Urtarrilaren 22
data
Urtarrilaren 22a gregoriotar egutegiaren urteko hogeita bigarren eguna da. 343 egun falta dira urtea amaitzeko, 344 egun bisurteetan.
Jaiotzak.jpg)
.jpg)
Heriotzak
_b_(cropped).jpg)
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 1946 - Mahabadeko Errepublikaren sorreraren aldarrikapena Rojhilaten (Iraneko edo Ekialdeko Kurdistan).
- 2008 - Irakeko Parlamentuak bandera nazionala ofizialki aldatzea erabaki zuen, "batasuna, askatasuna eta sozialismoa"ren ikur ziren izar berdeak kenduz.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 2015 - Nafarroako Unibertsitatea Museoa ireki zen.
MunduaAldatu
- 1964 - Zulu filma estreinatu zen, Cy Endfieldek zuzendu eta Stanley Baker, Michael Caine, Jack Hawkins, Ulla Jacobsson, James Booth eta Nigel Green aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologiaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
KirolakAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1706 -
- Vicente Azkuenaga, bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1787).
- Francisco Ugarte, gipuzkoar militarra, Maracaiboko (Venezuela) gobernadorea.
- 1775 - Jean-Baptiste Laffitte, lapurtar bankaria (h. 1843).
- 1833 - Vicente Manterola, euskal herritar apaiza, politikaria eta idazlea (h. 1891).
- 1872 - Vicente Fatrás, bizkaitar politikaria (h. 1936).
- 1879 - Jose Begiristain, gipuzkoar medikua, Gipuzkoan X izpiak erabili zituen lehen sendagilea (h. 1952).
- 1897 - Txomin Arruti Mendi-Lauta, euskal idazlea (h. 1968).
- 1910 - Jesus Monzón, nafar buruzagi komunista (h. 1973).
- 1913 - Vicente Moriones, nafar anarkista (h. 1970).
- 1916 - Edmundo Suárez, Mundo, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 1978).
- 1917 - José Luis Molinuevo, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (h. 2002).
- 1929 - Ddiddue Epherre, zuberoar euskaltzale eta elizgizona (h. 1974).
- 1930 - Marivi Bilbao, bilbotar aktorea (h. 2013).
- 1940 - Germán Sánchez Espeso, nafar eleberrigilea.
- 1944 - Juan Manuel Basurko, gipuzkoar futbolari eta apaiz katolikoa (h. 2014).
- 1945 - Mikel Garmendia, euskal aktorea (h. 2005).
- 1948 - Bixente Serrano, euskal idazle eta historialaria (h. 2020).
- 1950 - Antton Aranburu, gipuzkoar kazetaria.
- 1952 - Txato Nuñez, gipuzkoar futbolari ohia.
- 1953 - Danièle Lamarque, lapurtar goi-funtzionarioa, frantziar ordezkaria Europako Kontu Auzitegian.
- 1964 - Fermín de Luis, nafar futbolari ohia.
- 1967 - Garbiñe Etxeberria, gipuzkoar futbolari eta entrenatzailea, Emakumezkoen Futbol Ligako lehen entrenatzaile profesionaletako bat.
- 1968 - Ion Erro, Nafarroako Ezker Batua alderdiko koordinatzailea.
- 1970 - Abraham Olano, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- 1975 - Isabel Etxeberria Ramirez, gipuzkoar itzultzailea eta irakaslea.
- 1980 - Ibon Larrazabal, bizkaitar futbolari ohia.
- 1983 - Iban Zubiaurre, gipuzkoar futbolari ohia.
- 1989 - Jorge Galán Anaut, nafar futbolaria.
- 1990 - Ander Vitoria, bizkaitar futbolaria.
- 1994 - Uxue Ezkurdia, gipuzkoar eskubaloi jokalaria.
MunduaAldatu
- 1263 - Ibn Taymiyah, arabiar teologo musulmana (h. 1328).
- 1440 - Ivan III.a Errusiakoa, Moskuko Printze Handia (h. 1505).
- 1561 - Francis Bacon, britainiar filosofo eta estatu-politikaria (h. 1626).
