Uztailaren 11
data
Uztailaren 11 gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita hamabigarren eguna da, 193.a bisurteetan. 173 egun falta dira urtea amaitzeko.
.jpg)
.png)
.jpg)
_Gobfrlargcabsept1936_(cropped).jpg)
Gertaerak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1576 – Balmasedan sorginkeriaren aurka gauero kanpaiak jotzea agindu zuten. Ustearen arabera, elizako ezkilak jotzen zituzten bitartean sorginkeriaren boterea deuseztatzen zuten. Beste hainbat herritan neurri bera hartu zuten.
- 1886 – Euskal Herriko lehen elkarte sozialista sortu zuten Bilbon. Facundo Perezagua izan zen bultzatzailea.
- 1978 – Poliziak German Rodriguezen hilketaren aurka manifestatzen ari zirenen aurka tiro egin eta Joseba Barandiaran gazte astigartarra hil zuen Donostiako Aldapetan.
- 2006 – Pablo Muñoz, Diario de Noticiaseko zuzendaria atxilotu zuten, ustez ETAko finantziazio sarearekin harremana izateagatik.
Mundua aldatu
- 1919 – Herbehereetako parlamentuak zortzi orduko lanordua ezarri zuen.
- 1921 – Irlandako Independentzia Gerra amaitu zen.
- 1978 – Tarragonako Alcanar udalerrian propileno likidotua zeraman zisterna kamioi baten leherketaren ondorioz 243 hildako izan ziren.
- 1979 – Propilenoz kargaturiko kamioiak eztanda egin zuen Los Alfaques kanpinaren parean Tarragonako kostaldean eta 216 hildako utzi zituen.
- 1987 – Munduko biztanleria 5.000 miloi pertsonetara iritsi zen.
- 2006 – Atentatu odoltsua Mumbaiko hiri indiarrean, 190 hildako eta 600 zauritu baino gehiago.
- 2010 – Kampalan Munduko Kopako finala ikusten ari ziren bi jatetxeetan atentatu batek 64 hildako utzi ditu.
Arte eta kultura aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
- 1974 – The Legend of the 7 Golden Vampires ("7 Urrezko Banpiroen Kondaira") filma estreinatu zen, Roy Ward Baker eta Chang Chehk zuzendu eta Peter Cushing, John Forbes-Robertson, David Chiang, Robin Stewart eta Julie Ege aktoreek antzeztu zuten.
- 1997 – Contact ("Kontaktua") filma estreinatu zen, Robert Zemeckisek zuzendu eta Jodie Foster, Matthew McConaughey, James Woods, John Hurt, Tom Skerritt eta Angela Bassett aktoreek antzeztu zuten.
- 2008 – Outlander ("Kanpotarra") filma estreinatu zen, Howard McCainek zuzendu eta James Caviezel, Sophia Myles, Jack Huston, Ron Perlman eta John Hurt aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
- 1895 – Lumière anaiek film bat aurkeztu zuten zientzialarien aurrean.
- 1962 – Bezperan jaurtitako Telstar satelitearen bidezko lehen telebista seinaleak emititu ziren.
- 2022 – James Webb teleskopioak bere eremu sakoneko lehen irudia igorri zuen.
Kirolak aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
- 2010 – Espainiako Futbol Selekzio Nazionalak 1-0 irabazi zion Herbeheetakoari Hegoafrikako Munduko Futbol Txapelketan. Iniestaren golak historiako lehen garaipena eman zion Espainiari.
Jaiotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1894 – Ignacio Hidalgo de Cisneros, arabar militarra (h. 1966).
- 1896 – Émile Seitz, lapurtar politikaria (h. 1981).
- 1904 – Miguel Primo de Rivera Sáenz de Heredia, Lizarrako markesa, espainiar politikari falangista (h. 1964).
- 1911 - Francis Gaudeul, lapurtar militarra eta arkeologoa.
- 1912 – Bernard Lavielle, frantsesezko baxenafar idazlea (h. 1997).
- 1913 – Martin Gorostidi, euskal musikaria (h. 1988).
