Apirilaren 23
data
Apirilaren 23a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hamahirugarren eguna da, 114garrena bisurteetan. 252 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
Gertaerak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1911 - Iratiko Burdinbideak bere lehen bidaia egin zuen.
- 2014 - Ikune, herrietako zenbait plataforma independentek sortutako alderdia aurkeztu zuten.
Mundua Aldatu
- 1521 - Villalarko guduan erregezaleek komuneroak garaitu zituzten.
- 2010 - Greziak 45.000 milioi euro arteko laguntza plana abian jartzeko eskatu zien euroguneko herrialdeei eta Nazioarteko Diru Funtsari (NDF).
- 2013 - Frantziako Nazio Biltzarrak sexu berekoen arteko ezkontza ahalbidetzen duen legea onartu zuen.[1]
Arte eta kultura Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1989 -
- Apirilaren 14an Iruñean hasitako 6. Korrikari amaiera eman zitzaion Donostian.
- 1989ko Nafarroako Bertsolari Txapelketan Ernest Alkhatek bere bigarren txapela jantzi zuen.
Mundua Aldatu
- 1931 - The Public Enemy (Herriaren Etsaia) filma estreinatu zen, William A. Wellmanek zuzendu eta James Cagney, Jean Harlow, Edward Woods eta Joan Blondell aktoreek antzeztu zuten.
- 1953 - Shane filma estreinatu zen, George Stevensek zuzendu eta Alan Ladd, Jean Arthur, Van Heflin, Brandon deWilde eta Jack Palance aktoreek antzeztu zuten.
- 2010 - Centurion ("Zenturioi") filma estreinatu zen, Neil Marshallek zuzendu eta Michael Fassbender, Dominic West eta Olga Kurylenko aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia Aldatu
Euskal Herria Aldatu
Mundua Aldatu
Kirolak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1922 - Frantziako errugbi txapelketaren finala: Stade Toulousain taldeak Aviron Bayonnais 6-0 menderatu zuen.
Mundua Aldatu
Jaiotzak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1703 - Jean Agerre, lapurtar elizgizona, Larresoroko seminarioaren sortzailea eta burua (h. 1785).
- 1833 - José Gallostra, nafar politikari eta legelaria (h. 1888).
- 1861 - Manuel Olaizola Lertxundi, oriotar patroia (h. 1941).
- 1885 - Jorge Agirre, euskal idazlea (h. 1947).
- 1894 - Aurora Abasolo, bizkaitar sopranoa (h. 1965).
- 1900 - Patxi Etxeberria, euskal idazlea, itzultzailea eta jesuita (h. 1989).
- 1904 - Gerardo López de Gereñu, arabar etnografoa (h. 1992).
- 1915 - Mikel Garmendia Olaziregi, Belarra, eusko gudaria, Itxarkundia batailoian aritua (h. 2015).
- 1919 - Epifanio Fernández, gipuzkoar futbolaria (h. 1977).
- 1923 - Teresa Gantxegi, gipuzkoar gizarte-ekintzailea (h. 2020).
- 1929 - Bibiñe Belaustegigoitia, bizkaitar tenislaria.
- 1936 - Ana Etxaide, donostiar filologoa eta ohorezko euskaltzaina.
- 1939 -
- José Ángel Divassón, nafar apaiza.
- Jesus Maria Egiluz, bizkaitar irakasle eta ikertzailea, Jesusen Lagundiko kidea eta Deustuko Unibertsitateko errektore ohia.
- 1941 - Juan Luis Abasolo, bizkaitar futbolari ohia.
- 1943 - Iñaki Sáez, euskal herritar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1949 - Arantxa Lazkano, gipuzkoar zinema zuzendaria.
- 1954 - Arantza Urkaregi, euskal herritar estatistikaria, EHUko irakaslea, STEE-EILASeko sindikalista eta politikari abertzale ezkertiarra.
- 1957 - Arantxa Moñux, gipuzkoar aktore eta bikoizketa-aktorea.
- 1958 - Gorka Setien, euskal idazlea, Venezuelan.
- 1966 - Iñaki Galdos, gipuzkoar politikari eta hizkuntzalaria.
