Urtarrilaren 26
data
Urtarrilaren 26a egutegi gregoriotarraren urteko hogeita seigarren eguna da. 339 egun falta dira urtea amaitzeko, 340 egun bisurteetan.
Jaiotzak
.jpg)
Heriotzak
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 1500 - Vicente Yáñez Pinzón gaur egungo Brasilera iritsi zen lehen europarra izan zen.
- 1531 - Lisboan (Portugal) izandako lurrikaran milaka hildako izan ziren.
- 1564 - Trentoko kontzilioan hartutako erabakiek katolizismoa eta protestantismoa erabat bereizi zituzten.
- 1788 - Arthur Phillipek gidatuta, lehen biztanleak ezarri ziren Sydneyn.
- 1827 - Peru errepublika independente bihurtu zen.
- 1841 - Erresuma Batuak Hong Kong okupatu zuen.
- 1924 - Errusiako San Petersburgo hiriari izena aldatu zioten, Leningrado jartzeko.
- 1939 - Espainiako Gerra Zibilean, frankistek Bartzelona menperatu zuten.
- 1942 - Bigarren Mundu Gerran Europan parte hartzeko lehen tropa estatubatuarrak Ipar Irlandara iritsi ziren.
- 1950 - Indiak independentzia lortu zuen Erresuma Batutik.
- 1980 - Egiptok eta Israelek harreman diplomatikoak hasi zituzten.
- 1998 - Bill Clinton presidente estatubatuarrak ukatu egin zuen Monica Lewinsky Etxe Zuriko langilearekin sexu harremanik eduki izana.
- 2001 - Indian Richter eskalan 7,9ko lurrikar batek 20.000 lagun hil zituen.
- 2004 - Hamid Karzai Afganistango presidenteak konstituzio berria sinatu zuen.
- 2005 - Tren istripua Kaliforniako Glendale herrian. 11 hildako eta 200 zauritu.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 2006 - Euskarazko Wikipedia 5.000 artikulura heldu zen
MunduaAldatu
- 1790 - Così fan tutte, ossia La scuola degli amanti (euskaraz: Horrela egiten dute denek, edo maitaleen eskola), Wolfgang Amadeus Mozarten musika eta Lorenzo Da Ponteren libretoa duen opera estreinatu zen Vienako Burgtheateren.
- 2010 - Aka-Bo hizkuntza desagertu zen hitz egiten zuen azpen pertsona, Boa Sr, hiltzerakoan.
Zientzia eta teknologiaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
KirolakAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1741 - Juan Goienetxe Agerrebere, iruritar militar, politikari eta merkataria (h. 1813).
- 1775 - Domingo Bonetxea, euskal itsasgizona, militarra eta esploratzailea (j. 1713).
- 1788 - Martina Ibaibarriaga, bizkaitar militarra (h. 1849).
- 1804 - Jan Battitt Larralde, lapurtar bertsolaria (h. 1870).
- 1813 - Policarpo Baltzola, euskal herritar matematikari eta asmatzailea, XIX. mendeko euskal asmatzaile bikainenetarikoa (h. 1879).
- 1857 - Pedro Mari Otaño, gipuzkoar bertsolaria eta euskal idazlea (h. 1910).
- 1865 - Sabin Arana, eusko abertzaletasunaren "aita" (h. 1903).
- 1883 -
- Policarpo Larrañaga, euskal apaiza, euskal nazionalismoaren aldeko ekintzailea eta idazlea (h. 1956).
- Juan Zaragueta, euskal filosofo, idazle eta pedagogoa (h. 1974).
- 1888 - Alfonso Beorlegi, euskal militarra (h. 1936).
- 1896 - Leon Huegun, Txikito de Aia, gipuzkoar aizkolaria.
- 1906 - Andima Ibinagabeitia, elantxobetar idazlea eta itzultzailea (h. 1967).
- 1913 - Pablo Barcos, bizkaitar futbolaria (h. 1997).
- 1914 - José Goñi Gaztanbide, nafar elizgizon, irakasle eta historialaria (h. 2002).
- 1933 - Juan Carlos Díaz Quincoces, Quincoces II.a, arabar futbolaria (h. 2002).
- 1935 - Ramon Carrera, bizkaitar eskultorea, Madrilen (h. 2013).
- 1953 - José Ramón Urquijo, bizkaitar historialaria, espainiar historia garaikidean aditua.