- 1572 - John Donne, ingeles olerkari, militar eta idazkaria (h. 1631).
- 1592 - Pierre Gassendi, frantziar filosofoa (h. 1655).
- 1729 - Gotthold Ephraim Lessing, alemaniar idazlea, kritikaria eta filosofoa (h. 1781).
- 1733 - Philip Carteret, britainiar itsas armadako ofiziala eta esploratzailea (h. 1796).
- 1782 - Franciszek Ksawery Lampi, poloniar margolari erromantikoa (h. 1852).
- 1788 - Lord Byron, ingeles idazlea (h.1824).
- 1845 - Paul Vidal de la Blache, frantziar geografoa (h. 1918).
- 1849 - August Strindberg, suediar idazle eta margolaria (h. 1912).
- 1858 - Beatrice Webb, ingeles soziologo, ekonomilari, sozialista eta gizarte ekintzailea (h. 1943).
- 1865 - Friedrich Paschen, alemaniar fisikaria (h. 1947).
- 1875 - David Wark Griffith, estatubatuar zinema zuzendaria, zinemaren aita (h. 1948).
- 1876 - Flora Sandes, I. Mundu Gerran soldadu gisa ofizialki aritu zen emakume britainiar bakarra (h. 1956).
- 1877 - Hjalmar Schacht, alemaniar politikaria eta finantzaria (h. 1970).
- 1879 - Francis Picabia, frantziar margolaria, diseinatzailea eta poeta (h. 1953).
- 1880 - Frigyes Riesz, hungariar matematikaria (h. 1956).
- 1889 - Henri Pélissier, frantziar txirrindularia (h. 1935).
- 1891 -
- Antonio Gramsci, italiar politikaria eta pentsalaria (h. 1937).
- Moise Kisling, frantziar margolari eta marrazkilaria (h. 1953).
- 1892 - Marcel Dassault, frantziar aeronautika-ingeniaria eta enpresa-gizona (h. 1986).
- 1893 - Conrad Veidt, alemaniar aktorea (h. 1943).
- 1894 - Charles Langbridge Morgan, ingeles eleberrigilea (h. 1958).
- 1898 - Sergei Eisenstein, sobietar antzerki eta zinema zuzendaria eta teorizatzailea (h. 1948).
- 1904 - George Balanchine, errusiar musikagile, dantzari eta koreografoa (h. 1983).
- 1906 - Robert E. Howard, estatubatuar idazlea, Ezpata eta sorginkeria azpigeneroaren aitatzat joa (h. 1936).
- 1907 - Étienne Borne, frantziar filosofoa (h. 1993).
- 1908 -
- Lev Landau, sobietar fisikaria, 1962ko Fisikako Nobel Saria (h. 1968).
- Sinclair Ross, ingelesezko kanadar idazlea (h. 1996).
- 1909 -
- Tikvah Alper, hegoafrikar fisikaria eta erradiobiologoa, entzefalopatia espongiformearen transmisio mekanismoak aurkitu zituena (h. 1995).
- Morris Swadesh, estatubatuar hizkuntzalaria (h. 1967).
- U Thant, birmaniar politikaria, Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusia (h. 1974).
- 1911 -
- Bruno Kreisky, Austriako kantzilerra (h. 1990).
- Paulina Ódena García, militante eta buruzagi komunista, Espainiako gerra zibilean Errepublikaren heroina (h. 1936).
- 1915 - Côtis-Capel, normandieraz idazten zuen normandiar poeta (h. 1986).
- 1916 - Henri Dutilleux, frantziar musikagilea (h. 2013).
- 1920 -
- Chiara Lubich, italiar ekintzaile katolikoa eta Fokolareen mugimenduaren sortzailea (h. 2008).
- Alf Ramsey, britainiar futbolaria eta entrenatzailea, bere herrialdean sari gehien jaso zituen futbolaria (h. 1999).
- 1922 - Leonel de Moura Brizola, brasildar politikaria (h. 2004).
- 1924 - J. J. Johnson, estatubatuar jazz tronbonista, konpositore eta moldatzailea (h. 2001).
- 1928 - Jorge Ibargüengoitia, mexikar idazlea (h. 1983).
