Hamadan
Hamadan (persieraz: همدان, Hamadān, antzinako persieraz: Hagmatana), antzina Ekbatana, Irango mendebaldeko hiria da, Hamadan probintziako hiriburua, Teherandik 360 kilometro hego-mendebaldera dagoena. 2011n 525.794 biztanle zituen[1]. Eskualdeko merkataritzagune nagusia da: artilea, larruak, kotoia, fruitu lehorrak. Bertan dago Avizenaren hilobia.
| Hamadan | |
|---|---|
| Irango udalerria | |
 | |
| Administrazioa | |
| Estatua |  Iran |
| Probintzia | Hamadan |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 34°48′N 48°31′E / 34.8°N 48.52°E |
  Hamadan | |
| Garaiera | 1.850 metro |
| Demografia | |
| Biztanleria | 554.406 biztanle |
| Bestelako informazioa | |
| Telefono aurrizkia | 0813 |
| Ordu-eremua | UTC+03:30 |
| Webgune ofiziala | |
Geografia aldatu
Hamadan Alvand mendiaren magalean dago, 1.850 metroko garaieran, Kermanxahetik 190 kilometro ekialdera eta Isfahandik 530 kilometro ipar-mendebaldera[2].
Klima aldatu
Hiriak klima kontinentala dauka, Dsa Köppen klima sailkapenaren arabera.
 Datu klimatikoak (Hamedan) 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 17.0 | 19.0 | 25.0 | 28.0 | 33.0 | 39.0 | 40.6 | 39.4 | 36.4 | 30.0 | 23.0 | 18.8 | ' |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 2.0 | 4.3 | 11.5 | 18.1 | 23.9 | 30.9 | 34.9 | 34.2 | 29.8 | 21.9 | 13.7 | 5.9 | 19.3 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | -4.6 | -2.2 | 4.5 | 10.4 | 15.5 | 21.3 | 25.3 | 24.3 | 19.0 | 12.1 | 5.3 | -0.9 | 10.8 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -10.5 | -8.2 | -2.1 | 2.7 | 6.4 | 9.8 | 13.9 | 12.8 | 7.0 | 2.5 | -2.1 | -6.6 | 2.1 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | −34.0 | -33.0 | −21.0 | -12.0 | -3.0 | 2.0 | 7.0 | 4.0 | -4.0 | -7.0 | −14.5 | −29.0 | ' |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 46.3 | 43.6 | 49.4 | 49.8 | 37.8 | 3.7 | 2.0 | 1.8 | 0.8 | 20.7 | 26.9 | 40.9 | 323.7 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 11.6 | 11.1 | 12.4 | 12.1 | 9.5 | 2.0 | 1.3 | 1.6 | 1.0 | 5.6 | 6.8 | 10.1 | 85.1 |
| Elur egunak (≥ 1 mm) | 8.8 | 8.2 | 4.2 | 0.6 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0.2 | 0.9 | 6.9 | 29.8 |
| Eguzki orduak | 131.8 | 137.1 | 174.5 | 199.6 | 258.5 | 341.8 | 342.7 | 322.2 | 295.6 | 234.3 | 183.1 | 135.3 | 2756.5 |
| Hezetasuna (%) | 76 | 73 | 64 | 56 | 50 | 36 | 31 | 31 | 34 | 48 | 61 | 73 | 52.8 |
| Iturria: NOAA (1961-1990)[3] | |||||||||||||
Historia aldatu
Hamadan, antzinatean Ekbatana deitua, Irango eta munduko hiririk antzinakoenetakoa da[2]. Historialari batzuen ustez, K.a. III. milurtekoan sortu zuten eta, Asiriako kroniken arabera, gutxienez K.a. XII. mendetik existitzen da. Greziar historialarien arabera, Mediako Astiages erregearen hiriburua izan zen K.a. VI. mendearen lehen erdialdean, Ziro Handia persiarren erregeak K.a. 549an konkistatu zuen arte (Babiloniako Nabonidesen erregealdiaren seigarren urtean). Esan bezala, Ekbatana izan zen bere antzinako izena (Hañgmatana antzinako persieraz, Agbatana Eskiloren arabera, Agmatanu Behistungo inskripzioan eta Nabonidesek Aga'mtanu idatzia.
Herritar ezagunak aldatu
- Al-Hamadhani (967-1007), idazlea.
- Shirin Ebadi, 2003. urtean Bakearen Nobel Saria jaso zuena.
Erreferentziak aldatu
- ↑ Iran: Major Cities. citypopulation.de (Noiz kontsultatua: 2017-2-18).
- ↑ a b Hamadan. iranchamber.com (Noiz kontsultatua: 2017-2-21).
- ↑ Hamedan Nozheh Climate Normals 1961-1990. ftp.atdd.noaa.gov (Noiz kontsultatua: 2017-2-21).
