Juan Manuel Díaz-Caneja

Juan Manuel Díaz-Caneja
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Juan Manuel Díaz-Caneja Betegón
Jaiotza	Palentzia, 1905
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Madril, 1988ko ekainaren 24a (82/83 urte)
Hobiratze lekua	Madrilgo hilerri zibila
Familia
Aita	Juan Díaz Caneja
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	margolaria
Lantokia(k)	Madril
Jasotako sariak	ikusi Espainiako Arte Plastikoen Sari Nazionala (1980) ;

Juan Manuel Díaz-Caneja Betegón (Palentzia, 1905eko ekainaren 28a – Madril, 1988ko ekainaren 24a) espainiar margolaria izan zen. Bere lana Kubismoaren barruan kokatzen da, Gaztelako paisaiak bere gaian bereizgarriak izanik. Palentziako Arte Garaikidearen Museoa - Díaz Caneja Fundazioak egilearen 119 koadroko bilduma biltzen du. ^[1] ^[2] ^[3]

Biografia aldatu

Prestakuntza aldatu

Margolariaren familia-etxea Pozo de Uraman 2012an, eraitsi aurretik

Juan Manuel Díaz Caneja eta bere emaztea Isabel Fernández Almansaren hilobia Madrilgo hilerri zibilean

Palentziako Kale Nagusiko margolariaren jaiotetxean oroimenezko plaka

Palentzian jaio zen 1905ean eta bertan igaro zituen haurtzaroa eta gaztaroa. Cirila Betegón eta Juan Díaz-Caneja Candanedo abokatu eta idazlearen semea. 1923an Madrilen Arkitektura ikasketak hasi zituen eta marrazketa irakasgaia prestatzeko Daniel Vázquez Díazen tailerrean klaseetara joan zen. Laster erabaki zuen eskola utzi eta pinturan aritzea. Ikasle-egoitzan egonik, aktiboki parte hartu zuen abangoardiako kultur bizitzan. 1927an ezagutu zituen Benjamín Palencia eta Alberto Sánchez Pérez, Vallecasko Eskola deritzonaren sustatzaileak, non Gil Bel, Luis Castellanos, Maruja Mallo, José Herrera Petere, Luis Felipe Vivanco, Rafael Alberti eta Federico García Lorca ere parte hartu zuten.

Paris, kubismoa eta surrealismoa aldatu

1929an Parisera joan zen, eta negua igaro zuen, kubismoa bertatik bertara ikasten. Espainiara itzuli ondoren, 1930ean Zaragozara joan zen aitaren lanagatik. Bertan tailerra partekatu zuen Manuel Corrales eta González Bernal margolariekin. Hurrengo urtean, berriro Madrilen, Herrera Petererekin batera, ezaugarri anarkista, surrealista eta dadaista zituen aldizkaria argitaratu zuen En España ya todo está preparado para que se enamoren los sacerdotes izenekoa. 1934an bere lehenengo banakako erakusketa aurkeztu zuen, eta bertan izaera kubistako lanak erakutsi zituen.

Alderdi Komunista eta Gerra Zibila aldatu

1937an Espainiako Alderdi Komunistan sartu zen, bere bikotekide Isabel Fernandez Almansa ezagutu ostean, eta bizitza osoan afiliatua izan zen; Lanaren Konfederazio Nazionaleko kide ere izan zen .

Espainiako Gerra Zibilean, Espainiar Bigarren Errepublikaren gobernu legitimoa defendatu zuen Errepublikako Armada Popularrean, zehazki Carabineroen Gorputzean, zerbitzatuz. Amaieran, Madrilen bizi eta lan egiten geratu zen, paisaia gai nagusitzat zentsura saihesteko ; Luis Castellanosekin partekatu zituen Palentziak bultzatutako gero bigarren Vallecasko Eskola deiturikoa.

Kartzelaratzea 1948-1951 aldatu

1948an atxilotu eta espetxeratu zuten errepublikanismoarekin zuen loturagatik; hiru urtez Carabanchel eta Ocañako espetxeetan egon zen eta denbora horretan ez zion margotzeari utzi. ^[1]

Sariak aldatu

1958an Pintura Sari Nazionala jaso zuen eta 1962an Arte Ederren Erakusketa Nazionaleko lehen domina lortu zuen, baita New Yorkeko Guggenheim Museoko lehiaketa batean parte hartzeko hautatua ere.