- 1930 - Alberto Arbasino, italiar legegizona eta idazlea (h. 2020).
- 1931 - Sam Cooke, estatubatuar musikaria (h. 1964).
- 1932 -
- Francisco Brines, espainiar poeta, Espainiako 50eko Belaunaldiko kidea (h. 2021).
- Piper Laurie, estatubatuar aktorea.
- 1936 - Alan Heeger, estatubatuar fisikaria, 2000ko Kimikako Nobel Saria.
- 1940 - John Hurt, britainiar aktorea (h. 2017).
- 1942 -
- Fermin Eguia, argentinar margolari, marrazkilari eta akuarelista surrealista.
- Amin Gemayel, Libanoko presidentea.
- 1953 -
- Jim Jarmusch, estatubatuar zinema zuzendari, gidoilari, aktore, produktore, muntatzaile eta musikagilea.
- Mitsuo Kato, japoniar futbolari ohia.
- Myung-whun Txung, korear pianista eta orkestra-zuzendaria.
- 1959 - Linda Blair, estatubatuar aktorea eta ekintzailea.
- 1960 - Michael Hutchence, INXS australiar musika taldeko abeslari eta konposatzailea (h. 1997).
- 1961 - Daniel Johnston, estatubatuar kantautore, abeslari eta musikagilea (h. 2019).
- 1962 -
- Patricia Laurent Kullick, mexikar idazlea (h. 2022).
- Mizan Zainal Abidin Terengganukoa, Terengganuko sultana.
- 1963 -
- Sergio Sauca, espainiar kazetari eta telebista aurkezlea.
- Andrei Txmil, belgikar herritartasundun moldaviar txirrindularia.
- 1965 - Diane Lane, estatubatuar aktorea.
- 1967 - Eleanor McEvoy, irlandar kantautorea.
- 1968 -
- Sébastien Lifshitz, frantziar zinema-zuzendari eta gidoilaria.
- Ecaterina Szabo, errumaniar gimnasta artistiko ohia, munduko hogei domina irabazi dituena.
- 1969 - Naoko Nishigai, japoniar futbolari ohia.
- 1971 - Geoffrey Gurrumul Yunupingu, australiar musikaria (h. 2017).
- 1973 - Rogério Ceni, brasildar futbol atezain ohia.
- 1977 -
- Rachael Grinham, australiar squash-jokalaria.
- Hidetoshi Nakata, japoniar futbolari ohia.
- 1980 -
- Lord Vinheteiro, brasildar piano-jole, soinu-ingeniaria, akuarista eta YouTuberra.
- Hannah Mancini, estatubatuar-esloveniar abeslaria.
- Galder Zubizarreta, bizkaitar futbolari ohia.
- 1993 - Netta Barzilai, israeldar abeslaria.
- 1995 - Nikola Rebić, serbiar saskibaloi jokalaria.
- 2004 - Tyler Armstrong, estatubatuar mendizalea, 9 urte zituela Aconcagua igo zuen pertsonarik gazteena.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1228 - Remiro Nafarroakoa, nafar elizgizona, Iruñeko apezpikua.
- 1859 - José Santos de la Hera, bizkaitar militarra, Madrilen (j. 1792).
- 1887 - Joaquín Jamar, nafar ekonomialari, enpresaburu eta politikaria (j. 1832).
- 1891 - Ladislao Belasko, arabar politikaria eta idazlea (j. 1817).
- 1892 - Luis Dabán, nafar ofiziala, Madrilen (j. 1841).
- 1904 - Estanislao Labairu, bizkaitar apaiza eta historialaria (j. 1845).
- 1961 - Ángel Larroque, bizkaitar margolaria (j. 1874).
- 1968 - Federico Ugalde, bizkaitar arkitektoa (j. 1873).
- 1987 - Carlos Sanz Ramírez, gipuzkoar margolaria (j. 1943).
- 1993 - Mezo Bigarrena, bizkaitar kantautorea, Buenos Airesen (j. 1951).
- 2000 - Joaquin Gurrutxaga, gipuzkoar olerkari eta artista (j. 1910).
- 2014 - Manu Leguineche, bizkaitar kazetaria, idazlea eta bidaiaria, Madrilen (j. 1941).
