Ekainaren 24

Ekainaren 24a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hirurogeita hamabosgarren eguna da, 176garrena bisurteetan. 190 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Joseba Zaldua Jaiotza: Donostia, 1992 Ángel Garma Jaiotza: Bilbo, 1904 Heriotza: Buenos Aires, 1993ko urtarrilaren 29a Juan Urkizu Jaiotza: Ondarroa, 1901 Heriotza: Ondarroa, 1982ko azaroaren 22a Jon Altuna Jaiotza: Ibarra, 1980 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Lionel Messi Jaiotza: Rosario, 1987 Giovanni Boccaccio Jaiotza: Florentzia, Certaldo eta Paris, 1313, 1313 eta 1313 Heriotza: Certaldo, 1375eko abenduaren 21a Ambrose Bierce Jaiotza: Meigs konderria (Ohio), 1842 Heriotza: Chihuahua, 1914 Eduardo I.a Ingalaterrakoa Jaiotza: Westminster, 1239 Heriotza: Burgh by Sands, 1307ko uztailaren 7a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 24ko jaiotzak Robert Henri • Ernst Heinrich Weber • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Tomas Zumalakarregi Jaiotza: Ormaiztegi, 1788ko abenduaren 29a Heriotza: Zegama, 1835 Joaquin Larregla Jaiotza: Irunberri, 1865eko abuztuaren 20a Heriotza: Madril, 1945 Jesús Prados Arrarte Jaiotza: Bilbo, 1909ko azaroaren 8a Heriotza: Madril, 1983 Pilar Zubiaurre Jaiotza: Garai, 1884ko uztailaren 24a Heriotza: Mexiko Hiria, 1970 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Avizena Jaiotza: Afshona (en) , 980 Heriotza: Hamadan, 1037 Grover Cleveland Jaiotza: Caldwell (New Jersey), 1837ko martxoaren 18a eta 1837 Heriotza: Princeton, 1908 Frederiko I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa Jaiotza: Haguenau, 1122ko abendua eta 1122 Heriotza: Göksu (en) , 1190 Luis Errukitsua Jaiotza: Chasseneuil-du-Poitou, 778ko apirilaren 16a, 778ko apirilaren 20a eta 778ko iraila Heriotza: Ingelheim am Rhein, 840 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Ekainaren 24ko heriotzak Marie Leszczyńska • Hibari Misora • Joachim Raff • Maria Christina, Duchess of Teschen • Nicolas-Claude Fabri de Peiresc • István Örkény • George Peter Alexander Healy • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Donibane eguna 1571 - Migel Lopez Legazpikoak (irudian) Manila hiria fundatu zuen Filipinetan. 1948 - Gerra hotza: Berlingo Blokeoari hasiera eman zitzaion. 2010 - Wimbledon txapelketako Mahut-Isner partida tenisaren historiako partidarik luzeena bilakatu zen (11 ordu eta 5 minutu, hiru egunetan banatuta). + Gertaera gehiago... Egutegia << Ekaina >> A Aa Az Og Os L I   1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2022 Aurreko eta hurrengo urteetan 2019: astelehena 2020: asteazkena 2021: osteguna 2023: larunbata 2024: astelehena 2025: asteartea Izendegia Santutegia: Joan Bataiatzailearen jaiotza, María Guadalupe García Zavala, Joan Tuikoa, Runbold Malinaskoa Seaska egutegia: Jon, Jone, Joanes, Joan eta Joana.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 1497 - Ingelesek Michael An Gof eta Thomas Flamank matxinatu kornuallestarrak urkatu zituzten.
• 1910 - Anonima Lombarda Fabbrica Automobili edo A.L.F.A. automobil etxe italiarra sortu zen, geroago Alfa Romeo izena hartuko zuena.
• 1571 - Migel Lopez Legazpikoa zumarragar esploratzaileak Manila hiri filipinarra fundatu zuen.
• 1948 - Gerra hotza: Berlingo Blokeoari hasiera eman zitzaion.
• 1983 - Sally Ride, lehenengo emakume estatubatuarra espazioan, Lurrera itzuli zen.
• 1994 - Austriak, Suediak eta Finlandiak Europar Batasunean sartzeko ituna sinatu zuten.
• 2004 - New York (Estatu Batuak): heriotza zigorra konstituzioaren aurkakotzat jo zuten.
• 2010 -
  • Pertsona bat hil zen Greziako barne ministerioan jarritako lehergailu baten eraginez.
  • 13 pertsona hil ziren Castelldefelsen (Katalunia) tren batek harrapatuta.
• 2022 - Melillako sarraskia: 40 hildako inguru Nador eta Melilla artean, muga zeharkatzen saiatzen ari zirela.