1980an Espainiako Arte Plastikoen Sari Nazionala jaso zuen. Hurrengo urtean Palentziako probintziako seme kutun izendatu zuten eta 1984an Gaztela eta Leongo Arteen Saria jaso zuen. ^[4] Azkenik, 1988ko ekainaren 24an Madrilen hil zen. ^[5] 1995ean, bere izena daraman fundazioa sortu zen Palentzian, eta bere egoitza hiri horretako Arte Garaikidearen Museoa da.

Margolanak aldatu

Kubismoa, paisaia eta inpresionismoa aldatu

1929an Parisera egin zuen bidaiatik, bere hasierako produkzio guztia kubismoan oinarritzen zen. Gerra Zibilaren ostean, bere gaia Gaztelako paisaiak izango dira, Palentzian jatorriagatik eta zentsura saihesteko modu gisa sinbolismoz kargatuta. Bere koadroan Gaztelako horizonteak, muinoak, adobezko herriak, mahastiak, natura hilak aurkitzen ditugu, kolore okre, hori, gris eta marroietan. Kartzelan igaro zituen hiru urteetan, bere obrarik ezagunenetako batzuk margotu zituen, hala nola Komunikatzera zihoazen, Emakumea orrazten eta Emakumea hondartzan eserita.

1950eko hamarkadan bere margolanak indarra hartu zuen, paisaiaren gaia sendotuz, koadro osoa geometrian oinarritzen zen metodo propio baten bidez. 1960ko hamarkadak bere obraren nazioartekotzea suposatu zuen, bere margolanak Lisboara, Parisera, New Yorkera eta Kopenhagera bidaiatu baitzituzten, besteak beste. 70eko eta 80ko hamarkadetan bere pintura geometrian tematu zen eta koloreen gama zabaldu zuen berdeekin, arrosekin eta zuriekin. Bere azken lanetan harrigarria da kolore berdearen ugaritasuna eta geometria kubistatik haratago doan pintura, izaera inpresionista hartuz..

Bere lana Valladolideko Patio Herreriano Museoan, Madrilgo Reina Sofía Museoan, Madrilgo Arte Garaikidearen Museoan, Bilboko Arte Ederren Museoan, Leongo Kultura Institutuan edo Valentziako Arte Modernoko Institutuan aurki daitezke, hainbat galeria eta bilduma pribatuz eta Díaz-Caneja Fundazio beraren bildumaz gain.

Palentziako Arte Garaikideko Museoa - Díaz Caneja Fundazioa aldatu

1995ean Palentziako Arte Garaikidearen Museoa - Fundación Díaz Caneja Fundazioa inauguratu zen, non Juan Manuel Díaz-Canejaren obra ugariren dohaintza margolariak eta bere alargunak, Isabel Fernández Almansak, emanda du. Bere inaugurazioa artistaren heriotzaren zazpigarren urteurrenarekin bat egin zuen. Bilduma Juan Manuel Díaz Canejaren 119 margolanek osatzen dute, bere garai guztiak irudikatzen dituztenak, lehen lanetatik, 1920ko hamarkadatik, hil zeneko urte berean egindako lanetaraino. Hoberen irudikaturiko garaia bere azken lanetakoa da, 1980ko hamarkadakoa ^[2] ^[3]

Erreferentziak aldatu

↑ ^a ^b Juan Manuel Díaz-Caneja Betegón. Real Academia de la Historia.
↑ ^a ^b Alonso de los Ríos, César: "Díaz-Caneja". Apuntes Palentinos. Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Palencia, 1983.
↑ ^a ^b http://www.diaz-caneja.org/content/edificio
↑ De Dios, Luis Miguel. (7 de diciembre de 1984). El pintor palentino Juan Manuel Díaz-Caneja, premio Castilla y León de las Artes. .
↑ Juan Manuel Díaz Caneja, pintor. 25 de junio de 1985.

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q5950978
Multimedia: Juan Manuel Díaz Caneja / Q5950978

[RAH_Diaz_Caneja_Betegon-1] Juan Manuel Díaz-Caneja Betegón. Real Academia de la Historia.

[apuntes_caneja-2] Alonso de los Ríos, César: "Díaz-Caneja". Apuntes Palentinos. Caja de Ahorros y Monte de Piedad de Palencia, 1983.

[diaz_caneja-3] ttp://www.diaz-caneja.org/content/edificio

[4] De Dios, Luis Miguel. (7 de diciembre de 1984). El pintor palentino Juan Manuel Díaz-Caneja, premio Castilla y León de las Artes. .

[5] Juan Manuel Díaz Caneja, pintor. 25 de junio de 1985.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]