- 1973 - Iñaki Berruet, gipuzkoar futbolari ohia.
- 1974 - Raúl de la Fuente, nafar zinema zuzendari eta gidoigilea.
- 1976 - Garbiñe Basarte, nafar artista, muralista.
- 1983 - Amaia Lejarreta, bizkaitar artista plastikoa eta makillatzailea.
- 1985 -
- Iñigo Astiz, nafar poeta eta kazetaria.
- Hodei Beobide, bizkaitar pilotaria.
- 1986 - Irune Murua, bizkaitar futbolaria.
- 1987 - Joseba Ariño, bizkaitar futbolaria.
- 1989 - Iñigo Bidondo, arabar izotz patinatzailea.
- 1990 - Iosu Ozkoidi, gipuzkoar futbolaria.
- 1992 - Borja Angoitia, bizkaitar futbolaria.
- 1993 - Leire Aramendia, nafar eskubaloi jokalaria.
- 1996 - Sophie Istillart, lapurtar futbolaria.
- 1997 -
- Nagore Fernandez, EHUko ikertzaile eta literatura kritikari bizkaitarra.
- Jorge Pineda, bizkaitar arraunlari paralinpikoa.
- 2006 - Jon Martín, gipuzkoar futbolaria.
Mundua Aldatu
- 1185 - Alfontso II.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (h. 1223).
- 1420 - Jurgi Poděbradykoa, Bohemiako erregea (h. 1471).
- 1484 - Julio Zesar Eskaligero, italiar osagilea eta humanista (h. 1558).
- 1532 - Ana Maria Brunswick-Lüneburgekoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa jaiotzez eta Prusiako dukesa ezkontzaz (h. 1568).
- 1598 - Maarten Tromp, herbehereetar almirantea (h. 1653).
- 1728 - Samuel Wallis, britainiar itsasontzi-ofiziala, Ozeano Bareko esploratzailea (h. 1795).
- 1775 - Joseph Mallord William Turner, ingeles margolari erromantikoa (h. 1851).
- 1791 - James Buchanan, Ameriketako Estatu Batuetako 15. presidentea (h. 1868).
- 1804 - Maria Taglioni, suediar-italiar dantzaria (h. 1884).
- 1812 - Frederick Whitaker, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1891).
- 1813 - Stephen A. Douglas, estatubatuar politikaria (h. 1861).
- 1818 - James Anthony Froude, ingeles historialari, eleberrigile, biografo eta argiratzailea (h. 1894).
- 1826 - Victoriano Sánchez Barcáiztegui, espainiar itsas-militarra (h. 1875).
- 1828 - Alberto Saxoniakoa, Saxoniako erregea (h. 1902).
- 1853 - Thomas Nelson Page, estatubatuar idazlea eta diplomatikoa (h. 1922).
- 1857 - Ruggiero Leoncavallo, italiar musikagilea eta libreto-egilea (h. 1919).
- 1858 - Max Planck, alemaniar fisikaria, teoria kuantikoaren sortzaile eta XX. mendeko fisikari onenetarikoa (h. 1947).
- 1861 - Edmund Allenby, britainiar landa-mariskala (h. 1936).
- 1867 - Johannes Fibiger, daniar sendagile eta irakaslea, 1926ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1928).
- 1873 - Theodor Körner, Austriako presidentea (h. 1957).
- 1880 - Mikhail Fokin, errusiar dantzari eta koreografoa (h. 1942).
- 1882 - Augusto d'Halmar, txiletar poeta, eleberrigilea eta diplomatikoa (h. 1950).
- 1888 - Marcel L'Herbier, frantziar zinema zuzendaria (h. 1979).
- 1890 - María Luz Morales, galiziar idazlea eta XX. mendeko Kataluniako kazetari aitzindaria (h. 1980).
- 1891 - Sergei Prokofiev, errusiar musikagilea, orkestra zuzendaria eta pianista (h. 1953).
- 1893 - Jorge de Lima, brasildar idazle, itzultzaile, margolari, politikari eta medikua (h. 1953).
- 1894 - Frank Borzage, estatubatuar zinema zuzendari eta aktorea (h. 1962).