- 1957 - Carlos Meléndez, bizkaitar futbolari ohia.
- 1962 - Iñaki Bergara Iribar, bizkaitar futbolari ohia.
- 1967 - Mikel Ibarguren, gipuzkoar idazlea eta ETAko preso ohia.
- 1974 -
- Marcelino Beroiz Lazcano, nafar historialaria.
- Cesar Krutxaga, nafar futbolaria.
- 1984 - Igor Angulo Alboniga, bizkaitar futbolaria.
- 1999 - Xabier Beraza, gipuzkoar saskibaloi-jokalaria.
- 2000 - Yago Cantero, nafar futbolaria.
MunduaAldatu
- 1715 - Claude-Adrien Helvétius, frantziar filosofoa (h. 1771).
- 1739 - Charles-François Dumouriez, Frantziako Armadako jenerala (h. 1823).
- 1763 - Karlos XIV.a Joan Suediakoa, Frantziako Lehen Inperioko mariskala eta Suedia eta Norvegiako erregea (h. 1844).
- 1781 - Achim von Arnim, alemaniar poeta eta eleberrigilea (h. 1831).
- 1804 - Eugène Sue, frantziar eleberrigilea (h. 1857).
- 1813 - Juan Pablo Duarte, Dominikar Errepublikaren askatzailea (h. 1876).
- 1826 - Julia Dent-Grant, Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (h. 1902).
- 1842 - François Coppée, frantziar idazlea (h. 1908).
- 1852 - Pierre Savorgnan de Brazza, italiar jatorriko frantziar esproratzailea, Brazzaville hiriaren sortzailea (h. 1905).
- 1857 - Trinle Gyatso, hamabigarren Dalai Lama (h. 1875).
- 1877 - Kees Van Dongen, holandar jatorriko frantziar margolaria (h. 1968).
- 1880 - Douglas MacArthur, estatubatuar jenerala (h. 1964).
- 1884 - Edward Sapir, estatubatuar hizkuntzalari eta antropologoa (h. 1939).
- 1887 - François Faber, luxenburgotar txirrindularia (h. 1915).
- 1892 - Bessie Coleman, estatubatuar hegazkinlaria, pilotu baimena lortu zuen afro-amerikar jatorriko lehen emakumea (h. 1926).
- 1903 - Carmen Portinho, ingeniari zibila, hirigile eta feminista, Brasilgo emakumeen eskubideen aldeko borrokan aitzindaria (h. 2001).
- 1904 -
- Seán MacBride, irlandar politikaria, Amnesty Internationaleko lehendakaria eta 1974ko Bakearen Nobel Saria (h. 1988).
- Casimiro Morcillo, espainiar artzapezpikua, Bilboko elizbarrutiko lehendabiziko apezpikua (h. 1971).
- 1907 - Hans Selye, austriar-hungariar medikua (h. 1982).
- 1908 - Stéphane Grappelli, jazzeko biolin-jotzaile frantziarra (h. 1997).
- 1911 - Polykarp Kusch, estatubatuar fisikaria, 1955eko Fisikako Nobel Saria (h. 1993).
- 1918 -
- Nicolae Ceaușescu, Errumaniako presidente eta diktadorea (h. 1989).
- Philip José Farmer, estatubatuar idazlea (h. 2009).
- 1919 - Hyun Soong-jong, Hego Koreako lehen ministroa (h. 2020).
- 1921 - Akio Morita, japoniar enpresa-gizon ospetsuenetakoa (h. 1999).
- 1924 - Henri Pichette, frantziar idazlea (h. 2000).
- 1925 - Paul Newman, estatubatuar aktorea eta zinema zuzendaria (h. 2008).
- 1926 - José María Valverde, espainiar poeta eta itzultzailea (h. 1996).
- 1927 - Pedro Masó, espainiar zinema-zuzendaria (h. 2008).
- 1928 -
- Abdellatif Filali, Marokoko lehen ministroa (h. 2009).
- Roger Vadim, frantziar zinemagilea (h. 2000).
- 1929 - Jules Feiffer, estatubatuar marrazkilaria.
- 1931 - Paul-Albert Février, frantziar historialaria (h. 1991).
- 1933 - Ercole Baldini, italiar txirrindulari ohia.
- 1935 - Friðrik Ólafsson, islandiar xakelaria.
- 1937 - Joseph Saidu Momoh, Sierra Leonako presidentea (h. 2003).
- 1939 - Luis de Velasco Rami, espainiar ekonomialari eta politikaria.
- 1940 - Juan José Izarra, espainiar abokatu eta politikari ohia, Bizkaiko gobernadore zibila.
- 1941 -
- Arturo Di Modica, italiar eskultorea (h. 2021).
- Scott Glenn, estatubatuar aktorea.
- 1944 - Angela Davis, estatubatuar politikari marxista eta Filosofiako irakaslea.
- 1945 -
- John Henry Coates, australiar matematikaria.
- Barbara Kruger, estatubatuar artista kontzeptuala.
- Jacqueline du Pré, britainiar biolontxelo-jotzailea (h. 1987).
- Jeremy Rifkin, estatubatuar soziologo, ekonomista, idazle eta aholkularia.
- 1946 - Michel Delpech, frantziar kantautorea (h. 2016).
- 1947 -
- Patrick Dewaere, frantziar aktorea (h. 1982).
- Michel Sardou, frantziar abeslaria.
- 1950 - Jörg Haider, austriar politikaria (h. 2008).
- 1951 -
- Jarmila Kratochvílová, txekoslovakiar atleta ohia.
- Steven Levy, estatubatuar kazetaria, segurtasun informatiko eta pribatutasunari buruzko liburuen idazlea.
- 1954 - Carlos Diarte, Lobo Diarte, paraguaiar futbolari eta entrenatzailea (h. 2011).
- 1955 - Eddie Van Halen, herbeheretar-estatubatuar rock gitarra-jotzailea, Van Halen taldearen sortzaileetako bat (h. 2020).
- 1958 - Ellen DeGeneres, estatubatuar aktore eta umorista.
- 1960 - Montserrat Boix, kataluniar kazetaria, ziber-feminismo eta hacktibismo feminista kontzeptuen sortzailea.
- 1963 - José Mourinho, Mou, portugaldar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1966 - Conny Aerts, belgikar astrofisika irakaslea da, astrosismologian aditua.
- 1971 - Màxim Huerta, espainiar kazetari eta idazlea.
- 1975 - Ruth Díaz, espainiar aktorea.
- 1977 - Ēriks Ešenvalds, letoniar musikagilea.
- 1982 - Tomoko Suzuki, japoniar futbolari ohia.
- 1984 - Volha Kavalkova, bielorrusiar ekintzaile politikoa.
- 1987 -
- Gojko Kačar, serbiar futbolaria.
- Rigoberto Urán, kolonbiar txirrindularia.
- 1990 - Peter Sagan, eslovakiar txirrindularia.
- 1993 - Sonja Sajzor, serbiar artista bisual transgeneroa eta transfeminista.
- 2000 - Ester Expósito, espainiar aktorea.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1576 - Juan Ortiz de Zarate, euskal militar eta esploratzailea (j. 1510).
- 1753 - Antonio Jose Mazarredo Morgan, bizkaitar itsasgizon eta politikaria eta Bilboko alkatea (j. 1705).
- 1822 - Juan Antonio Olabarrieta Clara-Rosa, euskal polemista antiklerikala, Cádizen (j. 1763).
- 1839 - Azantza, lapurtar pilotaria (j. 1760).
- 1916 - Manuel Diaz de Arkaia, arabar idazlea (j. 1841).
- 1922 - Jean-Baptiste Constantin, euskal idazlea (j. 1847).
- 1952 - Fernando Gartzia Alegría, bizkaitar margolaria (j. 1896).
- 1957 - Albert Constantin, baxenabartar idazle eta politikari euskaltzalea (j. 1873).
- 1958 - Pedro Biritxinaga, bizkaitar kirol masaje-emailea (j. 1898).
- 1962 -
- Antonio Artetxe, euskal herritar abokatu eta politikari liberala (j. 1880).
- Migel Etxebeste, nafar organista eta musikagilea (j. 1893).
- 2011 - Robert Baulon, lapurtar errugbilaria (j. 1930).
- 2013 - Imanol Elias, gipuzkoar idazlea eta politikaria eta Azpeitiko alkatea (j. 1936).
MunduaAldatu
- 946 - Eadgyth, ingalaterrako printzesa (j. 910).
- 1631 - Henry Briggs, ingeles matematikaria (j. 1561).
- 1812 - Kirkpatrick Macmillan, eskoziar errementaria, orokorrean pedaldun bizikletaren asmatzailetzat hartua (j. 1812).
