1885

1885. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa
Urteak	1882  • 1883  • 1884 • 1885 • 1886 • 1887 • 1888
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1885 MDCCCLXXXV
Ab urbe condita	2638
Armeniar egutegia	1334 ԹՎ ՌՅԼԴ
Bahá'í egutegia	41 – 42
Bengaliar egutegia	1292
Berber egutegia	2835
Egutegi budista	2429
Myanmarko egutegia	1247
Bizantziar egutegia	7393 – 7394
Koptoen egutegia	1601 – 1602
Etiopiar egutegia	1877 – 1878
Hebrear egutegia	5645 – 5646
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1941 – 1942
Shaka Samvat	1807 – 1808
Kali Yuga	4986 – 4987
Iraniar egutegia	1263 – 1264
Islamiar egutegia	1302 – 1303
Japoniar egutegia	Meiji 18 (明治18年)
Korear egutegia	4218
Thailandiar eguzki egutegia	2428
Holozeniar egutegia	11885

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Arte eta kultura

• Escualdun gazeta astekariaren 3 ale kaleratu zituzten Los Angelesen (AEB).
• Otsailaren 18a - Huckleberry Finnen abenturak liburua argitaratu zen.

Zientzia eta teknologia

• Uztailaren 6a – Louis Pasteur kimikari frantziarrak amorruaren aurkako txertoa arrakastaz erabili zuen bederatzi urteko Joseph Meister mutikoarekin, txakur gaixo batek hozka egin baitzion.

Kirolak

• Otsailaren 21a - 1885eko Home Nations Txapelketa eten egin zen. Ez zen beraz txapeldunik izendatu.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 2a - José María Otamendi, gipuzkoar ingeniaria (h. 1959).
• Urtarrilaren 8a - John Curtin, Australiako 14. lehen ministroa (h. 1945).
• Urtarrilaren 11 - Alice Paul, estatubatuar ekintzaile feminista (h. 1977).
• Urtarrilaren 12a - Thomas Ashe, irlandar nazionalista (h. 1917).
• Urtarrilaren 17a - Emmy Hennings, alemaniar artista eta poeta, Cabaret Voltaire sortzaileetako bat (h. 1948).
• Urtarrilaren 21a - Duncan Grant, britainiar margolari eta diseinatzailea (h. 1978).
• Urtarrilaren 21a - Umberto Nobile, italiar esploratzaile, hegazkin-gidari eta militarra (h. 1978).
• Urtarrilaren 27a - Jerome Kern, estatubatuar musikagilea (h. 1945).
• Urtarrilaren 31 - Luisa Landová-Štychová, txekoslovakiar politikaria, feminista, hezitzailea eta astronomoa (h. 1969).

Otsaila

• Otsailaren 1a - Camille Chautemps, Frantziako lehen ministroa (h. 1963).
• Otsailaren 2a - Mikhail Frunze, Armada Gorriko komandantea (h. 1925).
• Otsailaren 2a - Aldo Palazzeschi, italiar eleberrigile, poeta, kazetari eta saiakeragilea (h. 1974).
• Otsailaren 7a - Romualdo Galdos, gipuzkoar elizgizon eta idazlea (h. 1953).
• Otsailaren 7a - Sinclair Lewis, estatubatuar idazlea, 1930eko Literaturako Nobel saria (h. 1951).
• Otsailaren 7a - Hugo Sperrle, alemaniar militarra (h. 1953).
• Otsailaren 8a - Juan Abando Urrejola, euskal idazlea (h. 1946).
• Otsailaren 8a - Henri Laurens, frantziar eskultore eta ilustratzailea (h. 1954).
• Otsailaren 9a - Alban Berg, austriar musikagilea (h. 1945).
• Otsailaren 12a - Julius Streicher, alemaniar politikari nazia (h. 1946).
• Otsailaren 13a - Elizabeth Virginia Wallace Truman, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1982).
• Otsailaren 14a - Hayganuş Mark, armeniar idazlea, poeta, iritzi-kazetaria eta pertsona publikoa (h. 1966).
• Otsailaren 17a - Romano Guardini, alemaniar teologo eta apaiz katolikoa (h. 1968).
• Otsailaren 19a - Gabino Garriga, bizkaitar idazlea (h. 1969).
• Otsailaren 21a - Sacha Guitry, frantziar aktore, zuzendari, gidoilari eta antzerkigilea (h. 1957).
• Otsailaren 21a - Tomás Jiménez Gutiérrez, nafar musikagilea eta apaiza (h. 1957).
• Otsailaren 24a - Juliusz Kaden-Bandrowski, poloniar idazle eta kazetaria (h. 1944).
• Otsailaren 24a - Chester Nimitz, estatubatuar almirantea (h. 1966).
• Otsailaren 24a - Stanisław Ignacy Witkiewicz, poloniar idazle, margolari, filosofo eta argazkilaria (h. 1939).
• Otsailaren 25a - Alizia Battenbergekoa, britainiar printzesa (h. 1969).

