Wikipedia

Urizaharra

Urizaharra (ofizialki Peñacerrada / Urizaharra) Arabako hegoaldeko udalerri bat da, Mendialdeko eskualdekoa. Gasteiztik 25 bat kilometrora dago, Trebiñu eta Errioxa artean. Izen bereko herria udalerriaren erdialdeko eremuan dago, Jugalez ibaiaren ezker bazterrean.

Urizaharra
 Araba, Euskal Herria
Urizaharrako harresiko hego-ataria

Urizaharreko armarria

Administrazioa
EstatuaEspainia
ErkidegoaEuskal Autonomia Erkidegoa
LurraldeaAraba
EskualdeaMendialdea
Izen ofiziala Peñacerrada / Urizaharra
AlkateaJuan Jose Betolaza Pinedo (AMI-UEI)
Posta kodea01212
INE kodea01044
Herritarraurizahartar
Kokapena
Koordenatuak42°38′39″N 2°42′49″W / 42.6443°N 2.7135°W / 42.6443; -2.7135
Map
Azalera57,06 km2
Garaiera755 metro
Distantzia25 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria310 (2022)
11 (2021)
alt_left 109 (%35,2) (%49) 152 alt_right
Dentsitatea4,91 biztanle/km²
Hazkundea
(2003-2013)[1]		% 1,51
Zahartze tasa[1]% 24,41
Ugalkortasun tasa[1]‰ 0
Ekonomia
Jarduera tasa[1]% 91,67 (2011)
Genero desoreka[1]% -6,49 (2011)
Langabezia erregistratua[1]% 4,14 (2013)
Euskara
Euskaldunak[1]% 15,95 (2010)
Kaleko erabilera [2]%  (2016)
Etxeko erabilera[3]% 5.13 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera dataXIII. mendea
Urizaharra kokatuta dagoen muinoaren ikuspegia

Geografia aldatu

Ingurune naturala eta klima aldatu

Urizaharra Trebiñuko Konderriko mendiek iparraldean eta Kantabria mendilerroak hegoaldean mugatua dago. Udalerrian Atxabal mendia dago, 1.172 metroko garaiera duena.

Bestela, Herrera mendateak udalerria lotzen du Errioxarekin.

754 metroko garaieran kokaturik dago[4].

Udalerri mugakideak aldatu

Historia aldatu

Urizaharreko Erdi aroko hiribildua XIII. mendean sortu zen[5].

Herritik gertu lau gazteluren hondarrak daude, Urizaharra, Mendiluzea, Herrera eta Villamonte, hain zuzen ere.

1838ko ekainaren 20 eta 22 artean bertan Lehen Gerra Karlistako gudua izan zen.

Ekonomia aldatu

Banaketa administratiboa aldatu

Urizaharra udalerria 7 herriz osatua dago:

Haietatik guztiak kontzejuetan antolatzen dira. Baroja eta Zumentu kontzeju bakarra osatzen dute. Besteek herri bakar bateko kontzejuak osatzen dituzte[4].

Demografia aldatu

2022ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, Urizaharra herriak 144 biztanle zituen[4].

2023ko urtarrilaren 1eko Eustateko datuen arabera, 151 biztanle horietatik, 88 gizonezko eta 63 emakumezko ziren. Adin taldeei dagokionez, biztanleriaren %17,2a 0 eta 19 urte bitartean zuen, %62,9a 20 eta 64 urte bitartean zuen eta azkenik %19,9a 65 urte baino gehiago zuen[6].


Urizaharreko biztanleria

Politika aldatu

 
Urizaharreko udaletxea

2011ko udal hauteskundeak aldatu

2011ko maiatzaren 22ko hauteskundeetako emaitzen ondorioz, Agrupación Municipal Independiente (AMI) hautagaitzako Luisa Maria Alonso hautatu zuten alkate.

Urizaharreko udalbatza

Izena Zinegotziak Boto kopurua[7]
(AMI)
6
113 (%66,86)
Alderdi Popularra (PP)
1
37 (%21,89)
Euskadiko Alderdi Sozialista (PSE-EE(PSOE))
-
11 (%6,51)

Alkateak aldatu

Hauek izan dira Urizaharreko azken alkateak:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[8]
Adolfo Samaniego Samaniego[8][9] 1979 1983 Zentro Demokratikoaren Batasuna
Jose Luis Alonso Fernandez[8][9] 1983 1987 Euzko Alderdi Jeltzalea
Jose Luis Salazar Roa[8] 1987 1991 Euzko Alderdi Jeltzalea
Jose Luis Alonso Fernandez[8][9] 1991 1995 Euzko Alderdi Jeltzalea
Eduardo Gonzalez Lopez de Lacalle[8] 1995 1999 Euzko Alderdi Jeltzalea
Domingo Luis Montoya Campo[8] 1999 2003 Euzko Alderdi Jeltzalea
Luisa Maria Alonso Pinedo[8] 2003 2007 Agrupación Municipal Independiente
Luisa Maria Alonso Pinedo[8][10][11][12] 2007 2011 Agrupación Municipal Independiente
Edorta Alonso Pinedo[8][13] 2011 2015 Agrupación Municipal Independiente
Juan Jose Betolaza Pinedo[8][14][15] 2015 2019 Agrupación Municipal Independiente[15]
Juan Jose Betolaza Pinedo[8][15][16][17] 2019 2023 Agrupación Municipal Independiente[15]
Juan Jose Betolaza Pinedo[16][17][18] 2023 Jardunean Agrupación Municipal Independiente[19]

