Uztailaren 3

Uztailaren 3a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita laugarren eguna da, 185.a bisurteetan. 181 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Pello Salaburu Jaiotza: Arizkun, 1951 Josu Erkoreka Gervasio Jaiotza: Bermeo, 1960 Karmelo Etxegarai Jaiotza: Azpeitia, 1865 eta 1865 Heriotza: Gernika-Lumo, 1925eko azaroaren 4a Juan Antonio Larrañaga Jaiotza: Azpeitia, 1958 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Franz Kafka Jaiotza: Praga, 1883 Heriotza: Kafka Sterbehaus (en) eta Kierling (en) , 1924ko ekainaren 3a Tom Cruise Jaiotza: Syracuse, 1962 Julian Assange Jaiotza: Townsville (en) , 1971 Leoš Janáček Jaiotza: Hukvaldy, 1854 Heriotza: Ostrava eta Moravská Ostrava (en) , 1928ko abuztuaren 12a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 3ko jaiotzak Tracey Emin • Olivia Munn • Jean-Luc Marion • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Fernando Garcia de Kortazar Jaiotza: Bilbo, 1942ko irailaren 4a Heriotza: Madril, 2022 Koldo Agirre Jaiotza: Sondika, 1939ko apirilaren 27a Heriotza: Bilbo, 2019 Esteban Terreros Jaiotza: Turtzioz, 1707ko uztailaren 12a Heriotza: Forlì, 1782 Joaquín Planell Jaiotza: Gasteiz, 1891ko azaroaren 22a eta 1891ko irailaren 23a Heriotza: Madril, 1969 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Franz Kafka Jaiotza: Praga, 1883ko uztailaren 3a Heriotza: Kafka Sterbehaus (en) , 1924 Jim Morrison Jaiotza: Melbourne, 1943ko abenduaren 8a Heriotza: Parisko 4. barrutia, 1971 Theodor Herzl Jaiotza: Pest (hiria), 1860ko maiatzaren 2a Heriotza: Reichenau an der Rax, 1904 Nasir al-Din al-Tusi Jaiotza: Tus, 1201eko otsailaren 18a, 1201 eta 1201eko otsailaren 17a Heriotza: Kadhimiya (en) , 1274 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Uztailaren 3ko heriotzak Giuseppe Cesari • Andy Griffith • Reginald Marsh • Paolo Villaggio • Alexander Lernet-Holenia • Nikolay Pavlovich Ignatyev • Willem Visser 't Hooft • Karel Ančerl • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Konstantino I.a Handia 324 - Konstantino I.a Handiak Lizinio garaitu zuen Adrianopolisko guduan. 2005 - Sexu berekoen arteko ezkontza legalizatu zuten Espainian. 2006 - Metro istripua Valentzian, tren bat errailetatik atera eta beste tren batek jo zuen. 43 hildako eta 47 zauritu gertatu ziren. + Gertaera gehiago... Egutegia << Uztaila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2025 Aurreko eta hurrengo urteetan 2022: Igandea 2023: Astelehena 2024: Asteazkena 2026: Ostirala 2027: Larunbata 2028: Astelehena Izendegia Santutegia: Tomas apostolua, Leon II.a, Gurthiern Bretainiakoa, Dato Ravennakoa Seaska egutegia: Idoia eta Isaba/Izaba.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 2006 – Emakumeen aurkako indarkeria Basaurin, 21 urteko neska errumaniar bat erail zuen bere mutil lagun ohiak.

Mundua

• 987 – Hugues Capet koroatu zuten frankoen errege.
• 1944 – Minskeko ghettoan sartu zen Armada Gorria. Ghettoa naziek sortu zuten, Sobietar Batasuna inbaditu zutenean 1941ean, eta 100.000 judu hartu zituen. Gehienak Holokaustoan hil zituzten.
• 1962 – Aljeriak independentzia aldarrikatu zuen, 132 urteko okupazio kolonial frantsesaren ostean.
• 1988 – Mekara zihoan Iran Air hegazkina misilez jo eta eraitsi zuten AEBek, 290 bidaiari hilez.
• 2001 – Hegazkin istripua Errusiako Irkutsken, Tupolev hegazkin bat pistatik atera eta 145 hildako izan ziren.
• 2006 – Metro istripua Valentzian, tren bat errailetatik atera eta beste tren batek jo zuen. 43 hildako eta 47 zauritu gertatu ziren.
• 2010 – Gutxienez 220 hildako eta 200 zauritu egon ziren Kongoko Errepublika Demokratikoan kamoi batek eztanda egitean.
• 2022 – Marmolada mendian izotz-jausi handi batek 9 hildako, 7 zauritu eta lau desagertu utzi zituen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1999 – Kinka Usher frantziar zinema zuzendariak zuzendu eta William H. Macy, Ben Stiller, Hank Azaria eta Geoffrey Rush aktoreek antzeztutako Mystery Men filma estreinatu zen.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 2020 – C/2020 F3 (NEOWISE) kometa periheliora iritsi zen.

Kirolak

Mundua

• 2010 – 97. Frantziako Tourra hasi zen Rotterdamen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1682 – Pedro Ignazio Barrutia, euskal idazlea (h. 1759).
• 1845 – Apolinar Brull, nafar musikagilea, zarzuelatan aditua (h. 1905).
• 1865 – Karmelo Etxegarai, gipuzkoar idazle eta historialaria (h. 1925).
• 1884 – Inocencia Arangoa, gipuzkoar margolaria (h. 1935).
• 1888 – Roberto Maraury, arabar ekonomialari, filologo, afrikanista, abokatu, mediku eta esperantista (h. 1958).
• 1889 – René Delzangles, lapurtar politikaria, Pirinio Atlantikoetako Kontseilari Nagusia (h. 1979).
• 1920 – Sergio Mendizabal, gipuzkoar aktorea (h. 2005).
• 1929 – José Torrecilla Iturmendi, nafar kazetari, kronikagile eta idazlea (h. 2024).
• 1930 – Angel Aintziburu, nafar idazlea eta ohorezko euskaltzaina (h. 2019).
• 1933 – Pedro Aurtenetxe, bizkaitar enpresaburu eta Athletic Clubeko presidentea (h. 2016).
• 1934 –
  • José Ramón Arteta, bizkaitar musika klasiko konpositorea.
  • Espartaco Moscoso, bizkaitar haltera ohia.
• 1945 – Miguel Zestau, Zestau I.a, nafar pilotari ohia.
• 1951 – Pello Salaburu, Euskal Herriko Unibertsitateko errektore ohia, irakaslea, euskalaria eta idazlea.
• 1956 – Mikel Goikoetxea, Txapela, bizkaitar ETAkidea (1984an GALek eraila).
• 1958 – Juan Antonio Larrañaga, Errealeko futbolari ohia eta kirol esataria.
• 1959 – Esteban Garijo, UPNko nafar politikaria.
• 1960 – Josu Erkoreka, bizkaitar politikaria.
• 1968 – Juan Pedro Belza, arabar beisbol eta softbol jokalari ohia.
• 1969 –
  • Carlos García Crespo, Mondragon Unibertsitateko Mondragon Goi Eskola Politeknikoko zuzendaria.
  • Mari Karmen Garate, gipuzkoar panderojole eta trikitilaria.
• 1972 - Gartzen Telletxea, bizkaitar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1974 – Iñigo García, gipuzkoar atleta ohia.
• 1979 – Philippe Etxegarai, baxenafar errugbilari ohia.
• 1983 – Eneko Barberena, gipuzkoar idazlea.
• 1988 – Jon Urbieta, gipuzkoar abeslari, aktore eta telebista aurkezlea.
• 1992 –
  • Aitor Kortabitarte, bizkaitar futbolaria.
  • Alejandro Maestresalas, nafar futbolaria.
• 1995 –
  • Jon Bautista, gipuzkoar futbolaria, Balearretan.
  • Ander Santamaria, bizkaitar futbolaria.
  • Gorka Santamaría, bizkaitar futbolaria.
• 1996 – Jaime Santos Latasa, gipuzkoar xakelaria.
• 1997 – Enara López, bizkaitar txirrindularia.
• 2005 - Iker Monreal, nafar futbolaria.
• 2006 - Jon Ander Barriga, arabar futbolaria.

Mundua

• 1423 – Luis XI.a Frantziakoa, Frantziako erregea (h. 1483).
• 1550 – Jacobus Gallus, esloveniar musikagilea (h. 1591).
• 1576 – Ana Prusiakoa, Prusiako dukesa (h. 1625).
• 1683 – Edward Young, ingeles idazle eta literatura-kritikaria (h. 1765).
• 1728 – Robert Adam, eskoziar arkitekto neoklasiko, etxe barruko eta altzari-diseinugilea (h. 1792).
• 1738 – John Singleton Copley, anglo-estatubatuar margolaria (h. 1815).
• 1767 – Jean-Joseph Dessolles, Frantziako lehen ministroa (h. 1828).
• 1778 – Carl Ludvig Engel, alemaniar arkitektoa (h. 1840).
• 1789 –
  • Johann Friedrich Overbeck, alemaniar margolaria (h. 1869).
  • Manuel Llauder, kataluniar noble eta militarra (h. 1851).
• 1805 – Jean-Baptiste Nothomb, Belgikako lehen ministroa (h. 1881).
• 1850 – Santu Casanova, korsikar idazlea (h. 1936).
• 1854 – Leoš Janáček, txekiar konposatzailea (h. 1928).
• 1860 – Charlotte Perkins Gilman, estatubatuar feminista, soziologoa, eleberrigilea, poeta eta gizarte erreformarako irakurlea (h. 1935).
• 1862 – Bolesława Lament, poloniar moja (h. 1946).
• 1866 – Ambroise Vollard, frantziar arte-saltzailea eta galerista (h. 1939).
• 1870 – Richard Bedford Bennett, Kanadako lehen ministroa (h. 1947).
• 1871 – William Henry Davies, ingelesez idatzi zuen galestar poeta (h. 1940).
• 1883 – Franz Kafka, txekiar idazlea (h. 1922).
• 1886 –
  • Francis Carco, frantziar idazlea (h. 1958).
  • Olga Rozanova, errusiar abangoardiako artista (h. 1918).
  • Elsie Maud Wakefield, ingeles naturalista, irakasle, mikologo eta fitopatologoa (h. 1972).
• 1888 – Ramón Gómez de la Serna, espainiar idazle, kazetari eta itzultzailea (h. 1963).
• 1897 – Jesse Douglas, estatubatuar matematikaria (h. 1965).
• 1898 – Stefanos Stefanopoulos, Greziako lehen ministroa (h. 1982).
• 1900 – Margarita Rudomino, sobietar-errusiar liburuzaina (h. 1990).
• 1906 – George Sanders, britainiar aktorea (h. 1972).
• 1910 – Luis Rodríguez de Miguel, espainiar legelari eta politikaria (h. 1982).
• 1912 – María Ruanova, argentinar dantzari, koreografo, irakasle eta baleteko maistra (h. 1976).
• 1913 – Anders Hald, daniar estatistikaria, estatistikaren historian egindako ikerketengatik ezaguna (h. 2007).
• 1922 – Guillaume Cornelis van Beverloo, Corneille, belgiar margolari eta grabatzailea (h. 2010).
• 1924 –
  • Amalia Aguilar, kubatar dantzari, vedette, abeslari, aktore eta umorista (h. 2021).
  • Sellapan Ramanathan, Singapurreko presidentea (h. 2016).
• 1926 – Maria Lorenza Barrenetxe, euskal jatorrizko argentinarra, argentinako Lehen Dama (h. 2016).
• 1927 – Ken Russell, ingeles zinema zuzendaria (h. 2011).
• 1928 – Georges-Jean Arnaud, frantziar idazlea (h. 2020).
• 1930 – Carlos Kleiber, alemaniar-austriar orkestra-zuzendaria (h. 2004).
• 1932 – Enrique del Portal, espainiar tenorra eta aktorea , antzerki lirikoan nabarmendu zena (h. 2020).
• 1933 – Carmen Barbarà, kataluniar komikigilea eta ilustratzaiea.
• 1934 – Manfred Bieler, alemaniar idazlea (h. 2002).
• 1935 – Harrison Schmitt, estatubatuar geologo, astronauta eta senatari ohia.
• 1937 – Tom Stoppard, britainiar antzerkigile eta gidoi-idazlea.
• 1940 – Jerzy Buzek, Poloniako lehen ministroa eta Europako Parlamentuko lehendakaria.
• 1941 – Adoor Gopalakrishnan, indiar zinema-zuzendaria.
• 1942 – Eddy Mitchell, frantziar abeslari eta aktorea.
• 1947 – Rob Rensenbrink, herbeheretar futbolaria (h. 2020).
• 1948 – Marc Okrand, estatubatuar hizkuntzalaria, klingon fikziozko hizkuntzaren asmatzailea.
• 1949 –
  • Almudena Domínguez Arranz, arkeologoa da, Antzinaroko arkeologia eta numismatika ondarean aditua.
  • Luz Salgado, perutar kazetaria eta politikaria.
  • Bo Xilai, txinatar politikaria.
• 1951 – Jean-Claude Duvalier, Baby Doc, Haitiko presidentea (h. 2014).
• 1952 –
  • Laura Branigan, estatubatuar abeslari eta aktorea (h. 2004).
  • Andy Fraser, ingeles baxu jotzailea, Free taldeko kidea (h. 2015).
• 1953 – Nidia Morrell, argentinar astronomoa.
• 1957 – Paloma Pedrero, espainiar aktorea, gidoilaria, zuzendaria, antzerki-egilea eta arte dramatikoko irakaslea.
• 1958 – Ángel Acebes, Alderdi Popularreko espainiar politikaria.
• 1962 –
  • Kate Asabuki, japoniar aktorea eta glamour-modeloa.
  • Tom Cruise, estatubatuar aktorea eta ekoizlea.
• 1964 –
  • Tom Curren, estatubatuar surflaria.
  • Joanne Harris, britainiar irakaslea eta idazlea.
• 1965 – Connie Nielsen, daniar aktorea.
• 1966 – Daniel Plaza, kataluniar atleta ohia, ibilketan aditua.
• 1970 –
  • Lolita Bosch, kataluniar idazlea.
  • Serhiy Honchar, ukrainar txirrindulari ohia.
• 1971 – Julian Assange, australiar kazetaria, Interneteko ekintzailea eta programatzailea, WikiLeaks webguneko buruetako bat.
• 1973 –
  • Jorge Andrés Martínez Boero, argentinar motoziklista (h. 2012).
  • Patrick Wilson, estatubatuar aktorea.
• 1976 - Laura Vilagra, kataluniar politologoa eta politikaria.
• 1979 –
  • Berta Collado, espainiar aurkezlea, kazetaria eta komediantea.
  • Ludivine Sagnier, frantziar aktorea.
• 1981 – Inés Arrimadas, kataluniar politikari eta abokatua.
• 1984 –
  • Elisabet Benavent, komedia erromantikoko nobelen idazle espainiarra.
  • Nicolas Roche, irlandar txirrindularia.
• 1985 – Yulianna Avdeeva, errusiar piano-jotzailea.
• 1987 – Sebastian Vettel, 1 Formulako alemaniar pilotua.
• 1990 – Fabio Aru, italiar txirrindularia.
• 1991 –
  • Silma Lopez, espainiar aktorea.
  • Anastasia Pavliutxenkova, errusiar tenislaria.
• 1992 – Nathalia Ramos, espainiar-estatubatuar aktorea.
• 1995 – Heidi Crowter, pertsona desgaituen eskubideen aldeko aktibista ingelesa.
• 1997 – Narumi Miura, japoniar futbolaria.
• 2000 –
  • Nacho Castillo, espainiar futbolaria.
  • Maria Khoreva, errusiar ballet-dantzaria.
• 2003 – Pablo Marín, espainiar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1782 – Esteban Terreros, bizkaitar filologo eta lexikografoa, Forlìn (j. 1707).
• 1848 – Joaquín Julián Altzaa, gipuzkoar legelari eta militarra (j. 1798).
• 1963 – Jose Tomas Uruñuela, arabar musikagilea, musikologoa eta dantzako maisua (j. 1891).
• 1968 – Concha Catalá, euskal aktorea, Madrilen (j. 1881).
• 1969 – Joaquín Planell, arabar militar eta politikaria, Madrilen (j. 1891).
• 2012 - Lucia Arrube, Lutxi, Lucina, bizkaitar erraketista (j. 1923).
• 2019 –
  • Koldo Agirre, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (j. 1939).
  • Frantxiska Iragorri, gipuzkoar ekintzailea eta abertzalea (j. 1920).
  • Txomin Saratxaga, bizkaitar politikari jeltzalea.
• 2021 – Iñaki Larrañaga, gipuzkoar apaiza, soziologoa, soziolinguista eta SIADECO kooperatibaren nahiz Bizi-Hitza Fundazioaren sortzaileetako bat (j. 1933).
• 2022 – Fernando Garcia de Kortazar, euskal historialaria, Espainiako Aro Garaikidearen historian aditua, Madrilen (j. 1942).

