Otsailaren 20
data
Otsailaren 20a gregoriotar egutegiaren urteko berrogeita hamaikagarren eguna da. 314 egun falta dira urtea amaitzeko, 315 egun bisurteetan.
|
|
|
Jaiotzak
_-002.jpg)
Heriotzak
.jpg)
.jpg)
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1980 - ETAk Eugenio Saracibar Gonzalez militarra hil zuen Donostian.
- 2003 - Espainiako Auzitegi Nazionalak Euskaldunon Egunkaria ixteko agindua eman zuen, ETAren zati omen zela argudiatuz.
- 2005 - Europako konstituzioa onartzeko bozketa. Baiezkoak irabazi zuen, baina Estatuan baino abstentzio maila altuagoarekin.
MunduaAldatu
- 1472 - Orkadak eta Shetlandak Eskoziako koroaren menpera pasa ziren, Danimarkako Margarita printzesa Eskoziako Jakue III.arekin ezkondu ondoren.
- 1792 - Amerikako Estatu Batuetako posta zerbitzua abian jarri zen.
- 1935 - Caroline Mikkelsen Antartikara iritsi zen, hori lortu zuen lehen emakumezkoa.
- 2004 - Kontserbakorrek Irango hauteskundeak irabazi zituzten.
- 2005 - Espainian Europar Konstituzioa onartu edo ezeztatzeko erreferenduma egin zen, bozkatutako espainiarren %42tik %76,7ak onartuz.
- 2005 - Jose Socrates Portugalgo presidente aukeratu zuten.
- 2010 - Portugalgo Madeira uhartean egondako eurite indartsuetan 42 pertsona hil ziren.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 1816 - Sevillako bizargina (italieraz: Il barbiere di Siviglia), Gioachino Rossiniren musika eta Cesare Sterbiniren libretoa duen opera bufoa estreinatu zen Erromako Argentina Antzokian.
- 1952 - The African Queen ("Afrikar Erregina") filma estreinatu zen, John Hustonek zuzendu eta Hunphrey Bogart eta Katherine Hepburn aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1872 - Metropolitan Museum of Art ireki zen New Yorken.
- 1877 - Piotr Ilitx Txaikovskiren Beltxargen aintzira baleta estreinatu zen Moskuko Bolxoi antzokian.
- 1986 - 9½ Weeks ("9 aste t'erdi") filma estreinatu zen, Adrian Lynek zuzendu eta Kim Basinger eta Mickey Rourke aktoreek anteztu zutelarik.
- 2008 - Bienvenue chez les Ch'tis ("Ongietorriak Iparraldera") filma estreinatu zen, Dany Boonek zuzendu eta berak, Kad Merad eta Zoé Félix aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologiaAldatu
KirolakAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1855 - Victor Pierre Dubarat, lapurtar apaiz eta historialaria (h. 1939).
- 1869 - Fabien Hastoy, zuberoar idazle eta irakaslea (h. 1950).
- 1890 - Felix Arteta, euskal margolari, marrazkilari eta karikaturista (h. 1986).
- 1895 - Diego Mazkiaran, Fortuna, bizkaitar toreatzailea (h. 1940).
- 1905 - Adela Bazo, nafar margolaria (h. 1984).
- 1907 - Eugenio Vegas, gipuzkoar politikari eta legelaria (h. 1985).
- 1910 - Antonio Aranaga, Auntxa, euskal trikilaria (h. 2001).
- 1926 - Alfonso Sastre, Hondarribian bizi den espainiar idazle eta editorea, Madrilen.
- 1932 - Enrique Múgica, PSOEko gipuzkoar politikaria.
- 1937 - Manuel Ibarburu, gipuzkoar arraunlari ohia.
- 1954 - Jon Paredes, Txiki, ETAkidea, frankismoko azken exekuzioetan fusilatua (h. 1975).