Garraioa aldatu

Araba Bus sareko   lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:

  Araba Bus
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
9 Gasteiz
(geltokia)		 Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Armentia Trebiñu • Argote • Albaita • Baxauri • Obekuri • Navarrete • Bernedo • Meanuri • Meano • Ekora • Oion • Logroño (Portales)
Gasteiz (Bastiturri) • Gasteiz (epaitegiak) • Gasteiz (unibertsitatea) • Armentia Trebiñu • Urizaharra • Leza (ospitalea) • Guardia • Guardia (hotel-gasolindegia) • Logroño (Portales)		 Logroño
(geltokia)

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu udalerrian:

  Eskualdeko Garraioa
 Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠
16 Armentia T.
Trebiñu		 Arluzea • Markiz • Saseta • Urarte • Paritza • Lañu • Albaita • Fuidio • Faidu • Mesantza • Samiano • San Martin Galbarin • Torre • Argote • Axarte • Agilu • Marauri • Ogeta • Saratsu • Pedruzo • San Vicentejo • Imiruri • Uzkio Armentia T.
Trebiñu⁠
20 Urizaharra
Armentia T.
Trebiñu		 Faidu • Pipaon • Lotza • Montoria • Pagoeta • Moraza • Baroja • Taravero • Sanmartinzar • Arana Urizaharra
Armentia T.
Trebiñu

Azpiegiturak aldatu

Kultura aldatu

Jaiak aldatu

Ondasun nabarmenak aldatu

Urizahartar ezagunak aldatu

Argazki galeria aldatu

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  3. ↑ «Etxeko erabilera» Euskararen erabilera (Wikipedia).
  4. ↑ a b c «Arabako Toki Erakundeak» Arabako Foru Aldundia (Noiz kontsultatua: 2023-11-04).
  5. ↑ «Urizaharra: Hegoaldeko atariaren herria» Alea (Noiz kontsultatua: 12/07/2019).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) «Población por entidades de población de Álava, según sexo, grupos de edad y nacionalidad.» Eustat (Noiz kontsultatua: 2023-10-30).
  7. ↑ 2011ko udal hauteskundeen emaitzak euskadi.net webgunean[Betiko hautsitako esteka] 2011/09/11an kontsultatua
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-03-21).
  9. ↑ a b c «Peñacerrada-Urizaharra» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
  10. ↑ (Gaztelaniaz) «La localidad alavesa de Peñacerrada acoge este domingo la Feria del Caballo» Europa Press 2009-09-02 (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  11. ↑ (Gaztelaniaz) «La Plataforma contra la línea de 400 kV alega que la información del anteproyecto es "insuficiente"» Diario de Noticias de Navarra 2010-05-14 (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  12. ↑ (Gaztelaniaz) «La nueva carretera de Peñacerrada da ya servicio a mil vehículos cada día» Diario de Noticias de Álava 2011-03-16 (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  13. ↑ (Gaztelaniaz) «Movistar 'cuelga' a Peñacerrada» Diario de Noticias de Álava 2013-12-06 (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  14. ↑ (Gaztelaniaz) «Nexo común en las alturas del Toloño» Diario de Noticias de Álava 2016-06-04 (Noiz kontsultatua: 2023-09-14).
  15. ↑ a b c d (Gaztelaniaz) «Encaje de bolillos municipal» Diario de Noticias de Álava 2019-06-10 (Noiz kontsultatua: 2023-10-08).
  16. ↑ a b (Gaztelaniaz) «Amado Martínez de Iturrate gana en Erriberabeitia con Ribera Baja Bizirik» Gasteiz Hoy 2023-05-28 (Noiz kontsultatua: 2023-05-30).
  17. ↑ a b «EH Bilduk irabazi du Lagranen eta independenteek garaipena sendotu dute» Alea 2023-05-29 (Noiz kontsultatua: 2023-05-31).
  18. ↑ (Gaztelaniaz) «Todos los alcaldes y alcaldesas de Álava, pueblo a pueblo» Diario de Noticias de Álava 2023-06-18 (Noiz kontsultatua: 2023-09-22).
  19. ↑ (Gaztelaniaz) «Estos son los partidos que se presentan en cada pueblo de Álava el 28M» Gasteiz Hoy 2023-04-26 (Noiz kontsultatua: 2023-10-07).
  20. ↑ «Prestamero Sodupe, Diego Lorenzo» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2020-04-12).
  21. ↑ «Ramírez de la Piscina, Pedro Manuel» Auñamendi Eusko Ikaskuntza (Noiz kontsultatua: 2020-04-13).
  22. ↑ «[GONBIDAPENAK AGORTUTA Haizea»] Oihaneder Euskararen Etxea (Noiz kontsultatua: 2023-08-19).

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena:
Euskal Wikiatlasa


"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Urizaharra&oldid=9440333"(e)tik eskuratuta