Arte eta kultura

Mundua

• 1950 - The White Tower ("Dorre Txuria") filma estreinatu zen, Ted Tetzlaffek zuzendu eta Glenn Ford, Alida Valli, Claude Rains, Oscar Homolka, Lloyd Bridges eta Cedric Hardwicke aktoreek antzeztu zuten.
• 1954 - The Caine Mutiny ("Caine Ontziko Matxinada") filma estreinatu zen, Edward Dmytrykek zuzendu eta Humphrey Bogart, José Ferrer, Van Johnson eta Fred MacMurray aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1964 - The Masque of the Red Death ("Heriotz Gorriaren Mozorroa") filma estreinatu zen, Roger Cormanek zuzendu eta Vincent Price, Hazel Court eta Jane Asher aktoreek antzeztu zutelarik.
• 1981 - For Your Eyes Only ("Zure Begientzako Bakarrik") filma estreinatu zen, John Glenek zuzendu eta Roger Moore, Julian Glover, Carole Bouquet, Chaim Topol eta Lynn-Holly Johnson aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Euskal Herria

• 2007 - Eibar KE futbol taldea bigarren mailara igo zen.

Mundua

• 2010 - Wimbledon txapelketako Mahut-Isner partida tenisaren historiako partidarik luzeena bilakatu zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1343 - Joana Frantziakoa, Nafarroako erregina ezkontidea (h. 1373).
• 1600 - Juan Palafox, euskal apezpiku eta politikaria (h. 1659).
• 1606 - Gabriel Espartza Perez de Izurdiaga, nafar apaiza, Calahorrako eta La Calzadako apezpikua (h. 1686).
• 1682 - Juan José Bertiz, nafar funtzionarioa, Yucatángo gobernadore izandakoa (h. 1738).
• 1785 - Juan de la Granja, bizkaitar enpresaburu eta diplomazialaria (h. 1853).
• 1802 - Bruno Villarreal, arabar jeneral karlista (h. 1860).
• 1878 - Miguel Otamendi, gipuzkoar ingeniaria (h. 1958).
• 1891 - Juan Bautista Azkarate, Mondragonés, gipuzkoar pilotaria (h. 1965).
• 1894 - Bedita Larrakoetxea, bizkaitar idazlea eta itzultzailea (h. 1990).
• 1896 - Juana Tejedor Garrastazu, 108 urte eta 336 egun bizi izandako euskal herritarra (h. 2005).
• 1901 -
  • Juan Antonio Ansaldo, gipuzkoar aristokrata eta militarra, Espainiako Armadako hegazkinlaria (h. 1958).
  • Juan Urkizu, euskal herritar futbolaria (h. 1982).
• 1904 - Ángel Garma, bizkaitar psikiatra eta psikoanalista (h. 1993).
• 1917 - Juan Maria Araluze, bizkaitar notario eta politikaria (h. 1976).
• 1924 - Juan Bautista Adarraga, euskal atleta eta ingeniaria (h. 1996).
• 1925 - Miren Arantzazu Goñi, gipuzkoar etnografoa (h. 2017).
• 1950 - Teresa Toda, euskal kazetaria, Porto Alegren.
• 1951 - Evaristo De los Reyes Moreno, Euskal Herrian aritutako andaluziar musikagilea, Sanlúcar de Barramedan.
• 1957 -
  • Kike Turmix, debar-bilbotar rock abeslari eta musika sustatzailea (h. 2005).
  • Pilar Unzalu, arabar politikaria (h. 2021).
• 1962 - Javier Ubanell, nafar pilotari ohia.
• 1967 - Antonio Caballero, gipuzkoar boxeolari amateur ohia.
• 1970 - Goizalde Núñez, bizkaitar aktorea.
• 1974 - Estibaliz Armendaritz, nafar arraunlari paralinpikoa.
• 1980 -
  • Jon Altuna, gipuzkoar futbolari ohia.
  • Nora Arbelbide, euskal idazle eta Berria egunkariko kazetaria.
  • Arantza Ezenarro, gipuzkoar opera abeslaria, sopranoa.
• 1987 - Jon Gaizka Apraiz, gipuzkoar futbolaria.
• 1992 - Joseba Zaldua, gipuzkoar futbolaria.
• 1996 - Nicolás Quijera, nafar atleta, jaurtiketan aditua.
• 2004 - Ainhoa Azpitarte, bizkaitar abeslaria, futbolaria eta aktorea.

