Uztailaren 18
data
Uztailaren 18a gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta laurogeita hemeretzigarren eguna da, 200.a bisurteetan. 166 egun falta dira urtea amaitzeko.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_hires.jpg)
Gertaerak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
Mundua Aldatu
- 64 - Erromako Sute Handia jazo zen, merkatari auzo baten piztua eta berehala hiri osoara zabaldu zena.
- 1536 - Ingalaterran aita santuaren agintea ezeztu zen.
- 1936 - Espainiar militar talde batek, Franco eta Mola generalak buru zirela eta eskuineko alderdien laguntzaz, Gerra Zibila ekarriko zuen estatu kolpea eman zuen Espainiako II. errepublikaren gobernuaren aurka.
- 1994 - Argentinan AMIAren aurkako atentatua izan zen.
- 2006 - 40 hildako Libanon Israelen bonbardaketen indiskriminatuen ostean. Milaka atzerritarrek euren enbaxaden bitartez Beirutetik ihes egin zuten.
- 2010 - Irakeko Radwaniya-en egondako atentatuetan 43 pertsona hil ziren.
Arte eta kultura Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1934 - Antonio Arozenaren Mox, Miss, Xapi! antzezlana irratian eman zuten.
- 1982 - Elizondon Nafarroa Oinez jaialdia ospatu zen.
Mundua Aldatu
- 1953 - Gentlemen Prefer Blondes filma estreinatu zen, Howard Hawksek zuzendu eta Marylin Monroe eta Jane Russellek aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia Aldatu
Euskal Herria Aldatu
Mundua Aldatu
- 1898 - Marie Curiek eta Pierre Curiek elementu berri bat aurkitu zuten: Polonioa
Kirolak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
Mundua Aldatu
- 1995 - Frantziako Tourra: Fabio Casartelli txirrindulari italiarra hil zen Col de Portet d'Aspet mendatea jaisten ari zenean izandako erorikoaren zaurien ondorioz.
Jaiotzak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1833 - Pedro Biteri, gipuzkoar idazlea, aberats eta filantropo ospetsua (h. 1908).
- 1873 - Federico Ugalde, bizkaitar arkitektoa (h. 1968).
- 1881 - María Maeztu, euskal pedagogo eta hezitzailea (h. 1948).
- 1886 - Francisco Basterretxea, euskal herritar politikari eta abokatua (h. 1975).
- 1917 - Luis Ibarra, arabar enpresaburu eta politikaria, Gasteizko alkatea (h. 1983).
- 1919 - Ignacio Larrauri, eusko-filipinar futbolaria (h. 2001).
- 1929 - Antonio Álvarez Solís, espainiar kazetaria, Euskal Herrian lan egindakoa (h. 2020).
- 1935 - Julen Kaltzada, bizkaitar apaiza eta euskal idazlea (h. 2017).
- 1938 - Julen Lekuona, euskal idazlea, abeslaria, eta musikagilea (h. 2003).
- 1942 - Asun Balzola, bizkaitar ilustratzaile, idazle eta itzultzailea (h. 2006).
- 1943 - Fernando Casado, Casado, euskal herritar pilotaria (h. 2003).
- 1945 - Marisa González, bizkaitar artista, argazkilaritza, bioarte eta bideo-artea landu dituena.
- 1946 - Antonio Frechilla, bizkaitar atleta ohia, Villoldon.
- 1950 - Iñaki Iriarte, arabar saskibaloi entrenatzaile ohia.
- 1952 - Jasone Salaberria, bizkaitar linguista eta irakaslea (h. 2021).
- 1956 - Javier Mendiburu, bizkaitar saskibaloi jokalari ohia.
- 1959 - Maite Sarasua, gipuzkoar politikaria.
- 1963 -
- Fernando García Macua, bizkaitar abokatua eta Athletic Clubeko presidente ohia.
- Gari, gipuzkoar abeslaria, Hertzainak taldeko abeslaria.
- 1965 - Begoña M. Jugo, bizkaitar biologo eta genetika irakaslea.
- 1977 - Lupe del Río, bizkaitar aktorea.
- 1978 - Ainhoa Murua, gipuzkoar igerilari eta triatleta.