- 1925 – Juan Uharte Beaumont, nafar enpresaburu eta mezenasa (h. 2018).
- 1927 - Milagros Txurruka, bizkaitar dantzari ohia, bikotean hainbat euskal dantza-sueltoko txapelketa irabazitakoa.
- 1937 – Gonzalo Díaz Beitia, bizkaitar futbolaria.
- 1944 – Fernando Egidazu, bizkaitar ekonomialaria, Espainiako Bankuan lan egiten duena.
- 1946 – Ibon Sarasola, gipuzkoar idazlea, hizkuntzalaria eta euskaltzaina.
- 1947 –
- Jesus Maria Arrieta, gipuzkoar elizgizon eta idazlea.
- Andoni Sagarna, gipuzkoar ingeniaria eta euskaltzaina, terminologia eta hizkuntzaren teknologiaren arloetan euskara modernizatzeko aitzindaria.
- 1949 – Luis Ibero, nafar politikaria, Zizur Nagusiko alkatea (h. 2020).
- 1952 – Rafael Biteri, bizkaitar futbolaria ohia.
- 1955 –
- Marina Aoiz, nafar kazetari eta poeta.
- Juan Maria Azkarate, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- 1961 – Felipe Rius, nafar idazle eta kazetaria (h. 2018).
- 1962 – Juanma Suárez, Eskorbuto taldeko baxu-jotzaile eta abeslaria (h. 1992).
- 1964 – Andoni Aizpuru, gipuzkoar kazetaria eta telebista aurkezlea.
- 1970 –
- Idoia Mariezkurrena, gipuzkoar atleta ohia, xabalina jaurtiketan nabarmendu zena.
- Carlos Docando, bizkaitar futbolari ohia eta futbol entrenatzailea.
- 1976 – Egoitz Lasa, euskal aktorea.
- 1980 –
- Eneritz Aranburu, bizkaitar abeslaria eta panderojolea.
- Juan José Oroz, nafar txirrindularia.
- 1982 – Ibai Rejas, arabar futbolari ohia.
- 1986 –
- Raúl García, nafar futbolaria.
- Igor Romero, gipuzkoar txirrindulari ohia.
Mundua aldatu
- 1274 – Roberto I.a Eskoziakoa, Eskoziako erregea (h. 1329).
- 1558 – Robert Greene, ingeles poeta, antzerkigile eta eleberrigilea (h. 1592).
- 1653 – Sarah Good, Salememgo sorginkeria prozesuan sorginkeria leporatu zioten lehen hiru emakumeetako bat (h. 1692).
- 1657 – Frederiko I.a, Prusiako erregea (h. 1713).
- 1561 – Luis de Góngora, espainiar olerkaria eta antzerkigilea (h. 1627).
- 1662 – Maximiliano II.a Emanuel Bavariakoa, Bavariako hauteslea (h. 1726).
- 1723 – Jean-François Marmontel, frantziar historialari, idazle eta entziklopedista (h. 1799).
- 1767 – John Quincy Adams, Ameriketako Estatu Batuetako 6. Presidentea (h. 1848).
- 1775 – José María Blanco White, espainiar idazlea (h. 1841).
- 1846 – Léon Bloy, frantziar idazlea (h. 1917).
- 1849 – Harry Kellar, estatubatuar ilusionista eta magoa (h. 1922).
- 1878 – Hjørdis Grøntoft Raknerud, norvegiar arkitektoa, Eskandinaviako lehen emakume arkitektoetako bat (h. 1918).
- 1885 – Roger de La Fresnaye, frantziar margolari kubista (h. 1925).
- 1888 – Carl Schmitt, alemaniar legelari, filosofo politiko eta nazi alderdiko kidea (h. 1985).
- 1890 –
- Giacomo Albanese, italiar matematikaria (h. 1947).
- Alice Rey Colaço, portugaldar margolari, ilustratzaile modernista, opera-abeslari, eszenografo eta jantzi-diseinatzailea (h. 1978).
- Arthur Tedder, britainiar mariskala (h. 1967).
