Ezkaroze

Nafarroa Garaiko udalerria

Ezkaroze[4][a] (aezkeraz: Ezkarotz)[b] Euskal Herriko udalerri bat da, Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta. Zangozako merindadean eta Pirinioak eskualdean dago, Iruñea hiriburutik 82,0 kilometrora. Altuera 719 eta 1310 metro artekoa da, eta 29,27 km²-ko azalera hartzen du. 2023 urtean 299 biztanle zituen.

Ezkaroze
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Herriko ikuspegia Zaraitzu ibaitik
Ezkaroze bandera
Bandera

Ezkaroze armarria
Armarria


Map
Kokapena
Herrialdea Euskal Herria
Lurraldea Nafarroa Garaia
Merindadea Zangoza
EskualdeaPirinioak
Administrazioa
Estatua Espainia
Erkidegoa Nafarroa
BarrutiaAgoitz
MankomunitateaEzka-Zaraitzu
Izen ofiziala Ezcároz / Ezkaroze
Alkatea
(2019-2023)
Pablo Mikeleitz Compains
(Jasule)
Posta kodea31690
INE kodea31093
Herritarraezkaroztar
Geografia
Koordenatuak42°53′48″N 1°03′59″W / 42.89668876°N 1.06644389°W / 42.89668876; -1.06644389
Azalera29,27 km²
Garaiera719-1310 metro
Distantzia82,0 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria299 (2023:  −6)
alt_left 140 (%46,8)(2019) (%55,5) 166 alt_right
Dentsitatea0,1 bizt/km²
Zahartzea[1]% 18,08
Ugalkortasuna[1]‰ 16,95
Ekonomia
Jarduera[1]% 75 (2011)
Desberdintasuna[1]% 0 (2011)
Langabezia[1]% 2,45 (2013)
Euskara
Eremuaeremu mistoa
Euskaldunak[2][3]% 13,30 (2018: %7,24)
Datu gehigarriak
Sorrera1846 (independentzia)
Webguneawww.ezcaroz.es

Ezkaroze ibaxaren erdigunea da eta erakunde gehienak hartzen ditu: batzordetxea, osasunetxea... Zaraitzu ibaiaren bi aldeetara hedatzen da, ibaxatren estugune batean, eta eskualdeko bide nagusiak gurutzatzen diren eremu laua hartzen du gehienbat. Bere arkitektura zaraitzuar tradizionala da, altuera handikoa izan eta nabarmenagoak dira teilatuak, lau isurialde baitituzte. Ibaxa oso estua denez, etxeak elkarren ondoan daude eta altuera ezberdinak dituzte. Hormak zuriak dira, harri grisaxkaz apainduta daude eta zurezko elementuak dituzte, hala nola leihatilak edo habeak.

Zaraitzu ibaxako ibarburua da eta Errartea kiñoian kokatuta da, baina 1846tik udalerri independentea da. Bertako biztanleak ezkaroztarrak dira.

Ezkaroze edo Ezkarotz toponimoa beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[5]

  • Escaloçe (1034)
  • Eschaloçe (1046)
  • Escaloz (1057)
  • Ezcaloz (1058)
  • Eschaloze (1073)
  • Eçquarotz (1174)
  • Ezcaroz (1268)
  • Ezcaroz (1366)
  • Ezcarotz (1378)
  • Ezcaroz (1537)
  • Escaroz (1800)
  • Ezkaroze (1872)
  • Ezkarotze (1921)
  • Ezcaroz (1945)
  • Ezkaroze (1973)

Etimologia

aldatu

Ezkaroze -oz amaiera duten euskal toponimoen sortakoa da. Julio Caro Barojak defendatzen zuen toponimo horiek -oz atzizkiari lotutako izen propio batetik zetozela, eta -iz edo -ez bezalako beste atzizki batzuk -icus atzizkiaren bilakaeratik sortu zirela. Atzizki horrek Iberiar Penintsulako latinezko hizkuntzetan erabilitako patronimikoak ere sorrarazi zituen. Caro Barojak uste zuen toponimoa Scaurus, Scatius edo Scarus ezizenarekin lotuta egon zitekeela. Hala ere, udalerri honen izenaren erregistro zaharrenek (XI. mendea) Escaloz, Escaloçe, Eschaloçe bezala aipatzen dute, eta, horren ondorioz, Ricardo Zierbide bezalako beste filologo batzuek garai galiar-erromatarreko izen propio batean pentsatzen dute.

Julio Caro Barojaren ustez, toponimiari aplikatutako -oz, -ez e -iz atzizkiek adierazten zuten antzinaroan tokia atzizkiari lotuta agertzen zen pertsonaren jabetzakoa izan zela, eta Erdi Arotik Erromatar Inperioaren garaira arteko jatorria izan zezakeela.

Ezaugarriak

aldatu

Armarria

aldatu

Ezkarozeko armarria Zaraitzuko armarria da. Armarri honek honako blasoi hau du:[6]

« Hondo gorri batez eta aurrean otso beltz batez osatuta dago, urrezko azazkalekin eta ahoan arkume zuri batekin, urrezko adar eta apatxekin. »


Bandera

aldatu

Ezkarozeko bandera Zaraitzuko bandera da. Armarria, gainean kasket bat eta bi aldeetan lanbrekinak dituela irudikatzen da, baita azpian "Azkenean konta" goiburua duela ere. Bandera honek Zaraitzuko armarri eskuinerantz biratzea dauka San Andresen gurutze gorri baten gainean, hiruki berdez inguratua. Bandera hau bera da Zaraitzu osatzen duten herri guztientzat, Otsagabiarentzat izan ezik; izan ere, herri honek bandera bera erabiltzen du, baina hiruki urdinak ditu.

Geografia

aldatu

Ezkaroze Zaraitzu ibaxan barruan dago. Ibar hau Pirinioetako ibarra da, Aezkoa eta Erronkaribar ibarren artean. Ibarra zeharkatzen du Zaraitzu ibaiak, Irati ibaiaren adarrak.

Mugakideak

aldatu

Ingurune naturala eta kokapena

aldatu

Ezkaroze Zangozako merindadearen ipar-ekialdean kokatzen da, Iratiko oihanetik hurbil. A-21 autobideak Iruñarekin lotzen du eta NA-140 errepideak Auritz eta Izabarekin. Zaraitzu ibaiak herria zeharkatzen du.

Klima eta landaredia

aldatu

Ezkarozek klima atlantiko eta mediterraneoaren ezaugarriak dauzka, zenbat eta iparralderago edo hegoalderago egin tenperatura eta prezipitazioak gehiago aldatzen dira. Urteko batez besteko tenperaturak 6 eta 10 gradu bitartekoak dira, eta prezipitazioak 1.400 eta 1.800mm bitartekoak. Urteroko egun euritsuak 130 inguru izaten dira.

Estazio meteorologikoak

aldatu

Zaraitzun dagoen Ezpartza udalerrian, itsasoaren mailatik 695 metrora, Nafarroako Gobernuak 1974n jarritako estazio meteorologikoa dago.[7]


      Datu klimatikoak (Ezpartza, 1974-2020)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 19.0 23.0 25.0 28.0 32.0 36.0 38.0 38.0 35.0 29.0 23.0 21.0 38.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 8.2 9.6 12.6 14.2 18.7 23.5 26.8 26.6 22.6 17.4 11.7 8.6 16.7
Batez besteko tenperatura (ºC) 3.4 4.3 6.8 8.7 12.6 16.6 19.2 19.1 15.6 11.6 6.8 4.1 10.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) -1.3 -1.0 1.0 3.2 6.6 9.7 11.5 11.5 8.5 5.8 2.0 -0.4 4.8
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -17.0 -14.0 -13.0 -4.0 -2.0 1.0 3.0 0.0 0.0 -3.0 -10.0 -13.0 -17.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 106.8 99.9 88.5 124.4 101.6 64.1 45.4 51.2 79.7 122.1 136.5 139.0 1159.2
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 63.5 51.0 55.7 45.4 42.7 53.0 57.4 82.0 76.0 111.2 77.0 74.2 111.2
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 13.4 11.7 12.1 15.5 15.9 10.1 7.7 8.4 10.1 14.2 14.6 13.8 147.5
Elur egunak (≥ 1 mm) 4.8 5.2 3.7 2.7 0.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 1.9 4.1 23.1
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[8]

Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Aukeratu beheko zatian urte-tarte bat, urte horiek goian xehetasun handiagoz ikusteko.

Ikusi edo aldatu datu gordinak.

Historia

aldatu

Erdi Aroa

aldatu
 
Antso VII.a Azkarra

Ezkarozeren historiak Zaraitzuko ibaxaren historiarekin bat egiten du. VIII. mendetik aurrera, ibarreko biztanleek autonomia politikoari eta subiranotasunari eutsi zieten. Ibar osoak alkate bakarra zeukan, "alkate nagusi" izenarekin deitua.

