Apirilaren 23
data
Apirilaren 23a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hamahirugarren eguna da, 114garrena bisurteetan. 252 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
Jaiotzak
Heriotzak.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1911 - Iratiko Burdinbideak bere lehen bidaia egin zuen.
- 2014 - Ikune, herrietako zenbait plataforma independentek sortutako alderdia aurkeztu zuten.
MunduaAldatu
- 1521 - Villalarko guduan erregezaleek komuneroak garaitu zituzten.
- 2010 - Greziak 45.000 milioi euro arteko laguntza plana abian jartzeko eskatu zien euroguneko herrialdeei eta Nazioarteko Diru Funtsari (NDF).
- 2013 - Frantziako Nazio Biltzarrak sexu berekoen arteko ezkontza ahalbidetzen duen legea onartu zuen.[1]
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1989 -
- Apirilaren 14an Iruñean hasitako 6. Korrikari amaiera eman zitzaion Donostian.
- 1989ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Ernest Alkhatek bere bigarren txapela jantzi zuen.
MunduaAldatu
- 1931 - The Public Enemy (Herriaren Etsaia) filma estreinatu zen, William A. Wellmanek zuzendu eta James Cagney, Jean Harlow, Edward Woods eta Joan Blondell aktoreek antzeztu zuten.
- 1953 - Shane filma estreinatu zen, George Stevensek zuzendu eta Alan Ladd, Jean Arthur, Van Heflin, Brandon deWilde eta Jack Palance aktoreek antzeztu zuten.
- 2010 - Centurion ("Zenturioi") filma estreinatu zen, Neil Marshallek zuzendu eta Michael Fassbender, Dominic West eta Olga Kurylenko aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologiaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
KirolakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1922 - Frantziako errugbi txapelketaren finala: Stade Toulousain taldeak Aviron Bayonnais 6-0 menderatu zuen.
MunduaAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1703 - Jean Agerre, lapurtar elizgizona, Larresoroko seminarioaren sortzailea eta burua (h. 1785).
- 1833 - José Gallostra, nafar politikari eta legelaria (h. 1888).
- 1861 - Manuel Olaizola Lertxundi, oriotar patroia (h. 1941).
- 1885 - Jorge Agirre, euskal idazlea (h. 1947).
- 1894 - Aurora Abasolo, bizkaitar sopranoa (h. 1965).
- 1900 - Patxi Etxeberria, euskal idazlea, itzultzailea eta jesuita (h. 1989).
- 1904 - Gerardo López de Gereñu, arabar etnografoa (h. 1992).
- 1915 - Mikel Garmendia Olaziregi, Belarra, eusko gudaria, Itxarkundia batailoian aritua (h. 2015).
- 1919 - Epifanio Fernández, gipuzkoar futbolaria (h. 1977).
- 1923 - Teresa Gantxegi, gipuzkoar gizarte-ekintzailea (h. 2020).
- 1929 - Bibiñe Belaustegigoitia, bizkaitar tenislaria.
- 1936 - Ana Etxaide, donostiar filologoa eta ohorezko euskaltzaina.
- 1939 -
- José Ángel Divassón, nafar apaiza.
- Jesus Maria Egiluz, bizkaitar irakasle eta ikertzailea, Jesusen Lagundiko kidea eta Deustuko Unibertsitateko errektore ohia.
- 1943 - Iñaki Sáez, euskal herritar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1949 - Arantxa Lazkano, gipuzkoar zinema zuzendaria.
- 1954 - Arantza Urkaregi, euskal herritar estatistikaria, EHUko irakaslea, STEE-EILASeko sindikalista eta politikari abertzale ezkertiarra.
- 1957 - Arantxa Moñux, gipuzkoar aktore eta bikoizketa-aktorea.
- 1958 - Gorka Setien, euskal idazlea, Venezuelan.
- 1966 - Iñaki Galdos, gipuzkoar politikari eta hizkuntzalaria.
- 1973 - Iñaki Berruet, gipuzkoar futbolari ohia.
