Otsailaren 2
data
Otsailaren 2a egutegi gregoriotarraren urteko hogeita hamahirugarren eguna da. 332 egun falta dira urtea amaitzeko, 333 egun bisurteetan.
Egun honetan Kandelario eguna ospatzen da Euskal Herrian, eta Marmotaren eguna AEBetan: biak ala biak Europan jatorria duen tradizio berarekin erlazionatuta daude.
Jaiotzak
Heriotzak
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia Eduki-taula
GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1875 - Bigarren Karlistaldia: liberalek Iruñeko setioa apurtu zuten.
- 1980 - BVEk Jesus Maria Zubikarai Badiola ondarroarra, Euskadiko Ezkerraren jarraitzailea, hil zuen.
- 2012 - Euskal Herrian siberiar hotz-boladak elurteak eta zero azpiko tenperaturak eragin zituen.
- 2014 - 2014ko otsailaren 2ko enbata: azken hogeita hamar urtetako itsas enbata handienaren ondorioz Euskal Kostalde osoko udalerri eta portuek kalte ugari eta larriak jasan zituzten, oso bereziki Donostia, Bermeo, Zarautz eta Hendaia udalerriek.
MunduaAldatu
- 1119 - Kalisto II.a Aita Santu izendatu zuten.
- 1878 - Greziak gerra deklaratu zion Turkiari.
- 1918 - Errusiak Estoniaren independentzia onartu zuen.
- 1920 - Estonia eta SESBen arteko bake ituna sinatu zen.
- 1933 - Alemania: Adolf Hitlerrek Alemaniako Legebiltzarra disolbatu zuen.
- 2005 - Gyanendra erregeak Nepalgo gobernua bertan behera utzi zuen eta botere osoa bereganatu zuen.
- 2010 - Gutxienez 41 lagun hil zituzten eta 106 zauritu Bagdad iparraldean egin zuten atentatu suizidan.
- 2012 - Espainian lau milioi pertsona baino gehiago zeuden langabezian.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1845 - Ildegonda, Emilio Arrieta nafar konposatzailearen musika eta Temistocle Soleraren libretoa duen opera estreinatu zen Milango Kontserbatorioan.
MunduaAldatu
- 1922 - James Joyceren Ulises argitaratu zen.
- 1979 - Michael Crichton estatubatuar idazle, gidoigile eta zinema zuzendariak zuzendutako eta Sean Connery, Donald Sutherland eta Lesley-Anne Down aktoreek antzeztutako The First Great Train Robbery filma estreinatu zen.
Zientzia eta teknologiaAldatu
KirolakAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1426 - Leonor I.a Nafarroakoa, Nafarroako XXX. erregina (h. 1479).
- 1652 - Bernard Renau Elizagarai, nafar ingeniari eta militarra (h. 1719).
- 1733 - Joaquín María Egia, gipuzkoar zientzialari eta politikaria (h. 1803).
- 1778 - Maria Antonia Eskibel Navarrete, gasteiztar liberal sutsua eta frantsestua Espainiako Independentzia Gerra garaian (h. 1849).
- 1828 - Juan Maria Blas Altuna, bizkaitar konpositorea eta organista (h. 1868).
- 1831 - José María Lakoizketa, nafar botanikoa (h. 1891).
- 1878 - Alejandro Mallona, EAJko politikari eskuindar, katoliko eta abertzalea, Mundakako alkatea (h. 1937).
- 1887 - María Francés, nafar aktorea (h. 1987).
- 1895 - Félix Alfaro Fournier, arabar enpresaburu eta politikaria (h. 1989).
- 1896 - Ramón Bengarai, euskal sindikalista eta politikaria (h. 1936).
- 1902 - Jesús Oiarbide, euskal atleta (h. 1933).
- 1917 - Jose Maria Azpiroz Zabaleta, nafar euskaltzalea, euskaltzaina, itzultzailea eta apaiza (h. 1997).
- 1923 - Manuel Juaristi, gipuzkoar idazlea (h. 2011).
- 1934 - Otar Iosseliani, georgiar jatorriko frantziar zinemagilea.
- 1938 - Fernando Aguilar, Aretxabaletako erbi-txakurra, euskal atleta, luzera handiko lasterketetan aditua, Jaénen (h. 2013).