- 1987 - Nerea Gorriti, gipuzkoar aktorea.
- 1989 - Arkaitz Ruiz, nafar futbolaria.
- 1991 - Haritz Orbe, bizkaitar txirrindularia.
- 1992 - Alain González Estíbalez, arabar txirrindularia.
- 1993 - Fernando Rubio, nafar futbolaria.
- 1995 - Ainhoa Urien, bizkaitar pilotaria eta idazlea.
- 1997 - Jon Ander Peña, Peña II.a, gipuzkoar esku huskako pilotaria.
- 2002 - Sem Westerveld, gipuzkoar atezaina.
- 2004 - Lander Arenal, bizkaitar futbolaria.
Mundua Aldatu
- 1013 - Hermann Reichenaukoa, alemaniar monje beneditarra, musikagile, matematikari, astronomo, astrologo, historialari, idazle eta olerkaria (h. 1054).
- 1552 - Rodolfo II.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (h. 1612).
- 1635 - Robert Hooke, ingeles zientzialaria (h. 1703).
- 1659 - Jacint Rigau-Ros, kataluniar pintorea (h. 1743).
- 1670 - Giovanni Bononcini, italiar musikagile eta biolontxelo-jotzailea (h. 1747).
- 1794 - Feargus O'Connor, langile klasearen aldeko irlandar politikaria (h. 1855).
- 1811 - William Makepeace Thackeray, ingeles kazetaria eta eleberrigilea (h. 1864).
- 1821 - Pauline Viardot, frantziar mezzosopranoa eta musikagilea (h. 1910).
- 1837 - Vasil Levski, bulgariar iraultzailea (h. 1873).
- 1842 - William D. Coleman, Liberiako presidentea (h. 1908).
- 1843 - Virgil Earp, estatubatuar marshalla (h. 1905).
- 1848 - W. G. Grace, ingeles kriket-jokalaria, "kriket modernoaren aitatzat" hartu (h. 1915).
- 1849 - Hugo Riemann, alemaniar musikologoa (h. 1919).
- 1853 - Hendrik Lorentz, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1928).
- 1855 - Axel Paulsen, norvegiar izotz-gaineko patinatzailea (h. 1938).
- 1856 - Giacinto Morera, italiar matematikaria eta fisikaria, analisi konplexuan aditua (h. 1909).
- 1861 -
- Kadambini Ganguly, Indiako lehen emakumea Indian medikuntza praktikatzen (h. 1923).
- Lucien Simon, frantziar margolaria (h. 1945).
- 1864 - Ricarda Huch, alemaniar poeta eta historialaria (h. 1947).
- 1867 - Margaret Brown, estatubatuar socialite-a, aktibista eta filantropoa (h. 1932).
- 1871 - Giacomo Balla, italiar margolari, arte irakasle eta olerkaria (h. 1958).
- 1874 - Cathal Brugha, irlandar iraultzaile eta politikaria (h. 1922).
- 1881 - Antonia Maymón, espainiar pedagogo arrazionalista, militante naturista, anarkista, feminista eta idazlea (h. 1959).
- 1883 - Lev Borisovitx Kamenev, sobietar politikaria (h. 1936).
- 1887 - Vidkun Quisling, norvegiar politikari ultraeskuindarra (h. 1945).
- 1888 - Margarita Xirgu, espainiar aktore eta antzerki zuzendaria (h. 1969).
- 1890 - Frank Forde, Australiako 15. lehen ministroa (h. 1983).
- 1891 - Aloisia Veit, Adolf Hitlerren senidea eta pertsona desgaituen suntsiketaren biktima (h. 1940).
- 1894 - Isaac Babel, ukrainar idazlea (h. 1940).
- 1900 - Nathalie Sarraute, errusiar-frantziar idazlea (h. 1999).
- 1906 - Clifford Odets, estatubatuar antzezle eta antzerkigilea (h. 1963).
- 1909 -
- Andrei Andreievitx Gromyko, Sobiet Goreneko Presidiumeko presidentea (h. 1989).
- Mohammed Daoud Khan, Afganistango lehen presidentea (h. 1978).
- 1911 - Hume Cronyn, kanadar estatubatuar aktorea (h. 2023).
- 1914 -
- Jo Cals, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1971).
- Gino Bartali, Ginetaccio, italiar txirrindularia (h. 2000).
- 1918 - Nelson Mandela, apartheidaren aurkako ekintzailea, Hegoafrikako lehendakaria eta 1993ko Bakearen Nobel Saria (h. 2013).
- 1921 - John Glenn, estatubatuar politikari eta astronauta (h. 2016).
- 1922 -
- Thomas Kuhn, estatubatuar pentsalaria, zientziaren filosofian ekarpen garrantzitsuan egin zituena (h. 1996).
- Ken Noritake, japoniar futbolaria (h. 1994).
- 1925 -
- François Augiéras, frantziar idazle eta margolaria (h. 1971).
- Shirley Strickland, abiadura eta hesidun lasterketetan espezializatutako australiar atleta (h. 2004).
- 1926 -
- Ángel Crespo, gaztelaniazko poeta eta hainbat hizkuntzatatik gaztelaniarako itzultzailea (h. 1995).
- Joshua Fishman, estatubatuar hizkuntzalaria (h. 2015).
- 1927 -
- Antonio García-Trevijano, ideologia errepublikanoko espainiar politikari eta pentsalaria (h. 2018).
- Kurt Masur, alemaniar orkestra-zuzendaria (h. 2015).
- 1930 - Juan García Atienza, valentziar idazlea eta dokumentalista (h. 2011).
- 1931 - Walter Vidarte, uruguaiar aktorea (h. 2011).
- 1933 - Syd Mead, estatubatuar diseinatzaile industriala (h. 2019).
- 1935 - Ben Vautier, suitzar jatorriko frantziar artista.
- 1937 -
- Roald Hoffmann, estatubatuar kimikari teorikoa, 1981eko Kimikako Nobel Saria.
- Hunter S. Thompson, estatubatuar kazetari eta idazlea (h. 2005).
- 1938 -
- John Connelly, ingeles futbolaria (h. 2012).
- Ian Stewart, eskoziar musikaria eta teklatu jotzailea, The Rolling Stones taldearen sortzaileetakoa (h. 1985).
- Paul Verhoeven, herbeherear zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea.
- 1940 -
- James Brolin, zinema eta telebistako estatubatuar aktorea.
- Peter Mutharika, Malawiko presidente ohia.
- 1942 -
- Giacinto Facchetti, italiar futbolaria.
- Paul McCartney, ingeles abeslaria eta musikaria.
- 1945 -
- Ugo Ferrante, italiar futbolaria (h. 2004).
- Paul Ginsborg, ingeles historialari eta teorialari politikoa, italiar nazionalizatua (h. 2022).
- 1948 - Hartmut Michel, alemaniar biokimikaria, 1988ko Kimikako Nobel Saria.
- 1949 - Axel Honneth, alemaniar filosofo eta soziologoa.
- 1950 - Richard Branson, ingeles enpresaburu, negoziogizon eta abenturazalea, Virgin markaren sortzaile eta jabea.
- 1951 -
- Elio Di Rupo, Belgikako lehen ministroa.
- Margo Martindale, estatubatuar aktorea.
- 1957 -
- Nick Faldo, ingeles golf-jokalari ohia, historiako hoberenetakoa.
- Keith Levene, ingeles musikaria, The Clash taldeko sortzaileetako bat (h. 2022).
- 1958 - Nuccio Ordine, italiar filosofo, saiakeragile eta literatura kritikaria (h. 2023).
- 1961 - Elizabeth McGovern, estatubatuar aktore eta abeslaria.
- 1962 - Jack Irons, Pearl Jam eta Red Hot Chili Peppers taldeetako estatubatuar bateria-jolea.
- 1963 - Marc Girardelli, austriar jatorriko luxenburgotar eskiatzaile ohia, munduko eskiatzaile handienetakoa.
- 1967 -
- Vin Diesel, estatubatuar aktore, idazle, zinema zuzendari eta ekoizlea.
- Amar Osim, bosniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1968 - Melissa Lucio, heriotza zigor polemikoan kondenatutako estatubatuarra.
- 1969 - Elizabeth Gilbert, estatubatuar idazlea.
- 1975 - M.I.A., ingeles rapeatzaile, abeslari, musika-ekoizle eta ekintzailea.
- 1976 - Elsa Pataky, espainiar aktorea.
- 1979 - Jaska Raatikainen, Children of Bodom taldeko bateriajolea.
- 1980 - Kristen Bell, estatubatuar aktorea.
- 1981 - Michiel Huisman, nederlandar aktorea, musikaria eta abeslaria.
- 1982 -
- Priyanka Chopra, indiar abeslari, aktorea eta 2000ko Miss Mundua.
- Rachel McKinnon, kanadar filosofia irakaslea, txirrindularia eta pertsona transgeneroen eskubideen aldeko ekintzailea.
- 1988 - Tomáš Hampl, txekiar saskibaloi jokalaria.
- 1990 -
- Saúl Álvarez, Canelo, mexikar boxeolaria.
- Linn da Quebrada, brasildar aktorea eta abeslaria eta LGBT pertsonen eta pertsona beltzen eskubideen aldeko ekintzailea.
- 1991 - Rubén Peña, espainiar futbolaria.
- 1994 - Iñigo Zubiri, nafar futbolaria.
- 2000 - Angelina Melnikova, errusiar gimnasta-artistikoa.
Heriotzak Aldatu
Euskal Herria Aldatu
- 1830 - Jose Luis Munarritz, nafar idazle, itzultzaile eta kritikaria, Madrilen (j. 1762).
- 1936 -
- Virgilio Leret, nafar hegazkinlari eta ingeniaria, 1936ko estatu-kolpean fusilaturiko lehendabiziko ofiziala, Melillan (j. 1902).
- José Rodríguez-Medel, Nafarroako Guardia Zibilaren komandantea Espainiako Bigarren Errepublikan, Iruñean eraila (j. 1888).
- 1947 - Amadeo Gartzia de Salazar, arabar mediku eta futbol entrenatzailea, Deportivo Alavéseko entrenatzailea (j. 1886).
- 1968 - Teresa Eskoriatza, gipuzkoar kazetari eta idazlea (j. 1891).
- 1980 - Jose Domingo Ugartetxea, bizkaitar musikari eta erlijioso karmeldarra (j. 1888).
- 1988 - Alberto Onaindia, bizkaitar apaiza (j. 1902).
- 1996 - Martin Ugarte, Saletxe, euskal idazlea (j. 1916).
- 2000 - Francisco Javier Saenz de Oiza, nafar arkitektoa (j. 1918).
- 2008 - Venancio Orbe, bizkaitar apaiz katoliko pasiotarra, Peruko Moyobambako gotzaina izandakoa, Liman (j. 1927).
- 2013 - Julian Lajos, esku huskako nafar pilotaria (j. 1940).
- 2017 - Mixel Thikoipe, baxenabartar idazle, musikari eta euskaltzalea (j. 1948).
- 2020 - Lucio Urtubia, nafar igeltseroa eta militante anarkista (j. 1931).
Mundua Aldatu
- 1100 - Godofredo Bouillongoa, Behe Lorrenako dukea eta gudaria.
- 1194 - Guy Lusignangoa, Jerusalemgo Erresuma eta Zipreko erregea (j. c. 1150)
- 1548 - Paskual Andagoiakoa, arabarra, Espainiako Armadako militarra, konkistatzailea eta esploratzailea (j. 1495).
- 1566 - Bartolomé de las Casas, espainiar elizgizona eta misiolaria (j. c. 1484).
- 1591 - Jacobus Gallus, esloveniar musikagilea (j. 1550).
- 1610 - Caravaggio, italiar margolaria, pintura barrokoaren sorkuntzan eragin handia izan zuena (j. 1571).
- 1721 - Antoine Watteau, frantziar pintorea (j. 1684).
- 1792 - John Paul Jones, estatubatuar itsas armadako militarra (j. 1747).
- 1817 - Jane Austen, ingeles idazlea (j. 1775).
- 1868 - Emanuel Leutze, germano-estatubatuar margolaria (j. 1816).
- 1872 - Benito Juárez, Mexikoko presidentea (j. 1806).
- 1890 - Christian Heinrich Friedrich Peters, alemaniar astronomoa (j. 1813).
- 1892 - Thomas Cook, Thomas Cook & Son bidaia-agentziaren sortzaile ingelesa (j. 1808).
- 1909 - Karlos Maria Borboi Austria-Estekoa, espainiakoa izenaz erregegai karlista (j. 1848).
- 1919 - Raymonde de Laroche, frantziar hegazkinlaria eta pilotu-lizentzia jaso zuen lehen emakumea (j. 1882).
- 1924 - Àngel Guimerà, kataluniar idazlea (j. 1845).
- 1931 - Oskar Minkowski, alemaniar fisiologo eta patologoa (j. 1858).
- 1936 - La Argentina, espainiar-argentinar dantzari eta koreografoa (j. 1890).
- 1937 - Julian Bell, britainiar poeta, Espainiako Gerra Zibilean eraila (j. 1908).
- 1938 - Maria Errumaniakoa, Errumaniako erregina ezkontidea (j. 1875).
- 1943 - Jean Alavoine, frantziar txirrindularia (j. 1888).
- 1948 - Baldassarre Negroni, italiar zinema-zuzendari eta gidoigilea (j. 1877).
- 1967 - Humberto de Alencar Castelo Branco, Brasilgo presidente eta diktadorea (j. 1897).
- 1968 - Corneille Heymans, belgikar fisiologoa, 1938ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1892).
- 1972 - Liubov Jegorova, errusiar ballet-dantzaria, koreografoa eta irakaslea (j. 1880).
- 1973 - Jack Hawkins, britaniar aktorea (j. 1910).
- 1979 - Rita Montagnana, italiar politikaria, Italiako Alderdi Komunistaren buruzagia eta parlamentaria (j. 1895).
- 1982 - Roman Osipovitx Jakobson, errusiar hizkuntzalari eta filologoa (j. 1896).
- 1988 - Nico, alemaniar abeslaria, musikaria, modeloa eta aktorea (j. 1938).
- 1990 -
- André Chastel, frantziar idazle eta historialaria (j. 1912).
- Georges Dargaud, frantziar argitaratzailea, komikien edizioan espezializatua (j. 1911).
- Yun Bo-seon, Hego Koreako presidentea (j. 1897).
- 1993 - Jean Negulesco, errumaniar-estatubatuar zinema-zuzendaria (j. 1900).
- 1995 - Fabio Casartelli, italiar txirrindularia (j. 1970).
- 1996 - José Manuel Fuente, espainiar txirrindularia (j. 1945).
- 1997 -
- James Goldsmith, britainiar-frantziar finantza-gizona (j. 1933).
- Eugene Shoemaker, estatubatuar astronomoa eta geologoa, planetologia zientziaren sortzaileetako bat (j. 1928).
- 2000 - Enrique de Gandía, argentinar historialaria eta idazlea (j. 1904).
- 2002 - Victor Emery, britainiar fisikaria (j. 1933).
- 2005 - William Westmoreland, estatubatuar jenerala (j. 1914).
- 2012 -
- Jean François-Poncet, Akitaniako Eskualde Kontseiluko presidente bitartekaria (j. 1928).
- Frances Spence, ENIAC konputagailuaren jatorrizko programatzaileetako bat (j. 1922).
- 2017 - Max Gallo, frantziar politikari, historialari eta idazlea (j. 1932).
- 2018 -
- Adrian Cronauer, AEBetako Aire Armadako sarjentu eta disc jockeya (j. 1938).
- Burton Richter, estatubatuar fisikaria, 1976ko Fisikako Nobel Saria (j. 1931).
- 2020 - Juan Marsé, kataluniar eleberrigilea, 50eko Belaunaldiko Bartzelonako Eskolako kidea (j. 1933).
- 2021 - Michel Husson, frantziar ekonomialaria, estatistikaria eta ekintzaile politikoa, mugimendu altermundialistako kidea (j. 1949).
- 2022 - Claes Oldenburg, suediar-estatubatuar eskultorea (j. 1929).
Jaiak eta urteurrenak Aldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Atharratz/Atarrabia eta Ilora.
