1895

1895. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa • 1910(e)koa
Urteak	1892  • 1893  • 1894 • 1895 • 1896 • 1897 • 1898
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1895 MDCCCXCV
Ab urbe condita	2648
Armeniar egutegia	1344 ԹՎ ՌՅԽԴ
Bahá'í egutegia	51 – 52
Bengaliar egutegia	1302
Berber egutegia	2845
Egutegi budista	2439
Myanmarko egutegia	1257
Bizantziar egutegia	7403 – 7404
Koptoen egutegia	1611 – 1612
Etiopiar egutegia	1887 – 1888
Hebrear egutegia	5655 – 5656
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1951 – 1952
Shaka Samvat	1817 – 1818
Kali Yuga	4996 – 4997
Iraniar egutegia	1273 – 1274
Islamiar egutegia	1312 – 1313
Japoniar egutegia	Meiji 28 (明治28年)
Korear egutegia	4228
Thailandiar eguzki egutegia	2438
Holozeniar egutegia	11895

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Kirolak

• Otsailaren 9a - Boleibola William G. Morgan soinketa irakasleak Massachusettsen asmatu zuen.

Jaiotzak

Urtarrila

• Urtarrilaren 1a - John Edgar Hoover, AEBetako FBIko lehenengo zuzendaria (h. 1972).
• Urtarrilaren 2a - Folke Bernadotte, suediar diplomazialaria (h. 1948).
• Urtarrilaren 6a - Rita Montagnana, italiar politikaria, Italiako Alderdi Komunistaren buruzagia eta parlamentaria (h. 1979).
• Urtarrilaren 15a - Artturi Ilmari Virtanen, finlandiar biokimikaria, 1945eko Kimikako Nobel Saria (h. 1973).
• Urtarrilaren 21a - Kristobal Balentziaga, getariar jostun eta diseinatzailea, Balenciaga moda-etxearen sortzailea (h. 1972).
• Urtarrilaren 21a - Daniel Chalonge, frantziar astronomo eta astrofisikaria (h. 1977).

Otsaila

• Otsailaren 2a - Félix Alfaro Fournier, arabar enpresaburu eta politikaria (h. 1989).
• Otsailaren 2a - Wilhelm Giese, alemaniar etnologoa eta hizkuntzalaria (h. 1990).
• Otsailaren 5a - Aída Peláez de Villa Urrutia, kubatar idazle, kazetari, sufragista eta ekintzaile feminista.
• Otsailaren 6a - Babe Ruth, estatubatuar beisbol jokalaria (h. 1948).
• Otsailaren 6a - María Teresa Vera, kubatar kantari, konpositore eta gitarra-jotzailea (h. 1965).
• Otsailaren 8a - Juan Otazua, bizkaitar apaiz trinitarioa (h. 1937).
• Otsailaren 10a - Jazinto Karraskedo, gipuzkoar idazlea (h. 1988).
• Otsailaren 10a - Emilio Novoa, galiziar irrati-telegrafista eta politikaria, Arabako gobernadore zibila (h. 1972).
• Otsailaren 14a - Max Horkheimer, alemaniar filosofoa, teoria kritikoaren sortzailetako bat (h. 1973).
• Otsailaren 18a - Semion Timoxenko, sobietar mariskala (h. 1970).
• Otsailaren 20a - Diego Mazkiaran, Fortuna, bizkaitar toreatzailea (h. 1940).
• Otsailaren 21a - Henrik Dam, daniar biokimikari eta fisiologoa, 1943ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1976).
• Otsailaren 22a - Víctor Raúl Haya de la Torre, perutar politikaria, Herritarren Batasun Iraultzaile Amerikarraren (APRA) sortzailea (h. 1979).
• Otsailaren 24a - Vsievolod Ivanov, errusiar antzerkigilea (h. 1963).
• Otsailaren 24a - Julia Lajos, espainiar aktorea (h. 1963).
• Otsailaren 27a - Mercedes Llopart, kataluniar abeslari liriko sopranoa (h. 1970).
• Otsailaren 28a - Lorenzo Bereziartua, euskal apezpikua, Donostiako elizbarrutiko bigarren apezpikua (h. 1968).
• Otsailaren 28a - Marcel Pagnol, frantziar idazlea (h. 1974).