- 1956 - Joseba Aurkenerena, gipuzkoar irakaslea eta euskal idazlea.
- 1958 - Félix Lacuesta, lapurtar futbolari ohia.
- 1961 - Jose Maria Etaio, jauzian trebatutako nafar atleta-ohia.
- 1962 -
- Joseba Gotzon Varela, bizkaitar idazle eta musikaria.
- Jose Maria Zezeaga, gipuzkoar pilotari ohia.
- 1967 - Eduardo Iturralde, bizkaitar futbol arbitro ohia.
- 1968 - Francisco Javier Luke, bizkaitar futbolari ohia.
- 1972 - Kamel Ziani, euskal atleta, maratoian aditua, Marokon.
- 1980 - Imanol Hariñordoki, lapurtar errugbi jokalaria.
- 1987 - Zuriñe Gil, arabar futbolaria.
MunduaAldatu
- 1469 - Tomas Kaietano, italiar teologoa, eskola tomistako teologorik handienetakoa (h. 1534).
- 1742 - James Gandon, ingeles arkitektoa (h. 1823).
- 1791 - Émile Deschamps, frantziar poeta (h. 1871).
- 1805 - Angelina Grimké, estatubatuar politikari aktibista, emakumeen eskubideen defendatzailea (h. 1879).
- 1844 -
- Ludwig Boltzmann, austriar fisikaria (h. 1906).
- Joshua Slocum, kanadar itsasgizon eta abenturazalea, munduari itsasoz eta ontzi batean bakarka bira eman zion lehenbiziko gizasemea (h. 1909).
- 1868 - Pompeu Fabra, kataluniar hizkuntzalaria, katalanaren gaur egungo araudia ezarri zuena (h. 1948).
- 1869 - Piotr Nilus, errusiar idazle eta margolari inpresionista (h. 1943).
- 1879 - Pedro Muñoz Seca, Noucentisme edo 14 Belaunaldiaren espainiar idazlea (h. 1936).
- 1882 -
- Pádraic Ó Conaire, irlandar kazetari eta idazlea (h. 1928).
- Elie Nadelman, poloniar-estatubatuar eskultorea (h. 1946).
- 1886 - Bela Kun, hungariar politikaria (h. c. 1939).
- 1888 -
- Georges Bernanos, frantziar idazlea (h. 1948).
- Marie Rambert, poloniar jatorriko ingeles dantzari eta ballet-zuzendaria (h. 1982).
- 1892 - Manuel Juambeltz, euskal apaiz, foruzale eta karlista (j. 1839).
- 1901 -
- Louis Kahn, estatubatuar arkitektoa (h. 1974).
- Muhammad Naguib, Egiptoko lehenengo presidentea (h. 1984).
- 1912 - Pierre Boulle, frantziar idazlea (h. 1994).
- 1922 - Jean Diederich, luxenburgotar txirrindularia (h. 2012).
- 1924 -
- Evelyn Pielou, britainiar zientzialaria (h. 2016).
- Gloria Vanderbilt, estatubatuar artista, idazle, aktore, moda-diseinatzaile eta socialitea (h. 2019).
- 1925 - Robert Altman, estatubatuar zinema zuzendaria (h. 2006).
- 1926 - Richard Matheson, estatubatuar eleberrigile eta zinema gidoilaria (h. 2013).
- 1927 - Sidney Poitier, estatubatuar aktore eta zinema zuzendaria.
- 1931 - John Milnor, estatubatuar matematikaria.
- 1932 - Robert Ader, estatubatuar psikologoa, psikoneuroimmunologiaren aitatzat joa (h. 2011).
- 1937 - Robert Huber, alemaniar biokimikaria, 1988ko Kimikako Nobel Saria.
- 1942 -
- Mitch McConnell, estatubatuar politikaria.
- Claude Miller, frantziar zinema zuzendari eta gidoigilea (h. 2012).
