Ezkaroze
Ezkaroze[5] ([es̻kaɾos̻e] Zaraitzueraz eta ofizialki; Ezkarotz [es̻kaɾots̻] aezkeraz[6]) Nafarroako ipar-ekialdean dagoen udalerria da, Zaraitzu ibarrean kokaturik. Herria Nafarroako hiriburutik 84 kilometrora kokatzen da, eta 329 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.
| Ezkaroze | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia | |||||||||
 Herriaren ikuspegia. | |||||||||
|
| |||||||||
| Administrazioa | |||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||
| Merindadea | Zangozako merindadeaa | ||||||||
| Izen ofiziala |
 Ezcároz <> Ezkaroze[1] | ||||||||
| Alkatea |
Juan José Laiana Barber (IVE, indep.) | ||||||||
| Posta kodea |
31690 | ||||||||
| INE kodea |
31093 | ||||||||
| Herritarra | ezkaroztar | ||||||||
| Kokapena | |||||||||
| Koordenatuak | 42° 53′ 19″ N, 1° 05′ 47″ W / 42.888611111111°N,1.0963888888889°WKoordenatuak: 42° 53′ 19″ N, 1° 05′ 47″ W / 42.888611111111°N,1.0963888888889°W | ||||||||
 | |||||||||
| Azalera | 28,73 km2 | ||||||||
| Garaiera | 742 metro | ||||||||
| Distantzia | 84 km Iruñera | ||||||||
| Demografia | |||||||||
| Biztanleria |
314 (2020) 8 (2019) | ||||||||
| |||||||||
| Dentsitatea | 11,45 biztanle/km² | ||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[2] |
 -% 6,89 | ||||||||
| Zahartze tasa[2] | % 18,08 | ||||||||
| Ugalkortasun tasa[2] | ‰ 16,95 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Jarduera tasa[2] | % 75 (2011) | ||||||||
| Genero desoreka[2] | % 0 (2011) | ||||||||
| Langabezia erregistratua[2] | % 2,45 (2013) | ||||||||
| Euskara | |||||||||
| Euskaldunak[2] | % 6,06 (2010) | ||||||||
| Erabilera estimatua[3] | % 0,2 (2011) | ||||||||
| Kaleko erabilera [4] | % (2016) | ||||||||
| Etxeko erabilera | % | ||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||
| Webgunea | http://www.ayto-ezcaroz.es/ | ||||||||
Eska-Zaraitzu Hondakin Solidoen Mankomunitatea zaborra biltzeaz arduratzen da Ezkarozen eta eskualdeko beste hainbat herritan.
GeografiaAldatu
Inguru naturala eta kokapenaAldatu
Ezkaroze Zangozako merindadearen ipar-ekialdean kokatzen da, Iratiko oihanetik hurbil. A-21 autobideak Iruñarekin lotzen du eta NA-140 errepideak Auritz eta Izabarekin. Zaraitzu ibaiak herria zeharkatzen du.
Ezkarozeren herri mugakideak honakoak dira: Iparraldean Otsagabia, hegoaldean Orontze, ekialdean Uztarroze (Erronkari) eta mendebaldean Jaurrieta.
HistoriaAldatu
Ezkarozeren historiak Zaraitzuko ibarraren historiarekin bat egiten du. VIII. mendetik aurrera, ibarreko biztanleek autonomia politikoari eta subiranotasunari eutsi zieten. Ibar osoak alkate bakarra zeukan, "alkate nagusi" izenarekin deitua.
EkonomiaAldatu
Ezkarozeko jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza da. Horrela, udalerriko laborantza lurren %32 patata berandukoaren produkziorako erabiltzen dira. Lurren ehuneko bera abelburuak elikatzeko larretarako erabiltzen da. Basogintzak ere garrantzia handia izan du historikoki, haraneko beste udalerrietan bezala.Gaur egun, herriko basoetan pinuak daude batez ere, eta urtero 700 eta 900 metro kubiko bitarte egur ateratzen dira basoetatik.
