Abenduaren 29

Abenduaren 29a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hirurogeita hirugarren eguna da, 364.a bisurteetan. 2 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Tomas Zumalakarregi Jaiotza: Ormaiztegi, 1788 eta 1788 Heriotza: Zegama, 1835eko ekainaren 24a Christian Sarramagna Jaiotza: Baiona, 1951 Agustin Kardaberaz Jaiotza: Hernani, 1703 Heriotza: Bolonia, 1770eko urriaren 18a Horacio Martínez Jaiotza: Bilbo, 1902 Heriotza: Paris, 1985eko apirilaren 26a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Andrew Johnson Jaiotza: Raleigh, 1808 Heriotza: Elizabethton (Tennessee), 1875eko uztailaren 31 William Ewart Gladstone Jaiotza: 62 Rodney Street, Liverpool (en) eta Liverpool, 1809 Heriotza: Hawarden Castle (en) , 1898ko maiatzaren 19a Jon Voight Jaiotza: Yonkers, 1938 Carles Puigdemont Jaiotza: Amer, 1962 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 29ko jaiotzak Dobrica Ćosić • Rajesh Khanna • Bruce Beutler • Thomas Bach • Kei Nishikori • Patricia Clarkson • Carl Ludwig • Ross Lynch • Viveca Lindfors • Lilly Wachowski • Jo Van Fleet • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Jesús Aizpún Jaiotza: Iruñea, 1928ko ekainaren 17a Heriotza: Iruñea, 1999 Emilio Alonso Larrazabal Jaiotza: Getxo, 1912ko maiatzaren 25a Heriotza: Mexiko Hiria, 1989 Manu Sota Jaiotza: Areeta, 1897ko uztailaren 27a Heriotza: Bilbo, 1979 Pedro Osinaga Jaiotza: Iruñea, 1936ko abenduaren 15a Heriotza: Madril, 2017 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Giovanni Boccaccio Jaiotza: Certaldo, 1313ko uztailaren 16a Heriotza: Certaldo, 1375 Rainer Maria Rilke Jaiotza: Praga, 1875eko abenduaren 4a Heriotza: Montreux, 1926 Jacques-Louis David Jaiotza: Paris, 1748ko abuztuaren 30a Heriotza: Brusela, 1825 Thomas Malthus Jaiotza: Westcott (en) , 1766ko otsailaren 13a eta 1766ko otsailaren 14a Heriotza: Bath, 1834 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 29ko heriotzak Félix Vallotton • Leopold Kronecker • Wojciech Kilar • Artie Shaw • Joseph Cornell • Freddie Hubbard • Paul Whiteman • Ernst Johann von Biron • Sadriddin Ayni • Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1863 - Suezeko kanala ireki zuten, Itsaso Gorria eta Mediterranear itsasoa batuz. 1937 - Irlandako Errepublika (irudian) sortu zen Irlandako Estatu Librearen ordez. 1996 - Guatemalako gobernuak eta gerrilla iraultzaileak (Guatemalako Batasun Iraultzaile Nazionala, URNG) bake akordioa sinatu zuten, 36 urteko gatazkari amaiera emanez. 2007 - Euskal Herriko futbol selekzioak eta Kataluniakoak bana berdindu zuten Bilboko San Mamesen, ofizialtasunaren aldeko manifestazio jendetsuaren ondoren. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abendua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2020 Aurreko eta hurrengo urteetan 2017: ostirala 2018: larunbata 2019: igandea 2021: asteazkena 2022: osteguna 2023: ostirala Izendegia Santutegia: Daturik ez (gehitu) Seaska egutegia: Dabi, Dabid eta Nuria (Kataluniako izena).

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 1863 - Suezeko kanala ireki zuten Itsaso Gorria eta Mediterranear itsasoa batuz.
• 1978 -Espainiako konstituzioa Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratzen da.
• 2011 - Israelek Jerusalem ekialdean beste 700 etxe egiteko baimena eman zuen.

Arte eta kultura

Mundua

• 1947 - The Paradine Case ("Paradine Kasua") filma estreinatu zen, Alfred Hitchcockek zuzendu eta Gregory Peck, Ann Todd, Alida Valli eta Charles Laughton aktoreek antzeztu zuten.
• 1971 - Straw Dogs ("Lastozko Txakurrak") filma estreinatu zen, Sam Peckinpahek zuzendu eta Dustin Hoffman aktoreak antzeztu zutelarik.
• 1995 - Dead Man Walking ("Gizon Hila Oinez") filma estreinatu zen, Tim Robbinsek zuzendu eta Susan Sarandon, Sean Penn, Margo Martindale, Robert Prosky, Lois Smith, Jack Black eta Celia Weston aktoreek antzeztu zuten.
• 1999 - The Hurricane ("Hurakana") filma estreinatu zen, Norman Jewisoneek zuzendu eta Denzel Washington, Vicellous Reon Shannon, Deborah Kara Unger eta Liev Schreiber aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Euskal Herria

• 2007 - Euskal Herriko futbol selekzioak eta Kataluniakoak bana berdindu zuten Bilboko San Mamesen, ofizialtasunaren aldeko manifestazio jendetsuaren ondoren.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1703 - Agustin Kardaberaz, euskal idazle eta teologoa (h. 1770).
• 1788 - Tomas Zumalakarregi, euskal militar karlista (h. 1835).
• 1889 - Jose Agerre, euskal idazle eta politikaria (h. 1962).
• 1891 - Manuela Arriola, Manuela del Sagrado Corazón, bizkaitar adorazioko moja (h. 1936).
• 1899 - Manuel Laborde, gipuzkoar ingeniaria (h. 1993).
• 1902 - Horacio Martínez Prieto, bizkaitar anarkista (h. 1985).
• 1906 - Jacques de Menditte, zuberoar politikaria, Mendikotako alkatea (h. 1995).
• 1907 - David Carlos Bergara, nafar apaiz eskolapioa (h. 1936).
• 1946 - Tatus Fombellida, gipuzkoar sukaldari eta zinema zuzendaria.
• 1951 - Christian Sarramagna, lapurtar futbolari ohi eta entrenatzailea.
• 1955 - Gustave Parking, lapurtar pailazo eta aktorea, antzerkian eta zineman ibilitakoa.
• 1960 - Joseba Apaolaza, gipuzkoar aktorea.
• 1961 - Juan Ramon Makuso, gipuzkoar idazlea eta filosofia irakaslea.
• 1963 - Teresa Motos, gipuzkoar belar hockey jokalari ohia.
• 1970 - Cesar Solaun, bizkaitar txirrindulari ohia.
• 1983 - Juan Domínguez, gipuzkoar futbolaria.
• 1985 - Oier Lakuntza, nafar kimikaria, ikerlaria eta bertsolaria.
• 1996 -
  • Hodei Oleaga, arabar futbolaria.
  • Naroa Uria, euskal saskibaloi-jokalaria.

Mundua

• 1552 - Henrike I.a Borboi-Condékoa, Frantziako erlijio gerratan protestanteen liderretako bat (h. 1588).
• 1709 - Elisabet I.a Errusiakoa, Errusiako enperatriza (h. 1762).
• 1721 - Madame de Pompadour, frantziar dama, Luis XV.a Frantziakoaren maitalea (h. 1764).
• 1766 - Charles Mackinstosh, eskoziar kimikaria, ziraren asmatzailea (h. 1843).
• 1788 - Christian Jürgensen Thomsen, daniar historialaria (h. 1865).
• 1796 - Johann Christian Poggendorff, alemaniar fisikaria (h. 1877).
• 1800 - Charles Goodyear, estatubatuar asmatzailea (h. 1860).
• 1808 - Andrew Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako 17. Presidentea (h. 1875).
• 1809 - William Ewart Gladstone, Erreusma Batuko lehen ministroa (j. 1898).
• 1843 - Elisabet Wiedekoa, Errumaniako erregina (h. 1916).
• 1858 - François Laffargue, frantziar militarra (h. 1914).
• 1859 - Venustiano Carranza, Mexikoko presidentea (h. 1920).
• 1863 - Wilhelm His, suitzar sendagilea (h. 1934).
• 1869 - Ellen Gleditsch, erradiokimikan aitzindaria eta Norvegiako bigarren emakume irakaslea (h. 1968).
• 1876 - Pau Casals, kataluniar txelojole, pedagogo, musika zuzendari eta konposatzailea (h. 1973).
• 1879 - Witold Wojtkiewicz, poloniar margolaria, sinbolismo mugimendukoa (h. 1909).
• 1893 - Vera Brittain, ingeles idazlea, anglikanoa, feminista eta bakezalea (h. 1970).
• 1896 - David Alfaro Siqueiros, mexikar pintorea (h. 1974).
• 1903 - Candido Portinari, brasildar margolari espresionista (h. 1962).
• 1904 - Amaro del Rosal, espainiar sindikalista eta idazlea (h. 1991).
• 1910 - Ronald Coase, britainiar ekonomialaria, 1991ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2013).
• 1911 - Klaus Fuchs, alemaniar fisikaria (h. 1988).
• 1913 - Pierre Werner, Luxenburgoko lehen ministroa eta Europar Batasunaren sorreran pertsona nabarmena (h. 2002).
• 1914 - Billy Tipton, estatubatuar jazz-musikari eta orkestra zuzendaria (h. 1989).
• 1920 - Josefa Iloilo, Fijiko Errepublikako presidentea (h. 2011).
• 1922 - William Gaddis, estatubatuar idazlea, Errealismo zikin deituriko literatura-joeraren aitzindaritzat joa (h. 1998).
• 1924 - Francisco Nieva, espainiar idazlea (h. 2016).
• 1925 - Luis Alberto Monge, Costa Ricako presidentea (h. 2016).
• 1929 - Ali Hassan Kuban, egiptoar kantari, klarinete-jotzaile eta musikagilea (h. 2001).
• 1936 - Mary Tyler Moore, estatubatuar aktorea (h. 2017).
• 1938 - Jon Voight, estatubatuar aktorea.
• 1940 - Brigitte Kronauer, alemaniar idazlea (h. 2019).
• 1943 - Rick Danko, kanadar musikari, baxu-jotzaile, abesti egile eta abeslaria, The Band taldeko kidea (h. 1999).
• 1946 - Marianne Faithfull, ingeles abeslari eta aktorea.
• 1947 - Ted Danson, estatubatuar aktorea.
• 1950 - Jon Polito, estatubatuar aktore eta ahots bikoiztailea (h. 2016).
• 1953 - Stanley Williams, 1969an Los Angelesen sustraitutako Crips kale bandaren liderra (h. 2005).
• 1954 - Toshiaki Imai, japoniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1955 - Jan Versleijen, herbeheretar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1958 - Ana Curra, movida madrileñako espainiar abeslari, teklista eta konpositorea.
• 1962 -
  • Carles Puigdemont, Kataluniako Generalitateko presidentea.
  • Wynton Rufer, zeelandaberritar futbolari ohia.
• 1965 - Dexter Holland, The Offspring bandako abeslaria eta gitarrajolea.
• 1967 - Lilly Wachowski, estatubatuar zinema zuzendari, gidoigile eta ekoizlea.
• 1969 - Jennifer Ehle, estatubatuar aktorea.
• 1970 - Bernardo Hernández, arlo teknologikoko ekintzaile, exekutibo eta inbertitzaile espainiarra.
• 1971 - Jeroen Blijlevens, herbeheretar txirrindulari ohia.
• 1972 - Jude Law, ingeles aktorea.
• 1975 - Shinji Otsuka, japoniar futbolari ohia.
• 1976 - Kate Ford, ingeles aktorea.
• 1979 - Diego Luna, mexikar zinema zuzendaria eta aktorea.
• 1983 - Natalia Zeta, espainiar aktore pornoa.
• 1986 - Miguel Merino, Merino I.a, errioxar pilotaria.
• 1992 - Huong Giang, vietnamdar emakumezko abeslari eta modelo transgeneroa.
• 1998 - Victor Osimhen, nigeriar futbolaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1546 - Joan Petit, lapurtar apaiz katolikoa, Cabo Verden (j. c. 1480).
• 1943 - Joxepa Antoni Aranberri Petriarena Xenpelar, gipuzkoar ehulea eta bertsolaria (j. 1865).
• 1969 - Karmelo Balda, gipuzkoar palaria, Euskal Pilotaren Nazioarteko Federakuntzaren sortzaile eta lehendakaria (j. 1897).
• 1979 - Manuel de la Sota, Txanka, euskal kulturaren bultzatzailea, idazlea eta politikari abertzalea (j. 1897).
• 1989 - Emilio Alonso Larrazabal, bizkaitar futbolaria, Mexiko Hirian (j. 1912).
• 1995 - Joani Lertxundi Elizalde, lapurtar fraide beneditarra eta euskal idazlea (j. 1908).
• 1999 - Jesús Aizpún, nafar politikaria, hainbat alderdiren sortzailea, euren artean UPN (j. 1928).
• 2009 - Antonio Beristain, espainiar kriminologo eta katedraduna eta Kriminologiaren Euskal Institutuaren sortzailea (j. 1924).
• 2017 -
  • Andoni Lekuona, gipuzkoar soziologoa (j. 1932).
  • Pedro Osinaga, nafar aktorea, Madrilen (j. 1936).