Mundua

• 1081 - Urraka Gaztelakoa, Leon eta Gaztelako erregina (h. 1126).
• 1310 - Filipa Hainautekoa, Ingalaterrako erregina ezkontidea (h. 1369).
• 1542 - San Joan Gurutzekoa, espainiar fraidea, Espainiako Urrezko Mendeko poeta (h. 1591).
• 1616 - Ferdinand Bol, herbeheretar margolari, grabatzaile eta marrazkilaria (h. 1680).
• 1777 - Sir John Ross, eskoziar itsasgizona eta esploratzailea (h. 1856).
• 1783 - Johan Heinrich von Thünen, alemaniar ekonomialaria (h. 1850).
• 1784 - Juan Antonio Lavalleja, Uruguaiko abertzalea (h. 1853).
• 1788 - Thomas Blanchard, estatubatuar asmatzaile emankorra (h. 1864).
• 1789 - Silvio Pellico, italiar idazlea (h. 1854).
• 1803 - Juan Bravo Murillo, Espainiako Elisabet II.aren garaietan Ministro-Kontseiluaren Presidentea (h. 1873).
• 1838 - Jan Matejko, poloniar margolaria (h. 1893).
• 1840 - Émile Duclaux, frantziar biokimikaria (h. 1904).
• 1842 - Ambrose Bierce, estatubatuar idazlea.
• 1850 - Horatio Herbert Kitchener, Kitchenerreko 1. kondea, ingeles militar eta politikaria (h. 1916).
• 1860 - Maria de las Mercedes Orleanskoa, Espainiako erregina ezkontidea (h. 1878).
• 1870 - Edwin Foster Coddington, estatubatuar astronomoa (h. 1950).
• 1883 -
  • Victor Franz Hess, austriar fisikaria, 1936ko Fisikako Nobel Saria (h. 1964).
  • Jean Metzinger, frantziar margolaria eta idazlea (h. 1956).
• 1887 - Amalia de Isaura, espainiar antzerki eta zinemako kupletista eta aktorea (h. 1971).
• 1888 - Gerrit Rietveld, herbeheretar altzari-diseinatzaile eta arkitektoa (h. 1964).
• 1895 -
  • Jack Dempsey, estatubatuar boxeolaria (h. 1983).
  • Ángeles Ottein, espainiar sopranoa (h. 1981).
• 1904 - Matilde Landa, Espainiako Alderdi Komunistako (PCE) militante nabarmena (h. 1942).
• 1911 -
  • Juan Manuel Fangio, 1 Formulako argentinar gidaria, historiako onenetakoa (h. 1995).
  • Ernesto Sabato, argentinar idazle, saiakeragile, fisikari eta pintorea (h. 2011).
• 1913 - Gustave Deloor, flandriar txirrindularia (h. 2002).
• 1914 - Luis Sánchez Agesta, espainiar legelaria, historialaria eta politikaria (h. 1997).
• 1915 - Fred Hoyle, ingeles astronomoa eta matematikaria (h. 2001).
• 1917 - Joan Clarke, ingeles kriptoanalista eta numismatikaria, Bigarren Mundu Gerran Bletchleyen egin zituen kode-deszifratzaile lanengatik ezaguna (h. 1996).
• 1923 - Yves Bonnefoy, frantziar poeta (h. 2016).
• 1925 - Masanori Tokita, japoniar futbolaria (h. 2004).
• 1927 - Martin Lewis Perl, estatubatuar fisikaria, 1995eko Fisikako Nobel Saria (h. 2014).
• 1929 -
  • Jean-Baptiste Hachème, Dahomeyko presidentea (h. 1998).
  • Carolyn Shoemaker, estatubatuar astronomoa, gizabanako batek aurkitutako kometa gehienen errekorra edukitakoa (h. 2021).
• 1930 - Claude Chabrol, frantziar zinema zuzendaria (h. 2010).
• 1932 - David McTaggart, kanadar ekologista, Greenpeace taldearen sortzaileetako bat (h. 2001).
• 1933 - Sam Jones, estatubatuar saskibaloi jokalaria (h. 2021).
• 1934 - Maria Carta, sardiniar abeslari eta idazlea (h. 1994).
• 1938 -
  • Lawrence Block, eleberri beltzen estatubatuar idazlea.
  • Abulfaz Elxibei, Azerbaijango presidentea (h. 2000).
• 1940 -
  • Vittorio Storaro, italiar zinema argazkilaria.
  • Claude Vasconi, frantziar arkitektoa (h. 2009).
• 1941 - Julia Kristeva, bulgariar filosofoa.
• 1942 -
