Urriaren 2
data
Urriaren 2a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita hamabostgarren eguna da, 276.a bisurteetan. 90 egun falta dira urtea amaitzeko.
.jpg)
Gertaerak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1978 - ETAk, Ramón Quintero Avila goardia juratua hil zuen Lizarran.
- 1980 - ETAk Ramon Coto Abad hil zuen Bilbon, eta Benito Morales Fabian taxi gidaria Errenterian.
- 2007 - Batasuneko nazioarteko bozeramaile eta Amnistiaren Aldeko Mugimenduen eledun Joseba Alvarez eta Oihana Agirre atxilotu zituzten Donostian Espainiako Poliziak. Bi egun barru, gartzeleratu zituzten.
- 2009 - Somaliar piratek Alakrana euskal arrainontzia bahitu zuten Indiako ozeanoan.
Mundua aldatu
- 1936 - Beren borondatearen kontra frankisten Sanjurjoren Tertzioan erreklutatutako ehunka ezkertiar espetxeratu zituzten Zaragozan.
- 1958 - Gineak independentzia lortu zuen Frantziatik.
- 2001 - Swissair hegazkin konpainia suitzarrak porrot egin zuen.
- 2006 - Amishak bizi ziren herrixka baten Charles Carl Roberts izeneko gizon batek bost emakume gazte erail zituen.
Arte eta kultura aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
- 1955 - Alfred Hitchcock Presents telesailaren lehenengo atala estreinatu zen.
- 1957 - David Lean ingeles zinema zuzendariaren The Bridge on the River Kwai filma estreinatu zen.
- 1998 - Fernando León de Aranoa espainiar zinema zuzendariaren Barrio filma estreinatu zen.
Zientzia eta teknologia aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
Kirolak aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
Jaiotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1828 - Charles Floquet, euskal herritar politikaria, Frantziako Lehen Ministroa (h. 1896).
- 1861 - Jean-Blaise Adema, lapurtar euskaltzain, idazle eta apaiza (h. 1936).
- 1895 - Joseph Abeberri, lapurtar politikaria (h. 1944).
- 1897 - Angel Olarte Arnaiz, arabar margolaria (h. 1924).
- 1899 - Angel Martínez Baigorri, nafar apaiza, idazlea eta poeta (h. 1971).
- 1916 - Angel Sukia, euskal apaiz, artzapezpiku eta kardinala (h. 2006).
- 1921 - Rosario Aranburu, gipuzkoar erraketista (h. 2015).
- 1925 - Marcelino Garde, euskal idazle eta euskaltzalea (h. 1990).
- 1926 -
- José Luis Sanz-Magallón, euskal herritar arkitekto eta margolaria (h. 2000).
- Émile Temime, lapurtar historialaria, Espainiako Gerra Zibilean aditua (h. 2008).
- 1932 - Angel Ibisate, arabar apaiza eta euskaltzain urgazlea (h. 2020).
- 1934 - Jean Garaialde, lapurtar golflari ohia.
- 1940 - Angel Ruiz Erentxun, nafar politikari eta abokatua.
- 1949 - Antton Ibarguren Jauregi, gipuzkoar abokatu eta politikari abertzalea (h. 1989).
- 1951 - Jean-Louis Cazes, lapurtar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1961 - Andoni Egaña, gipuzkoar bertsolaria, lau aldiz Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusiaren irabazle, euskal idazlea, gidoilaria eta Euskaltzain urgazlea.
- 1968 - Begoña Durruty, nafar irakaslea, ilustratzailea eta idazlea.
- 1971 - Andoni Goikoetxea Gabirondo, gipuzkoar etakidea eta segalaria.
- 1972 - Unai Sordo, bizkaitar sindikalista, Euskadiko Langile Komisioetako idazkari nagusia.
- 1973 - Mikel Arana, gipuzkoar politikaria, Ezker Batua-Berdeak alderdiko koordinadore nagusi ohia.
- 1974 - Aitziber Olaizola, gipuzkoar bolaria, Hiru Txirlo modalitatean Euskal Herriko txapelduna.
- 1978 - Julen Mendoza, gipuzkoar abokatu eta politikaria, Errenteriako alkatea.
- 1986 - Nora Galparsoro, gipuzkoar ingeniaria eta politikaria.
- 1988 - Mikel Abaroa, bizkaitar futbolaria.
Mundua aldatu
- 1538 - Karlos Borromeo, italiar kardinal nepotea (h. 1584).
