Azaroaren 3
data
Azaroaren 3a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta zazpigarren eguna da, 308.a bisurteetan. 58 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
Heriotzak
_(cropped)_02.jpg)
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1481 - Nafarroako Erresuma: Foixeko Frantzisko errege koroatua izan zen.
- 1980 - ETAk lau guardia zibil hil zituen Zarautzen.
- 2007 - Mingain urdin gaitzaren lehendabiziko kasuak agertu ziren Euskal Herrian, guztiak Gipuzkoan.
MunduaAldatu
- 1820 - Ekuadorren independentzia.
- 1893 - Cabo Machichaco lurrunontzia Santanderko portuan lehertu eta 590 hildako eta 525 zauritu eragin zituen.
- 1978 - Dominika Erresuma Batutik independizatu zen.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 2009 - Aurelia Arkotxa euskal idazle eta euskaltzaina Euskaltzaindiako lehendakariorde aukeratu zuten.
MunduaAldatu
- 1899 - Tsarraren emaztegaia (errusieraz: Царская невеста, Tsarskaya nevesta), Nikolai Rimski-Korsakoven musika eta Ilia Tyumeneven libretoa duen opera estreinatu zen Moskuko Opera Pribatuan.
- 1959 - Last Train from Gun Hill ("Gun Hilleko Azken Trena") filma estreinatu zen, John Sturgesek zuzendu eta Kirk Douglas, Anthony Quinn, Carolyn Jones eta Earl Holliman aktoreek antzeztu zuten.
- 1971 - Fiddler on the Roof ("Biolinjolea Teilatuan") filma estreinatu zen.
- 1976 - Carrie filma estreinatu zen, Brian De Palmak zuzendu eta Sissy Spacek, John Travolta eta Piper Laurie aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1978 - Diff'rent Strokes ("Arnold") telesaila NBC katean aireratzen hasi zen, Conrad Bain, Gary Coleman, Todd Bridges eta Dana Plato aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1985 - North and South ("Iparraldea te Hegoaldea") telesaila ABC telebista aireratzen hasi zen.
- 2006 - Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan ("Borat: Kazakhstango Nazio Loriotsuaren Onurarako Burututako Ameriketako Kultur Ikasketak") filma estreinatu zen, Larry Charlesek zuzendu eta Sacha Baron Cohen, Ken Davitian, Luenell eta Pamela Anderson aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2011 - J. Edgar filma estrinatu zen, Clint Eastwoodek zuzendu eta Leonardo DiCaprio, Armie Hammer, Naomi Watts, Josh Lucas, Judi Dench eta Ed Westwick aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologiaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 2000 - Nazioarteko Espazio Estazioa abian jarri zen.
KirolakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 2007 - Mendizorrotza futbol-zelaiko hesi bat erori eta 15 ikusle zauritu ziren Alaves eta Eibarren arteko euskal derbian.
MunduaAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1766 - Maria Josefa Aedo, sor Maria Josefa del Rosario, Mesedeetako Ordeneko lekaime bizkaitarra (h. 1805).
- 1788 - Bartolome Gibelalde, gipuzkoar militarra (h. 1852).
- 1808 - Valentin Olano, azkoitiar ahaldun eta politikari liberal foruzalea (h. 1851).
- 1815 - Ventura Barkaiztegi, gipuzkoar militar eta politikaria, Nizan (h. 1859).
- 1854 - Valentín Arin, gipuzkoar organista eta musikagilea (h. 1912).
- 1860 - Lewis Waller, ingeles antzerki aktore eta zuzendaria, Bilbon (h. 1915).
- 1895 - Pierre Richard-Willm, euskal antzezlea (h. 1983).
- 1898 - Karlos Elgezua, gipuzkoar eskultorea, erretratuetan aditua (h. 1987).
- 1909 - Martin Donamaria, anaia Rosendo, nafar beneditar fraidea (h. 1936).
- 1912 - Balentin Aurre-Apraiz, euskal idazlea (h. 2007).
- 1914 - Augustin Zubikarai, bizkaitar apaiza eta euskal idazlea (h. 2004).
- 1925 - Margarita Arenaza, gipuzkoar erraketista (h. 2019).