MunduaAldatu
- 1636 - Gregorio Fernández, espainiar eskultorea (j. 1576).
- 1640 - Erasmus Quellinus I.a, flandriar eskultorea (j. 1584).
- 1666 - Shah Jahan, mogoldar inperioaren gobernaria (j. 1592).
- 1797 - Fermín Francisco de Carvajal, txiletar noble eta militarra, Nafarroako erregeordea (j. 1722).
- 1803 - María Teresa del Toro Alayza, Simón Bolívar askatzailearen emaztea (j. 1781).
- 1840 - Johann Friedrich Blumenbach, alemaniar mediku, fisiologo eta antropologoa (j. 1752).
- 1848 - Javier de Burgos, andaluziar antzerkigile eta politikaria (j. 1778).
- 1850 - Gilen Josef Chaminade, frantziar apaiz katolikoa, Mariaren Lagundiaren eta Marianista Familiaren sortzailea (j. 1761).
- 1888 - Eugène Labiche, frantziar antzerkigilea (j. 1815).
- 1900 - David Edward Hughes, britainiar asmatzailea (j. 1831).
- 1901 - Viktoria Erresuma Batukoa, Britainia Handiko eta Irlandako erregina (j. 1819).
- 1919 - Carl Larsson, suediar margolaria, Arts and Crafts mugimenduaren kidea (j. 1853).
- 1922 -
- Fredrik Bajer, danimarkar idazle, irakasle eta politikari bakezalea, 1908ko Bakearen Nobel Saria (h. 1837).
- Benedikto XV.a, Aita santua (j. 1854).
- Camille Jordan, frantziar matematikaria (j. 1838).
- 1925 - Fanny Bullock Workman, estatubatuar geografoa, kartografoa, esploratzailea, bidaia idazlea eta mendizalea (j. 1859).
- 1942 - Walter Sickert, ingeles margolaria (j. 1860).
- 1947 - Fiodor Dan, errusiar mentxebike judua (j. 1871).
- 1959 - Mike Hawthorn, britainiar auto gidaria (j. 1929).
- 1973 - Lyndon Baines Johnson, Ameriketako Estatu Batuetako 36. Presidentea (j. 1908).
- 1980 - Teresa Noce, italiar partisanoa, sindikalista eta politikari antifaxista (j. 1900).
- 1981 - María Moliner, espainiar filologoa (j. 1900).
- 1982 - Eduardo Frei Montalva, Txileko presidentea (j. 1911).
- 1983 - Ahmed Dlimi, Marokoko errege indar armatuko jenerala (j. 1931).
- 1990 -
- Giorgio Caproni, italiar poeta (j. 1912).
- Mariano Rumor, Italiako lehen ministroa (j. 1915).
- Roman Vishniac, errusiar-estatubatuar argazkilaria (j. 1897).
- 1993 - Kōbō Abe, japoniar eleberrigile eta antzerkigilea (j. 1924).
- 1994 -
- Jean-Louis Barrault, frantziar antzezle eta antzerki-zuzendaria (j. 1910).
- Telly Savalas, estatubatuar aktorea (j. 1922).
- 2007 - Abbé Pierre, frantziar abadea, Emmaus mugimenduaren sortzailea (j. 1912).
- 2008 -
- Heath Ledger, australiar aktorea (j. 1979)
- Claude Piron, belgikar-suitzar psikologoa eta itzultzaile eta idazle esperantista (j. 1931).
- 2010 -
- Iskandar Johorgoa, Johorgo sultan eta Malaysiako erregea (j. 1932).
- Luís Romano, caboverdetar poeta, eleberrigile eta folklore biltzailea, portugesez eta Cabo Verdeko kreoleraz idatzi zuena (j. 1922).
- Jean Simmons, britainiar aktorea (j. 1929).
- 2018 -
- Jimmy Armfield, ingeles futbolari eta entrenatzailea (h. 2018).
- Ursula Kroeber Le Guin, estatubatuar idazlea (j. 1929).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Bixintxo.
Kanpo estekakAldatu
Datuak: Q2275
Multimedia: 22 January