- 1943 -
- Aleksandr Pavlovitx Aleksandrov, sobietar kosmonauta ohia.
- Mike Leigh, ingeles zinema-, antzerki- eta telebista-zuzendaria.
- 1945 -
- Randa Haines, estatubatuar zinema zuzendari eta gidoigilea.
- George Smoot, estatubatuar astrofisikari eta kosmologoa, 2006ko Fisikako Nobel Saria.
- 1948 -
- Jennifer O'Neill, estatubatuar aktorea.
- Christopher A. Pissarides, zipretar-britainiar ekonomialaria eta irakaslea, 2010eko Ekonomiako Nobel Saria.
- 1949 - Ivana Trump, txeko-estatubatuar modelo ohi, enpresaburu eta idazlea eta Donald Trumpen emazte ohia.
- 1951 -
- Gordon Brown, Erresuma Batuko lehen ministroa.
- Anthony Davis, estatubatuar pianista eta musikagilea.
- 1952 - Elsa Bornemann, argentinar idazlea.
- 1954 -
- Tamara Adrián, venezuelar politikari, abokatu eta ekintzaile transexuala.
- Anthony Stewart Head, ingeles aktore eta abeslaria.
- Patty Hearst, estatubatuar aktorea.
- 1960 -
- Rosa Fernández Rubio, asturiar alpinista, Zazpi Gailurrak igotzen Espainiako lehen emakumea.
- Cándido Muatetema Rivas, Ekuatore Gineako lehen ministroa (h. 2014).
- 1962 -
- Elizaveta Glinka, errusiar langile humanitarioa eta karitate aktibista (h. 2016).
- Hilario Pino, espainiar kazetari eta telebistako albistegi aurkezlea.
- 1963 - Charles Barkley, NBAko estatubatuar saskibaloi jokalaria, historian hegaleko-pibot onenetakotzat hartua.
- 1966 - Cindy Crawford, estatubatuar top-model ohia.
- 1967 -
- Kurt Cobain, Nirvana taldeko abeslaria, musikagilea eta gitarra-jotzailea (h. 1994).
- Nenad Maslovar, montenegroar futbolari ohia.
- Lili Taylor, estatubatuar aktorea.
- 1971 -
- Calpernia Addams, estatubatuar idazle, aktore, musikari eta pertsona transgeneroen eskubideen aldeko bozeramaile eta ekintzailea.
- Jari Litmanen, finlandiar futbolari ohia.
- Joost van der Westhuizen, hegoafrikar errugbilaria (h. 2017).
- 1973 - Vladimir Luján, kubatar palaria.
- 1974 - Amanda Elstak, hungariar abeslaria eta pertsona lesbiana, gay, bisexual eta transexualen eta Hungariako ijitoen eskubideen defendatzailea.
- 1978 -
- Lauren Ambrose, estatubatuar aktorea.
- Julia Jentsch, alemaniar aktorea.
- 1980 - Artur Boruc, poloniar futbolaria.
- 1983 - Maitane Melero, nafar atleta, distantzia luzetan aditua.
- 1985 - Julia Volkova, errusiar abeslari, musikagile eta pianista, t.A.T.u. bikoteko kidea.
- 1988 - Rihanna, barbadostar abeslaria.
- 1989 - Iga Wyrwał, poloniar modelo eta aktorea.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1865 - Leonardo Zuloaga, Mexikon lurjabe handia bilakatutako bizkaitarra, Mexikon (j. 1805).
- 1869 - Jose Antonio Uriarte, euskal idazlea eta itzultzailea (j. 1812).
- 1976 - René Cassin, euskal zuzenbide irakaslea, 1968ko Bakearen Nobel Saria, Parisen (j. 1887).
- 2010 - Juan Perurena, nafar bertsolaria (j. 1930).
- 2016 - Nando Josu, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea, Santanderren (j. 1939).