- 1941 - Joxe Urbieta Takolo, gipuzkoar mendizale eta alpinista (h. 2000).
- 1944 - Arantxa Gurmendi, gipuzkoar aktorea.
- 1950 - Ane Aseginolaza, gipuzkoar aktore eta bikoizketa-aktorea.
- 1952 - José Carlos Esparza, nafar ekonomialari eta CDNko politikaria.
- 1965 - Juanma Lillo, gipuzkoar futbol entrenatzailea.
- 1966 -
- Gonzalo Saenz de Samaniego, EAJko arabar politikaria.
- Javier Turienzo, gaztelar futbol arbitro ohia, Barakaldon.
- 1968 - Alberto Iñurrategi, gipuzkoar mendizalea, 14 zortzimilakoak igotakoa.
- 1970 - Yolanda Alzola, bizkaitar telebista-aurkezlea eta aktorea.
- 1971 -
- Unai Emery, euskal herritar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- Patxi Eugi, nafar pilotari ohia.
- 1976 - Irakoitz Etxeberria, gipuzkoar traineru estropadetako patroia.
- 1983 -
- Javier Iturriaga, euskal herritar futbolaria, Mexiko Hirian.
- Sonia López, gipuzkoar futbolaria.
- 1986 - Ion Erize, nafar futbolaria.
- 1988 - Aritz Etxebarria, bizkaitar txirrindularia.
- 1994 - Aritz Eguaras, nafar futbolaria.
- 2001 - Cecilia Marcos, gipuzkoar futbolaria.
- 2003 - Julen Agirre, gipuzkoar futbolaria.
MunduaAldatu
- 39 - Lucanus, espainiar poeta (h. 65).
- 1500 - Benvenuto Cellini, italiar eskultore, zilargin eta idazlea (h. 1571).
- 1560 - Annibale Carracci, italiar margolaria (h. 1609).
- 1566 - Karlos Borboi-Soissonsekoa, Soissonseko kontea eta Frantziako printzea (h. 1612).
- 1587 - Samuel Scheidt, alemaniar musikagilea eta organista (h. 1654).
- 1604 - Osman II.a, Otomandar Inperioko sultana (h. 1622).
- 1618 - Aurangzeb, enperadore mogola (h. 1707).
- 1633 - Bernardino Ramazzini, italiar fisikaria (h. 1714).
- 1739 - Jean-Baptiste-Auguste de Villoutreix de Faye, frantziar elizgizona, Oloroeko apezpiku izandakoa (h. 1792).
- 1749 - Daniel Rutherford, eskoziar fisikari eta kimikaria (h. 1819).
- 1788 - Mikhail Lazarev, Errusiako flota komandantea eta esploratzailea (h. 1851).
- 1794 - William Cullen Bryant, estatubatuar olerkari eta kazetaria (h. 1878).
- 1801 - Vincenzo Bellini, italiar musikagilea (h. 1835).
- 1804 - Constantin Hansen, Danimarkako Urre Aroko margolaria (h. 1880).
- 1846 - Elizabeth Thompson, ingeles margolari eta idazlea (h. 1933).
- 1852 - Meiji Enperadorea, Japoniako enperadorea (h. 1912).
- 1856 - Marcelino Menéndez Pelayo, espainiar idazle, politikari eta filologoa (h. 1912).
- 1869 - Ester Almqvist, suediar artista, Suediako pintura espresionistaren aitzindaria (h. 1934).
- 1877 - Carlos Ibáñez del Campo, Txileko presidentea (h. 1960).
- 1882 - Jakub Kolas, bielorrusiar idazlea (h. 1956).
- 1899 - Gleb Wataghin, fisikaria (h. 1986).
- 1900 - Adolf Adi Dassler, Adidas alemaniar kirol enpresaren sortzailea (h. 1978).
- 1901 -
- Leopoldo III.a Belgikakoa, Belgikako laugarren erregea (h. 1983).
- André Malraux, frantziar idazlea eta politikaria (h. 1976).
- 1903 - Walker Evans, estatubatuar argazkilaria (h. 1975).
- 1905 - Lois Mailou Jones, estatubatuar margolaria eta irakaslea (h. 1998).
- 1908 - Giovanni Leone, Italiako presidentea (h. 2001).
- 1912 - Alfredo Stroessner, Paraguaiko presidente eta diktadorea (h.2006).
- 1914 - Juliusz Bardach, poloniar historialaria (h. 2010).
- 1917 - Manuel Zarauza, kantabriar hegazkinlaria, Gerra Zibil garaian aparteko hegazkinlari izandakoa (h. 1942).
- 1920 - Oodgeroo Noonuccal, australiar poeta, politikari, ekintzaile, artista eta hezitzailea (h. 1993).
- 1921 - Charles Bronson, estatubatuar aktorea (h. 2003).
- 1922 - Luis Villoro, mexikar filosofoa (h. 2014).
- 1923 - Tomás Cardinal Ó Fiaich, Ipar Irlandar kardinala (h. 1990).
- 1926 - Valdas Adamkus, Lituaniako presidentea.
- 1927 - Odvar Nordli, Norvegiako lehen ministroa (h. 2018).
- 1928 -
- Xosé Neira Vilas, galiziar idazlea (h. 2015).
- Osamu Tezuka, japoniar komikigile eta film ekoizlea (h. 1989).
- 1930 - Brian Robinson, ingeles txirrindularia (h. 2022).
- 1931 -
- Otilia Larrañaga, Mexikoko dantzari eta aktorea (h. 2021).
- Monica Vitti, italiar aktorea (h. 2022).
- Yon Hyong-muk, korear politikaria (h. 2005).
- 1932 - Albert Reynolds, Irlandako Errepublikako zortzigarren Taoiseacha (h. 2014).
- 1933 -
- John Barry, ingeles musikagile, zinemako film nabarmen askoren soinu bandak konposatzeagatik ezaguna (h. 2011).
- Ken Berry, estatubatuar aktorea (h. 2018).
- Jeremy Brett, ingeles aktorea (h. 1995).
- Amartya Sen, indiar ekonomilaria, 1998ko Ekonomiako Nobel Saria.
- 1936 - Roy Emerson, australiar tenislari ohia.
- 1941 - Ikuo Matsumoto, japoniar futbolari ohia.
- 1945 -
- Fuad Muzurović, bosniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- Gerd Müller, alemaniar futbolaria, historiako goleatzaile onenetakoa (h. 2021).
- 1946 - Manuel Elkin Patarroyo, kolonbiar sendagilea, malariaren aurkako txertoaren aurkitzailea.
- 1948 - Lulu, eskoziar abeslaria eta aktorea.
- 1949 -
- Larry Holmes, estatubatuar boxeolaria.
- Anna Wintour, Vogue aldizkariaren argitarazlea.
- 1950 - James Rothman, estatubatuar biokimikaria, 2013ko Medikuntzako Nobel Saria.
- 1952 - Roseanne Barr, estatubatuar aktorea eta umorista, Roseanne telesaileko protagonista.
- 1953 - Kate Capshaw, estatubatuar aktorea.
- 1957 - Dolph Lundgren, suediar aktorea.
- 1959 - Jean-Jacques Demafouth, afrikaerditar politikaria eta militarra.
- 1962 - Gabe Newell, estatubatuar bideo-joko garatzaile eta enpresaria, Valve konpainiaren sortzailea.
- 1963 - Ian Wright, ingeles futbolari ohia.
- 1968 - Jaume Balagueró, kataluniar zinema zuzendari eta gidoilaria.
- 1970 - Almir Turković, bosniar futbolari ohia.
- 1973 -
- Ana Milán, espainiar aktore, modelo eta aurkezlea.
- Remedios Zafra, arte, feminismo eta ziberfeminismoan espezializatutako espainiar idazle eta ikertzailea.
- 1975 - Alexander De Croo, Belgikako lehen ministroa.
- 1976 - Agnès Busquets, kataluniar aktore eta idazlea.
- 1977 - Aria Giovanni, estatubatuar aktore eta modelo erotiko ohia.
- 1978 - Tim McIlrath, Rise Against taldeko abeslaria eta gitarra-jotzailea.