- 1823 - Edward Jenner, ingeles medikua, immunologiaren aitatzat hartua (j. 1749).
- 1824 - Théodore Géricault, frantziar margolari erromantikoa (j. 1791).
- 1855 - Gérard de Nerval, frantziar idazlea (j. 1808).
- 1879 - Julia Margaret Cameron, britainiar argazkilaria (j. 1815).
- 1891 - Nikolaus Otto, alemaniar ingeniaria, barne-errekuntzako motorraren sortzaileetako bat (j. 1832).
- 1895 - Arthur Cayley, ingeles matematikaria (j. 1821).
- 1938 - Zitkala-Ša, siux herriko emakume idazle, argitaratzaile, biolinista eta ekintzailea (j. 1876).
- 1939 - Matilde Montoya, mexikar emagina eta doktore gradu akademikoa lortu zuen lehengo emakumea (j. 1859).
- 1942 -
- Felix Hausdorff, alemaniar matematikari judua, topologia modernoaren aitzindaria (j. 1868).
- Amelia Villa, boliviar idazlea eta Boliviako lehen emakume medikua (j. 1900).
- 1957 - Mamoru Shigemitsu, japoniar diplomatikoa (j. 1887).
- 1962 - Lucky Luciano, italiar-estatubatuar mafiosoa, antolatutako krimen modernoaren sortzailetzat jotzen den gansterra (j. 1897).
- 1963 - Maurice Hankey, Biarritzen jaiotako ingeles funtzionarioa (j. 1877).
- 1973 - Edward G. Robinson, errumaniar-estatubatuar aktorea (j. 1893).
- 1975 - Lyubov Orlova, sovietar zinemako lehen izar handia, antzerki aktorea eta abeslaria (j. 1902).
- 1979 -
- Ahti Hammar, Finlandiako udalerrietako hainbat armarri marraztu zituen gizona (j. 1911).
- Nelson Rockefeller, AEBetako 41. presidenteordea (j. 1908).
- 1983 - Georges Bidault, Frantziako Behin Behineko Gobernuko presidentea (j. 1899).
- 1985 - Kenny Clarke, estatubatuar perkusionista (j. 1914).
- 1992 - José Ferrer, puertoricoar aktorea (j. 1912).
- 1993 - Robert Jacobsen, danimarkar eskultore eta margolaria (j. 1912).
- 1998 -
- Emilio Alarcos Llorach, espainiar hizkuntzalaria (j. 1922).
- Shinichi Suzuki, japoniar pedagogoa, biolin-ikaskuntzarako Suzuki metodoaren sortzailea (j. 1898).
- 2000 -
- Teresa Eguibar, espainiar eskultorea (j. 1940).
- A. E. van Vogt, kanadar-estatubatuar zientzia-fikziozko idazlea (j. 1912).
- 2003 - Valeri Brumel, errusiar gorako jauzilaria (j. 1942).
- 2006 - Jean-Christophe Lafaille, frantziar alpinista eta mendi-gidaria (j. 1965).
- 2008 - George Habash, Palestinaren Askapenerako Herri Frontearen sortzailea (j. 1926).
- 2010 -
- Louis Auchincloss, estatubatuar idazle eta historialaria (j. 1917).
- Juliusz Bardach, poloniar historialaria (j. 1914).
- 2014 - José Emilio Pacheco, mexikar poeta, eleberrigile, ipuingile, itzultzaile eta kritikaria (j. 1939).
- 2018 - Elizabeth Hawley, estatubatuar kazetari eta Himalaietako espedizioen kronikaria (j. 1923).
- 2019 - Michel Legrand, frantziar konpositore, zuzendari, eta jazz piano-jotzailea (j. 1932).
- 2020 - Kobe Bryant, estatubatuar saskibaloi jokalaria, NBAko inoizko hoberenatakoa (j. 1978).
- 2021 -
- Alan Ashcroft, ingeles errugbilaria (j. 1930).
- Margitta Gummel, alemaniar atleta, pisu jaurtiketan espezialitatua (j. 1941).
- Cloris Leachman, estatubatuar aktorea (j. 1926).
- Jozef Vengloš, eslovakiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1936).
Jaiak eta urteurrenakAldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Margarita eta Sabin/Sabine.
- Australiaren eguna.
Kanpo estekakAldatu
Datuak: Q2282
Multimedia: 26 January