- 1895 - Ngaio Marsh, zeelandaberritar idazle eta antzerki zuzendaria (h. 1982).
- 1896 -
- Margaret Kennedy, ingeles idazlea (h. 1967).
- Charlie Rivel, kataluniar pailazoa, zirkuaren historiako ospetsuenetako bat (h. 1983).
- 1897 - Lester Bowles Pearson, Kanadako lehen ministroa eta 1957ko Bakearen Nobel Saria (h. 1972).
- 1898 - Valentín Paz-Andrade, galiziar idazle eta kazetaria (h. 1987).
- 1899 - Bertil Ohlin, suediar politikaria eta ekonomista, 1977ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 1979).
- 1900 - Henry Barraud, frantziar musikagilea (h. 1997).
- 1902 - Halldór Laxness, islandiar idazlea, 1955eko Literaturako Nobel Saria (h. 1998).
- 1903 - Joaquín Casalduero, espainiar literatura kritikari eta saiakera idazlea (h. 1990).
- 1907 - Lee Miller, estatubatuar argazkilari eta erreportari grafikoa (h. 1977).
- 1910 - Jean Stoetzel, frantziar psikologo eta soziologoa (h. 1987).
- 1911 - Józef Cyrankiewicz, Poloniako lehen ministroa (h. 1989).
- 1918 - Maurice Druon, frantziar eleberrigilea (h. 2009).
- 1923 - Salvador Freixedo, apaiz katolikoa eta gai paranormalen ikertzailea, Espainian parapsikologia eta ufologiaren erreferentea (h. 2019).
- 1924 - Rossana Rossanda, italiar zuzendari, kazetari, idazle eta politikari komunista (h. 2020).
- 1927 - Manuel Rivera, espainiar margolaria (h. 1995).
- 1928 - Shirley Temple, estatubatuar aktorea (h. 2014).
- 1929 - George Steiner, frantziar-estatubatuar literatura kritikari, saiakeragile, filosofo, eleberri idazle eta irakaslea (h. 2020).
- 1930 - Amalia Avia, espainiar margolari figuratiboa (h. 2011).
- 1936 - Roy Orbison, estatubatuar kantari eta musikagilea (h. 1988).
- 1938 - Annie Easley, estatubatuar informatikari teorikoa, matematikaria eta suziri-zientzialaria (h. 2011).
- 1941 -
- Paavo Lipponen, Finlandiako lehen ministroa.
- Ray Tomlinson, estatubatuar programatzailea, ARPANET sarean lehen posta elektroniko sistema inplementatu zuena (h. 2016).
- 1942 - Sandra Dee, estatubatuar aktorea (h. 2005).
- 1943 - Carmen Cervera, espainiar-suitzar modelo eta aktore ohi eta filantropoa, bere bildumagile jardueragatik ezaguna.
- 1947 -
- Bernadette Devlin, irlandar politikaria, Irlandar Alderdi Errepublikar Sozialistaren sortzailea.
- Glenn Cornick, ingeles baxu-jotzailea, Jethro Tull taldeko kide sortzailea (h. 2014).
- 1948 - Pascal Quignard, frantziar idazlea.
- 1952 - Jean-Dominique Bauby, frantziar kazetari eta idazlea, gatibutasun sindromepean komunikatzeko bide bat lortu zuena (h. 1997).
- 1954 - Michael Moore, estatubatuar idazlea eta zinemagilea.
- 1955 - Noël Dejonckheere, belgikar txirrindularia (h. 2022).
- 1960 - Craig Sheffer, estatubatuar aktorea.
- 1961 - George Lopez, estatubatuar aktore eta umorista.
- 1975 - Christian Corrêa Dionisio, brasildar futbolari ohia.
- 1977 - John Cena, estatubatuar aktore, abeslari eta borrokalari profesionala.
- 1979 -
- Jaime King, estatubatuar aktore eta modeloa.
- Nicolas Portal, frantziar txirrindularia (h. 2020).
- 1981 - Valmiro Lopes, espainiar futbolaria.
- 1984 - Aleksandra Kosteniuk, errusiar xake jokalaria.