- 1979 - Pablo Aimar, argentinar futbolaria.
- 1986 - Antonia Thomas, britainiar aktorea eta abeslaria.
- 1987 - Gemma Ward, australiar modeloa.
- 1989 - Joyce Jonathan, frantziar kantautore, abeslari eta musikaria.
- 1995 -
- Stacey Fluhler, zeelandaberritar errugbilaria.
- Kendall Jenner, estatubatuar modeloa.
- 2000 -
- Vito Dell'Aquila, italiar taekwondolaria.
- Sergiño Dest, herbehereetar futbolaria.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1373 - Joana Frantziakoa, Nafarroako erregina ezkontidea (j. 1343).
- 1865 - Henri Castro, lapurtar diplomazialari eta enpresaria, Monterreyn (j. 1786).
- 1873 - Frantzisko Antonio Elortza Agirre, gipuzkoar militarra eta ingeniaria, Madrilen (j. 1798).
- 1891 - Luis Luziano Bonaparte, Frantziako politikaria eta euskal hizkuntzalaria (j. 1813).
- 1990 - Luis Peña Basurto, gipuzkoar historiaurrearen-ikerlaria, espeleologo, etnografoa, intelektuala eta idazlea (j. 1909).
- 2018 - Josu Goia, nafar politikari eta artista (j. 1947).
- 2019 - Enrique Areiltza Txurruka, Mutrikuko kondea eta espainiar enpresaria (j. 1934).
MunduaAldatu
- 361 - Konstantzio II.a, erromatar enperadorea (j. 317).
- 644 - Umar, bigarren kalifa ortodoxoa (j. c. 579).
- 1211 - Alpaïs Cudotekoa, eliza katolikoko santua.
- 1254 - Joan III.a Dukas Vatatzes, Bizantziar Inperioko enperadorea (j. c. 1193).
- 1580 - Jerónimo Zurita, espainiar historialaria (j. 1512).
- 1584 - Karlos Borromeo, Italiako kardinal nepotea (j. 1538).
- 1639 - San Martin Porres, perutar erlijioso katolikoa (j. 1579).
- 1643 - Paul Guldin, suitzar astronomo eta matematikaria (j. 1577).
- 1647 - Pedro Fajardo, Aragoi eta Kataluniako erregeorde, Siziliako erregeorde eta Nafarroako erregeordea (j. 1602).
- 1736 - José Patiño, espainiar politikaria (j. 1667).
- 1784 - Nicolas Guibal, Würtemberg dukerriko frantziar gorteko margolaria (j. 1725).
- 1793 - Olympe de Gouges, Frantziako Iraultzan jardun zuen emakume feminista (j. 1748).
- 1806 - José Clavijo y Fajardo, espainiar idazle eta naturalista (j. 1726).
- 1852 - Carlos María de Alvear, Argentinako askatasunaren buruzagia (j. 1789).
- 1853 - Juan Álvarez Mendizabal, espainiar politikaria (j. 1790).
- 1855 - François Rude, frantziar eskultorea (j. 1784).
- 1858 - Harriet Taylor Mill, ingeles idazle eta filosofoa (j. 1807).
- 1869 - Andreas Kalvos, greziar poeta (j. 1792).
- 1879 - Joseph Poelaert, belgikar arkitektoa (j. 1817).
- 1914 - Georg Trakl, austriar poeta (j. 1887).
- 1917 - Léon Bloy, frantziar idazlea (j. 1846).
- 1918 - Aleksandr Mikhailovich Lyapunov, errusiar zientzialaria (j. 1857).
- 1919 - Ignacio Darío Irigoyen, Buenos Airesko probintziako gobernadorea (j. 1854).
- 1929 - Olav Aukrust, norvegiar poeta (j. 1883).
- 1933 - Emile Roux, frantziar zientzialaria (j. 1853).
- 1936 - Dezső Kosztolányi, hungariar idazlea, kazetaria eta itzultzailea (j. 1885).
- 1940 - Manuel Azaña, Espainiako Bigarren Errepublikako Presidentea (j. 1880).
- 1942 - Carl Sternheim, alemaniar idazlea (j. 1878).