- 1891 – Gabriel Benoist, normandierako Cauchois dialektoan idazten zuen normandiar idazlea (h. 1964).
- 1892 – Thomas Mitchell, estatubatuar aktorea (h. 1962).
- 1899 – E. B. White, estatubatuar idazlea (h. 1985).
- 1903 – Rudolf Abel, Sobietar Batasuneko espioia (h. 1971).
- 1904 – Leland John Haworth, partikulen fisikari estatubatuarra (h. 1979).
- 1907 – Samivel, frantziar diseinatzailea, margolaria eta idazlea (h. 1992).
- 1912 – Sergiu Celibidache, errumaniar-alemaniar konpositore eta orkestra-zuzendaria (h. 1996).
- 1913 – Kofi Abrefa Busia, Ghanako lehen ministroa (h. 1978).
- 1914 – Aníbal Troilo, pichuco, argentinar bandoneon-jotzaile, musikagile eta tango-orkestra zuzendaria (h. 1975).
- 1915 – Margarita Aliger, sobietar poeta, liburuzain, kazetari eta itzultzailea (h. 1992).
- 1916 –
- Alexander Prokhorov, sobietar fisikaria, 1964ko Fisikako Nobel Saria (h. 2002).
- Gough Whitlam, Australiako lehen ministroa (h. 2014).
- 1918 – Venetia Burney, ingeles emakumea, Pluton izena lehen aldiz proposatu zuena, 11 urte zituela (h. 2009).
- 1920 – Yul Brynner, estatubatuar aktorea (h. 1985).
- 1922 – Maria Magdalena Domínguez, galiziar poeta (h. 2021).
- 1925 –
- Mercedes Colás, Porota, Giza Eskubideen aldeko argentinar ekintzailea, Maiatzaren Plazako Amak elkarteko lehendakariordea (h. 2021).
- Nicolai Gedda, suediar opera-abeslaria, tenorra (h. 2017).
- 1927 –
- Theodore Harold Maiman, estatubatuar fisikaria, lehen laserraren sortzailea (h. 2007).
- Gregorio Salvador Caja, espainiar lexikologoa eta dialektologoa (h. 2020).
- 1930 – Harold Bloom, estatubatuar irakaslea, literaturaren teoria eta kritika akademikoa jorratu zituena (h. 2019).
- 1934 –
- Giorgio Armani, italiar moda-diseinatzailea, moda-egileen artean maisutzat joa.
- Antonio Jiménez Quiles, espainiar txirrindularia (h. 2023).
- 1943 –
- Pedro Carrasco, espainiar boxeolaria (h. 2001).
- Howard Gardner, estatubatuar psikologoa, adimen anizkunaren teoriaren sortzaile nagusia.
- 1944 – Valdeir Vieira, brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1945 – Junji Kawano, japoniar futbolari ohia.
- 1947 –
- John Holt, jamaikar reggae abeslari eta kantagilea (h. 2014).
- Jaroslav Pollák, eslovakiar futbolaria (h. 2020).
- 1949 – Émerson Leão, brasildar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1950 – Rifat Rastoder, Montenegroko presidentea (h. 2023).
- 1952 – Stephen Lang, estatubatuar zinema, telebista eta antzerkiko aktorea.
- 1953 – Leon Spinks, estatubatuar boxeolaria (h. 2021).
- 1957 – Patsy O'Hara, INLAko kidea (h. 1981).
- 1958 – Hugo Sánchez, mexikar futbolari ohia, inoizko mexikar futbolari hoberenetakoa.
- 1959 –
- Richie Sambora, estatubatuar musikaria, Bon Jovi taldeko gitarrista.
- Suzanne Vega, estatubatuar musikari eta abeslaria.
- 1960 –
- Tomoyuki Kajino, japoniar futbolari ohia.
- Jafar Panahi, irandar zinema zuzendaria eta gidoilaria.
- Ronald M. Schernikau, alemaniar idazlea, Errepublika Demokratikoko herritartasuna eskatzen azkena (h. 1991).