- 1948 - Santiago Arrospide, Santi Potros, gipuzkoar ETAkidea.
- 1950 - Gorka Knörr, arabar abeslaria eta politikaria, Tarragonan.
- 1956 - Katxin Uriarte, bizkaitar zesta-jokalari ohia.
- 1962 -
- Itziar Laka, bizkaitar hizkuntzalaria eta EHUko irakaslea.
- Ignacio Ordóñez, gipuzkoar kirolaria, borroka librean aditua.
- 1968 - Mieltxo Saralegi, nafar harrijasotzailea.
- 1969 - Valery Karpin, Errealeko futbolari ohia.
- 1970 -
- Aitor Gorosabel, Su Ta Gar taldeko gitarra-jotzaile eta kantaria.
- Xabier Lazpiur, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- 1972 - Eneritz Artetxe, bizkaitar aktorea.
- 1975 - Celine Beigbeder, lapurtar tenislaria.
- 1977 - Gotzon Enbil, gipuzkoar zestapuntalari ohia.
- 1990 - Leire Etxaniz, gipuzkoar pilotaria, emakumezko esku-huskako pilotarien artean txapel gehien eskuratu dituena.
- 1992 - Unai Bustinza, Bustinza, bizkaitar futbolaria.
- 1996 - Odei Arrieta, gipuzkoar futbolaria.
- 1999 - Martin Zubimendi, gipuzkoar futbolaria.
MunduaAldatu
- 1208 - Jakue I.a Aragoikoa, Aragoiko errege eta Bartzelonako kondea (h. 1276).
- 1455 - Joan I.a Danimarkakoa, Danimarka, Norvegia eta Suediako erregea (h. 1513).
- 1494 - Bona Sforza Milangoa, Poloniako erregina ezkontidea (h. 1557).
- 1596 - Jacob van Campen, herbehereetar margolari eta arkitekto barrokoa (h. 1657).
- 1649 - Benedikto XIII.a, Aita santua (h. 1730).
- 1650 - Nell Gwyn, lehen aktore ingelesetako bat eta Karlos II.a erregearen maitalea (h. 1687).
- 1711 - Wenzel Anton Kaunitz, austriar politikaria (h. 1794).
- 1745 - Hannah More, ingeles idazlea eta filantropoa (h. 1833).
- 1754 - Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, Frantziako 1. lehen ministroa (h. 1838).
- 1793 - William Hopkins, ingeles geologo eta matematikaria (h. 1866).
- 1866 - Enrique Simonet, espainiar margolaria (h. 1927).
- 1871 - Olga Preobrajenska, errusiar-fratziar dantzaria (h. 1962).
- 1876 - Maurice Tourneur, frantziar zinemagilea, zinemaren aitzindarietako bat (h. 1961).
- 1882 - James Joyce, irlandar idazlea, XX. mendeko ingelesezko idazle garrantzitsuenetakoa (h. 1941).
- 1885 - Mikhail Frunze, Armada Gorriko komandantea (h. 1925).
- 1886 - Frank Lloyd, eskoziar zinema zuzendaria (h.1960).
- 1892 - Cuno Hoffmeister, alemaniar astronomoa (h. 1968).
- 1895 - Wilhelm Giese, alemaniar etnologoa eta hizkuntzalaria (h. 1990).
- 1896 - Ramón Franco, espainiar politiko, militar eta pilotua (h. 1938).
- 1899 - Ossi Oswalda, alemaniar antzezlea (h. 1948).
- 1901 -
- Jascha Heifetz, lituaniar-estatubatuar biolin-jotzailea (h. 1987).
- Alberto Sartoris, italiar arkitektoa (h. 1998).
- 1913 - Masanobu Fukuoka, japoniar nekazaria, ospetsua nekazaritzan aldeztu zuen metodo eta prozedura naturalengatik (h. 2008).
- 1915 - Abba Eban, israeldar politikaria (h. 2002).
- 1917 -
- Do Muoi, Vietnamgo lehen ministroa (h. 2018).
- Alberto Sols, espainiar biokimikaria (h. 1989).
- 1923 - Albert Ràfols-Casamada, kataluniar pintorea eta poeta (h. 2009).
- 1926 - Valéry Giscard d'Estaing, Frantziako 20. Presidentea.
- 1927 - Stan Getz, estatubatuar saxofoi-jotzailea, jazzaren historiako saxofoi-jotzailerik handienetakoa (h. 1991).
- 1928 - Ciriaco de Mita, Italiako 47. lehen ministroa.
- 1939 -
- Dale T. Mortensen, estatubatuar ekonomialaria eta irakaslea, 2010eko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2014).
- Sirkka Turkka, finlandiar poeta.
- 1945 - Hugo Fernández, uruguaiar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1946 -
- Isaias Afewerki, Eritreako presidentea.
- Blake Clark, estatubatuar aktorea.
- Fernando Colomo, espainiar arkitekto, zinema zuzendari, gidoigile eta ekoizlea.
- 1947 - Farrah Fawcett, estatubatuar aktorea (h. 2009).
- 1950 - Bárbara Rey, espainiar vedette, telebista-aurkezle eta aktorea.
- 1952 -
- Park Geun-hye, Hego Koreako presidentea, Ekialdeko Asiako lehen emakume presidentea.
- Christiane Taubira, frantziar politikaria.
- 1963 -
- Gonzalo de Castro, espainiar aktorea.
- Andrej Kiska, Eslovakiako presidentea.
- Edu Marangon, brasildar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1967 - Edu Manga, brasildar futbolari ohia.
- 1969 - Dambisa Moyo, zambiar ekonomialaria.
- 1972 - Dana International, israeldar pop abeslari transexuala.
- 1974 - Jordi Puigneró, Kataluniako Generalitatearen Politika Digitalak eta Administrazio Publikoaren Kontseilaria.
- 1977 -
- Bibiana Aído, PSOEko espainiar politikaria.
- Shakira, pop-rock kolonbiar abeslari eta konpositorea.
- 1978 -
- Macarena Gómez, andaluziar aktorea.
- Kota Yoshihara, japoniar futbolari ohia.
- 1986 - Gemma Arterton, ingeles aktorea.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1817 - Lorenzo Prestamero, arabar idazlea, naturalista, artxibozaina, numismatikaria, arkeologoa, apaiza eta humanista (j. 1733).
- 1943 - Felix Urabaien, nafar idazle eta kazetaria, Madrilen (j. 1883).
- 1952 - Ramon Maria Aldasoro, euskal herritar politikari errepublikarra eta abokatua, Habanan (j. 1897).
- 1966 - Paz Ziganda, Iruñeko lehen Euskal Eskola sortu zuen Euskararen Adiskideak elkarteko kidea (j. 1890).
- 1971 - Koldobika Jauregi, Jautarkol, euskal idazlea (j. 1896).
- 1980 -
- Carmelo Larrea, bizkaitar musikagile eta piano-jotzailea, Madrilen (j. 1908).
- Jesus Maria Zubikarai Badiola, Jhisa, bizkaitar ekintzaile abertzalea, Batallon Vasco Españolek eraila (j. 1958).
- 2010 - Juan del Campo Esteibar, gipuzkoar belar hockey jokalaria (j. 1923).
- 2017 - Jon Azpillaga, euskal bertsolari eta bertso-eskolako irakaslea (j. 1935).
MunduaAldatu
- 1294 - Luis II.a, Bavariako dukea (j. 1229).
- 1435 - Joana II.a Napolikoa, Napoliko erregina.
- 1491 - Martin Schongauer, alemaniar irarle eta margolaria.
- 1529 - Baldassare Castiglione, elizgizona eta italiera eta latinezko idazlea (j. 1478).
- 1592 - Ana de Mendoza (Eboliko printzesa), espainiar aristokrata (h. 1540).
- 1594 - Giovanni Pierluigi da Palestrina, italiar musikagilea (j. 1525).
- 1660 - Gaston Orleanskoa, Frantzia eta Nafarroako infantea eta Orleansko dukea (j. 1608).
- 1750 - Maria Laetizia Ramolino, Napoleon Bonaparteren ama (j. 1750).
- 1769 - Klemente XIII.a, Aita santua (j. 1693).
- 1799 - José Antonio Alzate, mexikar zientzialaria, kazetaria eta teologoa (j. 1737).