- 1974 - Raúl de la Fuente, nafar zinema zuzendari eta gidoigilea.
- 1976 - Garbiñe Basarte, nafar artista, muralista.
- 1983 - Amaia Lejarreta, bizkaitar artista plastikoa eta makillatzailea.
- 1985 -
- Iñigo Astiz, nafar poeta eta kazetaria.
- Hodei Beobide, bizkaitar pilotaria.
- 1986 - Irune Murua, bizkaitar futbolaria.
- 1987 - Joseba Ariño, bizkaitar futbolaria.
- 1989 - Iñigo Bidondo, arabar izotz patinatzailea.
- 1990 - Iosu Ozkoidi, gipuzkoar futbolaria.
- 1992 - Borja Angoitia, bizkaitar futbolaria.
- 1993 - Leire Aramendia, nafar eskubaloi jokalaria.
- 1996 - Sophie Istillart, lapurtar futbolaria.
- 1997 -
- Nagore Fernandez, EHUko ikertzaile eta literatura kritikari bizkaitarra.
- Jorge Pineda, bizkaitar arraunlari paralinpikoa.
MunduaAldatu
- 1185 - Alfontso II.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1223).
- 1420 - Jurgi Poděbradykoa, Bohemiako erregea (h. 1471).
- 1484 - Julio Zesar Eskaligero, italiar osagilea eta humanista (h. 1558).
- 1532 - Ana Maria Brunswick-Lüneburgekoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa jaiotzez eta Prusiako dukesa ezkontzaz (h. 1568).
- 1598 - Maarten Tromp, herbehereetar almirantea (h. 1653).
- 1728 - Samuel Wallis, britainiar itsasontzi-ofiziala, Ozeano Bareko esploratzailea (h. 1795).
- 1775 - Joseph Mallord William Turner, ingeles margolari erromantikoa (h. 1851).
- 1791 - James Buchanan, Ameriketako Estatu Batuetako 15. presidentea (h. 1868).
- 1804 - Maria Taglioni, suediar-italiar dantzaria (h. 1884).
- 1813 - Stephen A. Douglas, estatubatuar politikaria (h. 1861).
- 1818 - James Anthony Froude, ingeles historialari, eleberrigile, biografo eta argiratzailea (h. 1894).
- 1826 - Victoriano Sánchez Barcáiztegui, espainiar itsas-militarra (h. 1875).
- 1828 - Alberto Saxoniakoa, Saxoniako erregea (h. 1902).
- 1853 - Thomas Nelson Page, estatubatuar idazlea eta diplomatikoa (h. 1922).
- 1857 - Ruggiero Leoncavallo, italiar musikagilea eta libreto-egilea (h. 1919).
- 1858 - Max Planck, alemaniar fisikaria, teoria kuantikoaren sortzaile eta XX. mendeko fisikari onenetarikoa (h. 1947).
- 1861 - Edmund Allenby, britainiar landa-mariskala (h. 1936).
- 1867 - Johannes Fibiger, daniar sendagile eta irakaslea, 1926ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1928).
- 1873 - Theodor Körner, Austriako presidentea (h. 1957).
- 1880 - Mikhail Fokin, errusiar dantzari eta koreografoa (h. 1942).
- 1882 - Augusto d'Halmar, txiletar poeta, eleberrigilea eta diplomatikoa (h. 1950).
- 1888 - Marcel L'Herbier, frantziar zinema zuzendaria (h. 1979).
- 1890 - María Luz Morales, galiziar idazlea eta XX. mendeko Kataluniako kazetari aitzindaria (h. 1980).
- 1891 - Sergei Prokofiev, errusiar musikagilea, orkestra zuzendaria eta pianista (h. 1953).
- 1893 - Jorge de Lima, brasildar idazle, itzultzaile, margolari, politikari eta medikua (h. 1953).
- 1894 - Frank Borzage, estatubatuar zinema zuzendari eta aktorea (h. 1962).