  • Antoine Berman, frantziar filosofoa, hizkuntzalaria eta itzulpen ikasketen teorialari eta kritikoa (h. 1991).
  • Eduardo Frei Ruiz-Tagle, Txileko presidente ohia.
• 1944 -
  • Jeff Beck, blues zein rock musikako britainiar gitarra-jotzailea.
  • Chris Wood, ingeles musikaria, Traffic taldeko kide sortzailea (h. 1983).
• 1948 - Armando Calderón Sol, El Salvadorko presidentea (h. 2017).
• 1950 - Moshe Ya'alon, israeldar politikaria.
• 1953 - William E. Moerner, estatubatuar fisikari-kimikaria, 2014ko Kimikako Nobel Saria.
• 1955 - Gustavo Bazterrica, argentinar musikari, musikagile eta gitarrista.
• 1958 - Tom Lister, Jr., estatubatuar aktorea (h. 2020).
• 1959 - Celia Sánchez-Ramos, espainiar farmazialari eta ikertzailea.
• 1961 -
  • Iain Glen, eskoziar aktorea.
  • Rebecca Solnit, estatubatuar idazle, historialari eta aktibista.
• 1965 - Vladimir Luxuria, italiar emakumezko aktore, idazle, politikari eta telebista aurkezle transgeneroa.
• 1970 -
  • Silvia Bel, kataluniar aktorea.
  • Daniel Sánchez Arévalo, espainiar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1972 - Robbie McEwen, australiar txirrindulari ohia.
• 1976 -
  • Alika Kinan, emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, sexu-esplotaziorako gizakien salerosketatik bizirik ateratakoa.
  • Ricardinho, brasildar futbolari ohia.
• 1977 - Amir Talai, estatubatuar aktore eta umorista.
• 1978 -
  • Shunsuke Nakamura, japoniar futbolaria.
  • Juan Román Riquelme, argentinar futbolari ohia.
• 1983 - Sofia Mulanovich, perutar surflari ohia.
• 1984 - Javier Ambrossi, espainiar aktore, zuzendari, gidoilari eta aurkezlea.
• 1986 -
  • Solange Knowles, estatubatuar abeslari, modelo eta aktorea.
  • Vilija Matačiūnaitė, lituaniar abeslari eta aktorea.
• 1987 -
  • Lionel Messi, argentinar futbolaria, inoizko futbolari onenetarikoa.
  • Snow Tha Product, mexikar-estatubatuar rapera eta aktorea.
• 1988 - Micheal Eric, nigeriar saskibaloi jokalaria.
• 1989 - Lorena Mateo, espainiar aktorea.
• 1992 -
  • David Alaba, austriar futbolaria.
  • Stuart Hogg, eskoziar errugbilaria.
• 1996 - Duki, argentinar raperoa.
• 2003 - Amber Dútta, italiar aktore eta dantzaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1835 - Tomas Zumalakarregi, gipuzkoar militar karlista (j. 1788).
• 1883 - Santiago Arana, bizkaitar ontzigilea, Abandoko Errepublikako alkatea eta Sabin, Luis eta Paulina Arana Goiri anai-arreben aita (j. 1823).
• 1945 - Joaquin Larregla, nafar piano-jotzaile eta musikagilea, Madrilen (j. 1865).
• 1970 - Pilar Zubiaurre, gaztelaniazko idazle, feminista eta piano jotzaile bizkaitarra, Mexiko Hirian (j. 1884).
• 1983 - Jesús Prados Arrarte, bizkaitar ekonomialaria, Madrilen (j. 1909).
• 1990 - Angelita Bilbao Bilbao, bizkaitar ekintzaile politiko abertzalea, Buenos Airesen (j. 1903).
• 1997 - Dina Bilbao, euskal triatleta aitzindaria, Karibe itsasoan desagertua (j. 1960).
• 1998 - Nicanor Sagardui, Athleticeko futbolaria (j. 1931).
• 2015 - Periko Solabarria, bizkaitar apaiza eta ezker abertzaleko politikaria (j. 1930).
• 2017 - Alberto Zerain, euskal mendizalea, Everest mendia igo zuen lehen arabarra (j. 1961).
• 2018 - Alfredo Irusta Irusta, euskal herritar txirrindularia (j. 1934).
• 2019 - Pilar Gartziandia, Espainiako Gerra Zibileko tolosar emakume errepresaliatua (j. 1919).
• 2021 - Joseba Urizar, bizkaitar idazlea (j. 1964).

