1859

1859. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1830(e)koa • 1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa
Urteak	1856  • 1857  • 1858 • 1859 • 1860 • 1861 • 1862
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1859 MDCCCLIX
Ab urbe condita	2612
Armeniar egutegia	1308 ԹՎ ՌՅԸ
Bahá'í egutegia	15 – 16
Bengaliar egutegia	1266
Berber egutegia	2809
Egutegi budista	2403
Myanmarko egutegia	1221
Bizantziar egutegia	7367 – 7368
Koptoen egutegia	1575 – 1576
Etiopiar egutegia	1851 – 1852
Hebrear egutegia	5619 – 5620
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1915 – 1916
Shaka Samvat	1781 – 1782
Kali Yuga	4960 – 4961
Iraniar egutegia	1237 – 1238
Islamiar egutegia	1275 – 1276
Japoniar egutegia	Ansei 6 (安政6年)
Korear egutegia	4192
Thailandiar eguzki egutegia	2402
Holozeniar egutegia	11859

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Zientzia eta teknologia

• Azaroaren 29a - Charles Darwin zientzalariak "Espezieen jatorriaz" teoria lehen aldiz argitaratu zuen.

Jaiotzak

• Urtarrilaren 8a - Fanny Bullock Workman, estatubatuar geografoa, kartografoa, esploratzailea, bidaia idazlea eta mendizalea (h. 1925).
• Urtarrilaren 9a - Carrie Chapman Catt, estatubatuar feminista eta sufragio unibertsalaren bultzatzailea (h. 1947).
• Urtarrilaren 11 - George Curzon (Curzon of Kedleston I. markesa), britainiar politikari kontserbadorea (h. 1925).
• Urtarrilaren 13a - Kostis Palamas, greziar poeta (h. 1943).
• Urtarrilaren 14a - Francesc Ferrer, kataluniar politikari eta pedagogo iraultzailea (h. 1909).
• Urtarrilaren 23a - Katharine Tynan, irlandar poeta eta idazlea (h. 1931).
• Urtarrilaren 27a - Gilen II.a Alemaniakoa, Alemaniako azken enperadorea (Kaiser) eta Prusiako azken erregea (h. 1941).
• Urtarrilaren 27a - Pavel Miliukov, errusiar politikaria, Alderdi Konstituzionalista Demokrataren buruzagia eta ideologo nagusia (h. 1943).
• Urtarrilaren 30a - Jean Hiriart Urruti, euskal idazlea eta kazetaria (h. 1915).
• Urtarrilaren 31 - Julio Lazurtegi, euskal herritar metalurgia eta meatzaritza arloetako enpresaburua (h. 1943).
• Otsailaren 3a - Hugo Junkers, alemaniar aeronautikoa (h. 1935).
• Otsailaren 5a - Giovanni Capurro, italiar poeta (h. 1920).
• Otsailaren 10a - Alexandre Millerand, frantziako presidentea (h. 1943).
• Otsailaren 19a - Svante Arrhenius, suediar kimikaria, 1903ko Kimikako Nobel Sariduna (h. 1927).
• Otsailaren 21a - Mikhail Rodzianko, errusiar politikari liberal-kontserbakorra (h. 1924).
• Martxoaren 2a - Sholem Aleijem, yiddishazko idazlea eta antzerkigilea (h. 1916).
• Martxoaren 8a - Kenneth Grahame, eskoziar idazlea (h. 1932).
• Martxoaren 9a - Peter Altenberg, austriar idazlea (h. 1919).
• Martxoaren 14a - Matilde Montoya, mexikar emagina eta doktore gradu akademikoa lortu zuen lehengo emakumea (h. 1939).
• Martxoaren 16a - Aleksandr Stepanovitx Popov, errusiar fisikaria eta ingeniaria (h. 1906).
• Martxoaren 19a - Josefa Ignacia Albisu, gipuzkoar erraketista (h. 1950).
• Martxoaren 26a - Alfred Edward Housman, ingeles aditu klasiko eta olerkaria (h. 1936).
• Apirilaren 2a - Anatol ar Braz, bretainierazko idazlea (h. 1926).
• Apirilaren 5a - Vicente González de Echávarri, arabar idazle eta politikaria (h. 1917).
• Apirilaren 8a - Edmund Husserl, alemaniar filosofoa (h. 1938).
• Apirilaren 16a - Ciro Bayo, espainiar abenturari, bidaiari, itzultzaile eta idazlea (h. 1939).
• Apirilaren 18a - Antonio Elosegi Ansola, El Diario Vasco egunkariaren sortzailea (h. 1948).
• Apirilaren 24a - Pedro Planas Basagañas, Balergo destakamenduko espainiar soldadua (h. 1913).
• Maiatzaren 2a - Jerome K. Jerome, idazle ingelesa (h. 1927).
• Maiatzaren 2a - Pasquale del Pezzo, italiar matematikaria (h. 1936).
• Maiatzaren 6a - Juan Antonio Escurra, Paraguaiko presidentea (h. 1919).
• Maiatzaren 8a - Johan Jensen, Danimarkar matematikaria eta ingeniaria (h. 1925).
• Maiatzaren 15a - Pierre Curie, frantziar kimikalaria (h. 1906).
• Maiatzaren 22a - Arthur Conan Doyle, idazle eskoziarra (h.1930).