Mundua

• 1170 - Thomas Becket, ingeles artzapezpiku martiria (j. 1118 edo 1120).
• 1563 - Sebastian Castellion, frantziar humanista eta teologo protestantea (j. 1515).
• 1605 - John Davis, ingeles itsasgizon eta esploratzailea (j. c. 1550).
• 1606 - István Bocskai, hungariar aitoren seme kalbindarra (j. 1557).
• 1689 - Thomas Sydenham, ingeles medikua (j. 1624).
• 1720 - Maria Margaretha Kirch, alemaniar astronomoa, bere garaian ezagunenetakoa (j. 1670).
• 1731 - Brook Taylor, britainiar matematikaria (j. 1685).
• 1743 - Jacint Rigau-Ros, kataluniar pintorea (j. 1659).
• 1825 - Jacques-Louis David, frantziar margolaria (j. 1748).
• 1834 - Thomas Malthus, ingeles ekonomialaria, demografiaren sortzailea (j. 1766).
• 1877 - Angelica Singleton Van Buren, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1818).
• 1883 - Francesco De Sanctis, italiar idazlea (j. 1817).
• 1890 - Orein Pikart, miniconjou leinuko siux tribu indiarreko buruzagia (j. c. 1826)
• 1894 - Christina Rossetti, ingeles poeta eta idazlea (j. 1830).
• 1916 - Grigori Rasputin, errusiar mistikoa (j. 1869).
• 1918 - Dmitri Miontxinski, Errusiar Inperioaren koronel eta Errusiako Gerra Zibilean Txernetzoven Partisanoen parte (j. 1889).
• 1919 - William Osler, kanadar medikua (j. 1849).
• 1924 - Carl Spitteler, suitzar idazlea, 1919ko Literaturako Nobel Saria (j. 1845).
• 1926 - Rainer Maria Rilke, austriar-hungariar poeta (j. 1875).
• 1941 - Tullio Levi-Civita, italiar matematikaria (j. 1873).
• 1965 - Frank S. Nugent, estatubatuar gidoigile, kazetari eta zinema kritikaria (j. 1908).
• 1980 - Nadezhda Mandelstam, errusiar idazlea (j. 1899).
• 1981 - Miroslav Krleža, kroaziar idazlea (j. 1893).
• 1986 -
  • Harold Macmillan, Erresuma Batuko Lehen Ministroa (j. 1894).
  • Andrei Tarkovski, sobietar zinemagilea (j. 1932).
• 1988 - Émile Aillaud, frantziar arkitektoa (j. 1902).
• 1996 - Mireille Hartuch, frantziar abeslaria, konpositorea eta aktorea (j. 1906).
• 1998 - Jean-Claude Forest, frantziar komikigilea (j. 1930).
• 2000 - Jacques Laurent, frantziar idazlea (j. 1919).
• 2002 - Don Clarke, The Boot, zeelandaberritar errugbi eta kriket jokalaria (j. 1933).
• 2004 - Julius Axelrod, estatubatuar biokimikaria, 1970eko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1912).
• 2009 - David Levine, estatubatuar marrazkilaria (j. 1926).
• 2010 - Héctor Mendoza, mexikar antzerki-zuzendari eta antzerkigilea (j. 1932).
• 2016 - Ferdinand Kübler, suitzar txirrindularia (j. 1919).
• 2018 - Judith Rich Harris, estatubatuar psikologoa (j. 1938).
• 2019 - Alasdair Gray, eskoziar artista eta idazlea (j. 1934).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Dabi, Dabid eta Nuria (Kataluniako izena).
• Santu kristatuak: Thomas Becket

Kanpo estekak

• Datuak: Q2862
• Multimedia: 29 December

Abenduaren 28 | Urteko egutegi | Abenduaren 30