Bere zortzi jabeek edo sortzaileek Leireko abadiari eman zioten 1046an Santa Maria monasterioa, 1034an bertan lursail bat eskuratu baitzuen dohaintza bidez. 1072an, Orhi mendiko godalet batzuen besterentzearen lekuko gisa agertu ziren 19 herritar; geroago bezala, bigarren lekuan dago herria, Otsagabiaren ondoren, Zaraitzuko Unibertsitateko kideen artean. Gizarte-egoera bilauko bizilagunek beren urteroko paparra Nafar Koroari ematen zioten, ibaxako gainerakoekin batera, harik eta Leonor I.a Nafarroakoak 1469an hari kaparetasun pribilegio kolektiboa eman zion arte.[9]

Larrea mendiaren inguruetako batean, hegoaldera begira, duela urte asko biztanlerik gabeko gotorlekua egon zen, Zaraitzu ibaxaren zati bat, ibaxa horren izen bereko ibaiak iparraldetik hegoaldera zeharkatzen zuena. Gotorleku horren agintea eta alkatetza Antso VII.a Azkarraren erregealdian egiten zuten, hau da, Ezkarozeko jaun Ramon Ezpartzakoa jaunaren, Artiedako jaun Semeno Artiedakoaren semearen, erreinaldi horretan eta erregeen erregealdian Tibalt I.a Nafarroakoa eta haren seme Tibalt II.a Nafarroakoa, azken honen bigarren gurutzadan hil zena. Ezparzatarren izendapena, eskualdeko ospetsuenetako bat eta jada desagertuta dagoen bere oinetxea, Nafarroako Erresumako Gortean oso leinu gisa distiratu zuen. Gizon horietako bat, aipatutako bi horien artean egon zitekeena, Antso VII.a Azkarra erregearekin joan zirenen artean dago, Navas de Tolosako guduan.[10]

Aro Modernoa

aldatu

Ezkaroze herria sorginkeria prozesu batean murgilduta egon zen 1539an. Auzitegiek bidalitako legelaria Camus komisario gaztea izan zen. Akusatuen artean, Lope Ezpartzakoa Zaraitzuko alkatea bera, Otsagabiko lau sorgin eta Ezkaroze, Espartza, Itzaltzu eta Jaurrietako beste batzuk zeuden. Lope Ezpartzakoak egozten zitzaizkion gertaera fantastikoei emandako erantzuna zentzuzko eredua eta fede lanbide sentitua da. Errege Kontseiluak erbesteratutako hilabete batzuetako epaiak eman zituen ustezko sorgin horien aurka.

1793ko martxoan Frantziako Konbentzioak gerra deklaratu zion Espainiako Erresumari. Urte bereko ekainean Zaraitzu ibaxan hasi ziren liskarrak. Haraneko alkateak 300 gizoni izena ematea proposatu zuen, baina plan hori ezin izan zen gauzatu hornikuntza eta mantenu arazoak zituelako, mugako portuak gordetzera mugatuz. Ekainaren 26an, goizaldean, tropa frantziarrak ikusi ziren Orhin, eta berehala egokitu ziren defentsarako, eta Otsagabia, Itzaltzu eta Ezkarozeko 180 gizon joan ziren arriskuaren lekura. Goizaldeko hiruretan tiroketa hasi zen, eta Bikendi Adote ibaxako alkateak idatzi zuenez, etsaia arbuiatzeaz gain, Erroimendiko zelaira ere jazarri zuten, elur ekaitz baten erdian. Biharamunean, jende guztia bildu zen bailaran, eta 450 gizon ere bildu ziren. Frantziarrak zirikatu zituzten, baina hauek ez zuten erantzun. Gainera, Erronkaribarretik milizianoen hiru konpainia heldu ziren, eta zaraitzuarrak beren herrietara erretiratu ziren, 24 herrikide utziz tropak indartzeko. Hurrengo egunetan barrakoiak egin ziren soldaduentzat eta gotorlekuak leku estrategikoetan.[11]

1845era arte, ibaxako alkateak gobernatu zuen, erregeordea izendatzen zuena, baita herriko alkateak ere, honek bere bizilagunen artean aukeratzen zuena. Herriak berak ere haien artean aukeratzen zituen errejidoreak. 1802an Ezkarozeko irin-errota bat eta batan bat zituen Zaraitzu ibaiaren gainean. 1847an eskola bat zuen, eta bertako irakasleak 1400 erreal jasotzen zituen. Artileak, gazta, ganadua eta larruak esportatzen zituen; oihalak egiten ziren. 1845az geroztik, Zaraitzuko besteengandik erabat bananduta geratu zen Ezkaroze. Gure mendean zerrategia eta ehungintza zituen, baita errota ere.