- 1812 - Isaac Titsingh, herbehereetar kirurgia]ari, jakintsu, agente komertzial eta enbaxadorea (j. 1745).
- 1826 - Jean Anthelme Brillat-Savarin, frantziar epaile eta idazlea (j. 1755).
- 1871 - József Eötvös, hungariar idazle eta politikaria (j. 1813).
- 1907 - Dmitri Mendeleiev, errusiar kimikari eta asmatzailea, taula periodikoaren lehen bertsioaren asmatzailea (j. 1834).
- 1923 - Manuel Murguía, galiziar idazle eta historialaria (j. 1833).
- 1942 - Leonetto Cappiello, jatorri italiarreko frantziar pintore, marrazkilari eta karikatura-egilea (j. 1875).
- 1945 - Bogdan Filov, Bulgariako lehen ministroa (j. 1883).
- 1957 -
- Valery Larbaud, frantziar idazlea (j. 1881).
- Julia Morgan, estatubatuar arkitektoa, Parisko Arte Ederretako Eskolan onartutako lehen emakumea (j. 1872).
- 1969 - Boris Karloff, ingeles aktorea (j. 1887).
- 1970 - Bertrand Russell, galestar idazle, filosofo eta matematikaria, 1950eko Literaturako Nobel Saria (j. 1872).
- 1972 - Natalie Clifford Barney, estatubatuar idazle, poeta eta eleberrigilea (j. 1876).
- 1975 - Werner Weber, alemaniar matematikaria (j. 1906).
- 1978 - Maurice Tillieux, belgikar komikilaria (j. 1921).
- 1979 - Sid Vicious, Sex Pistols taldeko baxu-jotzailea, ingalaterrako punk mugimenduaren ikurretako bat (j. 1957).
- 1980 - William Howard Stein, estatubatuar biokimikaria, 1972ko Kimikako Nobel Saria (j. 1911).
- 1991 - Jaume Vidal i Alcover, katalan idazle eta filologoa (j. 1923).
- 1993 - Alexander Schneider, lituaniar-estatubatuar biolin-jotzailea (j. 1908).
- 1994 -
- Marija Gimbutas, Neolitoko eta Brontze Aroko Europako kulturak ikertu zituen lituaniar-estatubatuar arkeologoa (j. 1921).
- Otto Kippes, alemaniar apaiz katoliko eta astronomo zaletua (j. 1905).
- 1995 -
- Tikvah Alper, hegoafrikar fisikaria eta erradiobiologoa, entzefalopatia espongiformearen transmisio mekanismoak aurkitu zituena (j. 1909).
- André Frossard, frantziar kazetari eta idazlea (j. 1915).
- Donald Pleasence, ingeles aktorea (j. 1919).
- 1996 -
- Gene Kelly, estatubatuar dantzari, aktore, abeslari, zuzendari, ekoizle eta koreografoa (j. 1912).
- Donald Pleasence, ingeles aktorea (j. 1919).
- 1998 -
- Manuel Delgado Villegas, el Arropiero, Espainiako krimenen historian dagoen hiltzaile okerrenetakoa (j. 1943).
- Haroun Tazieff, frantziar geologo eta bolkanologoa (j. 1914).
- 2000 - Teruki Miyamoto, japoniar futbolaria (j. 1940).
- 2003 - Eizo Yuguchi, japoniar futbolaria (j. 1945).
- 2005 - Max Schmeling, alemaniar boxeolaria (j. 1905).
- 2008 - Joshua Lederberg, estatubatuar mikrobiologo eta genetista, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1925).
- 2012 - Wislawa Szymborska, poloniar poeta (j. 1923).
- 2014 - Philip Seymour Hoffman, estatubatuar aktorea (j. 1967).
- 2017 - Shunichiro Okano, japoniar futbolaria (j. 1931).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Kandelairu eta Garbiñe/Garbi.
- Marmotaren eguna, Ipar Amerikan
Jaieguna, ondoko herrietan:
- Araban: Biasteri, Dulantzi, Legutio.
- Bizkaian: Abadiño, Barrika.
- Gipuzkoan: Beasain, Idiazabal.
- Nafarroan: Milagro, Peralta.