• Maiatzaren 22a - Tsubouchi Shōyō, japoniar idazlea eta itzultzailea (h. 1935).
• Maiatzaren 28a - Fernando de Torres, espainiar politikaria, Bizkaiko gobernadore zibila (h. 1923).
• Maiatzaren 30a - Pierre Janet, frantziar filosofoa, psikologoa eta neurozientzialaria (h. 1947).
• Ekainaren 5a - Bonifazio Etxeberria, gipuzkoar industria gizona, Bonifacio Echeverría arma-fabrikaren sortzailea (h. 1951).
• Ekainaren 23a - Édouard Michelin, frantziar industriala, bere anaiarekin batera Michelin konpainiaren sortzailea (h. 1940).
• Ekainaren 27a - Leon Intxausti, bizkaitar elizgizon agustindar errekoletoa (h. 1937).
• Ekainaren 28a - Leon Olalkiaga, gipuzkoar albaitaria (h. 1919).
• Uztailaren 6a - Verner von Heidenstam, suediar idazlea, Nobel Sariduna 1916an (h. 1940).
• Uztailaren 24a - Louis Iriart Etxepare, familia euskalduneko Bearnotar politikaria (h. 1945).
• Uztailaren 26a - Virginie Demont-Breton, frantziar margolaria (h. 1935).
• Uztailaren 28a - Berthe Marx, frantziar pianista eta musikagilea (h. 1925).
• Abuztuaren 4a - Knut Hamsun, norvegiar idazlea, Literatura Nobel Sariduna 1920an (h. 1952).
• Abuztuaren 5a - Piarres Broussain, lapurtar medikua, Euskaltzaindiaren sortzaileetakoa eta politikaria (h. 1920).
• Abuztuaren 15a - Blanca de los Ríos, espainiar idazlea eta literatura kritikaria (h. 1956).
• Abuztuaren 18a - Anna Ancher, daniar margolaria (h. 1935).
• Abuztuaren 24a - Christophe-Louis Légasse, lapurtar apaiza (h. 1931).
• Irailaren 1a - Victor Loret, frantziar egiptologo eta naturalista (h. 1946).
• Irailaren 3a - Jean Jaurès, frantziar buruzagi sozialista (h. 1914).
• Irailaren 16a - Yuan Shikai, txinako lehendakaria (h. 1916).
• Irailaren 21a - Francesc Macia, Kataluniako Generalitateko 122. Presidentea (h. 1933).
• Urriaren 9a - Alfred Dreyfus, frantziar militarra (h. 1935).
• Urriaren 15a - Augusta Déjerine-Klumpke, frantziar medikua, neuroanatomian egin zuen lanagatik ezaguna (h. 1927).
• Urriaren 17a - Childe Hassam, estatubatuar margolari inpresionista (h. 1935).
• Urriaren 17a - Paolo Orsi, italiar arkeologoa (h. 1935).
• Urriaren 18a - Henri Bergson, frantziar filosofoa (h. 1941).
• Urriaren 20a - John Dewey, estatubatuar pedagogo eta filosofo pragmatikoa (h. 1952).
• Urriaren 27a - Domingo Sabalo, Jats, lapurtar pilotaria.
• Azaroaren 20a - Théophile Steinlen, suitzar-frantziar Art Nouveau margolari eta irarlea (j. 1923).
• Azaroaren 22a - Cecilia Grierson, irakaslea, filantropoa eta Argentinako lehen medikua (h. 1934).
• Azaroaren 22a - Fusajirō Yamauchi, japoniar enpresaria, Nintendoren sortzailea eta lehen presidentea (h. 1940).
• Azaroaren 23a - Billy the Kid, AEBetako legezkanpoko bidelapur eta tiratzailea (h. 1881).
• Abenduaren 2a - Georges Seurat, frantses margolaria (h. 1891).
• Abenduaren 5a - Charles Henry Gilbert, estatubatuar iktiologoa, iktiologian aitzindaria (h. 1928).
• Abenduaren 5a - John Jellicoe, Royal Navyko flota almirantea (h. 1935).
• Abenduaren 15a - Ludwik Zamenhof, Doktoro Esperanto, poloniar hizkuntzalaria eta okulista, esperantoaren sortzailea (h. 1917).
• Abenduaren 16a - Francis Thompson, ingeles poeta eta saiakera-idazlea (h. 1907).
• Abenduaren 17a - Paul César Helleu, frantziar margolaria (h. 1927).
• Abenduaren 21a - Gustave Kahn, frantziar idazlea eta arte-kritikaria (h. 1936).
• Abenduaren 22a - Manuel Gutiérrez Nájera, mexikoko olerkaria (h. 1895).
• Abenduaren 26a - Luis Salazar, bizkaitar politikari kontserbador eta historialaria (h. 1936).
• Abenduaren 29a - Venustiano Carranza, Mexikoko presidentea (h. 1920).
• Hilario Gaiztarro, Donostiako San Ignacio klinika sortu zuen gipuzkoar kirurgialaria (h. 1909).
• José María Basterra, euskal arkitektoa, arte sakroan aditua (h. 1932).
• Paulina Arana Goiri, Sabin eta Luis Arana Goiri anai eta eusko abertzaletasunaren sortzaileen arreba (h. 1921).
• Juan Antonio Benlliure, espainiar margolaria (h. 1930).
• Sara Blomfield, ingeles idazle eta filantropoa, haurren eta emakumeen eskubideen alde lan egin zuena (h. 1939).

