Azaroaren 25
data
Azaroaren 25a, gregoriotar egutegian, urteko hirurehun eta hogeita bederatzigarren eguna da, 330.a bisurteetan. 36 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak_(cropped).jpg)
(2).jpg)
Heriotzak
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1978 - ETAk Elías Elexpe Astondoa taxi gidaria erail zuen Zornotzan.
- 1985 - Mikel Zabalza orbaiztarra Guardia Zibilak atxilotu zuen. 20 egun geroago Bidasoa ibaian aurkitu zuten, hil arte torturatua izanaren zantzuekin.
- 1986 - Eustat erakunde estatistikoa jaio zen.
MunduaAldatu
- 1783 - Ameriketako Estatu Batuetako Independentzia Gerra: Parisko Ituna sinatu eta hiru hilabetera, New Yorketik irten ziren azken britainiar tropak.
- 1998 - Publio Cordon enpresaburua bahitu zuten hiru pertsonei 86 urteko kartzela zigorra ezarri zien epaile batek.
- 2006 - AVTak ETArekin negoziatzearen aurkako manifestaldia egin zuen Madrilen.
- 2006 - Michael Stone atxilotu zuten, Ipar Irlandako parlamentuan sartu eta Sinn Feingo presidentea hiltzen saiatu ondoren.
- 2008 -
- Groenlandiarrek autodeterminazioaren aukera jasotzen zuen autonomia onartu zuten erreferendum bidez.
- Frantziako Alderdi Sozialistak Martine Aubry izendatu zuen alderdiko buruzagi berri.
- 2012 - Konbergentzia eta Batasunak Kataluniako Parlamentuko hauteskundeak irabazi zituen.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1966 - Jose Maria Etxaburu euskaltzain izendatu zuten.
MunduaAldatu
- 1897 - La Revoltosa (euskaraz: Neska bihurria), Ruperto Chapíren musika eta José López Silva eta Carlos Fernández Shawren libretoa duen opera estreinatu zen Madrilgo Zarzuelako Antzokian.
- 1969 - John Lennonek bere "Order of the British Empire" (Britaniar Inperioaren Ordena) itzuli zuen Britainia Handiko gobernuak Vietnamgo gerrari emandako sostenguagatik.
- 1992 - The Bodyguard ("Bizkartzaina") filma estreinatu zen, Mick Jacksonek zuzendu eta Kevin Costner eta Whitney Houston aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologiaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
KirolakAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 1998 - Pete Sampras tenislariak errekorra hautsi zuen ATPan lehen postuan seigarren aldiz jarraian amaitu eta gero.
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1609 - Henriketa Maria Frantziakoa, Frantzia eta Nafarroako infanta eta Ingalaterrako erregina ezkontidea (h. 1669).
- 1760an bataiatua - Juan Kruz de la Fuente, Durangoko platerua, bizkaitar idazlea (h. 1831).
- 1848 - Maria Katalina Irigoien, María Desposorios, iruindar moja, 2011n dohatsu izendatua (h. 1918).
- 1877 - Javier Ziga, nafar margolari eta politikaria (h. 1960).
- 1882 - Jose Maria Beobide, euskal musikagile eta organo-jotzailea (h. 1967).
- 1905 - Gonzalo Nardiz, euskal herritar politikaria (h. 2003).
- 1908 - Katariñe Puxana, Emakume Abertzale Batzako bizkaitar kidea.
- 1922 - Bakartxo Etxeberria, gipuzkoar erraketista (h. 1978).
- 1924 - Alfonso Gorroñogoitia, Mondragon korporazioaren sortzaileetako bat (h. 2019).
- 1926 - Marivi Iturbe Etxeberria, bizkaitar irakaslea eta erizaina. Industrializazio garaian borondatezko gizarte langile aritutakoa (h. 2001).
- 1927 - Juan Artzamendi, gipuzkoar musikagilea (h. 2004).
- 1928 - Julene Eguzkizaga, bizkaitar maistra (h. 2022).
- 1951 - Milagros Nuin Monreal, nafar itzultzailea, arabieratik gaztelaniara itzultzen duena.
- 1953 - Manuel Hidalgo, nafar kazetari eta idazlea.
- 1964 - José María Palacín, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- 1971 - Javier Palacín, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- 1975 -
- Garbiñe Elizegi, estatubatuar-nafar erizaina, politikaria eta feminista, Kalifornian.
- Lander Garro, gipuzkoar idazle eta argazkilaria.
- Aitor Mendiluze, gipuzkoar bertsolaria.
- 1981 - Xabi Alonso, gipuzkoar futbolaria, 2000ko hamarkadako ezagunenetarikoa Europa mailan.