Martxoa

• Martxoaren 4a - Blanca Vidal, bizkaitar aktorea, Uruguain, Txilen eta Argentinan lan egin zuena (h. 1962).
• Martxoaren 10a - Tamara Karsavina, errusiar dantzaria (h. 1978).
• Martxoaren 12a - Ricardo Gondra, bizkaitar meatze-ingeniaria, Atlético de Madridren sortzaileetako bat (h. 1951).
• Martxoaren 19a - María Collado Romero, kubatar kazetari, poeta eta feminista, Kubako Lehen emakume erreportaria .
• Martxoaren 19a - Margaret Harwood, estatubatuar astronomoa, Maria Mitchell Behatokiko lehen zuzendaria (h. 1979).
• Martxoaren 21a - Luis Olariaga Puiana, arabar ekonomialaria (h. 1976).
• Martxoaren 25a - Jose Garmendia Zabala, gipuzkoar bertsolaria (h. 1924).
• Martxoaren 29a - Dezső Kosztolányi, hungariar idazlea, kazetaria eta itzultzailea (h. 1936).
• Martxoaren 31 - Julius Pinkas Pascin, bulgariar-estatubatuar margolaria (h. 1930).

Apirila

• Apirilaren 1a - Wallace Beery, estatubatuar aktorea (h. 1949).
• Apirilaren 1a - Clementine Churchill, Spencer-Churchill baroisa, Winston Churchillen emaztea (h. 1977).
• Apirilaren 7a - Walther Schwieger, alemaniar militarra (h. 1917).
• Apirilaren 8a - Juana Teresa Juega López, galiziar poeta (h. 1979).
• Apirilaren 12a - Robert Delaunay, frantziar margolaria (h. 1947).
• Apirilaren 12a - Hermann Hoth, alemaniar jenerala (h. 1971).
• Apirilaren 13a - Pieter Sjoerds Gerbrandy, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1961).
• Apirilaren 13a - Marie Heurtin, jaiotzez emakume gor-itsua, Marie Germain mojaren egunerokoetan agertzen delako ezaguna (h. 1921).
• Apirilaren 13a - György Lukács, hungariar filosofo eta literatura-kritikari marxista (h. 1971).
• Apirilaren 17a - Karen Blixen, daniar idazlea (h. 1962).
• Apirilaren 23a - Jorge Agirre, euskal idazlea (h. 1947).
• Apirilaren 26a - Antonio Amundarain, gipuzkoar antzerkigile eta idazlea (h. 1954).
• Apirilaren 30a - Luigi Russolo, italiar margolaria eta musikagilea (h. 1947).

Maiatza

• Maiatzaren 4a - Américo Castro, Noucentisme higikundeko espainiar filologo eta idazlea (h. 1972).
• Maiatzaren 10a - Fritz von Unruh, alemaniar poeta eta antzerkigilea (h. 1970).
• Maiatzaren 14a - Otto Klemperer, alemaniar orkestra-zuzendari eta musikagilea (h. 1973).
• Maiatzaren 15a - José María Arellano, nafar legelari eta politikaria, Bizkaiko eta Gipuzkoako gobernadore zibila (h. 1963).
• Maiatzaren 18a - Manuel Gaintza Plazaola, gipuzkoar musikagilea (h. 1943).
• Maiatzaren 20a - Faisal I.a, Irakeko erregea (h. 1933).
• Maiatzaren 22a - Giacomo Matteotti, italiar politikaria (h. 1924).
• Maiatzaren 27a - Richmond K. Turner, estatubatuar almirantea (h. 1961).