Heriotzak

• Urtarrilaren 20a - Bettina von Arnim, alemaniar idazlea (j. 1785).
• Urtarrilaren 22a - José Santos de la Hera, bizkaitar militarra (j. 1792).
• Urtarrilaren 28a - William Hickling Prescott, estatubatuar historialaria eta hispanista (j. 1796).
• Urtarrilaren 28a - Frederick John Robinson (Goderich I. bizkondea), Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1782).
• Urtarrilaren 29a - William Cranch Bond, Estatu Batuetako astronomoa (j. 1789).
• Otsailaren 13a - Eliza Acton, sukaldaritzako liburu idazle eta poeta ingelesa (j. 1799).
• Otsailaren 23a - Zygmunt Krasinski, poloniar idazlea (j. 1812).
• Martxoaren 14a - Martín de los Heros, bizkaitar militar eta idazle liberala (j. 1783).
• Apirilaren 12a - Jean-Joseph Ader, lapurtar historialari eta antzekigilea (j. 1796).
• Apirilaren 14a - Sydney, Lady Morgan, irlandar eleberrigilea (j. 1781?).
• Apirilaren 16a - Alexis de Tocqueville, pentsalari, legegile, politikari eta historialari frantsesa (j. 1805).
• Maiatzaren 5a - Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet, alemaniar matematikaria (j. 1805).
• Maiatzaren 6a - Alexander von Humboldt, alemaniar naturalista, geografoa eta esploratzailea (j. 1769).
• Maiatzaren 8a - José Madrazo y Agudo, espainiar margolaria (j. 1781).
• Maiatzaren 12a - Sergei Aksakov, errusiar idazlea (j. 1791).
• Maiatzaren 20a - Josip Jelačić, Kroaziako heroi nazionala (j. 1801).
• Maiatzaren 22a - Fernando II.a Bi Sizilietakoa, Bi Sizilietako erregea (j. 1810).
• Ekainaren 6a - Prosper-Michel-Arnaud Hiraburu, Euskal Herrian jaiotako apezpikua (j. 1805).
• Ekainaren 7a - David Cox, ingeles paisaia-margolaria (j. 1783).
• Ekainaren 11 - Klemens Wenzel von Metternich, austriar politikaria (j. 1773).
• Ekainaren 12a - Martin Goihetxe, euskal idazlea eta apaiza (j. 1791).
• Uztailaren 8a - Oskar I.a Suediakoa, Suedia eta Norvegiako erregea (j. 1799).
• Uztailaren 23a - Marceline Desbordes-Valmore, frantziar poeta (j. 1786).
• Abuztuaren 4a - Joan Maria Vianney, santu katolikoa (j. 1786).
• Abuztuaren 28a - Leigh Hunt, ingeles kazetari, kritikari, saiakeragile, itzultzaile eta olerkaria (j. 1784).
• Irailaren 28a - Carl Ritter, alemaniar geografoa (j. 1779).
• Urriaren 4a - Karl Baedeker, Alemaniako liburu-argitaratzailea (j. 1801).
• Urriaren 12a - Robert Stephenson, ingeniari zibil ingelesa (j. 1803).
• Urriaren 29a - Ventura Barkaiztegi, gipuzkoar militar eta politikaria (j. 1815).
• Azaroaren 8a - Pierre Claude François Delorme, Neoklasizismoko margolari eta irarle frantziarra (j. 1783).
• Azaroaren 20a - Mountstuart Elphinstone, Britainia Handiko kolonizatzailea (j. 1779).
• Azaroaren 28a - Washington Irving, AEBetako idazlea (j. 1783).
• Abenduaren 2a - John Brown, estatubatuar abolizionista (j. 1800).
• Abenduaren 8a - Thomas De Quincey, idazle ingelesa (j. 1785).
• Jean Erratxun, Gaskoia, Lapurdiko errebote jokalaria (j. 1817).
• Sixto Cámara, nafar kazetari eta politikari errepublikanoa (j. 1824).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7687
• Multimedia: 1859