- 1943 - Tončka Čeč Olga, jugoslaviar-esloveniar sindikalista eta partisano komunista (j. 1898).
- 1951 - Richard Wallace, estatubatuar zinema zuzendaria eta gidoilaria (j. 1894).
- 1954 - Henri Matisse, frantziar margolari, inprimatzaile eta delineatzailea (j. 1869).
- 1956 - Jean Metzinger, frantziar margolaria eta idazlea (j. 1883).
- 1957 -
- Laika, txakur espazial sobietarra, Lurra orbitatu zuen lehenengo izaki biziduna (j. c. 1954).
- Wilhelm Reich, austriar psikiatra eta psikoanalista (j. 1897).
- 1960 - Annie Oakley, Buffalo Billen ikuskizunean parte hartu zuen tiratzaile ospetsua (j. 1860).
- 1966 - Magda Donato, espainiar kazetari, antzerkigile, narratzaile eta aktorea (j. 1898).
- 1967 - Alexander Aitken, zeelandaberritar matematikaria (j. 1895).
- 1968 - Adolf Abel, alemaniar arkitektoa.
- 1970 - Petri II.a Jugoslaviakoa, Jugoslaviako azken erregea (j. 1923).
- 1977 - Armand Lunel, frantziar idazlea eta shuadit edo judu-proventzeraren azken hiztuna (j. 1892).
- 1978 -
- Ana Carrique, argentinar musikagilea eta irakaslea (j. 1886).
- Arturo de Córdova, mexikar aktorea.
- 1981 -
- Jean Eustache, frantziar idazle, aktore eta zinemagilea (j. 1938).
- Eraldo Monzeglio, italiar futbolaria (j. 1906).
- 1982 - E. H. Carr, britainiar historialari, diplomazialari eta kazetaria (j. 1892).
- 1992 - Hanya Holm, alemaniar-estatubatuar koreografoa, dantzaria eta irakaslea, dantza modernoaren aitzindaria (j. 1893).
- 1993 - Lev Theremin, errusiar asmatzailea, lehen musika instrumentu elektronikoaren asmatzailea (j. 1896).
- 1995 - Bojan Adamič, esloveniar musikagilea (j. 1912).
- 1996 - Jean-Bédel Bokassa, Afrika Erdiko Errepublikako diktadorea (j. 1921).
- 1998 - Bob Kane, estatubatuar komikigile eta margolaria (j. 1915).
- 1999 - Ian Bannen, eskoziar aktorea (j. 1928).
- 2001 -
- Ernst Gombrich, austriar-britainiar arte-historialaria (j. 1909).
- Mariano Navarro Rubio, espainiar politikari eta abokatua (j. 1913).
- 2002 - Lonnie Donegan, eskoziar musikaria, Skiffle musika estiloaren aitzindarietako bat (j. 1931).
- 2003 - Rasul Gamzatov, errusiar poeta (j. 1923).
- 2007 - Martin Meehan, Sinn Feineko politikaria (j. 1945).
- 2009 - Francisco Ayala, andaluziar idazlea (j. 1906).
- 2010 -
- Andy Irons, estatubatuar surflaria (j. 1978).
- Viktor Txernomirdin, Errusiako lehen ministroa (j. 1938).
- 2017 - Abdur Rahman Biswas, Bangladeshko presidentea (j. 1926).
- 2018 - Sondra Locke, estatubatuar aktore, zinema zuzendari eta abeslaria (j. 1944).
- 2019 - Gabriel Jackson, estatubatuar historialaria (j. 1921).
- 2021 -
- Georgie Dann, frantziar-espainiar abeslaria (j. 1940).
- Pablo Armando Fernández, kubatar idazle, poeta, eleberrigile, itzultzaile, saikeragile eta antzerkigilea (j. 1930).
- 2022 -
- Benoît Dauga, frantziar errugbilaria (j. 1942).
- Kevin O'Neill, ingeles marrazkilari eta komikigilea (j. 1953).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Janti, Jantto eta Jaunti.
- Biosfera-erreserben Nazioarteko Eguna
Kanpo estekakAldatu
Datuak: Q2995
Multimedia: 3 November
