Kornualles
Kornualles edo Kornubia[1] (kornubieraz: Kernow; ingelesez: Cornwall, ofizialki) Ingalaterrako konderria eta nazio zelta bat da, Erresuma Batuan. Ingalaterra hego-mendebaldeko eskualdean dago. Kulturari dagokionez, Gales eta Bretainiarekin oso lotura estua du: adibidez, Bretainian Bro Kernev/Cornouaille izenparekidea duen lurraldea ere badago.
| Kornualles / Kornubia Cornwall Kernow |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Ereserkia: Trelawney ("Mendebaldeko Gizonen Abestia") Bro Goth Agan Tasow ("Gure Arbasoen Lur Maitea") |
||||
 |
||||
| Hiriburua | Truro | |||
| Hizkuntza ofiziala(k) | ingelesa | |||
| Herritarra | kornuallestar, kernuar | |||
| Azalera | ||||
| - | Guztira | 3,563 km2 |
||
| Biztanleria | ||||
| - | Zenbatespena (2007) | 531.600 | ||
3.547 km²-ko azalera du, 519.400 biztanle zituen 2005ean eta 568.210 2019an (160/km²). Hiriburua Truro da (20.920 biztanle 2001ean, 18.766 2011n).
Erresuma Batuko eskualderik behartsuenetakoa da, per capita errenta txikiena duena. Turismoak indar berezia du, klima epelari eta kostalde aberatsari esker.
Kernow herria jatorri zeltiarreko herrietako bat da. Bertan, autonomia eta botere politiko handiagoa eskatzen duten taldeak daude, Mebyon Kernow eta Cornish Nationalist Party besteak beste. Hala ere, alderdirik indartsuena Britainia Handiko Alderdi Liberala da.
Kornuallesko hiri nagusiak hauek dira: St Austell/Sen Ostell Fowydh (22.658 biztanle 2001ean) eta Camborne-Redruth (Kammbronn-Rysrudh, 39.937 bz); hala ere, hiribildu historikoak hauek dira: Penzance (Pennsans), Helston (Hellys), Launceston (Lannstefan), Falmouth (Aberfal), Liskeard (Lyskerrys), Newquay, Penryn (Pennrynn), Saint Ives (Porthia), Fowey (Fowydh), Saltash eta Lostwithiel (Lostwydhyel).
HizkuntzakAldatu
Ingelesa mintzaira nagusia da egun, baina hizkuntza historikoa kornubiera da. XIX. mendean galdu zen arren, XX. mendean berpizteko mugimendua sortu eta hiztun berri batzuk ditu gaur egun.
Banaketa administratiboaAldatu
Herritar ezagunakAldatu
- Michael An Gof (?-1497), iraultzailea.
- Thomas Flamank (?-1497), iraultzailea.
- John Eliot (1592-1632), politikaria.
- Humphry Davy (1778-1829), kimikaria.
- Dolly Pentreath (1692-1777), kornubierazko azken hiztuna, batzuen ustez.
- Samuel Wallis (1728-1795), itsas militar eta esploratzailea.
- John Davey (1812–1891), kornubierazko azken hiztuna beste batzuen ustez.
- William Golding (1911-1993), Nobel Saridun idazlea.
- Anthony Hewish (1924-), Fisikako Nobel Saria duen astronomoa.
- Kristin Scott Thomas (1960-), aktorea.
Udalerri nagusiakAldatu
| # | Udalerria | Populazioa[2] | |
|---|---|---|---|
| 2001 | 2011 | ||
| 1 | Redruth (Camborne barne) | 39,937 | 42,690 |
| 2 | Falmouth (Penryn barne) | 28,801 | 31,988 |
| 3 | St Austell | 22,658 | 25,447 |
| 4 | Truro | 20,920 | 23,041 |
| 5 | Newquay | 19,562 | 20,189 |
| 6 | Penzance | 20,255 | 19,872 |
| 7 | Saltash | 14,124 | 15,566 |
| 8 | Bodmin | 12,778 | 14,614 |
| 9 | Helston | 10,578 | 12,184 |
| 10 | St Ives | 9,866 | 9,966 |
| 11 | St Blazey (Par barne) | 9,256 | 9,958 |
| 12 | Liskeard | 8,478 | 9,237 |
| 13 | Launceston | 7,135 | 8,910 |
| 14 | Hayle | 7,844 | 8,210 |
| 15 | Torpoint | 8,633 | 7,717 |
| 16 | Bude (Stratton barne) | 5,980 | 7,011 |
| 17 | Wadebridge | 6,222 | 6,599 |
| 18 | Callington | 4,048 | 5,786 |
| 19 | Looe | 5,280 | 5,112 |
IrudiakAldatu
ErreferentziakAldatu
- ↑ 154. araua. Euskaltzaindia Noiz kontsultatua: 2010-10-14.
- ↑ .
Ikus, gaineraAldatu
Kanpo estekakAldatu
- (Ingelesez) Cornwall County Council
