Alexandro VI.a[1] (Xàtiva, Valentzia, 1431ko urtarrilaren 1a -Erroma, 1503ko abuztuaren 18a) Eliza Katolikoko 214. aita santua izan zen 1492 eta 1503 bitartean. Bere jaiotza izena Roderic Llançol i de Borja zen, Rodrigo Borgia bezala ezagunagoa.

Alexandro VI.a


214. Aita santu

1492ko abuztuaren 20a - 1503ko abuztuaren 28a
Inozentzio VIII.a - Pio III.a

Valentziako artzapezpikua

1492ko uztailaren 9a - 1492ko abuztuaren 11 - Cesare Borgia
Elizbarrutia: Roman Catholic Archdiocese of Valencia (en) Itzuli
administratzaile apostoliko

1491 - 1492ko abuztuaren 11
Elizbarrutia: Roman Catholic Diocese of Eger (en) Itzuli
administratzaile apostoliko

1489ko urriaren 9a - 1492ko abuztuaren 11
Diego de Avellaneda (en) Itzuli
Elizbarrutia: Mallorca eta Menorca Elizbarrutia
Kolegio Kardenalizioko dekano

1483ko urtarrilaren 22a - 1492ko abuztuaren 11
Guillaume d'Estouteville (mul) Itzuli - Oliviero Carafa (en) Itzuli
Archpriest of the Basilica di Santa Maria Maggiore (en) Itzuli

1483 - 1492
Julio II.a - Giovanni Battista Savelli (en) Itzuli
administratzaile apostoliko

1482ko uztailaren 8a - 1492ko abuztuaren 11
Elizbarrutia: Roman Catholic Diocese of Cartagena (en) Itzuli
Cardinal-Bishop of Porto e Santa Rufina (en) Itzuli

1476ko uztailaren 24a - 1492ko abuztuaren 11
Filippo Calandrini (en) Itzuli - Giovanni Michiel
Elizbarrutia: Roman Catholic Suburbicarian Diocese of Porto-Santa Rufina (en) Itzuli
Kolegio Kardenalizioko kamarlengoa

1472ko urtarrilaren 8a - 1472ko maiatzaren 15a
Filippo Calandrini (en) Itzuli - Guillaume d'Estouteville (mul) Itzuli
Cardinal-Bishop of Albano (en) Itzuli

1471ko abuztuaren 30a - 1476ko uztailaren 24a
Filippo Calandrini (en) Itzuli - Oliviero Carafa (en) Itzuli
Elizbarrutia: Roman Catholic Suburbicarian Diocese of Albano (en) Itzuli
Territorial Abbey of Subiaco (en) Itzuli abade

1471 - 1492
cardinal protodeacon (en) Itzuli

1463ko martxoaren 24a - 1471ko abuztuaren 30a
Prospero Colonna (mul) Itzuli - Pio III.a
Apostolic Administrator of the Archdiocese of Valencia (en) Itzuli

1458ko ekainaren 30a - 1492ko abuztuaren 11

Santa Maria in Via Lata (en) Itzuli cardinal-deacon (en) Itzuli

1458ko ekaina - 1492ko abuztuaren 11
Domenico Capranica (en) Itzuli - Juan de Borja Lanzol de Romaní, el menor (en) Itzuli
administratzaile apostoliko

1457 - 1458ko ekainaren 30a
Elizbarrutia: Roman Catholic Diocese of Girona (en) Itzuli

San Nicola in Carcere (en) Itzuli cardinal-deacon (en) Itzuli

1456ko irailaren 17a - 1471ko abuztuaren 30a
Landolfo Maramaldo (en) Itzuli - Giovanni Battista Savelli (en) Itzuli
Bizitza
JaiotzaXàtiva1431ko urtarrilaren 1a
HerrialdeaAragoiko koroa
Lehen hizkuntzakatalana
HeriotzaErroma1503ko abuztuaren 18a (72 urte)
Hobiratze lekuaSanta Maria in Monserrato degli Spagnoli (en) Itzuli
Heriotza moduaberezko heriotza: malaria
Familia
AitaJofré Llançol i Escrivà
AmaIsabel de Borja y Cavanilles
Ezkontidea(k)ezkongabea
Bikotekidea(k)
Seme-alabak
Haurrideak
Familia
LeinuaBorgia
Hezkuntza
HeziketaBoloniako Unibertsitatea
Hizkuntzakgaztelania
katalana
italiera
Irakaslea(k)Gaspare da Verona
Jarduerak
Jarduerakapaiz katolikoa eta transitional deacon (en) Itzuli
Lantokia(k)Erroma eta Aita Santuen Lurraldea
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaErromatar Eliza Katolikoa

Find a Grave: 6943005 Edit the value on Wikidata

Biografia

aldatu
 
Desiderando nui, 1499

Lehen urteak

aldatu

Borgia leinuak bere jatorria Borja familia noblean du (Borgia bezala italieratua) nortzuk, Zaragozako probintziako Borja herritik zetozenak, Valentziako erresuman ezarri ziren, bere konkistan Jakue I.a Aragoikoaren ondoan parte hartu ondoren. Familiako kide batzuk Napolin eta Erroman ezarri ziren XV. mendearen erdialdean eta idazkera italiarra adoptatu zuten, zeinengatik mundu osoan ezagunak izan ziren.

Aukeraketa

aldatu

Roderic Borgia Jofré Gil Llançol i Escrivá eta Elisabet de Borgiaren semea izan zen, azken hau, Valentziako gotzaina zen Alfontso de Borgiaren arreba, beranduago Kalisto III.a aita santua izango zena. Bere ikasketak Valentzian hasi zituen arren, bere osaba aita santu bihurtu ondoren Rodrigok Erromara jarraitu zion. Boloniako unibertsitatean egin zituen ikasketetan Zuzenbidean doktoretza lortu zuen, honela notario apostolikoa izatera pasa zelarik. Aita Santuarekin zuen senidetasun harremanaren ondorioz, kardinal diakono in pectore izendatua izan zen, eta Anconako Markako estatuetarako legatua, 1457an erromatar elizaren kantzelariordea eta 1458an Valentziako gotzaina. 1468an Albanoko diozesia jaso zuen.

1458, 1464 eta 1471ko konklabeetan parte hartu zuen, non, hurrenez hurren, Pio II.a, Paulo II.a eta Sixto IV.a aukeratuak izan ziren.

Sakontzeko, irakurri: «1492ko konklabea»

Borgia, behar zen bi hereneko gehienekoan tarte txiki bategatik, bere botoak berak ziurtatua, aita santu izendatua izan zen 1492ko abuztuak 11n, orduan Alexandro VI.a izena hartuz. Aita santu kargua simonia bidez lortu zuela uste izan zen, litekeena dena, baina ebidentziarik gabea. Baztertua dago Infessuraren bertsioa, zeinek "zilarrez beteriko mandoz" hitz egiten duen. Pastorren salaketaren irakurketa zuhurrago batek, berrikusketa bat merezi du, hogeita hiru hautesleetatik zortzik, hau da, Della Rovere, Piccolomini, Medici, Caraffa, Costa, Basso, Zeno eta Cibó amaierara arte Borgiaren aurka irmo mantendu zirela baitio.

Familia

aldatu

Alexandro VI.a sexuaren maitale izan zen, bizitza osoan zehar mantendu zuen jokabidea (ikus, Gaztainen oturuntza). Zenbat seme-alaba izan zituen, eta zenbat emakumerekin, ez da ezaguna. Ama ezezagunekoak dira:

Vanozza Cattaneirekin izan zituen seme-alabak:

Era berean, kardinal zelarik, Julia Farnesiorekin harremanak izan zituen, Orsino Orsiniren emaztea, baina ez dago jakiterik Laura Orsiniren aita ote den. Aita-santu zela, beste bi seme izan zituen, ama ezezaguna dutenak: Joan Borgia, Nepiko dukea, Cesare Borgiaren seme gisa agertu ohi zena, eta Rodrigo Borgia, 1503an jaioa, Cicianoko abade izan zena. Azken honi buruz Leon X.aak esan zuen «de romano pontifice genitus et soluta» (erromatar pontifizearen eta emakume ez ezkonduaren semea).

Erreferentziak

aldatu
  1. Euskaltzaindia. 129. araua: Aita santuen izenak. .
  2. (Ingelesez) «Lucrezia Borgia: Incest, Poison and Sexual Scandal?» Khambay's Words, Words, Words 2020-06-04 (Noiz kontsultatua: 2023-09-07).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu


Aurrekoa
Inozentzio VIII.a
Aita Santua
1492-1503
Ondorengoa
Pio III.a