Henri Poincaré

Henri Poincaré
	; Irudi gehiago
15. seat 24 of the Académie française (en)
208. Frantziako Zientzien Akademiako lehendakari
; Société Mathématique de France (en) lehendakari
; Société Mathématique de France (en) lehendakari
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Jules Henri Poincaré
Jaiotza	Nancy, 1854ko apirilaren 29a
Herrialdea	Frantzia
Bizilekua	Frantzia
Lehen hizkuntza	frantsesa
Heriotza	Paris, 1912ko uztailaren 17a (58 urte)
Hobiratze lekua	Montparnasseko hilerria
Heriotza modua	: Enbolia
Familia
Aita	Émile-Léon Poincaré
Ezkontidea(k)	Jeanne-Louise Poulain d'Andecy (en)
Seme-alabak	ikusi Jeanne Poincaré (en) ; Léon Poincaré (en) ;
Anai-arrebak	ikusi Aline Boutroux (en) ;
Familia	ikusi Nicolas Poincaré (en) (birbiloba); Raymond Poincaré (male pure masculine first cousin (en) ); Lucien Poincaré (en) (male pure masculine first cousin (en) );
Hezkuntza
Heziketa	Parisko Unibertsitatea ; Parisko Zientzien Fakultatea ; lycée Henri-Poincaré (en) ; École polytechnique ; (1873 - ; École nationale supérieure des mines de Paris ; (1875 -
Hezkuntza-maila	Ph.D.a
Tesia	Q53337653
Tesi zuzendaria	Charles Hermite
Doktorego ikaslea(k)	Louis Bachelier; Dimitrie Pompeiu (en) ; Mihailo Petrović (en) ; Théophile de Donder (en) ; Kiril Popov (en) ; Vilhelm Bjerknes; Mihailo Petrović (en) ; Kiril Popov (en) ; Hugo Von Zeipel (en) ; Jean Bosler (en)
Hizkuntzak	frantsesa
Irakaslea(k)	Charles Hermite
Ikaslea(k)	ikusi Dimitrie Pompeiu (en) ; Louis Bachelier;
Jarduerak
Jarduerak	matematikaria, filosofoa, astronomoa, fisikaria, ingeniaria, zientziaren filosofoa, topologoa, unibertsitateko irakaslea, idazlea eta polimata
	Parte-hartzailea 1st Solvay Conference on Physics (en) ;
Enplegatzailea(k)	Parisko Unibertsitatea ; École polytechnique
Lan nabarmenak	ikusi La Science et l'Hypothèse / Henri Poincaré (en) ; Poincaréren aierua; Poincaré group (en) ; Poincaré recurrence theorem (en) ; Poincaré disk model (en) ; Poincaré duality (en) ; Poincaré inequality (en) ; Poincaré map (en) ; Poincaré–Bendixson theorem (en) ; Poincaré–Hopf theorem (en) ; Poincaré half-plane model (en) ; Poincaré lemma (en) ; Poincaré metric (en) ; Poincaré–Birkhoff–Witt theorem (en) ; Poincaré–Birkhoff theorem (en) ; Poincaré–Lelong equation (en) ; Poincaré–Lindstedt method (en) ; Poincaré plot (en) ; Poincaré residue (en) ; Poincaré series (en) ; Poincaré separation theorem (en) ; Poincaré–Miranda theorem (en) ; Poincaré space (en) ; Poincaré–Steklov operator (en) ; Poincaré sphere (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Poncelet Prize (1885) ; Sylvester domina (1901) ; Ohorezko Legioko komandantea ; Astronomiako Errege elkartearen urrezko domina (1900) ; Bruce domina (1911) ; Bolyai Prize (1905) ; Matteucci domina (1905) ; Royal Order of the Polar Star (1905) ; Concours général ; Foreign Member of the Royal Society (1894ko apirilaren 26a) ;
Kidetza	Frantses Akademia; Frantziako Zientzien Akademia; Zientzien Bavariar Akademia; Göttingengo Zientzien Akademia; San Petersburgoko Zientzien Akademia; Suediako Zientzien Errege Akademia; Hungariako Zientzien Akademia; Royal Society; Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia; Académie de Stanislas (en) ; Académie lorraine des sciences (en) ; Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Zientzien Errusiar Akademia; Prusiako Zientzien Akademia; Amerikako Sozietate Filosofikoa; XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala; Edinburgoko Errege-elkartea; Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala; Accademia delle Scienze di Torino
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Frantzia-Prusia Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

Jules Henri Poincaré (Nancy, Frantzia, 1854ko apirilaren 29a – Paris, 1912ko uztailaren 17a) frantses matematikaria, fisikaria eta filosofoa izan zen. Matematikan topologiaren sortzaileetako bat izan zen eta oraindik frogatu gabeko Poincaréren hipotesiaren asmatzailea da. Fisikan, optika eta mekanika landu zituen eta erlatibitatearen teoriaren aitzindaria izan zen.

BiografiaAldatu

Parisko eskola politeknikoan (1872-1875) eta Meatzetako Eskola Gorenean egin zituen ikasketak. Matematika huts eta aplikatuak ikasteari ekin zion ondoren, eta 1879. urtean egin zen doktore, ekuazio diferentzialei buruzko tesi batekin. Caengo Unibertsitatean irakasle izan ondoren, Parisko unibertsitatera deitu zuten, eta han irakasle izan zen hil zen arte. Bere garaiko matematikaririk onenetakoa izan zen; matematikaren adar guztietan egin zituen ikerketak: analisia, zeru-mekanika, fluidoen mekanika eta geometriaren oinarriak. Lan garrantzitsua egin zuen, halaber, topologia modernoaren inguruan.

Parisko Zientzien Akademiako kide izendatu zuten 1887an, eta lehendakari 1906an. Urte berean elektroiaren dinamikari buruzko ikerlan bat egin zuen, Albert Einsteinek erlatibitatearen teoriaren ondorioz aurkitu zituen zenbait emaitzaren aitzindaria izan zena. Frantziako Akademiako kide izendatu zuten 1908an. Obra nagusiak: La Science et l´hypothèse (1903, Zientzia eta hipotesia) eta Science et méthode (1908, Zientzia eta metodoa).

ErreferentziakAldatu

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2012/1/9 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Henri Poincaré

Datuak: Q81082
Multimedia: Henri Poincaré