- 1754 - Louis de Bonald, frantziar filosofo eta politikari kontraiuraultzailea (h. 1840).
- 1772 - Samuel Taylor Coleridge, ingeles kritikari, filosofo eta olerkaria (h. 1834).
- 1787 - Thomas Price, galestar historialari eta idazle elebiduna (h. 1848).
- 1798 - Karlos Alberto Sardiniakoa, Sardiniako erregea (h. 1849).
- 1822 - Jan Kappeyne van de Coppello, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1895).
- 1832 - Edward Burnett Tylor, ingeles antropologoa (h. 1917).
- 1835 - Louis Antoine Ranvier, frantziar histologoa (h. 1922).
- 1839 - Hans Thoma, alemaniar margolaria (h. 1924).
- 1842 - Louis Palander, suediar marinel eta esploratzailea (h. 1920).
- 1843 - Kaarlo Bergbom, finlandiar antzerki zuzendaria, Finlandiako Antzerki Nazionalaren sortzailea (h. 1906).
- 1847 - Paul von Hindenburg, Weimar Errepublikako bigarren presidentea (h. 1934).
- 1851 - Ferdinand Foch, Frantziako Mariskal Nagusia (h. 1929).
- 1852 - William Ramsay, gas nobleak aurkitu zituen eskoziar kimikaria, 1904ko Kimikako Nobel Saria (h. 1916).
- 1869 - Mahatma Gandhi, indiar ekintzaile bakezalea (h. 1948).
- 1871 - Cordell Hull, estatubatuar politikaria, 1945eko Bakearen Nobel Saria (h. 1955).
- 1879 - Wallace Stevens, estatubatuar olerkaria (h. 1955).
- 1883 - Margarita Fofanova, errusiar militante boltxebikea (h. 1976).
- 1890 - Groucho Marx, estatubatuar umorista eta aktorea (h. 1977).
- 1896 - Jacques Duclos, frantziar politikaria (h. 1975).
- 1897 - Bud Abbott, estatubatuar aktore eta ekoizlea (h. 1974).
- 1898 - Emilia Elias Herrando, espainiar maistra eta pedagogoa (h. 1976).
- 1901 - Alice Prin, Montparnasseko Kiki, frantziar modelo, gaueko-klubeko abeslari, aktore eta margolaria (h. 1953).
- 1902 - Leopold Figl, Austriako kantzilerra (h. 1965).
- 1904 -
- Graham Greene, ingeles idazlea (h. 1991).
- Lal Bahadur Shastri, Indiako lehen ministroa (h. 1966).
- 1907 -
- Víctor Paz Estenssoro, Boliviako presidentea (h. 2001).
- Alexander Robertus Todd, eskoziar biokimikaria, 1957ko Kimikako Nobel Saria (h. 1997).
- 1909 - Alex Raymond, estatubatuar marrazkigilea, komikigintzan eragin handia izan duena (h. 1956).
- 1911 - Tilly Fleischer, xabalina, pisu eta disko jaurtiketan espezializatutako alemaniar kirolaria (h. 2005).
- 1917 - Christian de Duve, belgikar biologoa, 1974ko Medikuntzako Nobel saria (h. 2013).
- 1920 - Tun Tin, Birmaniako lehen ministroa (h. 2020).
- 1921 - Wanda Półtawska, poloniar psikiatra eta idazlea (h. 2023).
- 1925 - José Cardoso Pires, portugaldar idazlea (h. 1998).
- 1926 - Jan Morris, britainiar historialari eta bidaia idazlea (h. 2020).
- 1930 - Antonio Gala, espainiar idazlea (h. 2023).
- 1932 - Ruairí Ó Brádaigh, irlandar errepublikar politikari eta militar buruzagia (h. 2013).
- 1933 -
- John Gurdon, britainiar biologoa, 2012ko Medikuntzako Nobel Saria.
- Michel Plasson, frantziar orkestra-zuzendaria.
- 1935 - Omar Sívori, argentinar futbolari eta entrenatzailea (h. 2005).
- 1936 - Fernando Sánchez Dragó, espainiar idazlea (h. 2023).
- 1940 - Andrés Salcedo, kolonbiar esataria, berriemailea, idazlea, musikagilea, aurkezlea eta kirol-kazetaria (h. 2022).
- 1941 - Héctor Cavallero, argentinar politikari sozialista (h. 2020).
- 1943 - Paul Van Himst, belgikar futbol jokalari eta entrenatzaile ohia.
- 1944 - Alzhan Zharmukhamedov, sobietar saskibaloi jokalaria (h. 2022).
- 1945 - Don McLean, estatubatuar abeslari eta egile abeslaria.
- 1948 - Donna Karan, estatubatuar moda-diseinatzailea.
- 1949 -
- Annie Leibovitz, estatubatuar argazkilaria, bere lana Washington-eko National Portrait Galleryn jarrita ikusi zuen lehen emakumea.
- Carlos Slepoy, argentinar abokatua eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (h. 2017).
- 1951 -
- Romina Power, estatubatuar aktorea eta abeslaria.
- Sting, britainiar musikaria eta The Police taldeko ahotsa.
- 1954 - Lorraine Bracco, estatubatuar aktorea.
- 1955 - Susi Sánchez, espainiar antzezlea.
- 1959 - Luis Fernández, frantziar-espainiar futbolari ohi eta entrenatzailea.
- 1960 - Joe Sacco, maltar-estatubatuar kazetari, gidoilari eta komikigilea.
- 1962 -
- Jeff Bennett, estatubatuar aktorea.
- Joe Lara, estatubatuar aktorea eta abeslaria (h. 2021).
- 1963 -
- Ibtisam Barakat, palestinar-estatubatuar kazetaria, idazlea, poeta, artista, itzultzailea eta hezitzailea.
- Maria Ressa, Filipinetako kazetaria, 2021eko Bakearen Nobel Saria.
- 1967 -
- Thomas Muster, austriar tenislari ohia.
- Ardem Patapoutian, armeniar jatorriko estatubatuar biologo molekular eta neurozientzialaria, 2021eko Medikuntzako Nobel Saria.
- 1968 - Jana Novotná, txekoslovakiar tenislaria (h. 2017).
- 1970 - Maribel Verdú, espainiar aktorea.
- 1971 - Jordina Sales i Carbonell, kataluniar historialari eta arkeologoa, antzinako kristautasunean aditua.
- 1973 -
- Tara Moss, kanadar-australiar supermodelo ohia eta idazlea.
- Valentina Petrillo, italiar atleta paralinpikoa.
- 1974 - Thais Villas, espainiar kazetaria.
- 1975 - Rie Yamaki, japoniar futbolari ohia.
- 1978 - Ayumi Hamasaki, japoniar abeslari eta konpositorea.
- 1983 - Miho Fukumoto, japoniar futbolaria.
- 1984 -
- Marion Bartoli, frantziar tenislari ohia.
- Iwan B, bretainiar abeslaria.
Heriotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1870 - Pedro Jose Samper, nafar idazlea eta apaiza (j. 1815).
- 1895 - Juan Jose Alkain, gipuzkoar bertsolaria (j. 1829).
- 1914 - Joe Anduran, lapurtar errugbilaria, Bois-Bernarden (j. 1882).
- 1941 - Juan Carlos Guerra, gipuzkoar historialaria eta legegizona (j. 1860).
- 1943 - Luis Maria Unamuno, bizkaitar agustindar fraide eta botanikaria, onddotan aditua (j. 1873).
- 1971 -
- Pedro José Galíndez, Peru Galindez, euskal kirolari eta abokatua (j. 1892).
- Zacarias Zuza, nafar apaiza eta olerkaria, Bahía Blancan (j. 1896).
- 1976 - Tomás López Sellés, nafar etnologoa, monumentu megalitikoetan aditua (j. 1906).
- 1991 - Manu Badiola, gipuzkoar alpinista, Makalun (j. 1955).
- 2022 - Koldo Zubeldia, gipuzkoar idazlea (j. 1957).
- 2023 - Xabier Mendiguren Bereziartu, gipuzkoar idazle eta itzultzailea (j. 1945).
Mundua aldatu
- 829 - Mikel II.a, Bizantziar enperadorea (j. 770).
- 1264 - Urbano IV.a, Aita santua (j. c. 1195).
- 1568 - Ashikaga Yoshihide, Ashikaga shogunerriko hamalaugarren shoguna (j. 1538).
- 1588 - Bernardino Telesio, errenazimentuko filosofo naturalista (j. 1509).
- 1709 - Ivan Mazepa, ukrainar kosakoen atamana (j. 1639).
- 1721 - Benoît Audran Zaharra, frantziar grabatzailea (j. 1661).