- 2003 - Tao Gey-Emparan, lapurtar eskubaloi jokalaria.
MunduaAldatu
- 1328 - Benedikto XIII.a (antipapa) (h. 1423).
- 1454 - Katalina Cornaro, Zipreko Erresumako azken monarka (h. 1510).
- 1562 - Lope de Vega, madrildar antzerkigile eta poeta nabarmena (h. 1635).
- 1638 - Katalina Bragantzakoa, Ingalaterrako, Eskoziako eta Irlandako erregina ezkontidea (h. 1705).
- 1699 - Pierre Subleyras, frantziar margolaria (h. 1749).
- 1787 - Franz Xaver Gruber, austriar eskola maisua eta organista, Haurtxo maite gabon kantaren egilea (h. 1863).
- 1806 - Isaac Pereire, Frantziako Bigarren Inperioko industria-garapenean rol erabakigarria izandako negozio-gizona (h. 1880).
- 1814 - Julius Robert von Mayer, alemaniar fisikari eta medikua (h. 1878).
- 1830 - Guido Baccelli, italiar sendagile eta politikaria (h. 1916).
- 1835 - Andrew Carnegie, eskoziar jatorriko estatubatuar industria-gizon eta filantropoa (h. 1919).
- 1844 - Karl Benz, alemaniar ingeniaria, autoaren asmatzaileetako bat (h. 1929).
- 1845 - Jose María Eça de Queirós, portugaldar eleberrigilea (h. 1900).
- 1856 - Sergei Taneiev, errusiar musikagilea (h. 1915).
- 1861 - José Gil Fortoul, Venezuelako presidentea (h. 1943).
- 1869 - Ariadna Tirkova, errusiar politikari, kazetari, literatur kritikari eta teorilari feminista liberala (h. 1962).
- 1870 - Maurice Denis, frantziar margolari, dekoratzaile, marrazkigile eta idazlea (h. 1943).
- 1881 - Joan XXIII.a, Aita Saindua (h. 1963).
- 1883 - Diego Martínez Barrio, Espainiako Bigarren Errepublikako behin-behineko presidentea (h. 1962).
- 1895 -
- Wilhelm Kempff, alemaniar piano-jotzailea (h. 1991).
- Anastas Mikoian, sobietar politikari boltxebikea (h. 1978).
- Ludvík Svoboda, Txekoslovakiako presidentea (h. 1979).
- 1896 - Virgil Thomson, estatubatuar musikagilea (h. 1989).
- 1900 -
- Rudolf Höß, Auschwitzeko kontzentrazio eta sarraski-esparruko burua (h. 1947).
- Gaetano Martino, Europako Legebiltzarreko lehendakaria (h. 1967).
- 1901 - Fernando Tambroni, Italiako lehen ministroa (h. 1963).
- 1904 - Ba Jin, txinatar idazlea (h. 2005).
- 1908 - Eduard Roschmann, austriar SSko teniente eta komandante nazia (h. 1977).
- 1912 - Alwin Nikolais, estatubatuar koreografoa (h. 1993).
- 1914 - Joe DiMaggio, estatubatuar beisbol jokalaria (h. 1999).
- 1915 - Augusto Pinochet, Txileko diktadorea (h. 2006).
- 1919 - Valentí Huch, kataluniar atleta, Espainiako Atletismo Federazio kide zaharrena izatearengatik ospetsua (h. 2018).
- 1920 - Putra Perliskoa, Perlisko raja eta Malaysiako erregea (h. 2000).
- 1923 -
- Mauno Koivisto, Finlandiako presidentea (h. 2017).
- Solveig Nordström, suediar arkeologoa (h. 2021).
- 1925 - María Asquerino, espainiar aktorea (h. 2013).
- 1936 - Trisha Brown, estatubatuar dantzaria eta koreografoa (h. 2017).
- 1939 - Angelino Soler, espainiar txirrindulari ohia.
- 1940 - Karl Offmann, Maurizioko presidentea (h. 2022).
- 1941 - Percy Sledge, estatubatuar soul eta blues abeslaria (h. 2015).
- 1944 - Ben Stein, estatubatuar gidoigile eta idazlea.
- 1948 - Mercedes Fernández-Martorell, kataluniar antropologoa , irakaslea eta zine-zuzendaria.
- 1951 - Arturo Pérez-Reverte, espainiar idazle eta kazetaria.
- 1955 - Ramoncín, espainiar rock abeslari, aktore, idazle eta telebista aurkezlea.
- 1956 - Francesca Gargallo, ideologia feministako italiar filosofoa, idazlea, itzultzailea, editorea eta aktibista (h. 2022).
- 1960 - John Fitzgerald Kennedy Jr., John F. Kennedyren semeetako bat (h. 1999).
- 1964 - Mark Lanegan, estatubatuar konposatzaile eta abeslaria (h. 2022).
- 1965 - Carolina Darias, espainiar politikaria, espainiako Osasun ministroa.
- 1967 - Anthony Nesty, surinamdar igerilaria.
- 1968 - Jill Hennessy, kanadar aktorea eta abeslaria.
- 1970 - Eluana Englaro, auto istripu larri baten ondorioz hamazazpi urtez koman egon zen italiar emakumea (h. 2009).
- 1971 - Christina Applegate, estatubatuar aktore eta dantzaria.
- 1973 - Joe Cassano, italiar rap abeslaria (h. 1999).
- 1975 -
- Kazumi Kishi, japoniar futbolari ohia.
- Paul Mealor, galestar musikagilea.
- 1978 - Ringo Sheena, japoniar abeslari eta abesti-idazlea, Tokyo Jihen taldearen sortzailea eta abeslaria.
- 1983 - Paty Cantú, mexikar abeslaria eta musikagilea.
- 1984 - Gaspard Ulliel, frantziar aktore eta modeloa (h. 2022).
- 1985 - Eriko Sato, japoniar futbolari ohia.
- 1986 - Katie Cassidy, estatubatuar aktorea.
- 1988 - Nodar Kumaritashvili, georgiar luge kirolaria (h. 2010).
- 1989 - Enrique García Martínez, espainiar futbolaria.
- 2002 - Pedri González, espainiar futbolaria.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1788 - Manuel Girior, Giriorreko markesa, euskal itsasgizon, militar eta politikaria, Madrilen (j. 1708).
- 1903 -
- Sabin Arana, EAJren sortzailea (j. 1865).
- Jean Dominique Julien Sallaberri, euskal legegizona eta idazlea (j. 1837).
- 1909 - Nicolas Armentia, frantziskotar euskalduna, geografo amerikarra, La Pazen (j. 1845).
- 1919 - Francisco Javier González de Castejón, Vadilloko markesa, nafar abokatu eta politikaria, Madrilen (j. 1848).
- 1921 - Tirso Olazabal, gipuzkoar politikari karlista (j. 1842).
- 1955 - Pedro Mourlane Mitxelena, gipuzkoar idazle eta kazetaria, Madrilen (j. 1885).
- 2000 - Joaquín Aguinaga, euskal ingeniari industrial eta politikaria, Madrilen (j. 1928).
- 2008 - Ruperto Sagasti, bizkaitar futbolaria, Moskun (j. 1923).
- 2009 - Albert Dolhats, lapurtar txirrindularia, Tarnosen (j. 1921).
- 2015 -
- Martin Iturbe, euskal idazlea eta apaiza (j. 1932).
- Maria del Puy, iruindar aktorea eta bikoiztailea (j. 1941).
- 2017 - Luis Iriondo, gipuzkoar aktore eta musikagilea (j. 1931).
MunduaAldatu
- 1034 - Malcolm II.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea.
- 1120 - Gilen Adelin, Normandiako dukea (j. 1103).
- 1185 - Luzio III.a, Aita santua (j. c. 1100).
- 1326 - Koreyasu Printzea, Japoniako Kamakura shogunerriko zazpigarren shoguna (j. 1264).
- 1373 - Guy de Boulogne, frantziar kardinala eta Lyongo artzapezpikua (j. 1313).
- 1560 - Andrea Doria, italiar almirantea.
- 1755 - Johann Georg Pisendel, alemaniar biolinista eta konpositorea (j. 1688).
- 1763 - Antoine François Prévost, frantziar idazlea (j. 1697).
- 1830 - Pierre Rode, frantziar biolinista eta musikagilea (j. 1774).
- 1850 - Elizabeth Ann Ashurst Bardonneau, britainiar itzultzailea eta aktibista (j. 1813).
- 1864 - David Roberts, eskoziar margolaria (j. 1796).
- 1865 - Heinrich Barth, alemaniar esploratzailea (j. 1821).
- 1884 - Adolf Wilhelm Herman Kolbe, alemaniar kimikaria (j. 1818).
- 1885 -
- Alfontso XII.a Espainiakoa, Espainiako erregea (j. 1857).
- Thomas A. Hendricks, AEBetako 21. presidenteordea (j. 1819).
- Francisco Serrano, espainiar militar eta politikaria (j. 1810).
- 1901 - Josef Rheinberger, liechtensteindar musikagile eta organista (j. 1839).
- 1911 - Paul Lafargue, Frantziako sozialismoaren aitzindaria (j. 1842).
- 1919 - Lavinia Warren, nanismoa pairatu zuen emakumezko estatubatuar feria-aktorea (j. 1841/42).
- 1925 - Vajiravudh, Siamgo erregea (j. 1881).
- 1937 - Alberto Novión, euskal jatorriko argentinar antzerkigilea (j. 1881).
- 1950 -
- Johannes Vilhelm Jensen, daniar idazlea, 1944ko Literaturako Nobel saria (j. 1873).
- Mao Anying, Mao Zedong txinatar liderraren seme zaharrena (j. 1922).
- 1955 - Louis Lachenal, frantziar eskalatzailea (j. 1921).
- 1956 - Aleksandr Petrovitx Dovjenko, ukrainar zinemagilea, zine sobietarraren sortzaile handienetakoa (j. 1894).
- 1959 - Gérard Philipe, frantziar aktore eta zinemagilea (j. 1922).
- 1960 - Mirabal ahizpak, Rafael Leónidas Trujillo diktadorearen aurka lan egin zuten hiru dominikar emakume, erailak.
- María Teresa Mirabal (j. 1935).
- Minerva Mirabal (j. 1926).
- Patria Mirabal (j. 1924).
- 1965 - Angelica Balabanoff, ukrainar-italiar militante boltxebikea (j. 1878).
- 1967 - Ossip Zadkine, bielorrusiar-frantziar eskultorea (j. 1890).
- 1968 - Upton Sinclair, estatubatuar idazle eta kazetaria (j. 1878).
- 1970 - Yukio Mishima, japoniar idazlea, poeta, aktorea eta zinema zuzendaria, XX. mendeko japoniar idazlerik garrantzitsuenetakoa (j. 1925).
- 1972 - Hans Scharoun, alemaniar arkitektoa (j. 1893).
- 1973 - Elisa Leonida Zamfirescu, errumaniar ingenieri kimiko, asmatzaile, irakasle eta nazioarteko desarmearen defendatzailea (j. 1887).
- 1974 -
- Nick Drake, ingeles abeslari eta abesti egilea (j. 1948).
- U Thant, birmaniar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (j. 1909).
- 1976 - Fernando María Castiella, bilbotar abokatu eta politikaria (j. 1907).
- 1983 - Lotte Eisner, alemaniar-frantziar zinemagilea (j. 1896).
- 1985 - Elsa Morante, italiar idazlea (j. 1918).
- 1989 - Birago Diop, frantsesezko senegaldar idazlea (j. 1906).
- 1992 -
- Joseph Arthur Ankrah, Ghanako presidentea (j. 1915).
- Pearse Jordan, IRAko boluntarioa, Ulsterko Errege Poliziako ofizial batek eraila (j. 1969).
- 1997 - Hastings Banda, Malawiko lehenengo presidentea eta diktadorea (j. c. 1898).
- 1998 - Nelson Goodman, estatubatuar filosofoa (j. 1906).
- 2002 - Karel Reisz, ingeles zinemagilea (j. 1926).
- 2005 -
- George Best, ipar irlandar futbolaria (j. 1946).
- Richard Burns, ingeles auto gidaria, 2001eko Munduko Rally txapelduna (j. 1971).
- 2006 - Valentín Elizalde, El Gallo de Oro, norteño estiloko mexikar abeslari eta abestigilea, erahila (j. 1979).
- 2011 - Vasily Alekseyev, sobietar pisu-jasotzailea, munduko gizonik indartsuena izandakoa (j. 1942).
- 2012 - Lars Hörmander, suediar matematikaria (j. 1931).
- 2014 - Humberto Giannini, txiletar filosofo eta idazlea (j. 1927).
- 2016 -
- Fidel Castro, Kubako iraultzako buruzagia eta Kubako agintari gorena (j. 1926).
- David Hamilton, ingeles argazkilaria, emakumeen biluzi artistikoen erretratuegatik ezaguna (j. 1933).
- 2017 - Rance Howard, estatubatuar aktorea (j. 1928).
- 2020 - Diego Armando Maradona, Pelusa, argentinar futbolaria, historiako futbolari hoberenetakoa (j. 1960).
- 2022 -
- Héctor Bonilla, mexikar aktorea eta politikaria (j. 1939).
- Irene Cara, estatubatuar abeslari eta aktorea (j. 1959).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- Seaska egutegiko izendegia: Kattin, Kaitin, Kattalin, Katti eta Erketz.
- Emakumeen aurkako Indarkeria desagerrarazteko Nazioarteko Eguna
- Gizonen Nazioarteko Eguna, Kanadan.
- Bosnia Herzegovinako egun nazionala
- Surinamgo independentzia eguna (Herbehereetatik, 1975)
Kanpo estekakAldatu
Datuak: Q3020
Multimedia: 25 November