- 1988 -
- Alistair Brownlee, britainiar triatleta.
- Steph Houghton, ingeles futbolaria.
- David Pocock, australiar errugbi jokalaria.
- Asuna Tanaka, japoniar futbolaria.
- 1991 -
- Eren Albayrak, turkiar futbolaria.
- María Gil, kantabriar traineru-estropadetako patroia.
- 1994 - Alberto Díaz, andaluziar saskibaloi jokalaria.
- 1995 - Gigi Hadid, estatubatuar modeloa.
- 1996 - Giuliana Farfalla, alemaniar emakumezko modelo transgeneroa.
- 2001 - Cata Coll, espainiar futbolaria.
Heriotzak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1766 - Sebastian de la Quadra, Muskizen jaiotako Espainiako Handikia eta lehendabiziko Villariaseko markesa, Madrilen (j. 1687).
- 1797 - Ignazio Luis Agirre, arabar legelari eta antzerkigilea (j. 1738).
- 1913 -
- Raimundo Sarriegi, gipuzkoar musikagilea (j. 1838).
- Mariano Vilallonga, bizkaitar politikari, industrialari eta industria-ingeniaria, Madrilen (j. 1864).
- 1918 - Nikolas Atxukarro, euskal neuropsikiatra (j. 1880).
- 1946 - Jose Luis Zabala, euskal herritar futbolaria, Bartzelonan (j. 1898).
- 1949 - Marcelino Ugalde, euskal irakaslea (j. 1881).
- 1956 - César Figuerido, gipuzkoar musikagile eta biolin-jotzailea (j. 1876).
- 1976 - José Antonio Elola-Olaso, gipuzkoar politikari falangista, Madrilen (j. 1909).
- 2005 - Juan Manuel Zubiria Uhagón, III. Zubiriako kondea, bizkaitar enpresaburua eta politikaria (j. 1926).
- 2015 - Consuelo Osa, erraketista profesionala (j.1922)
- 2022 - Carmelo Borobia, nafar apaiza, Tarazonako apezpikua, Zaragozan (j. 1935).
Mundua Aldatu
- 303 - Jurgi Kapadoziakoa, Kapadoziako erromatar gudari, martir eta gerora santua.
- 1014 - Brian Boru, Irlandako Errege Nagusia.
- 1016 - Æthelred Zalantzatia, Ingalaterrako erregea (j. c. 968).
- 1020 - Melo Barikoa, lonbardiar noblea.
- 1124 - Alexandro I.a Eskoziakoa, Eskoziako Erresumako erregea (j. c. 1078)
- 1200 - Zhu Xi, txinatar filosofoa (j. 1130).
- 1523 - Gaspara Stampa, italiar olerkaria (j. 1523).
- 1616 - Garcilaso de la Vega (El Inca), perutar historialaria (j. 1539).
- 1625 - Maurizio Nassaukoa, Herbehereetako iparraldeko estatuburua (j. 1567).
- 1681 - Justus Sustermans, flandriar margolaria (j. 1597).
- 1804 - Micaela Ferrer, kataluniar margolaria (j. 1753).
- 1847 - Erik Gustaf Geijer, suedierazko olerkaria eta historialaria (j. 1783).
- 1850 - William Wordsworth, ingeles poeta (j. 1770).
- 1851 - Anne Darwin, Charles Darwin-en eta Emma Darwin-en alaba zaharrena (j. 1841).
- 1868 - Ramón Narváez, Valentziako duke, politikari eta militar espainiarra (j. 1800).
- 1871 - Émile Deschamps, frantziar poeta (j. 1791).
- 1876 - Otto Grashof, alemaniar margolari, marrazkilari eta erretratugilea, Txileko pinturaren atzerriko aitzindaritzat hartua (j. 1812).
- 1899 - Jules-Amédée Barbey d'Aurevilly, frantziar idazlea (j. 1808).
- 1915 - Rupert Brooke, ingeles olerkaria (j. 1887).
- 1916 - Battista Ugo, akromegaliaren ondorioz 2,30 metro garai izatera heldu zen alpetar erraldoi anaietako bat (j. 1876).