- 1961 – Esperanza Elipe, espainiar aktorea.
- 1963 – Dean Richards, ingeles errugbilari ohia.
- 1965 – Albert Sánchez Piñol, kataluniar idazle eta antropologoa.
- 1967 – Jhumpa Lahiri, estatubatuar idazlea.
- 1968 –
- Amal Murkus, palestinar abeslari eta aktorea.
- Conrad Vernon, estatubatuar ahots-aktore eta gidoigilea.
- 1972 – Henrique Capriles Radonski, venezuelar politikaria eta abokatua.
- 1975 – Naomi McClure-Griffiths, estatubatuar astrofisikaria eta erradioastronomoa.
- 1976 – Rose-Maïté Erkoreka, euskal jatorriko quebectar aktorea.
- 1983 – Samian, Quebeceko hip hop-rap kantaria, frantsesez eta algonkineraz abesten duen lehen rap kantaria.
- 1985 – Jonathan Sexton, irlandar errugbi jokalaria
- 1987 – Mela Franco Habijan, filipinar modelo eta aktorea.
- 1989 – Rachael Blackmore, irlandar jockey-a, Grand National irabazi zuen lehen amazona.
- 1990 – Caroline Wozniacki, daniar tenislaria.
- 1991 – Rocío Saiz, espainiar kantaria, aktorea, artista eta LGBT aktibista.
- 1992 – Carolyn Genzkow, alemaniar aktorea.
Heriotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1580 – Filiberto Agaramont, Biarnoko seneskala, Agaramonteko eta Gixuneko kondea eta Baionako alkatea (j. 1552).
- 1763 – Jerónimo Anchuela, aragoiar inprimatzailea, Iruñean (j. c. 1706)
- 1920 – Valentín Hernández Aldaeta, bizkaitar politikari sozialista (j. 1865).
- 1956 – Alejandro Aranburu, Droget, bizkaitar esku-huskako pilotari, errepublikazale eta iraultzailea (j. 1885).
- 1960 – Jesus Aranbarri, bizkaitar musikagilea, Madrilen (j. 1902).
- 1961 – Vicente Uribe, bizkaitar politikari komunista, Pragan (j. 1902).
- 1970 – Secundino Zuazo, euskal herritar arkitekto eta hirigile arrazionalista, Madrilen (j. 1887).
- 1977 – Martín Agüero, bizkaitar toreatzailea (j. 1902).
- 1978 – Joseba Barandiaran, gipuzkoar gaztea, German Rodriguezen hilketaren aurka manifestatzen ari zela poliziak tiroz hila (j. 1959).
- 1996 – Juan Jose Etxabe, ETAko buruzagia eta lehen ekintzaileetako bat (j. 1937).
- 2011 – Iñaki Isasmendi, euskal idazlea eta Itxarkundia batailoiko eusko gudaria (j. 1914).
- 2016 – Javier Etxebarria, bizkaitar futbolaria (j. 1940).
- 2020 – Iñaxi Etxabe, gipuzkoar bertsolaria (j. 1933).
- 2023 –
- Loren Eguren, elorriotar mende luzea bizi izan zuen etxekoandre langilea (j. 1920).
- Yanire Granero, bizkaitar diseinatzailea eta enpresaburua (j. 1988).
- Mercedes Luzuriaga, bizkaitar aktorea (j. 1927).
Mundua aldatu
- 472 – Antemio, erromatar enperadorea.
- 937 – Rodolfo II.a Borgoinakoa, Borgoinako erregea (j. c. 880).
- 969 – Olga Kievekoa, Igor Kievekoa Duke Handiaren emaztea, Kieveko Rusako erregeordea eta Sviatoslav I.aren ama (j. c. 890).
- 1174 – Amalariko I.a Jerusalemgoa, Jerusalemgo erregea (j. 1136).
- 1231 – Ines Beaujeukoa, Frantziako Erresumako noblea.
- 1382 – Nicole d'Oresme, frantziar elizgizon, teologo eta zientzialaria.