DemografiaAldatu
| Ezkarozeko biztanleria |
|---|
 |
2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko bederatzi etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %2,48 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
PolitikaAldatu
Udal hauteskundeakAldatu
Ezkarozeko alkatea Independientes Vecinos de Ezcároz (IVE) taldeko Juan Jose Laiana Barber da 2007ko udal hauteskundeez geroztik. IVEk Udaleko zazpi zinegotzietatik bost lortu zituen, eta hortaz, gehiengo osoa. Baliogabeko boto bakarra izan zen (emandako guztien %0,34) eta 2 boto zuri izan ziren (botoen %0,68). Abstentzioa %11,08koa izan zen.
| Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
| IVE | 175 | 5 |
| Lezarana | 98 | 2 |
| EZ | 21 | 0 |
2011n ere hiru zerrenda aurkeztu ziren: Independientes Vecinos de Ezcároz (4 zinegotzi eta alkatetza Laianarentzat), Lezarana (2) eta Ezkarozeko Gazteak (EG-JE, 1).
| Alderdia | Botoak | Zinegotziak |
| IVE | 161 | 4 |
| Lezarana | 78 | 2 |
| Ezkarozeko Gazteak | 33 | 1 |
UdaletxeaAldatu
- HELBIDEA: Arrotxapea kalea, 11
Alkateen zerrendaAldatu
| 2007-2011 | Juan Jose Laiana Barber | Independientes Vecinos de Ezcároz |
| 2011- | Juan Jose Laiana Barber | Independientes Vecinos de Ezcároz |
Azpiegitura eta garraioakAldatu
Conda autobus konpainiaren Otsagabia eta Iruñea bitarteko lineak geltokia dauka herrian. Lineak honako ibilbidea egiten du:
Jaiak eta ospakizunakAldatu
Ezkaroze herriko jaiak uztailaren 16tik uztailaren 20ra ospatzen dira. Ekainaren 11n "Kintoen jaiak" antolatzen dira, Azaroaren 18an San Erromanen eguna eta ekainaren 11n San Bernaberen omenezko erromeria, ekainaren 11tik hurbilen dagoen igandean. Ekainaren 11ko ospakizunaren barnean Muskildara erromeria antolatzen da.
MusikaAldatu
Urteak zonbat egun tu abesti herrikoiak aspaldian herri honetako gazte batzuei jazotako ezbehar eta espetxeratzea kontatzen du.
Ondasun nabarmenakAldatu
Ezkarozeko eliza gotikoa XVI. mendekoa da, eta presbiterioan San Erromani eskainitako erretaula dago. Erretaula Arkitektura pizkundetarraren eta erromanismoaren artekoa da. Horrez gain, elizaren barruan, XVIII. mendeko erretaula barrokoa, XVII. mendeko Ama Birjinaren errosarioaren irudia eta XVI. mendeko bi pulpitu polikromatu daude. Pulpituetako batean, Ezkarozeren armarria ageri da. Santa Maria Magdalenako baseliza herriaren kanpoaldean kokatzen da, eta estilo gotikoan eraiki zen.
Arkitektura erlijiosoaz gain, herrian hainbat eraikin aipagarri daude, 1767. urtean eraikitako errota esaterako. Errotak gaur egun erabilerarik ez du, baina errotaren jatorrizko makineria oraindik bere horretan dago.
Ezkaroztar ospetsuakAldatu
- Gabriel Urralburu (1950-), Nafarroako Lehendakari ohia (1984-1991).
- Cesar Krutxaga (1974-), Osasunako kapitaina.
ErreferentziakAldatu
- ↑ Nafarroako gobernuak 2009ko urtarrilaren 19an kaleratutako dekretua.
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «UEMA-Atlasa» Euskararen erabilera (UEMA).
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ Ezkaroze. Noiz kontsultatua: 2020-12-31.
Ikus, gaineraAldatu
Kanpo estekakAldatu
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- Ezkarozeko udalaren webgunea.
- (Gaztelaniaz) Ezkarozeri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
- Arrotxapea kalearen ikuspegia Google Street View-n.
Datuak: Q1646562
Multimedia: Ezcároz - Ezkaroze
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Ezkaroze
| Zaraitzu | 
| |
|---|---|---|
| Espartza | Ezkaroze | Galoze: Galoze (kontzejua) • Itzalle • Izize • Uskartze | Gorza: Gorza (kontzejua) • Erripalda • Igari Itzaltzu | Jaurrieta | Orontze | Otsagabia | Sartze: Sartze (kontzejua) • Ibiltzieta |
||