- 1764 - William Cavendish (Devonshireko IV. dukea), Britainia Handiko lehen ministroa (j. 1720).
- 1804 - Nicolas-Joseph Cugnot, frantziar ingeniaria, lurrunez zebilen automobilaren asmatzailea.
- 1853 - François Arago, frantziar fisikari, politikari eta astronomoa (j. 1786).
- 1892 - Ernest Renan, flandriar filosofoa, historiolaria eta idazlea (j. 1823).
- 1920 - Max Bruch, alemaniar konpositore erromantiko, irakasle eta orkestra zuzendaria (j. 1838).
- 1921 - Gilen II.a Württembergekoa, Württembergeko azken erregea (j. 1848).
- 1927 - Svante Arrhenius, suediar kimikaria, 1903ko Kimikako Nobel Saria (j. 1859).
- 1933 - Elizabeth Thompson, ingeles margolari eta idazlea (j. 1846).
- 1946 - Ignacy Mościcki, Poloniako presidentea (j. 1867).
- 1957 - Luigi Ganna, italiar txirrindularia, Italiako Giroaren lehen garailea (j. 1883).
- 1958 - Marie Stopes, britainiar idazle, paleobotanikari, ikertzaile, eugenizista eta emakumeen eskubideen defendatzailea (j. 1880).
- 1960 - Claro M. Recto, filipinar politikaria (j. 1890).
- 1968 - Marcel Duchamp, frantziar-estatubatuar artista eta xakelaria (j. 1887).
- 1969 - Katharine Susannah Prichard, australiar idazlea (j. 1883).
- 1973 - Paavo Nurmi, finlandiar atleta, Olinpiar Jokoen historiako atletarik onenenetarikoa (j. 1897).
- 1985 - Rock Hudson, estatubatuar aktorea (j. 1925).
- 1987 - Peter Brian Medawar, brasildar-britainiar medikua, 1960ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1915).
- 1990 - Xosé María Díaz Castro, galiziar idazle eta itzultzailea (j. 1914).
- 1991 -
- Maria Aurèlia Capmany, kataluniar eleberrigile, antzerkigile eta saiogilea, feminista, kultur ekintzaile eta antifrankista (j. 1918).
- Dimitrios I.a Konstantinoplakoa, Konstantinoplako patriarka ekumenikoa (j. 1914).
- 1992 - Bogdan Suchodolski, poloniar filosofoa (j. 1903).
- 1996 - Robert Bourassa, Quebeceko lehen ministroa (j. 1933).
- 1998 - Gene Autry, estatubatuar country kantautore eta aktorea (j. 1907).
- 2002 - Heinz von Foerster, austriar-estatubatuar filosofo eta fisikaria (j. 1911).
- 2005 - August Wilson, estatubatuar antzerkigilea (j. 1945).
- 2006 - Paul Halmos, hungariar-estatubatuar matematikaria (j. 1916).
- 2015 - Eric Arturo Delvalle, Panamako presidentea (j. 1937).
- 2016 - Neville Marriner, britainiar orkestra zuzendari eta biolinista (j. 1924).
- 2017 -
- Edgardo Antoñana, argentinar esataria, kazetaria, telebista ekoizlea eta telebistako eta irratiko aurkezlea (j. 1955).
- Klaus Huber, suitzar musikagilea (j. 1924).
- Tom Petty, estatubatuar musikari, egile-abeslari, musika-jotzaile eta ekoizlea (j. 1950).
- 2018 - Jamal Khaxoggi, arabiar kazetaria eta The Washington Post egunkariko zutabegilea, Saudi Arabiaren Istanbulgo kontsul-etxean eraila (j. 1958).
- 2019 - Tiny Hill, zeelandaberritar errugbilaria eta errugbi aukeratzailea (j. 1927).
- 2020 -
- Héctor Cavallero, argentinar politikari sozialista (j. 1941).
- Claude Vigée, alsaziar olerkigile, itzultzaile eta idazlea (j. 1921).
- 2021 - Michel Tubiana, frantziar legelari eta abokatua, Euskal Herriko bake prozesuan aritutakoa (j. 1952).
- 2022 -
- Sacheen Littlefeather, estatubatuar aktorea, modeloa eta Amerindiarren eskubide zibilen aldeko aktibista (j. 1946).
- François Remetter, frantziar futbol atezaina (j. 1928).
Jaiak eta urteurrenak aldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Nagore, Olazti eta Olaitz.
- Indarkeriarik Ezaren Nazioarteko Eguna