- 1451 – Barbara Celjekoa, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperatriza eta Hungariako eta Bohemiako erregina ezkontidea (j. c. 1392).
- 1593 – Giuseppe Arcimboldo, italiar margolaria (j. c. 1527).
- 1856 – Josef Kajetán Tyl, txekiar antzerkigile, idazle eta aktorea, Txekiako ereserki nazionalaren egilea (j. 1808).
- 1886 – Jules Malou, Belgikako lehen ministroa (j. 1810).
- 1896 – Ernst Curtius, alemaniar historialaria, humanista, kritikaria eta jakituna (j. 1814).
- 1903 – William Ernest Henley, ingeles olerkaria (j. 1849).
- 1909 – Simon Newcomb, kanadar-estatubatuar astronomoa (j. 1835).
- 1920 – Eugenia de Montijo, Frantziako enperatriza eta Napoleon III.aren emaztea (j. 1826).
- 1931
- Jean-Louis Forain, frantziar margolari, diseinatzaile eta grabatzailea (j. 1852).
- Giovanni Boldini, italiar genero eta erretratu margolaria (j. 1842).
- 1935 – Jenny Morris, ingeles brodatzailea (j. 1861).
- 1937 – George Gershwin, estatubatuar musikagile eta pianista (j. 1898).
- 1938 – Georges Rochegrosse, frantziar margolaria (j. 1859).
- 1941 – Arthur Evans, britainiar arkeologoa (j. 1851).
- 1946 – Paul Nash, britainiar margolari surrealista eta gerra artista (j. 1889).
- 1964 – Maurice Thorez, frantziar politikaria (j. 1900).
- 1970 – Agustín Muñoz Grandes, espainiar militar eta politikaria, Espainiako Gerra Zibilean Nafarroako II. Brigadaren agintaria (j. 1896).
- 1971 – John W. Campbell, estatubatuar zientzia-fikziozko eleberrigile eta argitaratzailea (j. 1910).
- 1973 – Robert Ryan, estatubatuar aktorea (j. 1909).
- 1974 – Par Lagerkvist, suediar idazlea, 1951ko Literaturako Nobel Saria (j. 1891).
- 1976 – Eric Baker, britainiar aktibista bakezalea, Amnistia Internazionalaren sortzailetariko bat (j. 1920).
- 1983 – Ross Macdonald, estatubatuar eleberrigilea (j. 1915).
- 1989 – Laurence Olivier, ingeles aktorea, zinema zuzendaria eta ekoizlea, kritikagile askoren ustez XX. mendeko aktorerik hoberena (j. 1907).
- 1990 – Matias Sagardoy Allo, Espainiako militar nafarra (j. 1901).
- 1992 – Deng Yingchao, txinatar politikaria (j. 1904).
- 1994 – Gary Kildall, estatubatuar informatikari eta enpresaburua, CP/M sistema eragilearen sortzailea (j. 1942).
- 2004 – Laurance Rockefeller, estatubatuar filantropoa (j. 1910).
- 2007 –
- Lady Bird Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 2007).
- Alfonso López Michelsen, Kolonbiako presidentea (j. 1913).
- 2009 – Go Mi-Sun, 11 zortzimilako igo zituen emakumezko alpinista hegokorearra, Nanga Parbatetik jaisten ari zela (j. 1967).
- 2011 – Tom Gehrels, estatubatuar astronomoa (j. 1925).
- 2014 – Tommy Ramone, Ramones taldeko lehen bateria-jotzaile eta sortzaileetako bat (j. 1949).
- 2015 – Satoru Iwata, japoniar bideo-joko programatzaile eta enpresaria (j. 1959).
- 2016 – Emma Cohen, kataluniar zinema, antzerki eta telebistako aktore, idazle eta zinema zuzendaria (j. 1946).
- 2022 – Monty Norman, britainiar musikagile eta abeslaria (j. 1928).
- 2023 – Milan Kundera, txekiar idazlea (j. 1929).
Jaiak eta urteurrenak aldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Endika eta Gorane/Gorapen/Gorantzi.
Kanpo estekak aldatu