Ekaina

• Ekainaren 3a - Jakov Sverdlov, errusiar militante boltxebikea (h. 1919).
• Ekainaren 16a - Lilly Reich, alemaniar diseinatzaile modernoa, Bauhauseko emakume irakasle gutxienetakoa (h. 1947).
• Ekainaren 20a - Luis Orotz Zabaleta, Nafarroako Foru Aldundiko eta Eusko Ikaskuntzako zuzenbide-aholkularia (h. 1962).
• Ekainaren 22a - Milan Vidmar, esloveniar ingeniari elektrikoa, xake jokalaria, filosofoa eta idazlea (h. 1962).
• Ekainaren 28a - Lola Membrives, argentinar-espainiar tonadilla-kantaria, sopranoa eta aktorea (h. 1969).

Uztaila

• Uztailaren 5a - Miguel de los Santos Díaz, nafar apaiz eta gotzaina (h. 1949).
• Uztailaren 5a - Blas Infante, andaluziar politikaria, andaluziar aberriko aitatzat hartzen da (h. 1936).
• Uztailaren 5a - André Lhote, frantziar margolari kubista (h. 1962).
• Uztailaren 8a - Ernst Bloch, alemaniar filosofoa (h. 1977).
• Uztailaren 8a - Veikko Antero Koskenniemi, finlandiar idazlea (h. 1962).
• Uztailaren 8a - Alejandro Aranburu, Droget, bizkaitar esku-huskako pilotari, errepublikazale eta iraultzailea (h. 1956).
• Uztailaren 9a - Bernard Delhom, 110 urte eta 265 egun bizi izandako behenafarra, hil zenean momentuko euskal herritarrik nagusiena (h. 1996).
• Uztailaren 11 - Roger de La Fresnaye, frantziar margolari kubista (h. 1925).
• Uztailaren 19a - Aristides de Sousa Mendes, Schindler portugaldarra, portugaldar diplomatikoa (h. 1954).
• Uztailaren 21a - Ángel Apraiz, arabar historialaria, Eusko Ikaskuntzaren sustatzaile nagusia eta lehenengo idazkaria (h. 1956).
• Uztailaren 21a - Jacques Feyder, belgikar zinemagilea (h. 1948).
• Uztailaren 26a - Jacinto Clavería, nafar apaiz eta idazlea (h. 1954).
• Uztailaren 26a - André Maurois, frantziar idazlea (h. 1967).
• Uztailaren 29a - Theda Bara, estatubatuar aktorea (h. 1955).

Abuztua

• Abuztuaren 1a - George de Hevesy, hungariar erradiokimikaria, 1943ko Kimikako Nobel Saria (h. 1966).
• Abuztuaren 15a - Edna Ferber, estatubatuar idazlea (h. 1968).
• Abuztuaren 20a - Juan Arce Mayora, Espainiako Bigarren Errepublikaren alde jarri zen arabar militarra.
• Abuztuaren 24a - Elizabeth Lee Hazen, estatubatuar fisiologo eta mikrobiologoa (h. 1975).
• Abuztuaren 25a - G. W. Pabst, bohemiar jatorriko austriar zinemagilea (h. 1967).
• Abuztuaren 26a - Jules Romains, frantziar idazlea (h. 1972).
• Abuztuaren 30a - Aleksandr Xliapnikov, errusiar militante boltxebikea (h. 1937).

Iraila

• Irailaren 1a - José Arrue, euskal margolaria (h. 1977).
• Irailaren 4a - Benito Loigorri, gipuzkoar ingeniari eta hegazkinlaria, euskal hegazkinlaritzaren aitzindarietako bat (h. 1976).
• Irailaren 6a - Eugenio Noel, espainiar idazlea (h. 1966).
• Irailaren 9a - Andrew Keith Jack, australiar fisikaria, Trans-Antartika Espedizio Inperialeko kidea (h. 1966).
• Irailaren 9a - Clare Sheridan, ingeles eskultore, kazetari eta idazlea (h. 1970).
• Irailaren 11 - D.H. Lawrence, ingeles idazle eta poeta (h. 1930).
• Irailaren 11 - Pedro Mourlane Mitxelena, gipuzkoar idazle eta kazetaria (h. 1955).
• Irailaren 12a - Heinrich Hoffmann, alemaniar argazkilaria, Adolf Hitlerren argazkilari pertsonala (h. 1957).
• Irailaren 13a - Carmen Cascante, nafar maistra (h. 1982).
• Irailaren 13a - Aquilino Gomes Ribeiro, portugaldar idazlea (h. 1963).
• Irailaren 14a - María Grever, nazioartean ezagun egin zen lehen emakumezko konpositore mexikarra (h. 1951).
• Irailaren 16a - Karen Horney, alemaniar psikologo eta psikoanalista (h. 1952).
• Irailaren 22a - Erik Gunnar Asplund, suediar arkitekto neoklasizista eta modernoa (h. 1940).
• Irailaren 22a - Ben Chifley, Australiako 16. lehen ministroa (h. 1951).
• Irailaren 22a - Erich von Stroheim, austriar jatorriko estatubatuar aktorea eta zinema-zuzendaria (h. 1957).

Urria

• Urriaren 7a - Niels Bohr, daniar fisikaria, 1922ko Fisikako Nobel Saria (h. 1962).
• Urriaren 11 - François Mauriac, frantziar idazlea, 1952ko Literaturako Nobel Saria (h. 1970).
• Urriaren 21a - Egon Wellesz, austriar musikagilea eta musikologoa (h. 1974).
• Urriaren 24a - Rachel Katznelson, Errusian jaiotako israeldar emakume idazlea, hezitzailea eta ekintzailea (h. 1975).
• Urriaren 25a - Juan Bautista Gisasola, gipuzkoar musikagilea (h. 1948).
• Urriaren 28a - Per Albin Hansson, Suediako lehen ministroa (h. 1946).
• Urriaren 30a - Ezra Pound, estatubatuar poeta eta kritikaria (h. 1972).
• Urriaren 31 - Karl Radek, sobietar politikaria eta kazetaria (h. 1939).

Azaroa

• Azaroaren 2a - Harlow Shapley, estatubatuar astronomoa (h. 1972).
• Azaroaren 5a - Will Durant, estatubatuar idazle, historialari eta filosofoa (h. 1981).
• Azaroaren 8a - Tomoyuki Yamashita, japoniar jenerala (h. 1946).
• Azaroaren 9a - Velimir Khlebnikov, errusiar olerkari eta antzerkigilea, Errusiar futurismoaren kide garrantzitsua (h. 1922).
• Azaroaren 9a - Matvei Skobelev, errusiar politikari mentxebikea (h. 1938).
• Azaroaren 9a - Hermann Weyl, alemaniar matematikari, fisikari teoriko eta filosofoa (h. 1955).
• Azaroaren 10a - Abelino Barriola, euskal idazle eta antzerkigilea (h. 1944).
• Azaroaren 11 - George S. Patton, estatubatuar jenerala (h. 1945).
• Azaroaren 14a - Sonia Delaunay Terk, ukrainar margolaria (h. 1979).
• Azaroaren 20a - Olive Dennis, estatubatuar ingeniaria (h. 1957).
• Azaroaren 20a - Maria Jesus Ibaseta, gipuzkoar maistra, Bilboko udal-maistra izandakoa.
• Azaroaren 24a - Anna Louise Strong, estatubatuar kazetari, idazle eta aktibista (h. 1970).
• Azaroaren 26a - Heinrich Brüning, Alemaniako kantzilerra (h. 1970).
• Azaroaren 27a - Guillermo Larregi, El Vasco de la Carretilla, Patagoniatik Buenos Airesera 22.300 km-ko bidaia oinez eta 130 kg.-ko eskorga eramanez egin zuen (h. 1964).
• Azaroaren 27a - Liviu Rebreanu, errumaniar eleberrigilea (h. 1944).
• Azaroaren 30a - Albert Kesselring, alemaniar mariskala (h. 1960).