Mundua

• 1035 – Roberto I.a Normandiakoa, Normandiako dukea (j. 1000).
• 1503 – Pierre d'Aubusson, Jerusalemgo San Joan Ordenaren 40. Maisu Handia (j. 1423).
• 1642 – Maria Medici, Nafarroako eta Frantziako erregina (j. 1575).
• 1672 – Francis Willughby, britainiar ornitologo eta iktiologoa (j. 1635).
• 1863 – Bele Txiki, mdewakanton leinuko siux tribu indiarreko buruzagia (j. c. 1810).
• 1884 – Maren Elisabeth Bang, norvegiar sukaldari eta idazlea (j. 1797).
• 1895 – Leopold Blaschka, alemaniar eskultorea, beiraz egindako itsas animaliengatik eta Harvard Unibertsitateko loreen beirazko eskulturengatik ezaguna (j. 1822).
• 1897 – Matilda Hays, ingeles idazlea, itzultzailea, kazetaria, editorea eta aktorea (j. 1820).
• 1903 – Harriet Rebecca Lane, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1830).
• 1904 –
  • Édouard Beaupré, Willow Buncheko erraldoia, akromegaliaren ondorioz 2,51 metro garai izatera heldu zen kanadarra (j. 1881).
  • Theodor Herzl, austriar-hungariar kazetari, idazle eta sionismoaren sortzailea (j. 1860).
• 1908 – Joel Chandler Harris, estatubatuar kazetari, idazle eta folklorista (j. 1848).
• 1918 – Mehmed V.a, Otomandar Inperioko sultana (j. 1844).
• 1929 – Pascal Dagnan-Bouveret, frantziar margolaria (j. 1852).
• 1933 – Hipólito Yrigoyen, euskal jatorriko argentinar politikaria, Argentinako presidentea (j. 1852).
• 1935 – André Citroën, frantziar ingeniaria eta industrialaria, Citroën automobil fabrikatzailearen sortzailea (j. 1878).
• 1937 – May Sybil Leslie, Marie Curie eta Ernest Rutherfordekin lan egin zuen ingeles kimikaria (j. 1887).
• 1940 – Detlof von Winterfeldt, alemaniar jeneral eta agregatu militarra, Compiègneko Armistizioaren sinatzailetako bat izateagatik ezaguna (j. 1867).
• 1941 – Friedrich Akel, Estoniako estatuburua (j. 1871).
• 1946 – Edoardo Bianchi, italiar enpresaburu eta asmatzailea, Bianchi bizikletak eta Autobianchi automobilak fabrikatzeko enpresen sortzailea (j. 1865).
• 1951 – Tadeusz Borowski, poloniar kazetari eta idazlea (j. 1922).
• 1959 – Johan Bojer, norvegiar kontalari eta eleberrigilea (j. 1872).
• 1969 – Brian Jones, ingeles musikari eta gitarra-jotzailea, The Rolling Stones taldearen kide sortzailea (j. 1942).
• 1971 – Jim Morrison, estatubatuar idazle eta poeta eta The Doors taldeko abeslaria (j. 1943).
• 1977 – Hugh Le Caine, kanadar fisikaria, musikagilea eta musika tresnen egilea (j. 1914).
• 1984 – Raoul Salan, frantziar jenerala (j. 1899).
• 1991 – Ernst Witt, alemaniar matematikaria (j. 1911).
• 1992 –
  • Luigi Marchisio, italiar txirrindularia (j. 1909).
  • Kristin Tattar, estoniar disko golflaria.
• 1994 – Zelma Watson George, afro-amerikar opera-abeslari, musikologo eta diplomatikoa (j. 1903).
• 1995 – Pancho Gonzales, estatubatuar tenislaria (j. 1928).
• 1999 – Pelageya Polubarinova-Kotxina, sobietar matematikari eta zientzialaria (j. 1899).
• 2000 –
  • John Hejduk, estatubatuar arkitektoa (j. 1929).
  • Enric Miralles, kataluniar arkitektoa (j. 1955).
• 2001 – Mordecai Richler, quebectar idazlea (j. 1931).
• 2004 – Andrian Nikolaev, sobietar kosmonauta (j. 1929).
• 2005 –
  • Alberto Lattuada, italiar zinema zuzendaria (j. 1914).
  • Motosaburo Masuyama, japoniar estatistikaria (j. 1912).
• 2007 - Claude Pompidou, frantziar politikaria eta lehen dama (j. 1912).
• 2009 –
  • Jorge Enrique Adoum, ekuadortar idazlea (j. 1926).
  • María Asunción Català, kataluniar irakaslea, matematikaria eta astronomoa (j. 1925).
• 2012 – Sergio Pininfarina, italiar automobil-diseinatzailea (j. 1926).
• 2018 – Eva Serra, kataluniar historialari eta saiakeragilea (j. 1942).
• 2021 –
  • Carmen Bernardos, espainiar aktorea (j. 1927).
  • Haunani-Kay Trask, hawaiiar idazlea, poeta eta unibertsitate irakaslea, Hawaiiko subiranotasun-mugimenduko burua (j. 1949).
• 2022 – Robert Curl, estatubatuar kimikaria, 1996ko Kimikako Nobel Saria (j. 1933).
• 2024 –
  • Justo Beramendi, espainiar historialaria (j. 1941).
  • Roland Dumas, frantziar politikari eta abokatua (j. 1922).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Idoia eta Isaba/Izaba.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2699
• Multimedia: 3 July / Q2699

Uztailaren 2 | Urteko egutegi | Uztailaren 4