Mundua

• 1241 - Ivan Asen II.a Bulgariakoa, Bulgariako enperadorea (tsarra).
• 1322 - Mateo I.a Visconti, italiar aristokrata (j. 1250).
• 1497 -
  • Michael An Gof, matxinatu kornuallestarra.
  • Thomas Flamank, kornuallestar abokatu matxinatua.
• 1519 - Lucrezia Borgia, Borgia familia boteretsuko kidea eta Alexandro VI.a aita sainduaren alaba (j. 1480).
• 1554 - Feliciano de Silva, espainiar idazlea.
• 1615 - Katagiri Katsumoto, japoniar samuraia (j. 1556).
• 1724 - Johann Theile, alemaniar musikagilea (j. 1646).
• 1798 - Rigas Velestinlis, greziar idazle eta iraultzailea (j. 1757).
• 1860 - Jerôme Bonaparte, Napoleon I.aren anaia, Westfaliako erregea (j. 1784).
• 1875 - Henri Labrouste, frantziar arkitektoa (j. 1801).
• 1879 - Manuel de la Serna y Hernández Pinzón, espainiar militarra, Euskal Herrian karlisten aurka aritutakoa (j. 1804).
• 1880 - Jules Lissajous, frantziar fisikaria (j. 1822).
• 1894 - George Peter Alexander Healy, estatubatuar erretratuen margolaria (j. 1813).
• 1908 - Grover Cleveland, Ameriketako Estatu Batuetako 22.Presidentea (j. 1837).
• 1922 - Walther Rathenau, alemaniar politikaria, industrialaria eta filosofoa (j. 1867).
• 1923 - Edith Södergran, suediar hiztuneko finlandiar poeta, XX. mendeko eskandinabiar poeta nagusienetakoa (j. 1892).
• 1932 - Jean-Joseph Saroïhandy, frantziar hizkuntzalaria (j. 1867).
• 1935 - Carlos Gardel, argentinar tango abeslaria (j. 1890).
• 1940 - Joseph Meister, amorruaren txertoa lehenengoz hartu zuen gizakia eta infekzio horri arrakastaz aurre egin zion lehena (j. 1876).
• 1945 - José Gutiérrez Solana, espainiar margolaria eta idazlea (j. 1886).
• 1957 - František Kupka, txekiar margolari eta artista grafikoa (j. 1871).
• 1964 - Stuart Davis, estatubatuar margolaria eta marrazkigilea, Ameriketako arte abstraktuaren aitzindaritzat hartua (j. 1892).
• 1978 - Mstislav Keldyx, matematika eta mekanikaren esparruetako sobietar zientzialaria (j. 1911).
• 1980 -
  • V. V. Giri, Indiako 4. presidentea (j. 1894).
  • Boris Kaufman, errusiar jatorriko argazki-zuzendaria (j. 1906).
• 1982 - Ángel Nicolás Acha, paraguaitar apaiza (j. 1930).