Abendua

• Abenduaren 2a - George Minot, estatubatuar sendagilea, 1934ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1950).
• Abenduaren 6a - Nikolas Mugika, gipuzkoar margolaria (h. 1948).
• Abenduaren 8a - Kenneth Roberts, estatubatuar eleberrigilea (h. 1957).
• Abenduaren 28a - Vladimir Tatlin, sobietar eskultore eta margolari konstruktibista (h. 1953).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Uztaila - Juan Bautista Elustiza, gipuzkoar apaiz , organista eta musikologoa (h. 1919).
• Dionisio Azkue Arregi, gipuzkoar idazle eta margolaria (h. 1964).
• Domingo Rey d'Harcourt, nafar militarra, Gerra Zibilean matxinoen aldekoa (h. 1939).
• Guillermo Arsenio Itzaga, bizkaitar liburuzain eta kazetaria (h. 1951).
• Jean Larrasket, zuberoar euskalaria (h. 1953).
• Karmele Errazti, euskal idazlea (h. 1954).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 6a - Peter Christen Asbjørnsen, norvegiar idazlea (j. 1812).
• Urtarrilaren 8a - Diponegoro, Javako uharteko Jogjakarta hiriko printzea (j. 1785).
• Urtarrilaren 13a - Schuyler Colfax, AEBetako 17. presidenteordea (j. 1823).
• Urtarrilaren 26a - Charles George Gordon, britaniar militar eta administratzaile koloniala (j. 1833).
• Urtarrilaren 29a - Michel Renaud, baxenafar politikaria (j. 1812).
• Otsailaren 1a - Henri Dupuy de Lôme, frantziar ingeniari militar eta politikaria (j. 1816).
• Otsailaren 1a - Sidney Gilchrist Thomas, britaniar ingeniari eta asmatzailea (j. 1850).
• Otsailaren 4a - Sarah Peale, estatubatuar erretratugilea, Estatu Batuetako lehen emakume artista profesionaltzat hartua (j. 1800).
• Otsailaren 14a - Jules Vallès, frantziar idazlea eta kazetaria (j. 32).
• Martxoaren 21a - Paulin Talabot, frantziar burdinbide eta kanal ingeniaria (j. 1799).
• Apirilaren 8a - C. A. Rosetti, errumaniar idazlea (j. 1816).
• Apirilaren 20a - Gustav Nachtigal, alemaniar botanikaria, medikua eta esploratzailea, batez ere Erdialdeko Afrika esploratu zuena (j. 1834).
• Apirilaren 24a - Nísia Floresta, brasildar hezitzailea, idazlea eta poeta, Brasilen feminismoaren aitzindaritzat joa (j. 1810).
• Apirilaren 30a - Jens Peter Jacobsen, daniar idazle eta zientzialaria, Danimarkako lehenengo idazle naturalista (j. 1847).
• Maiatzaren 18a - Alphonse de Neuville, frantziar margolaria (j. 1835).
• Maiatzaren 22a - Victor Hugo, frantziar nobelagilea (j. 1802).
• Maiatzaren 24a - Sotero Manteli, arabar erdal idazlea eta inprimatzailea (j. 1820).
• Ekainaren 8a - Jose Maria Ezpeleta Agirre-Zuazo, nafar aristokrata eta politikaria (j. 1818).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 1a - Hermann von Fehling, alemaniar kimikaria (j. 1812).
• Uztailaren 12a - Maria Weston Chapman, estatubatuar abolizionista, esklabotzaren aurkako The Non-Resistant egunkariaren editorea (j. 1806).
• Uztailaren 15 - Rosalia de Castro, galiziar idazlea (j. 1837).
• Uztailaren 23a - Ulysses S. Grant, Ameriketako Estatu Batuetako 18. Presidentea (j. 1822).
• Irailaren 4a - Pedro Egaña, arabar politikaria (j. 1803).
• Irailaren 6a - Narciso Monturiol, kataluniar asmatzaile eta politikaria (j. 1819).
• Irailaren 7a - José Posada, asturiar legelari eta eta politikaria (j. 1814).
• Irailaren 23a - Carl Spitzweg, alemaniar margolaria (j. 1808).
• Irailaren 29a - Niceto Zamacois, bizkaitar kazetari, eleberrigile eta poeta (j. 1820).
• Urriaren 15a - Jacques Pradet-Balade, baxenafar politikaria (j. 1827).
• Urriaren 29a - George B. McClellan, estatubatuar jeneral, ingeniari, idazle eta politikaria (J. 1826).
• Azaroaren 16a - Louis Riel, kanadar buruzagi mestizoa (j. 1844).
• Azaroaren 25a - Alfontso XII.a Espainiakoa, Espainiako erregea (j. 1857).
• Azaroaren 25a - Thomas A. Hendricks, AEBetako 21. presidenteordea (j. 1819).
• Azaroaren 25a - Francisco Serrano, espainiar militar eta politikaria (j. 1810).
• Abenduaren 15a - Fernando II.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (j. 1816).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Anselma de Salces, Bilboko ongilea (j. 1815).
• Leonce Goietxe, euskal idazlea (j. 1822).
• Gaudenzio Marconi, Frantzian lan egin zuen suitzar-italiar argazkilaria (j. 1841).
• Tam Lenfestey, normandiar nekazari eta poeta (j. 1818).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7821
• Multimedia: 1885