MunduaAldatu
- 1054 - Jaroslav I.a Kievekoa, Novgorodeko printzea eta Kieveko lehen-printzea (j. c. 978).
- 1194 - Siziliako Tankredo erregea (j. 1135).
- 1431 - Martin V.a, Aita santua (j. 1369).
- 1513 - Joan I.a Danimarkakoa, Danimarka, Norvegia eta Suediako erregea (j. 1455).
- 1600 - Innico d'Avalos d'Aragona, italiar kardinala.
- 1626 - John Dowland, ingeles musikagilea, Laut-jotzailea.
- 1685 - Sofia Amalia Brunswick-Lüneburgekoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa eta Danimarka eta Norvegiako erregina ezkontidea (j. 1628).
- 1778 - Laura Bassi, italiar filosofa, irakaslea eta zientzialaria (j. 1711).
- 1790 - Josef II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1741).
- 1810 - Andreas Hofer, Tirolgo abertzalea (j. 1767).
- 1853 - José Ramón Rodil, espainiar militarra (j. 1789).
- 1861 - Eugène Scribe, frantziar dramagilea (j. 1791).
- 1871 - Paul Kane, margolaria (j. 1810).
- 1874 - Holger Roed, daniar margolaria (j. 1846).
- 1895 - Frederick Douglass, estatubatuar idazlea (j. c. 1818).
- 1907 - Henri Moissan, frantziar kimikaria, 1906ko Kimikako Nobel Saria (j. 1852).
- 1916 - Klas Pontus Arnoldson, politikari, kazetari eta bakezale suediarra, 1908ko Bakearen Nobel Saria (j. 1844).
- 1920 -
- Jacinta Marto, portugaldar haur artzaina. Fatiman Ama Birjina ikusi omen zuen (j. 1910).
- Robert Peary, Ipar Polora iristen lehena izan zela adierazi zuen esploratzailea (gaur egun zalantzan jarria) (j. 1856).
- 1929 - Edward L. Atkinson, britainiar itsas zirujaua eta Antartikako esploratzailea (j. 1881).
- 1933 - Takiji Kobayashi, literatura proletarioaren japoniar idazlea (j. 1903).
- 1961 - Percy Grainger, estatubatuar musikagilea (j. 1882).
- 1966 - Chester Nimitz, estatubatuar almirantea (j. 1885).
- 1972 - Maria Goeppert-Mayer, poloniar fisikaria, 1963ko Fisikako Nobel Saria (j. 1906).
- 1987 - Edgar P. Jacobs, belgikar komikigilea (j. 1904).
- 1989 - Erika Köth, alemaniar sopranoa (j. 1925).
- 1992 -
- Roberto D'Aubuisson, salvadortar militarra eta politikaria (j. 1943).
- Pierre Dervaux, frantziar orkestra-zuzendaria (j. 1917).
- Dick York, estatubatuar aktorea (j. 1928).
- 1993 - Ferruccio Lamborghini, italiar industria gizona, Lamborghini automobil-enpresaren sortzailea (j. 1916).
- 1996 - Toru Takemitsu, japoniar musikagilea (j. 1930).
- 2000 - Jean Dotto, frantziar txirrindularia (j. 1928).
- 2005 -
- Sandra Dee, estatubatuar aktorea (j. 1944).
- Hunter S. Thompson, estatubatuar idazle eta kazetaria (j. 1937).
- 2010 - Alexander Haig, Ameriketako Estatu Batuetako Armadako jenerala eta NATOko buruzagi nagusia (j. 1924).
- 2012 - Lv Zijian, arte martzialetan aditua eta aldi batez Txinako Herri Errepublikako gizonik zaharrena (118 urte) (j. 1893).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- Justizia Sozialaren Mundu Eguna, Nazio Batuek ezarria, 2009an.
- Sehaska egutegiko izendegia: Maite/Maitetxu/Maitena/Maitane eta Gamiz/Gamio/Gamiza.