Martxoa

• Martxoaren 3a - Matthew Ridgway, estatubatuar militarra (h. 1993).
• Martxoaren 3a - Ragnar Frisch, norvegiar ekonomialari eta estatistikaria, 1969ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1973).
• Martxoaren 13a - Juan Larrea, bizkaitar poeta eta pentsalari abangoardista (h. 1980).
• Martxoaren 16a - Ernest Labrousse, frantziar historialaria, historia ekonomiko eta sozialean espezializatua (h. 1988).
• Martxoaren 16a - Jose Markiegi, euskal idazle eta itzultzailea (h. 1936).
• Martxoaren 23a - Alejandro Goikoetxea, euskal herritar ingeniaria (h. 1984).
• Martxoaren 28a - Ángela Ruiz Robles, leondar irakasle eta asmatzailea, liburu elektronikoaren lehen patentearen jabea (h. 1975).
• Martxoaren 29a - Ernst Jünger, alemaniar eleberrigilea (h. 1998).
• Martxoaren 30a - Jean Giono, frantziar idazlea (h. 1970).
• Martxoaren 31 - Otto Griebel, alemaniar margolaria (h. 1972).

Apirila

• Apirilaren 1a - Alexander Aitken, zeelandaberritar matematikaria (h. 1967).
• Apirilaren 1a - Luis Morales Oliver, Espainiako Liburutegi Nazionaleko zuzendaria (h. 1982).
• Apirilaren 3a - Mario Castelnuovo-Tedesco, italiar musikagile, piano-jotzaile eta idazlea (h. 1968).
• Apirilaren 16a - Ove Nyguist Arup, britainiar ingeniaria (h. 1988).
• Apirilaren 19a - José María Peña, euskal herritar futbolari eta atleta (h. 1988).
• Apirilaren 20a - Henry de Montherlant, frantziar idazlea (h. 1972).
• Apirilaren 23a - Ngaio Marsh, zeelandaberritar idazle eta antzerki zuzendaria (h. 1982).
• Apirilaren 24a - Joseph Putz, frantziar militarra, Bilboko guduan Eusko Gudarosteko 1. dibisioa zuzendu zuena (h. 1945).
• Apirilaren 27a - Toribio Garate, Kantabria II.a , huskako eta palazko bizkaitar pilotaria.
• Apirilaren 29a - Pedro Ispizua, Bermeo eta Bilboko udal arkitektoa (h. 1975).
• Apirilaren 29a - Vladimir Propp, errusiar ipuinen oinarrizko osagaiak analizatu zituen sobietar eruditua (h. 1970).

Maiatza

• Maiatzaren 1a - Nikolai Jezhov, errusiar polizia sekretu sobietarreko ofiziala (h. 1940).
• Maiatzaren 3a - José Díaz Ramos, espainiar politikari komunista (h. 1942).
• Maiatzaren 4a - René Mayer, Frantziako lehen ministroa (h. 1972).
• Maiatzaren 6a - Rodolfo Valentino, italiar aktorea, zinemako lehenbiziko latindar sex symboltzat joa (h. 1926).
• Maiatzaren 8a - Pilar Castillo Sánchez, galiziar pianista, piano-irakaslea eta konpositorea (h. 1942).
• Maiatzaren 8a - Miguel Jimeno de Lahidalga, arabar margolaria (h. 1977).
• Maiatzaren 9a - Lucian Blaga, errumaniar olerkaria (h. 1961).
• Maiatzaren 11 - Jan Parandowski, poloniar idazlea eta itzultzailea (h. 1978).
• Maiatzaren 11 - William Grant Still, estatubatuar musika konpositore eta zuzendaria (h. 1978).
• Maiatzaren 12a - William Giauque, kanadar-estatubatuar kimikaria, 1949ko Kimikako Nobel Saria (h. 1982).
• Maiatzaren 12a - Jiddu Krishnamurti, filosofo espirituala (h. 1986).
• Maiatzaren 13a - Larisa Reisner, Polonian jaiotako errusiar boltxebikea (h. 1926).
• Maiatzaren 18a - Augusto César Sandino, nikaraguar iraultzailea (h. 1934).
• Maiatzaren 20a - Marcel Bataillon, frantziar historialaria (h. 1977).
• Maiatzaren 20a - Mairin Mitchell, britainiar kazetari eta idazlea (h. 1986).
• Maiatzaren 21a - Lázaro Cárdenas, Mexikoko presidentea (h. 1970).
• Maiatzaren 25a - Dolores Baleztena Ascárate, nafar idazlea eta kazetaria (h. 1989).
• Maiatzaren 26a - Dorothea Lange, estatubatuar argazkilari eta fotokazetaria (h. 1965).
• Maiatzaren 27a - Gabriel Jauregi, arabar idazlea (h. 1945).
• Maiatzaren 30a - Elisa Fernández de la Vega, espainiar medikua eta irakaslea (h. 1933).