- 1895 - Ngaio Marsh, zeelandaberritar idazle eta antzerki zuzendaria (h. 1982).
- 1896 -
- Margaret Kennedy, ingeles idazlea (h. 1967).
- Charlie Rivel, kataluniar pailazoa, zirkuaren historiako ospetsuenetako bat (h. 1983).
- 1897 - Lester Bowles Pearson, Kanadako lehen ministroa eta 1957ko Bakearen Nobel Saria (h. 1972).
- 1898 - Valentín Paz-Andrade, galiziar idazle eta kazetaria (h. 1987).
- 1899 - Bertil Ohlin, suediar politikaria eta ekonomista, 1977ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1979).
- 1900 - Henry Barraud, frantziar musikagilea (h. 1997).
- 1902 - Halldór Laxness, islandiar idazlea, 1955eko Literaturako Nobel Saria (h. 1998).
- 1903 - Joaquín Casalduero, espainiar literatura kritikari eta saiakera idazlea (h. 1990).
- 1907 - Lee Miller, estatubatuar argazkilari eta erreportari grafikoa (h. 1977).
- 1910 - Jean Stoetzel, frantziar psikologo eta soziologoa (h. 1987).
- 1911 - Józef Cyrankiewicz, Poloniako lehen ministroa (h. 1989).
- 1918 - Maurice Druon, frantziar eleberrigilea (h. 2009).
- 1923 - Salvador Freixedo, apaiz katolikoa eta gai paranormalen ikertzailea, Espainian parapsikologia eta ufologiaren erreferentea (h. 2019).
- 1924 - Rossana Rossanda, italiar zuzendari, kazetari, idazle eta politikari komunista (h. 2020).
- 1927 - Manuel Rivera, espainiar margolaria (h. 1995).
- 1928 - Shirley Temple, estatubatuar aktorea (h. 2014).
- 1929 - George Steiner, frantziar-estatubatuar literatura kritikari, saiakeragile, filosofo, eleberri idazle eta irakaslea (h. 2020).
- 1930 - Amalia Avia, espainiar margolari figuratiboa (h. 2011).
- 1936 - Roy Orbison, estatubatuar kantari eta musikagilea (h. 1988).
- 1938 - Annie Easley, estatubatuar informatikari teorikoa, matematikaria eta suziri-zientzialaria (h. 2011).
- 1941 -
- Paavo Lipponen, Finlandiako lehen ministroa.
- Ray Tomlinson, estatubatuar programatzailea, ARPANET sarean lehen posta elektroniko sistema inplementatu zuena (h. 2016).
- 1942 - Sandra Dee, estatubatuar aktorea (h. 2005).
- 1943 - Carmen Cervera, espainiar-suitzar modelo eta aktore ohi eta filantropoa, bere bildumagile jardueragatik ezaguna.
- 1947 -
- Bernadette Devlin, irlandar politikaria, Irlandar Alderdi Errepublikar Sozialistaren sortzailea.
- Glenn Cornick, ingeles baxu-jotzailea, Jethro Tull taldeko kide sortzailea (h. 2014).
- 1948 - Pascal Quignard, frantziar idazlea.
- 1952 - Jean-Dominique Bauby, frantziar kazetari eta idazlea, gatibutasun sindromepean komunikatzeko bide bat lortu zuena (h. 1997).
- 1954 - Michael Moore, estatubatuar idazlea eta zinemagilea.
- 1955 - Noël Dejonckheere, belgikar txirrindularia (h. 2022).
- 1960 - Craig Sheffer, estatubatuar aktorea.
- 1961 - George Lopez, estatubatuar aktore eta umorista.
- 1975 - Christian Corrêa Dionisio, brasildar futbolari ohia.
- 1977 - John Cena, estatubatuar aktore, abeslari eta borrokalari profesionala.
- 1979 -
- Jaime King, estatubatuar aktore eta modeloa.
- Nicolas Portal, frantziar txirrindularia (h. 2020).