Demografia

aldatu

2023 urteko erroldaren arabera 299 biztanle zituen Ezkarozek.[12]

1842 1857 1860 1877 1887 1897 1900 1910 1920 1930 1940 1950 1960 1970 1981 1991 2001 2011 2021
519 517 456 570 469 450 452 489 494 521 540 555 615 475 431 365 358 338 308
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Ekonomia

aldatu

Ezkarozeko jarduera ekonomiko nagusia nekazaritza da. Horrela, udalerriko laborantza lurren %32 patata berandukoaren produkziorako erabiltzen dira. Lurren ehuneko bera abelburuak elikatzeko larretarako erabiltzen da. Basogintzak ere garrantzia handia izan du historikoki, ibaxako beste udalerrietan bezala. Gaur egun, herriko basoetan pinuak daude batez ere, eta urtero 700 eta 900 metro kubiko bitarte egur ateratzen dira basoetatik.

Politika

aldatu

Ezkarozeko udaletxea erdigunean dago, eta idazkaria, era berean, Orontzeko eta Jaurrietako Udaletako idazkaria da. Udalbatza udalerriko alkateak eta sei zinegotziak osatzen dute. Egungo alkatea Pablo Mikeleitz Compains da, Jasule hautagai gisa aurkeztu zena.

Hauteskundeak

aldatu

Udal hauteskundeak

aldatu
Alderdia Legealdiko eserlekuak, hasiera-urtearen arabera
1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011 2015 2019
Jasule - - - - - - - - - - 7
Ezkaroztarrak - - - - - - - 5 4 5 -
Lezarana - - - - - - - 2 2 2 -
Ezkarozeko Gazteak - - - - - - - - 1 - -
Ezkarozeko Zaraitzuarrak - - - - - - - 0 - - -
Ezkarozeko Talde Independentea 5 7 7 7 7 7 - - - - -
Ezkarozeko hautesleak 1 - - - - - - - - - -
Ezkarozeko Bizilagunen hautesle-elkartea 1 - - - - - - - - - -

Foru hauteskundeak

aldatu

Hauek dira Nafarroako Parlamenturako hauteskundeen azken bi deialdiak:

2019ko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak
Alderdia Bozak
guztira % +/-
 Euskal Herria Bildu 73 28,03 1
 Geroa Bai 47 22,27 9
 Nafarroako Alderdi Sozialista 41 19,43 12
 Navarra Suma 38 18,01 -
 Ahal Dugu 7 3,32 13
 Equo 2 0,95 1
2015eko Nafarroako Parlamenturako hauteskundeak
Alderdia Bozak
guztira % +/-
 Euskal Herria Bildu 74 28,03 ?
 Nafar Herriaren Batasuna 60 22,73 ?
 Geroa Bai 56 21,21 ?
 Nafarroako Alderdi Sozialista 29 10,98 ?
 Ahal Dugu 20 7,58 ?
 Nafarroako Alderdi Popularra 6 2,27 ?
 Izquierda-Ezkerra 6 2,27 ?
 Herritarrak - Herritarron Alderdia 4 1,52 ?
 Equo 3 1,14 ?
 Libertate Nafarra 1 0,38 ?

Udalaren egoitza eta udaletxea herrigunean dago.

Egungo banaketa

aldatu

Ezkarozeko Udala zinegotzik eta alkateak osatzen dute, demokratikoki hautatuak. Alkatea Pablo Mikeleiz Compains da, Jasule zerrendakoa. Zinegotziak 6 daude:[13]

  • Maia Ederra Barber (Jasule)
  • Irma Uribarri Fernandez (Jasule)
  • Ana Garreta Ekai (Jasule)
  • Ignacio Sanz Perez (Jasule)
  • Nerea Rekalde Ariz (Jasule)
  • Ana Isabel Rekalde Eseverri (Jasule)

Alkateak

aldatu

1979tik, Ezkarozek 3 alkate izan ditu:

Alkatea Agintaldi hasiera Agintaldi amaiera Alderdia[14]
Jose Zubialde de Karlos 1979 2003 Ezkarozeko Talde Independentea
Jose Zubialde de Karlos 2003 2007 kudeaketa-batzordea
Juan Jose Layana Barber 2007 2019 Ezkaroztarrak
Pablo Mikeleiz Compains 2019 jardunean Jasule

Garraioa

aldatu

Nafarroako Autobus Konpainiak Zaraitzu Iruñekin batzen du. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:

Kultura

aldatu

Euskara

aldatu
Ikus, gainera: «zaraitzuera» eta «nafar-lapurtera»

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Zaraitzuko herri guztiak sailkatu zituen, ekialdeko behe-nafarrera euskalkian, hegoaldeko Pirinio ibarretik bakarra.[15]

Koldo Zuazok, 2010ean, Zaraitzuk atzerakada-eremuan sailkatu zen, non euskarak hain atzerakada handia izan duen, non bertako hiztunik apenas geratzen den.[16]

Ibar honetan hitz egiten den euskarak bere berezitasunak ditu. Horregatik sailkatzen da Zaraitzuera azpieuskalkian. Euskara batuaren itzalean alfabetatutako hainbat euskaldun baden arren, Zaraitzuko mintzaira zaharra oso hiztun gutxik dakite. 2007ko udazkenean, 2 zaraitzuerazko euskaldun behintzat baziren Otsagabian eta Jaurrietan, 93 eta 86 urtekoak.

Janzkera

aldatu
Artikulu nagusia: «Zaraitzuko janzkera»

Ohiko janzkerari dagokionez, Zaraitzu ibaxak adierazpen aberatsa du, kanpoko modismoen eraginei aurre egin dien nortasun errotua transmititzen duena. Jantzi horietako batzuk egun seinalatuetan ikusten dira oraindik, jaiak, erromeriak eta beste ekitaldi batzuk direla eta. Nafarroako artxiboan dagoen 1817. urteko dokumentu baten arabera, Zaraitzu ibaxako bizilagunak eta bertakoak beren jantziagatik bereizten ziren. Oihal horiek beraiek egiten zituzten beren aziendaren artilearekin, eta beren etxeetan garbitzen, iruten eta ehuntzen zituzten. Oihalezko piezak, gero, batanatuak, ehunduak eta tindatuak izaten ziren. Haiek ebaki, josi eta egiten zituzten arropak.

Apretagileak

aldatu
 
Mauleko apretagile talde bat

1860tik aurrera, Erronkaribar eta Zaraitzu ibarretako neskek Zuberoako Maulera bidaiatzen zuten abarketaren sasoia lantzeko. Lana gogorra zen. Urtez urte udazkenetik udaberrira arte lan egiten zuten, eta horregatik ziren ezagunak "enarak" bezala. Abarketaren merkatuak garai oso bat markatu zuen Maule-Lextarreko ekonomian, eta ibar horien emigrazioak biztanleria nabarmen handitu zuen. Apretagile batzuk 14 urterekin joaten ziren beren adinari buruz gezurretan lan egitera.

Maulera iristean, etxe beretan bizi ohi ziren, eta etxejabeei ordaindu egiten zieten lo egin eta jateagatik. Denek partekatzen zuten lehen platera, bigarrena neskek erosi behar zuten. Bertakoekin euskaraz komunikatzen ziren, euskalkiak nahiko antzekoak baitira. Tailerretan, bakoitzak lan bat egiten zuen. Batzuek oihala josten zuten, beste batzuek soka jartzen zuten, etab. Bizi zuenak dioenez, batzuetan besoetako minagatik ezin zuten lorik egin, egunean zehar egindako ahaleginagatik.

Gertaera bitxi eta garratzak gertatu dira abarketen inguruan. Eaurtar batek dioenez, urtebetez, nesketako batzuk Gabonak pasatzeko itzultzea erabaki zuten, baina ez ziren Jaurrietara iritsi, ezta Maulera itzuli ere. Handik irten eta ez ziren hona iritsi. Abodi mendilerroa, elur-ekaitz batekin, oztopo fisiko gaindiezina da. Udaberrian, elurra joan zenean, hilda agertu ziren denak Abodin, Paso Zabalean, eskutik helduta.[17]

Tradizioak

aldatu
 
Otsagabiko Done Joanes eliza

Ogi bedeinkatuaren tradizioa, Zaraitzun, antzina-antzinakoa da, eta oraindik bizirik dirau ibaxako herri batzuetan (Otsagabia, Ezpartza, Jaurrieta, Ezkaroze, Orontze, etab.). Igandero, herriko familia batek eramaten du ogia xerratan moztuta igandeko mezara. Ogia, herriko etxe bakoitzetik astero txandakatzen joango den egurrezko artesa batean lekualdatzen da. Ogi hau mezaren sagaratzean bedeinkatzen da eta honen ondoren fededun bakoitzari banatzen zaio. Duela urte gutxi arte, Otsagabian, ogia gizonei bakarrik banatzen zitzaien, baina udalaren erabaki batek tradizioa aldatzea eragin zuen eta, gaur egun, gizonen eta emakumeen artean banatzen da. Ogia sagaratu ondoren, salacenkoek ekitaldiari buruzko abesti bat abesten dute. Ohitura da, halaber, ogi honen zati bat etxe bakoitzera eramatea. Entregatzeko unean, honela zioen bere artean: "Bakea eta ogia izan itzazu urte osorako".

Hildakoen argia duela urte gutxi arte mantendu den tradizioa da, ibaxako herrietan. Zaraitzuar baten hileta-egunean, familiak maindire zuri bat jartzen zuen elizaren albo batean. Bere gainean argizaiolak jartzen ziren, handiak eta txikiak. Argizari horiek oihal beltz batean bildutako egur zati bat -hildakoa heldua bazen behintzat- edo zuria -hildakoa haurra bazen ere- ziren, argizarizko kordoia biltzen zuena. Heriotzaren hurrengo urtean, senide batek egunero eraman behar zuen mezatara argizari txikia. Gantzudura Santuaren garaian ere, gaixoaren senide hurbilenek hildakoen argizaria edo argia eraman behar zuten.[18]

Musika

aldatu

Urteak zonbat egun tu abesti herrikoiak aspaldian herri honetako gazte batzuei jazotako ezbehar eta espetxeratzea kontatzen du.

Ondasun nabarmenak

aldatu

Ezkaroztar ospetsuak

aldatu

Irudiak

aldatu

Oharrak

aldatu
  1. /es̻káɾos̻e/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban
  2. /es̻káɾot͡s̻/ ahoskatua (laguntza)
    Azentua: zorrotza bigarren silaban

Erreferentziak

aldatu
  1. a b c d e Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
  2. Euskara ezagutza tasa. (2010) Euskal Herriari Begira (Udalbiltza), Eustat, INE, NASTAT eta Euskal Herriko Hizkuntza Adierazle Sistema (EAS).
  3. Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 48-53 or..
  4. Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
  5. «Ezkaroze - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
  6. Otazu Ripa, Jesús Lorenzo. (D.L. 1977). Heraldica municipal, merindad de Sangüesa (I) : Abaurrea-Izalzu. Diputación Foral de Navarra, Dirección de Turismo, Bibliotecas y Cultura Popular ISBN 84-235-0076-4. PMC 911388951. (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  7. Meteo Navarra. «Estazioko datuak - Ezpartza» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-09-01).
  8. Ezpartzako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  9. Nafarroako Entziklopedia Handia | EZKAROZE. (Noiz kontsultatua: 2022-02-11).
  10. «EZCÁROZ - EZKAROZE - Auñamendi Eusko Entziklopedia» aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus (Noiz kontsultatua: 2022-02-11).
  11. Florentzio Idoate Iragi. Rincones... I t., 135 o. 1401
  12. «Ezkaroze» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).
  13. «Ezkaroze» Ezkarozeko Udala (Noiz kontsultatua: 2022-02-11).
  14. (Gaztelaniaz) «Base de datos de Alcaldes y Concejales:: Ministerio de Política Territorial y Función Pública ::» www.mptfp.gob.es (Noiz kontsultatua: 2020-05-05).
  15. Luis Luziano Bonaparte. Carte des Sept Provinces Basques, montrant la delimitation actuelle de l´euscara, et ses divisions en dialectes, sous-dialectes et varietés, 1863.
  16. Koldo Zuazo. El euskera y sus dialectos. Alberdania, 2010.
  17. (Gaztelaniaz) Nuevatribuna. «Enara apretagileak» Nuevatribuna (Noiz kontsultatua: 2022-01-24).
  18. «Kultura eta usadioak» Zaraitzu ibaxa (Noiz kontsultatua: 2022-01-24).

Ikus, gainera

aldatu

Kanpo estekak

aldatu