Ekaina

• Ekainaren 1a - Tadeusz Bór-Komorowski, poloniar militar eta politikaria (h. 1966).
• Ekainaren 4a - Dino Grandi, italiar politikari faxista eta diplomazialaria (h. 1988).
• Ekainaren 10a - Hattie McDaniel, estatubatuar aktorea, Oscar saria irabazi zuen arraza beltzeko lehena (h. 1952).
• Ekainaren 11 - Nikolai Bulganin, sobietar politikaria, SESBeko lehen ministroa (h. 1975).
• Ekainaren 24a - Jack Dempsey, estatubatuar boxeolaria (h. 1983).
• Ekainaren 24a - Ángeles Ottein, espainiar sopranoa (h. 1981).

Uztaila

• Uztailaren 1a - Herminia Arrate, txiletar artista eta margolaria (h. 1941).
• Uztailaren 4a - Massimo Campigli, italiar margolaria (h. 1971).
• Uztailaren 8a - Igor Tamm, errusiar fisikaria, 1958ko Fisikako Nobel Saria (h. 1971).
• Uztailaren 10a - Carl Orff, alemaniar musikagilea (h. 1982).
• Uztailaren 10a - Francisco Sáenz de Tejada, errioxar magistratu eta politikari kontserbadorea, Araba eta Gipuzkoako gobernadore zibila (h. 1966).
• Uztailaren 12a - Buckminster Fuller, estatubatuar diseinatzaile, ingeniari eta asmatzailea (h. 1983).
• Uztailaren 12a - Elena Sorolla, espainiar eskultore eta margolaria (h. 1975).
• Uztailaren 12a - Juan Telleria, gipuzkoar musikagilea (h. 1949).
• Uztailaren 16a - Katia Granoff, ukrainar-frantziar idazle eta arte-merkataria (h. 1989).
• Uztailaren 20a - László Moholy-Nagy, hungariar margolaria eta eskultorea (h. 1946).
• Uztailaren 24a - Robert Graves, ingeles idazlea (h. 1985).

Abuztua

• Abuztuaren 11 - Egon Pearson, ingeles estatistikaria (h. 1980).
• Abuztuaren 15a - Joaquín Roa, euskal aktorea (h. 1981).
• Abuztuaren 16a - Albert Cohen, suitzar eleberrigilea (h. 1981).
• Abuztuaren 16a - Jacinto Guerrero, espainiar musikagilea (h. 1951).
• Abuztuaren 17a - Caroline Haslett, britainiar ingeniari elektrikaria eta emakumearen eskubideen defendatzailea (h. 1957).
• Abuztuaren 24a - Abdul Rahman Negeri Sembilangoa, Malaysiako lehenbiziko erregea eta Negeri Sembilango 2. monarka (h. 1960).

Iraila

• Irailaren 3a - François Elitxagarai, euskal arraunlaria.
• Irailaren 14a - Ezequiel Martínez Estrada, argentinar irakasle, idazle, poeta, saiakeragile, literatura kritikoa eta biografoa (h. 1964).
• Irailaren 16a - Karol Rathaus, Estatu Batuetara erbesteratutako aleman-austriar konposatzailea (h. 1954).
• Irailaren 18a - John George Diefenbaker, Kanadako lehen ministroa (h. 1979).
• Irailaren 21a - Juan de la Cierva, espainiar asmatzaile, zientzialari aeronautiko, ingeniari eta hegazkin pilotua (h. 1936).
• Irailaren 22a - Maria Josefa Sansberro Echeverria, Bigarren mundu gerran nazien kontzentrazio eremuan hildako oiartzuar bakarra (h. 1944).
• Irailaren 24a - André Frédéric Cournand, frantziar-estatubatuar sendagile eta fisiologoa, 1956ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1988).
• Irailaren 29a - Harold Hotelling, estatubatuar ekonomialari eta estatistikaria (h. 1973).
• Irailaren 30a - Lewis Milestone, moldaviar-estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1980).

Urria

• Urriaren 1a - Liaquat Ali Khan, Pakistango aurreneko lehen ministroa (h. 1951).
• Urriaren 2a - Joseph Abeberri, lapurtar politikaria (h. 1944).
• Urriaren 3a - Sergei Esenin, errusiar olerkaria (h. 1925).
• Urriaren 4a - Giovanni Brunero, italiar txirrindularia (h. 1934).
• Urriaren 4a - Buster Keaton, zinema mutu komikoaren zuzendari eta aktore estatubatuar garrantzitsuenetarikoa (h. 1966).
• Urriaren 4a - Richard Sorge, alemaniar kazetari eta sobietar espioia (h. 1944).
• Urriaren 8a - Juan Perón, Argentinako presidentea eta peronismoaren sortzailea (h. 1974).
• Urriaren 8a - Zog I.a Albaniakoa, Albaniako erregea (h. 1961).
• Urriaren 9a - Félix Lasserre, euskal errugbilaria (h. 1965).
• Urriaren 10a- Wolfram von Richthofen, alemaniar mariskala, Gernikako bonbardaketaren arduradun nagusia (h. 1945).
• Urriaren 13a - Cemal Gürsel, Turkiako presidentea (h. 1966).
• Urriaren 15a - Eduarda Lapa, portugaldar margolaria eta pintura-irakaslea (h. 1976).
• Urriaren 19a - Lewis Mumford, estatubatuar historialari, soziologo, teknologiaren filosofo eta literatura kritikaria (h. 1990).
• Urriaren 22a - Rolf Nevanlinna, finlandiar matematikaria (h. 1980).
• Urriaren 23a - Rafael Gisasola, Begoñés III.a, bizkaitar pilotaria.
• Urriaren 25a - Levi Eshkol, Israelgo lehen ministroa (h. 1969).
• Urriaren 30a - Gerhard Domagk, alemaniar patologo eta bakteriologoa, 1939ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1964).
• Urriaren 30a - Francisco Pagazaurtundua, Pagaza, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1958).
• Urriaren 30a - Dickinson W. Richards, estatubatuar sendagile eta fisiologoa, 1956ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1973).
• Urriaren 30a - Klaudio Sagartzazu, gipuzkoar olerkigilea (h. 1971).
• Urriaren 31 - Basil Liddell Hart, britainiar militar , historialari militarra eta teoriko militarra (h. 1970).

Azaroa

• Azaroaren 3a - Pierre Richard-Willm, euskal antzezlea (h. 1983).
• Azaroaren 4a - Filomena Baldezate, Bilbon aritutako erizaina eta emagina (h. 1980).
• Azaroaren 12a - Manuel Alonso, euskal tenislaria, 1977an Hall of Famen sartua (h. 1984).
• Azaroaren 16a - Paul Hindemith, alemaniar musikagile eta teorikoa (h. 1963).
• Azaroaren 17a - Mikhail Mikhailovitx Bajtin, errusiar literatura-kritikaria (h. 1975).
• Azaroaren 20a - Sallie Martin, Gospelaren Ama, estatubatuar gospel abeslaria (h. 1988).
• Azaroaren 25a - Wilhelm Kempff, alemaniar piano-jotzailea (h. 1991).
• Azaroaren 25a - Anastas Mikoian, sobietar politikari boltxebikea (h. 1978).
• Azaroaren 25a - Ludvík Svoboda, Txekoslovakiako presidentea (h. 1979).
• Azaroaren 28a - Juan Artola, euskal herritar futbolaria (h. 1937).
• Azaroaren 29a - William Tubman, Liberiako 19. presidentea (h. 1971).

Azaroa

• Abenduaren 3a - Anna Freud, austriar-ingeles psikoanalista, haur psikologiaren arloan egindako lanagatik ezaguna (h. 1982).
• Abenduaren 4a - Fung Yu-Lan, Txinako XX. mendeko filosofo garrantzitsuena (h. 1990).
• Abenduaren 5a - Mamerto Urriolagoitia, Boliviako 43. presidentea (h. 1974).
• Abenduaren 7a - Elvira Iñurrieta, bizkaitar emagina, Elorrion 2400 ume baino gehiagori lagundu ziena jaiotzen (h. 1980).
• Abenduaren 7a - Milton Margai, Sierra Leonako aurreneko lehen ministroa (h. 1964).
• Abenduaren 9a - Whina Cooper, zeelandaberritar irakasle, historialari eta ekintzailea (h. 1994).
• Abenduaren 9a - Dolores Ibarruri, La Pasionaria, bizkaitar politikari komunista (h. 1989).
• Abenduaren 9a - Clement Jauregiberri, zuberoar Jauregiberritarra, Bigarren Mundu Gerran alemaniarren kontrako erresistentzian aritua (h. 1965).
• Abenduaren 9a - Conchita Supervía, kataluniar mezzosoprano lirikoa (h. 1936).
• Abenduaren 10a - Julián Olivares, III. Murrietako markesa, gipuzkoar militar eta eskrimalaria, sablean aditua (h. 1977).
• Abenduaren 13a - Lucía Sánchez Saornil, espainiar olerkari ultraista, militante anarkista eta humanista integrala (h. 1970).
• Abenduaren 14a - Eugène Grindel Eluard (Paul Eluard), frantziar olerkaria (h. 1952).
• Abenduaren 14a - Jurgi VI.a Erresuma Batukoa, Erresuma Batua eta Britainiar Jabegoen erregea (h. 1952).
• Abenduaren 18a - Karmele Saint-Martin, euskal herritar idazlea (h. 1989).
• Abenduaren 20a - Susanne Langer, estatubatuar filosofo, idazle eta hezitzailea (h. 1985).
• Abenduaren 24a - Marguerite Williams, estatubatuar geologoa, AEBn geologian doktoretza bat lortu zuen lehen afroestatubatuarra (h. 1991).
• Abenduaren 25a - Eugenia Idoiaga, La Partera, bizkaitar emagina (h. 1989).
• Abenduaren 30a - José Bergamín, espainiar idazle, saiogile, poeta eta dramaturgoa (h. 1983).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Eduardo Aizpun, nafar epaile eta futbolaria (h. 1974).
• Félix Valdés, bizkaintar enpresaburua, bankaria eta arte-bildumagilea (h. 1976).
• Jean Fourcade, lapurtar militarra eta historialaria (h. 1973).
• Jose Luis Goioaga, euskal herritar politikaria, Bizkaiko Foru Aldundiaren presidentea (h. 1968).
• Manuel Suárez de Begoña, bizkaitar futbolaria (h. 1936).
• Teófilo Mingueza, arabar asmatzaile, argazkilari eta zinema zuzendaria (h. 1980).
• Jimena Fernández de la Vega, galiziar mediku, genetista eta irakaslea (h. 1984).
• Paul Arrighi, korsikar idazle eta historialaria (h. 1975).
• Abdullah Al-Salim Al-Sabah, Kuwaiteko emirra (h. 1965).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

• Urtarrilaren 3a - Mitxel Elizanburu, Inozentzio anaia, lapurtar apaiza eta euskal idazlea (j. 1826).
• Urtarrilaren 4a - Manuel Pavía Rodríguez de Alburquerque, estatu-kolpe baten bidez Espainiako Lehen Errepublika bukatu zuen jenerala (j. 1827).
• Urtarrilaren 15a - Charlotte Guest, ingeles aristokrata, itzultzaile eta enpresaburua, Galesezko literaturaren eta hizkuntzaren ikertzaile nabarmenetakoa (j. 1812).
• Urtarrilaren 16a - Juan Jose Telleria Aiesta, beasaindar musikagilea (j. 1857).
• Urtarrilaren 26a - Arthur Cayley, ingeles matematikaria (j. 1821).
• Otsailaren 3a - Manuel Gutiérrez Nájera, mexikar olerkaria (j. 1859).
• Otsailaren 20a - Frederick Douglass, estatubatuar idazlea (j. c. 1818).
• Martxoaren 2a - Ismail Paxa, Egiptoko kedivea (j. 1830).
• Martxoaren 2a - Berthe Morisot, frantziar margolaria (j. 1841).
• Martxoaren 5a - Nikolai Leskov, errusiar idazlea (j. 1831).
• Martxoaren 5a - Henry Rawlinson, ingeles militarra eta arkeologoa (j. 1810).
• Martxoaren 6a - Camilla Collett, norvegiar eleberrigile feminista (j. 1813).
• Martxoaren 9a - Leopold von Sacher-Masoch, austriar alemanezko idazlea (j. 1836).
• Maiatzaren 19a - José Martí, Kubaren askatasunaren aldeko borrokalari eta olerkaria (j. 1853).
• Maiatzaren 21a - Franz von Suppé, austriar musikagilea (j. 1819).
• Maiatzaren 22a - Isaac Peral, espainiar zientzalari eta militarra (j. 1851).
• Maiatzaren 23a - Franz Ernst Neumann, alemaniar mineralogo eta fisikaria (j. 1798).
• Ekainaren 11 - Daniel Kirkwood, estatubatuar astronomoa (j. 1814).
• Ekainaren 13a - Manuel Ruiz Zorrilla, espainiar politikaria (j. 1833).
• Ekainaren 27a - Sophie Adlersparre, XIX. mendeko Suediako emakumeen eskubide mugimenduaren sortzaileetako bat (j. 1823).
• Ekainaren 29a - Thomas Henry Huxley, ingeles naturalista (j. 1825).

Uztailetik abendura

• Uztailaren 2a - Mykhailo Drahomanov, ukrainar idazlea eta politikaria (j. 1841).
• Uztailaren 3a - Leopold Blaschka, alemaniar eskultorea, beiraz egindako itsas animaliengatik eta Harvard Unibertsitateko loreen beirazko eskulturengatik ezaguna (j. 1822).
• Uztailaren 28a - Jean Alexandre LeMat, frantziar medikua, LeMat errebolberraren asmatzailea (j. 1821).
• Abuztuaren 5a - Thure Brandt, suediar fisioterapeuta eta militarra (j. 1819).
• Abuztuaren 5a - Friedrich Engels, alemaniar filosofialari eta iraultzailea (j. 1820).
• Abuztuaren 29a - Francisco Navarro Villoslada, nafar idazlea (j. 1818).
• Irailaren 8a - Adam Opel, alemaniar ingeniaria, Opel auto lantegiaren sortzailea (j. 1837).
• Irailaren 28a - Louis Pasteur, frantziar mikrobiologoa (j. 1822).
• Urriaren 2a - Juan Jose Alkain, gipuzkoar bertsolaria (j. 1829).
• Urriaren 22a - Daniel Owen, galestar eleberrigilea (j. 1836).
• Azaroaren 8a - Miguel Astrain, nafar instrumentista, musikagile eta musika irakaslea (j. 1850).
• Azaroaren 27a - Alexandre Dumas (semea), frantziar idazlea (j. 1824).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

• Giuseppe Prinzi, italiar eskultorea (j. 1825).
• Ignacio Bauer, Espainian aritu zen banku agentea (j. 1828).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7844
• Multimedia: 1895