- 1981 - Valmiro Lopes, espainiar futbolaria.
- 1984 - Aleksandra Kosteniuk, errusiar xake jokalaria.
- 1988 -
- Steph Houghton, ingeles futbolaria.
- David Pocock, australiar errugbi jokalaria.
- Asuna Tanaka, japoniar futbolaria.
- 1991 -
- Eren Albayrak, turkiar futbolaria.
- María Gil, kantabriar traineru-estropadetako patroia.
- 1994 - Alberto Díaz, andaluziar saskibaloi jokalaria.
- 1995 - Gigi Hadid, estatubatuar modeloa.
- 1996 - Giuliana Farfalla, alemaniar emakumezko modelo transgeneroa.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1766 - Sebastian de la Quadra, Muskizen jaiotako Espainiako Handikia eta lehendabiziko Villariaseko markesa, Madrilen (j. 1687).
- 1797 - Ignazio Luis Agirre, arabar legelari eta antzerkigilea (j. 1738).
- 1913 -
- Raimundo Sarriegi, gipuzkoar musikagilea (j. 1838).
- Mariano Vilallonga, bizkaitar politikari, industrialari eta industria-ingeniaria, Madrilen (j. 1864).
- 1918 - Nikolas Atxukarro, euskal neuropsikiatra (j. 1880).
- 1946 - Jose Luis Zabala, euskal herritar futbolaria, Bartzelonan (j. 1898).
- 1949 - Marcelino Ugalde, euskal irakaslea (j. 1881).
- 1956 - César Figuerido, gipuzkoar musikagile eta biolin-jotzailea (j. 1876).
- 1976 - José Antonio Elola-Olaso, gipuzkoar politikari falangista, Madrilen (j. 1909).
- 2005 - Juan Manuel Zubiria Uhagón, III. Zubiriako kondea, bizkaitar enpresaburua eta politikaria (j. 1926).
- 2015 - Consuelo Osa, erraketista profesionala (j.1922)
- 2022 - Carmelo Borobia, nafar apaiza, Tarazonako apezpikua, Zaragozan (j. 1935).
MunduaAldatu
- 303 - Jurgi Kapadoziakoa, Kapadoziako erromatar gudari, martir eta gerora santua.
- 1014 - Brian Boru, Irlandako Errege Nagusia.
- 1016 - Æthelred Zalantzatia, Ingalaterrako erregea (j. c. 968).
- 1020 - Melo Barikoa, lonbardiar noblea.
- 1124 - Alexandro I.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea (j. c. 1078)
- 1200 - Zhu Xi, txinatar filosofoa (j. 1130).
- 1523 - Gaspara Stampa, italiar olerkaria (j. 1523).
- 1616 - Garcilaso de la Vega (El Inca), perutar historialaria (j. 1539).
- 1625 - Maurizio Nassaukoa, Herbehereetako iparraldeko estatuburua (j. 1567).
- 1847 - Erik Gustaf Geijer, suedierazko olerkaria eta historialaria (j. 1783).
- 1850 - William Wordsworth, ingeles poeta (j. 1770).
- 1851 - Anne Darwin, Charles Darwin-en eta Emma Darwin-en alaba zaharrena (j. 1841).
- 1868 - Ramón Narváez, Valentziako duke, politikari eta militar espainiarra (j. 1800).
- 1871 - Émile Deschamps, frantziar poeta (j. 1791).
- 1876 - Otto Grashof, alemaniar margolari, marrazkilari eta erretratugilea, Txileko pinturaren atzerriko aitzindaritzat hartua (j. 1812).
- 1899 - Jules-Amédée Barbey d'Aurevilly, frantziar idazlea (j. 1808).
- 1915 - Rupert Brooke, ingeles olerkaria (j. 1887).
- 1916 - Battista Ugo, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen alpetar erraldoi anaietako bat (j. 1876).
- 1922 - Vlaho Bukovac, jugoslaviar margolari eta akademikoa (j. 1855).
- 1932 - Evelyn Everett-Green, ingeles eleberrigilea (j. 1856).
- 1937 - François Gieure, frantziar artzapezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (j. 1851).
- 1939 - Liudmila Nikolaevna Stal, ukrainar boltxebikea (j. 1872).
- 1942 - Olga Benario, alemaniar komunista, Bernburgeko sarraski-esparruan (j. 1908).
- 1948 - Georges Dantu, frantziar margolari inpresionista (j. 1867).
- 1951 - Charles Gates Dawes, estatubatuar finantziari eta politikaria, 1925eko Bakearen Nobel Saria (j. 1865).
- 1952 - Elisabeth Schumann, alemaniar opera abeslari soprano lirikoa eta musika-irakaslea (j. 1888).
- 1959 - Park Jung-yang, hegokorear politikari eta filosofo liberala (j. 1872).
- 1964 - Karl Polanyi, ekonomiaren antropologo hungariarra (j. 1886).
- 1967 - Edgar Neville, Berlanga de Dueroko IV. kondea, espainiar zinema-zuzendaria eta antzerkigilea (j. 1899).
- 1976 - Renata Viganò, italiar idazle, poeta eta partisanoa (j. 1900).
- 1979 - Blair Peach, zeelandaberritar hezkuntza bereziko irakaslea, manifestaldi batean polizia batzuei aurre egiten (j. 1946).
- 1981 - Josep Pla, kataluniar idazlea (j. 1897).
- 1986 - Otto Preminger, austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1905).
- 1989 - Hamani Diori, Nigeriako presidentea (j. 1916).
- 1990 - Paulette Goddard, estatubatuar aktorea (j. 1910).
- 1992 - Satyajit Ray, indiar zinema zuzendaria, margolaria eta idazlea (j. 1921).
- 1993 - César Chávez, estatubatuar sindikatu-buruzagia (j. 1927).
- 1996 - Pamela Travers, australiar-ingeles idazlea, Mary Poppinsen eleberrien egilea (j. 1899).
- 1997 - Dorothy Hill, australiar geologo eta paleontologoa (j. 1907).
- 1998 -
- Konstantinos Karamanlis, Greziako presidentea (j. 1907).
- James Earl Ray, Martin Luther Kingen hilketaren erruduntzat joa (j. 1928).
- 1999 -
- Maria Àngels Anglada, kataluniar idazlea (j. 1930).
- Melba Liston, estatubatuar tronboijolea, konpositorea eta jazz eta blues moldatzailea (j. 1926).
- 2002 - Manfred Bieler, alemaniar idazlea (j. 1934).
- 2005 - John Mills, ingeles zinema, telebista eta antzerkiko aktorea (j. 1908).
- 2006 - William P. Gottlieb, estatubatuar kazetaria eta argazkilaria, jazzaren «Urrezko Garaiaren» irudiegatik ezaguna (j. 1917).
- 2007 - Boris Jeltsin, lehendabiziko Errusiako presidentea (j. 1931).
- 2013 - Mohammed Omar, taliban mugimenduaren sortzailea eta burua (j. c. 1959).
- 2014 - Yozo Aoki, japoniar futbolaria (j. 1929).
- 2015 - Consuelo Osa, gipuzkoar erraketista (j. 1922).
- 2016 - Miguel Picazo, espainiar zinema zuzendaria (j. 1927).
- 2018 - Alice Provensen, umeentzako liburuen estatubatuar ilustratzailea (j. 1918).
- 2019 - Joan Luxenburgokoa, Luxenburgoko duke handia (j. 1921).
- 2021 - Ana Vives Casas, espainiar kazetaria (j. 1971).
- 2022 - Dawie de Villiers, hegoafrikar ministro protestante, errugbilari, diplomazialari eta politikaria (j. 1940).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- San Jurgi Eguna.
- Sehaska egutegiko izendegia: Gorka.
- Liburuaren Nazioarteko Eguna ospatzen da.
Jaieguna, ondoko herrietan:
