Apirilaren 3

Apirilaren 3a gregoriotar egutegiaren urteko laurogeita hamahirugarren eguna da, 94garrena bisurteetan. 272 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Julio de Urquijo Jaiotza: Deustu eta Bilbo, 1871 Heriotza: Donostia, 1950eko urriaren 30a Óscar Santor Jaiotza: Gasteiz, 1978 Félix González Modroño Jaiotza: Portugalete, 1965 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Daniel Defoe Jaiotza: Londres eta Ward of Cripplegate (en) , 1660, 1660, 1660 eta 1660 Heriotza: Moorfields (en) , 1731ko apirilaren 24a Marlon Brando Jaiotza: Omaha, 1924 Heriotza: Los Angeles, 2004ko uztailaren 1a Helmut Kohl Jaiotza: Friesenheim, 1930 Heriotza: Oggersheim, 2017ko ekainaren 16a Alec Baldwin Jaiotza: Amityville (New York), 1958 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Apirilaren 3ko jaiotzak George Herbert • Otto Weininger • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Denis Etxeberri Jaiotza: Baiona, 1867ko irailaren 21a Heriotza: Baiona, 1952 Marivi Bilbao Jaiotza: Bilbo, 1930eko urtarrilaren 22a Heriotza: Bilbo, 2013 José María Zarraga Jaiotza: Getxo, 1930eko abuztuaren 15a Heriotza: Madril, 2012 Evaristo Txurruka Jaiotza: Oltza, 1841eko urriaren 26a Heriotza: Bilbo, 1917 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Johannes Brahms Jaiotza: Hanburgo, 1833ko maiatzaren 7a Heriotza: Viena, 1897 Elisabet I.a Ingalaterrakoa Jaiotza: Palace of Placentia (en) , 1533ko irailaren 7a Heriotza: Richmond Palace (en) , 1603 (juliotar egutegia) Graham Greene Jaiotza: Berkhamsted (en) , 1904ko urriaren 2a Heriotza: Vevey, 1991 Leon Battista Alberti Jaiotza: Genova, 1404ko otsailaren 14a eta 1404 Heriotza: Erroma, 1472 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Apirilaren 3ko heriotzak Karl Hofer • Franz Berwald • Lill-Babs • Ernst Chladni • Terence McKenna • Nigel Lawson • Václav Tomášek • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Martin Luther. 1507 - Martin Luther (irudian) apaiztu zen. 1917 - Vladimir Lenin erbestea utzi eta Errusiara iritsi zen, Errusiako Iraultzan boltxebikeek lidergoa hartuz. 1933 - Britainia Handiko hegazkinak Everesten gainetik pasa ziren, 10.000 metroko errekorra gaindituz. 1975 - Bobby Fischerrek Anatoli Karpovekin xakera jokatzeari uko egi zion, azken honek munduko txapelketa erdietsiz. 2016 - Panamako paperak: Estatu politikari, kirolari, negoziogizon, enpresaburu, erakunde eta elkarte pribatuek zerga-ordainketak sahiesten zituztela egiaztatzen zuten agiri multzoa argitaratu zen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Apirila >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Larunbata 2022: Igandea 2023: Astelehena 2025: Osteguna 2026: Ostirala 2027: Larunbata Izendegia Santutegia: Rikardo Chichesterkoa, Sixto I.a, Josef Himnografoa Seaska egutegia: Sugar, Sugahar, Sugoi eta Oxeli.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Euskal Herria

• 1974 – ETAk Gregorio Posadas Zurron goardia zibila erail zuen Azpeitian.
• 1979ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak.
• 2004 – Emakume bat hil zen Bilboko Sabino Arana etorbidean, tranbiak harrapatuta.
• 2009 – PPko Arantza Quiroga aukeratu zuten Eusko Legebiltzarreko presidente.

Mundua

• 1998 – Espainiako Defentsa ministeritzak ikerketa zabaldu zuen, ustez CESIDek Herri Batasunaren egoitzean eginiko legez-kanpoko entzuketak zirela eta.
• 2010 – Uholde eta lubiziek 29 pertsona hil zituzten Peruko Huánuco gune menditsuan.
• 2016 – Panamako paperak: Estatu politikari, kirolari, negoziogizon, enpresaburu, erakunde eta elkarte pribatuek zerga-ordainketak sahiesten zituztela egiaztatzen zuten agiri multzoa argitaratu zen.
• 2017 – San Petersburgoko metroko atentatuan 11 lagun hil eta beste 45 zauritu ziren.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 1987 – 5. Korrikari hasiera eman zitzaion Hendaian, apirilaren 12an Bilbon amaitu zelarik.

Mundua

• 1992 – Thunderheart ("Trumoi bihotz") filma estreinatu zen, Val Kilmer, Sam Shepard, Graham Greene, Fred Ward, Fred Thompson, Sheila Tousey eta Ted Thin Elk aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia

Kirolak

Mundua

• 1920ko Bost Nazioen Txapelketa: Galesek, Eskoziak eta Ingalaterrak partekaturiko garaipena eskuratu zuten. Lehen Mundu Gerrak eragindako etenaldiaren ondoren jokaturiko lehenengo txapelketa izan zen.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1419 – Joan Beaumont, Nafarroako Erresumako kantzilerra (h. 1487).
• 1871 – Julio Urkixo, bizkaitar idazle, euskalari eta testu biltzaile eta editorea (h. 1950).
• 1901 –
  • Domingo Gutiérrez, bizkaitar txirrindularia.
  • Eugenia Iriondo, gipuzkoar erraketista (h. 1983).
• 1908 – Benigno Baskaran, gipuzkoar politikaria (h. 1984).
• 1914 – Pierre Duny Petre, baxenafar idazlea (h. 2005).
• 1940 – Jose Antonio Etxebarrieta, euskal abokatua eta ETAren buruzagia (h. 1973).
• 1942 – Argitxu Noblia, lapurtar medikua, Ipar Euskal Herriko euskalgintzaren erreferentzia nagusietakoa.
• 1943 –
  • Kaxildo Alkorta, gipuzkoar itzultzailea, idazlea eta Mendebalde Kultura Alkartearen lehendakaria (h. 2021).
  • Patxi Gorriti, gipuzkoar futbolari ohia.
  • Julian Zubeldia, gipuzkoar idazle eta politikaria, Lizartzako alkatea.
• 1954 – Ana Toledo, gipuzkoar irakaslea, Euskal Filologian doktorea eta euskaltzaina.
• 1962 – Grégoire Lascubé, lapurtar errugbilari ohia.
• 1963 – Olatz Arregi, gipuzkoar EHUko irakaslea, informatikaria eta Hitz zentroko ikertzailea.
• 1970 –
  • Beatriz Artolazabal, arabar politikari jeltzalea.
  • Elena Calvillo, gipuzkoar mendi-korrikalaria.
  • Evelio Gil, UPNko nafar politikaria.
  • Paul Zubillaga, gipuzkoar aktorea.
• 1971 – Silvia del Rincón, gipuzkoar eskiatzaile ohia.
• 1978 – Óscar Santor, Golo, arabar futbolari ohia.
• 1982 – Gaizka Amondarain, bizkaitar idazlea.
• 1984 –
  • Igor Etxebarrieta, bizkaitar futbolari ohia.
  • Saioa González, bizkaitar futbolari ohia.
• 1989 – Camille Lopez, zuberotar errugbilaria, Oloroe-Donamarian.
• 2000 – Jon Gurutzeta, gipuzkoar futbolaria.
• 2001 – Iker San Vicente, nafar futbolaria.

Mundua

• 1270 – William Wallace, eskoziar zalduna, Ingalaterraren aurka Eskoziako erresistentziaren burua (h. 1305).
• 1366 – Henrike IV.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea (h. 1413).
• 1461 – Ana Frantziakoa, printzesa kapetarra (h. 1522).
• 1642 – Alessandro Stradella, italiar musikagilea eta kantaria (h. 1682).
• 1693 – John Harrison, ingeles erlojugilea, itsas kronometroaren asmatzailea (h. 1776).
• 1715 – William Watson, ingeles fisikari eta medikua (h.1787).
• 1770 – Theodoros Kolokotronis, greziar jenerala eta Greziako independentziaren aldeko borrokaren liderra (h. 1843).
• 1780 – Vicenta Juaristi Eguino, Amerikako independentziaren heroia (h. 1857).
• 1783 – Washington Irving, estatubatuar idazlea (h. 1859).
• 1791 – Anne Lister, Yorkshireko lur-jabe, egunerokoen idazle, alpinista eta bidaiaria (h. 1840).
• 1808 – Manuel Gutiérrez de la Concha, espainiar militar eta politikaria (h. 1874).
• 1812 – Luisa Maria Orleanskoa, Belgikako erregina ezkontidea (h. 1850).
• 1837 – Paul Robin, frantziar pedagogo eta hezitzaile anarkista (h. 1912).
• 1848 –
  • Georges Ohnet, frantziar eleberrigilea (h. 1918).
  • Arturo Prat, txiletar abokatu eta marinel ofiziala (h. 1879).
• 1862 – Leonid Pasternak, errusiar margolaria (h. 1945).
• 1863 – Henry Van de Velde, belgikar arkitektoa, diseinatzaile eta pintorea (h. 1957).
• 1875 – Mistinguett, frantziar aktore eta abeslaria (h. 1956).
• 1881 – Alcide de Gasperi, Italiako lehen ministroa (h. 1954).
• 1883 – Frits Van den Berghe, belgikar margolaria (h. 1939).
• 1887 – Nishizō Tsukahara, japoniar almirantea (h. 1966).
• 1889 – Greta Fahlcrantz, suediar margolari eta eskultorea (h. 1978).
• 1890 –
  • Manuel Carrasco i Formiguera, katañuniar politikaria, Kataluniako nazionalismoaren aitzindaria (h. 1938).
  • Vasili Txernetzov, Kosakoen errusiar ofiziala (h. 1918).
• 1891 – Menen Asfaw, Etiopiako Inperioko enperatriz ezkontidea (h. 1962).
• 1893 – Leslie Howard, ingeles aktore, zinema zuzendari eta ekoizlea (h. 1943).
• 1895 – Mario Castelnuovo-Tedesco, italiar musikagile, piano-jotzaile eta idazlea (h. 1968).
• 1898 – Michel de Ghelderode, belgikar antzerkigilea (h. 1962).
• 1900 – Camille Chamoun, Libanoko bigarren presidentea (h. 1987).
• 1903 – Lili Kraus, hungariar pianista (h. 1986).
• 1905 – Anjela Duval, bretainiar poeta (h. 1981).
• 1907 – Isaac Deutscher, poloniar politikari eta historialaria (h. 1967).
• 1909 – Carme Serrallonga, kataluniar pedagogo eta itzultzailea (h. 1997).
• 1913 – Per Borten, Norvegiako lehen ministroa (h. 2005).
• 1915 – Piet de Jong, Herbehereetako lehen ministroa (h. 2016).
• 1922 –
  • Doris Day, estatubatuar aktorea, abeslaria eta animalien eskubideen aldeko ekintzailea (h. 2019).
  • José Hierro, espainiar poeta (h. 2002).
• 1924 –
  • Marlon Brando, estatubatuar aktorea, XX. mendeko hoberenetarikoa (h. 2004).
  • Roza Xanina, Bigarren Mundu Gerrako eliteko sobietar frankotiratzailea (h. 1945).

• 1925 – André Giraud, frantziar politikaria (h. 1997).
• 1926 – Virgil Ivan Grissom, estatubatuar pilotu eta astronauta (h. 1967).
• 1927 – Éva Székely, hungariar igerilaria (h. 2020).
• 1929 – Poul Schlüter, Danimarkako lehen ministroa (h. 2021).
• 1930 – Helmut Kohl, Alemaniako 32. kantzilerra (h. 2017).
• 1934 –
  • Jane Goodall, ingeles naturalista, aktibista eta primatologa, tximinoen jokabidearen ikertzailea.
  • Pina Pellicer, mexikar aktorea (h. 1964).
• 1937 – John Arrillaga, estatubatuar enpresaburua, Silicon Valleyko lur-jaberik nagusienetariko bat (h. 2022).
• 1938 – Raymond Hunter, Ipar Irlandako errugbilari eta kriket jokalaria (h. 2020).
• 1939 – Lino Brocka, filipinar zinemagilea (h. 1991).
• 1943 – Richard Manuel, kanadar musikaria, The Band taldeko piano-jotzailea eta abeslari nagusia (h. 1986).
• 1944 – José Folgado, PPko espainiar politikaria (h. 2020).
• 1945 – Catherine Spaak, Frantzian jaiotako belgikar-italiar aktorea (h. 2022).
• 1946 –
  • Lil Milagro Ramírez, salvadortar poeta eta iraultzailea (h. 1979).
  • Marisa Paredes, espainiar aktorea.
• 1947 – Rabbie Namaliu, Papua Ginea Berriko 4. lehen ministroa (h. 2023).
• 1948 –
  • Jaap de Hoop Scheffer, herbeheretar politikari eta diplomazialaria, NATOren 11. Idazkari orokorra.
  • Carlos Salinas de Gortari, Mexikoko presidente ohia.
• 1949 – Michel Husson, frantziar ekonomialaria, estatistikaria eta ekintzaile politikoa, mugimendu altermundialistako kidea (h. 2021).
• 1952 –
  • Kiko Veneno, espainiar musikaria.
  • Mariàngela Vilallonga, Kataluniako Generalitateko kultura-kontseilaria.
• 1956 –
  • Miguel Bosé, espainiar abeslaria eta aktorea.
  • Eduardo Zaplana, espainiar politikaria eta abokatua.
• 1958 –
  • Alec Baldwin, estatubatuar aktorea.
  • Francesca Woodman, estatubatuar argazkilari feminista (h. 1981).
• 1961 –
  • Eddie Murphy, estatubatuar aktore, zinema zuzendari, abeslari, idazle eta umorista.
  • Samir, marokoar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1962 –
  • Sophie Moressée-Pichot, frantziar eskrimari ohia eta pentatloi modernoko kirolari ohia.
  • Mike Ness, estatubatuar gitarra-jotzailea, abeslaria, ekoizlea eta kantugilea, Social Distortion taldeko abeslaria.
• 1963 –
  • Ester Capella, Kataluniako Generalitatearen Justizia Kontseilaria.
  • Stevo Pendarovski, Ipar Mazedoniako presidentea.
• 1964 –
  • Nigel Farage, britainiar politikaria eta analista politikoa.
  • Enric Morera i Català, valentziar politikaria.
  • Bjarne Riis, daniar txirrindulari ohia.
• 1965 –
  • Gonzalo Boye, txiletar abokatua eta enpresaburua.
  • Katsumi Oenoki, japoniar futbolari ohia.
• 1968 – Sergi Arola, kataluniar sukaldaria.
• 1969 – Clotilde Courau, frantziar aktorea.
• 1970 – Donald-Olivier Sié, bolikostar futbolaria.
• 1971 –
  • Suylen Milanés, kubatar abeslari eta ekoizlea (h. 2022).
  • Robert da Silva Almeida, brasildar futbolari ohia.
  • Anastasia Zavorotniuk, errusiar aktore eta telebista aurkezlea (h. 2024).
• 1972 –
  • Catherine McCormack, ingeles zinema, telebista eta antzerkiko aktorea.
  • Lola Pagnani, italiar aktore, dantzari eta abeslaria.
• 1974 – Ricardo Rodríguez, espainiar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1975 – Aries Spears, alemaniar-estatubatuar aktore eta ilusionista.
• 1977 – Alen Avdić, bosniar futbolari ohia.
• 1978 – Tommy Haas, alemaniar tenislari ohia.
• 1979 – Nuria Espallargas, kataluniar ikertzailea, ekintzaile teknologikoa eta irakaslea.
• 1980 – Suella Braverman, britainiar politikaria.
• 1982 –
  • Sofia Boutella, franko-aljeriar aktore eta dantzaria.
  • Cobie Smulders, kanadar aktore eta modeloa.
• 1985 –
  • Leona Lewis, britainiar R&B abeslaria.
  • Álvaro Pérez Alonso, bizkaitar politikaria.
• 1986 – Amanda Bynes, estatubatuar aktore ohia.
• 1987 – Martyn Rooney, ingeles atleta, 400 metroko proban aditua.
• 1990 –
  • Karim Ansarifard, irandar futbolaria.
  • Sari Van Veenendaal, herbeherear futbolari ohia.
• 1996 – Jacob Stockdale, irlandar errugbi jokalaria.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1367 – Joan Hurtado Mendozakoa, arabar aitoren semea eta militarra, mendozatarren buruzagia (j. c. 1285).
• 1862 – Martina Gorostitza, arabar inprimatzailea (j. 1790).
• 1894 – Martin Lapeire, lapurtar idazlea (j. 1842).
• 1915 – Mariano Lazkano, Lazkano, euskal herritar pilotaria.
• 1917 – Evaristo Txurruka, euskal ingeniaria, Bilboko Obren Juntako presidentea (j. 1841).
• 1925 - Enrique Goiri, bizkaitar futbolaria (j. 1877).
• 1933 – Adolfo Urkixo, bizkaitar politikaria (j. 1866).
• 1937 – Juan Otazua, bizkaitar apaiz trinitarioa, Mancha Realen fusilatua (j. 1895).
• 1973 – Jose Antonio Etxebarrieta, euskal abokatua eta ETAren buruzagia (j. 1940).
• 1974 – Ricardo Oreja, euskal abokatu eta politikaria, Madrilen (j. 1890).
• 1993 – Joxe Miel Iztueta, Lazkao Txiki, gipuzkoar bertsolari eta txiste-kontalaria (j. 1926).
• 1999 – Jean Pinatel, lapurtar kriminologo eta katedraduna (j. 1913).
• 2012 – José María Zarraga, bizkaitar futbolari eta entrenatzailea, Madrilen (j. 1930).
• 2013 – Marivi Bilbao, bilbotar aktorea (j. 1930).
• 2015 – Luis Maria Perez de Onraita, arabar apaiza, artzapezpikua Angolan, Luandan (j. 1933).
• 2017 – Luis Mari Mujika, euskal idazlea (j. 1939).
• 2018 – Pedro Zarrabeitia, bizkaitar argazkilaria (j. 1939).

Mundua

• 963 – Gilen III.a Akitaniakoa, Auvernia eta Poitiersko konde eta Akitaniako dukea (j. 915).
• 1253 – San Rikardo Chichesterkoa, ingeles elizgizona.
• 1287 – Honorio IV.a, Aita santua (j. c. 1210).
• 1545 – Antonio Gebarakoa, espainiar idazlea, frantziskotarra. (j. c. 1481).
• 1682 – Bartolomé Esteban Murillo, espainiar margolaria (j. 1617).
• 1695 – Melchior d'Hondecoeter, herbeheretar animalien margolaria (j. 1636).
• 1718 – Jacques Ozanam, frantziar matematikaria (j. 1640).
• 1747 – Francesco Solimena, italiar barrokoko margolaria (h. 1657).
• 1830 – François de Barthélemy, frantziar diplomazialaria (j. 1747).
• 1832 – Jean-Baptiste Gaye de Martignac, Frantziako lehen ministroa (j. 1778).
• 1849 – Juliusz Słowacki, poloniar poeta eta antzerkigilea (j. 1809).
• 1862 – James Clark Ross, britainiar itsasgizona eta esploratzailea (j. 1800).
• 1882 – Jesse James, estatubatuar gerrilaria eta bidelapurra (j. 1847).
• 1891 – Dorotea de Chopitea, Txile eta Bartzelonako filantropo eta mezenasa (j. 1816).
• 1897 – Johannes Brahms, alemaniar musikagilea (j. 1833).
• 1909 – Pascual Cervera y Topete, Espainiako Itsas Armadaren almirantea (j. 1839).
• 1915 – Isaac Leib Peretz, poloniar olerkaria, Yiddish idazlea (j. 1852).
• 1924 – Franz von Bayros, austriar ilustratzaile eta marrazkilaria, dekadentismo mugimenduko partaidea (j. 1866).
• 1941 – Pál Teleki, Hungariako lehen ministroa (j. 1879).
• 1942 – Irene Polo, Argentinan erbesteratutako kataluniar kazetaria, publizista eta antzerki ordezkaria (j. 1909).
• 1943 – Conrad Veidt, alemaniar aktorea (j. 1893).
• 1950 – Kurt Weill, estatubatuar musikagilea (j. 1900).
• 1952 – Miina Sillanpää, finlandiar politikaria (j. 1866).
• 1954 – Aristides de Sousa Mendes, Schindler portugaldarra, portugaldar diplomatikoa (j. 1885).
• 1960 – Norodom Suramarit, Kanbodiako erregea (j. 1896).
• 1988 – Milton Caniff, estatubatuar komikigilea (j. 1907).
• 1990 – Sarah Vaughan, estatubatuar jazz abeslaria (j. 1924).
• 1991 – Graham Greene, ingeles idazlea (j. 1904).
• 1992 – Juan García Hortelano, espainiar idazlea (j. 1928).
• 1995 – Gracita Morales, espainiar aktorea (j. 1928).
• 1997 – Luis Sánchez Agesta, espainiar legelaria, historialaria eta politikaria (j. 1914).
• 1998 –
  • Mary Cartwright, britainiar matematikaria (j. 1900).
  • Charles Lang, estatubatuar zinema argazkilaria (j. 1902).
  • Wolf Vostell, alemaniar artista (j. 1932).
• 1999 – Joe Cassano, italiar rap abeslaria (j. 1973).
• 2007 – Marion Eames, galesezko eleberrigile nabarmena (j. 1921).
• 2010 – Eugène Terre'Blanche, Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) alderdi politikoa sortu zuen boer afrikanerra (j. 1941).
• 2012 – Antonio Mingote, gaztelaniazko kataluniar idazlea, marrazkilaria eta umorista (j. 1919).
• 2013 – Ruth Prawer Jhabvala, Alemanian jaiotako britainiar estatubatuar eleberrigile eta gidoilaria (j. 1927).
• 2015 – Bob Burns, estatubatuar bateria-jotzailea, Lynyrd Skynyrd taldeko kidea (j. 1950).
• 2016 – Lars Gustafsson, suediar eleberrigile eta olerkaria (j. 1936).
• 2020 –
  • Helin Bölek, turkiar abeslaria eta ekintzailea (j. 1992).
  • Francisco Hernando, Paco el Pocero, espainiar enpresaburua, urbanizazio erraldoien eraikuntzagatik ezaguna (j. 1945).
• 2022 – Lygia Fagundes Telles, brasildar idazlea (j. 1923).
• 2024 –
  • Vitus Huonder, suitzar elizgizona (j. 1942).
  • Sándor Müller, hungariar futbolaria (j. 1948).
  • Flor Sheiza Quispe Sucapura, Muñequita Milly, perutar abeslaria (j. 2000).
  • Vera Tschechowa, alemaniar aktorea eta zinema ekoizlea (j. 1940).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Sugar, Sugahar, Sugoi eta Oxeli

Kanpo estekak

• Datuak: Q2509
• Multimedia: 3 April / Q2509

Apirilaren 2 | Urteko egutegi | Apirilaren 4