- 1922 - Vlaho Bukovac, jugoslaviar margolari eta akademikoa (j. 1855).
- 1932 - Evelyn Everett-Green, ingeles eleberrigilea (j. 1856).
- 1937 - François Gieure, frantziar artzapezpikua, Baionako apezpikua izandakoa (j. 1851).
- 1939 - Liudmila Nikolaevna Stal, ukrainar boltxebikea (j. 1872).
- 1942 - Olga Benario, alemaniar komunista, Bernburgeko sarraski-esparruan (j. 1908).
- 1948 - Georges Dantu, frantziar margolari inpresionista (j. 1867).
- 1951 - Charles Gates Dawes, estatubatuar finantziari eta politikaria, 1925eko Bakearen Nobel Saria (j. 1865).
- 1952 - Elisabeth Schumann, alemaniar opera abeslari soprano lirikoa eta musika-irakaslea (j. 1888).
- 1959 - Park Jung-yang, hegokorear politikari eta filosofo liberala (j. 1872).
- 1964 - Karl Polanyi, ekonomiaren antropologo hungariarra (j. 1886).
- 1967 - Edgar Neville, Berlanga de Dueroko IV. kondea, espainiar zinema-zuzendaria eta antzerkigilea (j. 1899).
- 1976 - Renata Viganò, italiar idazle, poeta eta partisanoa (j. 1900).
- 1979 - Blair Peach, zeelandaberritar hezkuntza bereziko irakaslea, manifestaldi batean polizia batzuei aurre egiten (j. 1946).
- 1981 - Josep Pla, kataluniar idazlea (j. 1897).
- 1986 - Otto Preminger, austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1905).
- 1989 - Hamani Diori, Nigeriako presidentea (j. 1916).
- 1990 - Paulette Goddard, estatubatuar aktorea (j. 1910).
- 1992 - Satyajit Ray, indiar zinema zuzendaria, margolaria eta idazlea (j. 1921).
- 1993 - César Chávez, estatubatuar sindikatu-buruzagia (j. 1927).
- 1996 - Pamela Travers, australiar-ingeles idazlea, Mary Poppinsen eleberrien egilea (j. 1899).
- 1997 - Dorothy Hill, australiar geologo eta paleontologoa (j. 1907).
- 1998 -
- Konstantinos Karamanlis, Greziako presidentea (j. 1907).
- James Earl Ray, Martin Luther Kingen hilketaren erruduntzat joa (j. 1928).
- 1999 -
- Maria Àngels Anglada, kataluniar idazlea (j. 1930).
- Melba Liston, estatubatuar tronboijolea, konpositorea eta jazz eta blues moldatzailea (j. 1926).
- 2002 - Manfred Bieler, alemaniar idazlea (j. 1934).
- 2005 - John Mills, ingeles zinema, telebista eta antzerkiko aktorea (j. 1908).
- 2006 - William P. Gottlieb, estatubatuar kazetaria eta argazkilaria, jazzaren «Urrezko Garaiaren» irudiegatik ezaguna (j. 1917).
- 2007 - Boris Jeltsin, lehendabiziko Errusiako presidentea (j. 1931).
- 2013 - Mohammed Omar, taliban mugimenduaren sortzailea eta burua (j. c. 1959).
- 2014 - Yozo Aoki, japoniar futbolaria (j. 1929).
- 2015 - Consuelo Osa, gipuzkoar erraketista (j. 1922).
- 2016 - Miguel Picazo, espainiar zinema zuzendaria (j. 1927).
- 2018 - Alice Provensen, umeentzako liburuen estatubatuar ilustratzailea (j. 1918).
- 2019 - Joan Luxenburgokoa, Luxenburgoko duke handia (j. 1921).
- 2021 - Ana Vives Casas, espainiar kazetaria (j. 1971).
- 2022 - Dawie de Villiers, hegoafrikar ministro protestante, errugbilari, diplomazialari eta politikaria (j. 1940).
Jaiak eta urteurrenak Aldatu
- San Jurgi Eguna.
- Sehaska egutegiko izendegia: Gorka.
- Liburuaren Nazioarteko Eguna ospatzen da.
Jaieguna, ondoko herrietan:
