Karlos Linazasoro Maiztegi, Altzeta, gipuzkoar hizlari abertzalea (j. 1889).
• 1968 - Mateo Muxika, euskal herritar apaiza, Gasteiz eta Bilboko gotzaina (j. 1870).
• 1971 - Antonio Lezama, arabar kazetari eta idazlea, Madrilen (j. 1882).
• 1987 - Luis Maria Lojendio, gipuzkoar propagandista, idazlea eta beneditar mojea (j. 1907).
• 2012 - Rafa Albisu, ETA erakundearen sortzaileetako bat (j. 1931).
• 2015 - Juanita Arenaza, gipuzkoar erraketista, Mexikon (j. 1923).
• 2021 - Ricardo Etxepare Zugasti, gipuzkoar irakaslea, EHUko katedraduna eta Donostiako Ingeniaritza Teknikoko Eskolako zuzendaria (j. 1942).

Mundua

• 939 - Æthelstan, anglosaxoien erregea eta Ingalaterrako erregea (j. c. 894).
• 1439 - Alberto II.a Alemaniakoa, Austriako Dukea, Bohemia eta Hungariako erregea eta Alemaniako enperadorea (j. 1397).
• 1449 - Ulugh Beg, timuridoen dinastiako gobernaria, baita astronomo eta matematikaria (j. 1394).
• 1454 - Magdalena Brandenburgekoa, Brandenburgeko printzesa eta Brunswick-Lüneburgeko dukesa ezkontidea (j. c. 1412).
• 1485 - Rodolphus Agricola, frisiar humanista (j. 1443).
• 1505 - Ivan III.a Errusiakoa, Moskuko Printze Handia (j. 1440).
• 1553 - Miguel Servet, espainiar zientzialari eta teologoa.
• 1605 - Akbar, Indiako Mogol Inperioaren gobernatzailea (j. 1542).
• 1675 - Gilles Personne de Roberval, frantziar matematikari eta fisikaria (j. 1602).
• 1836 - François Just Marie Raynouard, frantziar dramagilea eta politikaria (j. 1761).
• 1845 - Jean Peltier, frantziar fisikaria (j. 1785).
• 1847 - Alexandre Deschapelles, frantziar xakelaria, 1800-1820 arteko txapeldun ez ofiziala (j. 1780).
• 1858 - Ida Pfeiffer, austriar exploratzailea eta bidaia liburuen idazlea, aurreneko emakumezko esploratzaileetakoa (j. 1797).
• 1897 - Marta Brunet, txiletar idazlea (j. 1897).
• 1930 - Ellen Hayes, estatubatuar matematikaria eta astronomoa (j. 1873).
• 1938 - Ricardo Samper, espainiar abokatu eta politikaria (j. 1881).
• 1964 - Gabriel Benoist, normandierako Cauchois dialektoan idazten zuen normandiar idazlea (j. 1891).
• 1968 - Lise Meitner, austriar fisikaria, fisio nuklearraren aurkitzailea (j. 1878).
• 1974 - Rudolf Dassler, alemaniar kirol oinetakogilea, Puma kirol ekipamendu enpresaren sortzailea (j. 1898).
• 1975 -
  • Ángela Ruiz Robles, leondar irakasle eta asmatzailea, liburu elektronikoaren lehen patentearen jabea (j. 1895).
  • Rex Stout, estatubatuar eleberri beltz egilea (j. 1886).
• 1977 - James Cain, estatubatuar idazlea eta kazetaria (j. 1892).
• 1980 - John Hasbrouck Van Vleck, estatubatuar fisikari eta matematikaria, 1977ko Fisikako Nobel Saria (j. 1899).
• 1985 - Bernard Wolfe, zientzia-fikziozko estatubatuar idazlea (j. 1915).
• 1990 -
  • Xavier Cugat, kataluniar musikaria eta margolaria (j. 1900).
  • Jacques Demy, frantziar zinemagilea (j. 1931).
  • Ugo Tognazzi, italiar antzezle, gidoigile eta zinemagilea (j. 1922).
• 1991 -
  • George Granville Barker, britainiar poeta, antzerkigile, eleberrigile eta kritikaria (j. 1913).
  • Andrzej Panufnik, poloniar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (j. 1914).
• 1995 - Marta Colvin, txiletar eskultorea (j. 1907).
• 1996 - Rewat Buddhinan, The Impossibles Thai pop taldeko abeslari, ekoizle eta kide sortzailea (j. 1948).
• 1999 - Charlotte Perriand, frantziar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1903).
• 2006 - Brad Will, estatubatuar dokumentalista independente eta militante anarkista (j. 1970).
• 2008 -
  • José María Cuevas, espainiar enpresaburua, Espainiako Enpresaburu Elkarteen Konfederazioaren (CEOE) presidentea (j. 1935).
  • Es'kia Mphahlele, hegoafrikar idazlea (j. 1919).
• 2010 - Néstor Kirchner, Argentinako presidentea (j. 1950).
• 2012 -
  • Jacques Dupin, frantziar poeta, arte kritikari eta L'Éphémère aldizkariaren kofundatzailea (j. 1927).
  • Hans Werner Henze, alemaniar musikagilea (j. 1926).
• 2013 - Lou Reed, estatubatuar rock abeslaria, musikaria, konposatzailea eta argazkilaria (j. 1942).
• 2016 - Susan Lee Lindquist, estatubatuar biologo eta biologia irakaslea, biologia molekularrean aditua (j. 1949).
• 2019 - Abu Bakr al-Baghdadi, bere burua kalifa izendatu zuen Estatu Islamikoko irakiar terrorista (j. 1971).
• 2021 - Sandy Carmichael, eskoziar errugbilaria (j. 1944).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Oroxi eta Oro.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2956
• Multimedia: 27 October

Urriaren 26 | Urteko egutegi | Urriaren 28