• 1986 - Rex Warner, ingeles idazle eta itzultzailea (j. 1905).
• 1987 - Jackie Gleason, estatubatuar komediantea, aktorea eta musikagilea (j. 1916).
• 1990 - Germán Suárez Flamerich, Venezuelako presidentea (j. 1907).
• 1991 - Rufino Tamayo, mexikar pintorea (j. 1899).
• 2000 - Rodrigo, cuarteto musika motako argentinar abeslaria (j. 1973).
• 2002 - Pierre Werner, Luxenburgoko lehen ministroa eta Europar Batasunaren sorreran pertsona nabarmena (j. 1913).
• 2007 - Chris Benoit, kanadar borrokalaria, emaztea eta semea hil ondoren bere buruaz beste eginda (j. 1967).
• 2008 - Leonid Hurwicz, estatubatuar ekonomilaria, 2007ko Ekonomiako Nobel Saria (j. 1917).
• 2009 - Robèrt Lafont, okzitanierazko idazlea, antzerkigilea, poeta eta hizkuntzalaria (j. 1923).
• 2013 - Emilio Colombo, Italiako lehen ministroa (j. 1920).
• 2014 -
  • Ramón José Velásquez, Venezuelako presidentea (j. 1916).
  • Eli Wallach, estatubatuar aktorea (j. 1915).
• 2017 -
  • Mariano Galván, argentinar eskalatzailea, mendizale eta mendi-gidari profesionala (j. 1980).
  • Victòria Pujolar Amat, kataluniar errepublikanoa, PSUCeko militantea eta erresistentziako ekintzailea (j. 1921).
• 2020 - Marc Fumaroli, frantziar literatura-kritikari eta saiakeragilea (j. 1932).
• 2021 -
  • Benigno Aquino III.a, Filipinetako presidentea (j. 1960).
  • Trần Thiện Khiêm, Hego Vietnamgo lehen ministroa (j. 1925).

Jaiak eta urteurrenak

• Donibane eguna edo San Joan eguna.
• Sehaska egutegiko izendegia: Jon, Jone, Joanes, Joan eta Joana.

Jaieguna ospatzen da ondoko herrietan:

• Araban: Agurain, Araia, Erriberagoitia, Laguardia, Lantziego (Viñaspre).
• Bizkaian: Aulesti, Atxondo, Bakio, Barakaldo, Barrika, Bedia, Bermeo, Ea, Errigoiti, Garai, Leioa, Larruskain-Amalloa, Mundaka, Muskiz, Santurtzi (San Juan), Sondika, Trapagaran, Ubide, Urduña, Zalla (Aranguren)
• Gipuzkoan: Abaltzisketa, Albiztur, Amezketa, Andoain, Arrasate, Belauntza, Eibar, Hernani, Itsasondo, Olaberria, Orio, Pasaia, Segura, Legazpi (Telleria), Tolosa, Urretxu.
• Nafarroan: Arbizu, Auritz, Barañain, Iruñea (Donibane)

Kanpo estekak

• Datuak: Q2665
• Multimedia: 24 June

Ekainaren 23 | Urteko egutegi | Ekainaren 25