Maiatzaren 11

Maiatzaren 11 gregoriotar egutegiaren urteko ehun eta hogeita hamaikagarren eguna da, 132garrena bisurteetan. 234 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Agustín Sauto Jaiotza: Barakaldo, 1908 Heriotza: Trapagaran, 1986ko abuztuaren 21a Domingo Iturrate Jaiotza: Dima, 1901 Heriotza: Belmonte, 1927ko apirilaren 7a Bernardo Estornes Lasa Jaiotza: Izaba, 1907 Heriotza: Donostia, 1999ko abuztuaren 10a Charles Ollivon Jaiotza: Senpere eta Baiona, 1993 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Salvador Dalí Jaiotza: Figueres, 1904 Heriotza: Figueres, 1989ko urtarrilaren 23a Richard Feynman Jaiotza: Far Rockaway eta Queens, 1918 Heriotza: UCLA Ronald Reagan Medical Center eta Los Angeles, 1988ko otsailaren 15a Jean-Léon Gérôme Jaiotza: Vesoul, 1824 Heriotza: Parisko 9. barrutia eta Paris, 1904ko urtarrilaren 10a Irving Berlin Jaiotza: Talačyn (en) eta Tiumen, 1888 Heriotza: New York, 1989ko irailaren 22a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 11ko jaiotzak Tódor Kármán • Anatoly Lyadov • Cory Monteith • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Juan Díaz de Garayo Jaiotza: Egilatz, 1821eko urriaren 17a Heriotza: Gasteiz, 1881 Angel Urrutia Iturbe Jaiotza: Lekunberri, 1933ko urriaren 20a Heriotza: Iruñea, 1994 Blanquita Suárez Jaiotza: Donostia, 1894ko urriaren 17a Heriotza: Madril, 1983 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Bob Marley Jaiotza: Gullegem (en) , 1945eko otsailaren 6a Heriotza: Jackson Memorial Hospital (en) , 1981 Douglas Adams Jaiotza: Cambridge, 1952ko martxoaren 11 Heriotza: Santa Barbara (Kalifornia), 2001 Alvar Aalto Jaiotza: Kuortane (en) , 1898ko otsailaren 3a Heriotza: Helsinki, 1976 John Herschel Jaiotza: Slough, 1792ko martxoaren 7a eta 1792 Heriotza: Kent, 1871 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Maiatzaren 11ko heriotzak Archduke John of Austria • Kenneth Anger • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Indiako bandera 330 - Bizantzio hiria Erromatar Inperioko hiriburu bihurtu zen Konstantinoren agindupean, Konstantinopolis izena hartuz. 868 - Txinan historiako lehen liburua inprimatu zen: Diamantearen Sutra, Wang Jie. 1949 - Siam erresumak ofizialki Thailandia izena hartu zuen. 1960 - Mossadeko agenteek Adolf Eichmann atxilotu zuten, Argentinan ezkutatzen zen buruzagi nazia eta gerra kriminala. 2000 - India (irudian) ofizialki 1.000.000.000 biztanlera iritsi zen. + Gertaera gehiago... Egutegia << Maiatza >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021: Asteartea 2022: Asteazkena 2023: Osteguna 2025: Igandea 2026: Astelehena 2027: Asteartea Izendegia Santutegia: Maiol Clunykoa, Gangulfo, Mamerto Viennekoa Seaska egutegia: Alazne, Mirari eta Belate.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak

Mundua

• 330 – Bizantzio hiria Erromatar Inperioko hiriburu bihurtu zen Konstantinoren agindupean, eta Konstantinopla izena jarri zioten.
• 1949 – Siam erresumak ofizialki Thailandia izena hartu zuen.
• 1960 – Mossadeko agenteek Adolf Eichmann atxilotu zuten, Argentinan ezkutatzen zen buruzagi nazia eta gerra kriminala.
• 2000 – India ofizialki 1.000.000.000 biztanlera iritsi zen.
• 2010 – David Cameronek Erresuma Batuko gobernua osatzeko, Nick Cleggen Alderdi Liberal Demokratarekin bat egingo zuela adierazi zuen. Gordon Brownek dimisioa aurkeztu zuen.
• 2011 – 2011ko Lorcako lurrikara: Espainiako Murtzia erkidegoko Lorca udalerrian egondako 5,2 graduko lurrikaran bederatzi pertsona hil ziren.

Arte eta kultura

Euskal Herria

• 2002 – Arabako Bertsolari Txapelketaren bigarren ekitaldiaren finala jokatu zen Gasteizen, aurreko ekitalditik 18 urtetara jokatu zena. Asier Otamendik lehenengo txapela eskuratu zuen

Mundua

• 868 – Txinan historiako lehen liburua inprimatu zen: Diamantearen Sutra, Wang Jie.
• 2001 – A Knight's Tale ("Zaldun Ipuina") filma estreinatu zen, Brian Helgelandek zuzendu eta Heath Ledger, Mark Addy, Rufus Sewell, Paul Bettany eta Alan Tudyk aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia

Mundua

• 1971 – Dallasko Mariano Martinez jatetxe-jabeak Margarita cocktaila izozteko prozesua egiten zuen makina bat asmatu zuen. Makina horrekin automatikoki zerbitza zitzakeen eskaera guztiak, banaka egin beharrean. Honek cocktail hori AEBko ezagunenetako bat izatera lortu zuen.
• 1998 – Indiak arma nuklearrekin frogak egin zituen Rajastango desertuan.

Kirolak

Euskal Herria

• 2014 – San Mames estadio berrian jokatutako lehenbiziko Euskal derbian Athletic Kluba eta Errealak Muniain eta Agirretxeren golekin bana berdindu zuten.

Jaiotzak

Euskal Herria

• 1864 – Ramón Godó, kataluniar enpresaburua, La Vanguardia egunkariaren sortzailea, Bilbon (h. 1931).
• 1891 – Alejandro de la Sota Aburto, bizkaitar kazetaria, Excelsior egunkariaren sortzailea (h. 1965).
• 1901 – Domingo Iturrate, Fray Domingo del Santísimo Sacramento, bizkaitar apaiz trinitarioa (h. 1927).
• 1904 – Mariano Iurrita, gipuzkoar futbolaria (h. 1976).
• 1907 – Bernardo Estornes Lasa, izabatar kulturagilea eta euskal idazlea (h. 1999).
• 1908 – Agustín Sauto, Bata, Bilboko Athletic Klubeko jokalaria (h. 1986).
• 1925 – Seber Ormaza, euskal herritar politikari eta abestigilea (h. 2010).
• 1947 – Miguel Angel Lamata, gipuzkoar futbolaria (h. 2019).
• 1950 – José Luis Izco, PSNko nafar politikaria.
• 1953 – Carmen Llera, nafar eleberrigilea eta PSNko gazteriaren bozeramailea.
• 1961 – Igone Zabala Unzalu, bizkaitar euskal-hizkuntzalaria.
• 1962 – Begoña Sanzberro, UPNko nafar politikaria.
• 1964 – Juan Jose Alvarez Rubio, gipuzkoar jurista eta EHUko katedraduna Zuzenbidean.
• 1966 – Ana Irigoien, bizkaitar idazlea.
• 1968 – Daniel Calparsoro, euskal herritar zinema zuzendaria, Bartzelonan.
• 1971 – Asier Zurinaga, bizkaitar traineru estropadetako patroia.
• 1977 – Iker Alvarez, gipuzkoar futbolaria.
• 1978 – Agurne Anasagasti, bizkaitar telebista aurkezlea.
• 1981 – Juan José Martín, arabar izotz hockey jokalari ohia.
• 1983 – Natalia Zabala, gipuzkoar modeloa.
• 1984 – Izaskun Osés, nafar atleta paralinpikoa.
• 1993 – Charles Ollivon, lapurtar errugbilaria.
• 1999 – Jon Mariezkurrena, Mariezkurrena II.a, nafar pilotaria.

Mundua

• 1594 – Charlotte Marguerite Montmorencykoa, Condéko printzesa (h. 1650).
• 1752 – Johann Friedrich Blumenbach, alemaniar mediku, fisiologo eta antropologoa (h. 1840).
• 1771 – Laskarina Bouboulina, greziar andre heroia Greziako 1821eko Independentzia Gerran (h. 1825).
• 1801 – Henri Labrouste, frantziar arkitektoa (h. 1875).
• 1823 – Alfred Stevens, belgikar margolaria (h. 1905).
• 1824 – Jean-Léon Gérôme, frantziar margolaria eta eskultorea (h. 1904).
• 1827 – Jean-Baptiste Carpeaux, frantziar eskultore eta margolaria (h. 1875).
• 1840 – Mariana Angélica de Andrade, portugalder poeta (h. 1882).
• 1848 – Wilhelm Windelband, alemaniar filosofoa eta historialaria (h. 1915).
• 1851 – Maria Teresa Nuzzo, maltar moja (h. 1923).
• 1852 – Charles W. Fairbanks, Ameriketako Estatu Batuetako presidenteordea (h. 1918).
• 1871 –
  • Emiliano Chamorro Vargas, Nikaraguako presidentea (h. 1966).
  • Mariano Fortuny Madrazo, espainiar margolari, asmatzaile, grabadore, argazkilari, diseinatzaile, enpresari eta eszenografoa (h. 1949).
• 1875 – Harriet Quimby, estatubatuar hegazkinlari eta zinema gidoigilea, pilotu lizentzia lortu zuen AEBetako lehen emakumea (h. 1912).
• 1888 – Irving Berlin, estatubatuar konpositore eta kantu-idazlea, AEBko historiako kantagile handienetakoa (h. 1989).
• 1889 – Paul Nash, britainiar margolari surrealista eta gerra artista (h. 1946).
• 1892 – Margaret Rutherford, ingeles aktorea (h. 1972).
• 1894 – Marta Graham, estatubatuar dantzari eta koreografoa (h. 1991).
• 1895 –
  • Jan Parandowski, poloniar idazlea eta itzultzailea (h. 1978).
  • William Grant Still, estatubatuar musika konpositore eta zuzendaria (h. 1978).
• 1896 – Mari Sandoz, estatubatuar idazlea, biografoa eta irakaslea (h. 1966).
• 1899 – Sára Salkaházi, hungariar moja katolikoa, Bigarren Mundu Gerran gutxi gorabehera ehun judu salbatu zituena (h. 1944).
• 1900 – Pridi Banomyong, Thailandiako lehen ministroa (h. 1983).
• 1904 – Salvador Dalí, kataluniar margolaria, eskultorea, diseinatzailea, idazlea eta zinemagilea (h. 1989).
• 1906 – Kent Taylor, estatubatuar aktorea (h. 1987).
• 1910 – Luisín Rodríguez, Luisín, espainiar futbol jokalari eta entrenatzailea (h. 1990).
• 1911 – Juan Manuel Ugarte Eléspuru, perutar margolari, eskultore, historialari eta idazlea (h. 2004).
• 1913 – Robert Jungk, austriar idazle eta militante ekologista (h. 1994).
• 1914 – Haroun Tazieff, frantziar geologo eta bolkanologoa (h. 1998).
• 1916 – Camilo Jose Cela, galiziar idazlea, gaztelaniazko idazlerik garrantzitsuenetarikoa eta 1989ko Literaturako Nobel Saria (h. 2002).
• 1918 – Richard Feynman, estatubatuar fisikaria, XX. mendeko fisikaririk garrantzitsuenetariko bat eta 1965eko Fisikako Nobel Saria (h. 1998).
• 1924 –
  • Antony Hewish, britainiar astronomoa, 1974ko Fisikako Nobel Saria (h. 2021).
  • Marino Marini, italiar abeslaria (h. 1997).
• 1925 – Rubem Fonseca, brasildar kronikaria eta eleberrigilea (h. 2020).
• 1926 –
  • Yvonne Furneaux, britainiar-frantziar aktorea (h. 2024).
  • Teddy Scholten, 1959ko Eurovision Abesti Lehiaketaren irabazlea. (h. 2010)
• 1928 –
  • Yaacov Agam, israeldar artista, arte zinetikoaren aitzindaria.
  • Marco Ferreri, italiar zinema zuzendaria, gidoigilea eta aktorea (h. 1997).
• 1930 –
  • Kamau Brathwaite, barbadostar poeta eta irakaslea (h. 2020).
  • Edsger Dijkstra, herbeheretar informatikaria, informatikaren aintzindarietako bat (h. 2002).
• 1932 –
  • Francisco Umbral, espainiar kazetari, olerkari, saiakeragile eta biografoa (h. 2007).
  • Valentino, italiar moda-diseinatzailea.
• 1933 – Louis Farrakhan, estatubatuar abeslaria, eskubide zibilen aldeko ekintzailea, erlijio-buruzagia eta kazetaria.
• 1936 –
  • Carla Bley, estatubatuar jazz-musikagilea, piano-jotzailea eta abeslaria (h. 2023).
  • Olga Xirinacs, kataluniar idazlea eta piano-irakaslea.
• 1938 – Joan Margarit, kataluniar poeta eta arkitektoa (h. 2021).
• 1941 – Eric Burdon, ingeles abeslari, abesti egile eta aktorea, The Animals taldeko kidea.
• 1949 – Rafa Martín, espainiar aktorea.
• 1950 – Kai Nieminen, finlandiar idazlea eta japoniar literaturako itzultzailea.
• 1951 –
  • Eulalio García, espainiar txirrindulari ohia.
  • Mike Slemen, ingeles errugbilaria (h. 2020).
• 1952 –
  • Shohreh Aghdashloo, irandar aktorea.
  • Paulo César, brasildar futbolaria (h. 2022).
  • Renaud Séchan, frantziar musikagilea.
• 1953 –
  • Kiti Mánver, espainiar aktorea.
  • Gordana Siljanovska-Davkova, Ipar Mazedoniako presidentea.
• 1954 – Judith Weir, eskoziar musikagilea, antzerki musikaleko partiturak idazteagatik ezaguna.
• 1963 –
  • Natasha Richardson, britainiar aktorea (h. 2009).
  • Nina Stemme, suediar opera abeslaria.
• 1967 – Sue Gardner, kanadar kazetaria eta enpresaburua, Wikimedia Fundazioko zuzendari nagusi ohia.
• 1971 – Alberto Rodríguez Librero, espainiar zinema zuzendari eta gidoigilea.
• 1972 – Concha Buika, ekuatoreginear jatorriko espainiar abeslaria.
• 1977 –
  • Anna Federmesser, errusiar langile humanitarioa.
  • Pablo García, uruguaiar futbolaria.
  • Marcos Paulo Alves, brasildar futbolari ohia.
• 1978 – Laetitia Casta, frantziar aktore eta modeloa, Frantzian Marianneren pertsonifikaziotzat hautatua.
• 1980 – Míriam Nogueras, Junts per Catalunya alderdiko politikaria eta ehungintzako enpresaburua.
• 1981 – Daisuke Matsui, japoniar futbolaria.
• 1984 –
  • Andrés Iniesta, espainiar futbolaria.
  • Sara Moro, espainiar gimnasta artistiko ohia.
• 1987 – Tomoaki Makino, japoniar futbolaria.
• 1988 –
  • Marcel Kittel, alemaniar txirrindularia.
  • Raúl Rodríguez Navas, espainiar futbolaria.
• 1991 – Gata Cattana, andaluziar artista, rapera, olerkari feminista eta politologoa (h. 2017).
• 1992 – Thibaut Courtois, belgikar futbol atezaina.
• 1995 – Shira Haas, israeldar aktorea.
• 2000 –
  • Instasamka, errusiar pop eta rap abeslaria.
  • Ana Karolina Lannes, brasildar aktorea.

Heriotzak

Euskal Herria

• 1804 – Joan Antonio Mogel, eibartar idazlea (j. 1745).
• 1871 – Celedonio de Uribe, gipuzkoar bide, ubide eta portuetako ingeniaria, Madrilen (j. 1823).
• 1881 – Sakamantekas, arabar serie-hiltzailea (j. 1821).
• 1884 – Canuto Ignacio Muñoz, gipuzkoar enpresaburu eta kultura ekintzailea, bertsolaritza babestu zuena (j. 1835).
• 1939 – Alberto Palacio, lapurtar ingeniaria eta arkitektoa, Bizkaiko Zubiaren disenatzailea (j. 1856).
• 1983 – Blanquita Suárez, gipuzkoar aktore eta abeslaria, Madrilen (j. 1894).
• 1994 – Angel Urrutia Iturbe, nafar poeta, argitaratzaile eta ekintzaile kulturala, Río Arga. Revista navarra de poesía aldizkariaren zuzendaria eta sortzaileetako bat (j. 1933).
• 2005 – Julian Alustiza, Aztiri, gipuzkoar poeta, idazle eta sermoilaria (j. 1913).
• 2010 – Eduardo Hernández Asiain, kubatar jatorriko nafar biolin-jotzailea (j. 1911).
• 2013 – Benantxio Irureta, euskal mendizale nabarmena, Aneton (j. 1953).
• 2016 – Jesús Infante, arabar margolaria, Logroñon (j. 1926).

Mundua

• 912 – Leon VI.a Jakituna, Bizantziar enperadorea (j. 866).
• 1610 – Matteo Ricci, italiar misiolari jesuita (j. 1522).
• 1680 – Henri de Béthune, frantziar gomendiozko abadea, Baionako apezpikua izandakoa (j. 1604).
• 1708 – Jules Hardouin-Mansart, frantziar arkitektoa (j. 1646).
• 1731 – Mary Astell, ingeles idazle feminista eta erretorikoa, "lehen feminista ingelesa" (j. 1666).
• 1760 – Alaungpaya, Alompra izenez ere ezaguna, Birmaniako heroi nazionala (j. 1714).
• 1778 – Pitt "Zaharra", ingeles politikaria (j. 1708).
• 1780 – Nicolás Fernández de Moratín, espainiar poeta, prosista eta dramaturgoa (j. 1737).
• 1811 – Francisco Lanzagorta, Mexikoko independentziaren aldeko matxinatua, fusilatua (j. 1791).
• 1812 – Spencer Perceval, Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1762).
• 1830 – Frederick Albert Winsor, alemaniar asmatzailea, Erresuma Batuan eta Frantzian gas-argiztapenaren aitzindarietako bat (j. 1763).
• 1849 –
  • Otto Nicolai, alemaniar musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1810).
  • Juliette Récamier, frantziar socialitea (j. 1777).
• 1857 – Eugène-François Vidocq, frantziar abenturazalea eta detektibea (j. 1775).
• 1858 – Aimé Bonpland, frantziar esploratzaile eta botanikaria (j. 1773).
• 1871 – John Herschel, ingeles matematikari, astronomo eta kimikaria (j. 1792).
• 1881 – Henri Frédéric Amiel, suitzar filosofoa (j. 1821).
• 1891 – Edmond Becquerel, frantziar fisikaria (j. 1820).
• 1905 – Thorvald Niss, daniar margolaria (j. 1842).
• 1916 –
  • Max Reger, alemaniar musikagile, organista eta musika-irakaslea (j. 1873).
  • Karl Schwarzschild, alemaniar fisikari eta astronomialaria (j. 1873).
• 1920 – William Dean Howells, estatubatuar eleberrigile, literatura kritikari eta antzerkigilea (j. 1837).
• 1927 – Juan Gris, espainiar margolaria (j. 1887).
• 1939 –
  • Eugenia González Ramos, espainiar sindikalista, fusilatua (j. 1919).
  • Pazzis Sureda, espainiar eskultore, margolaria eta poeta (j. 1907).
• 1954 – Rosa Sevilla de Alvero, Filipinetan emakumeen sufragioaren alde egin zuen filipinar aktibista, hezitzailea eta kazetaria (j. 1879).
• 1955 – Henriëtte Gesina Numans, herbehereetar margolaria, landareen inguruko margolanak eta marrazkiak egin zituena (j. 1877).
• 1958 – Lucien Lelong, goi-mailako jantzigintzako frantziar jostuna (j. 1889).
• 1960 – John D. Rockefeller Jr., estatubatuar finantzaria eta filantropoa (j. 1874).
• 1962 – Hans Luther, Alemaniako kantzilerra (j. 1879).
• 1963 – Herbert Spencer Gasser, estatubatuar fisiologoa, 1944ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1888).
• 1971 –
  • Ferenc Erdei, hungariar politikaria (j. 1910).
  • Seán Lemass, Irlandako Errepublikako Taoiseacha (j. 1899).
• 1973 – Grigori Kozintsev, ukrainar-sobietar zinemagilea (j. 1905).
• 1976 – Alvar Aalto, finlandiar arkitekto eta altzari diseinatzailea (j. 1898).
• 1977 – Carmen Prieto Rouco, galiziar idazle, poeta eta antzerkigilea (j. 1901).
• 1979 – Barbara Hutton, estatubatuar prentsa arrosako pertsonai ezaguna eta XX. mendeko lehenbiziko emakume aberatsetako bat (j. 1912).
• 1981 –
  • Odd Hassel, norvegiar kimikaria, 1969ko Kimikako Nobel Saria (j. 1897).
  • Bob Marley, jamaikar abeslari eta musikagilea, reggae musikari ezagunena (j. 1945).
• 1985 – Chester Gould, estatubatuar umorista grafiko eta komikigilea (j. 1900).
• 1988 – Kim Philby, britainiar espioia, Cambridgeko bostak espioi taldeko kidea (j. 1912).
• 1996 – Nnamdi Azikiwe, Zik, Nigeriako aurreneko presidentea (j. 1904).
• 2001 – Douglas Adams, ingeles idazlea, umoregilea eta dramagilea (j. 1952).
• 2003 –
  • José Manuel Lara Hernández, espainiar argitaratzailea, Planeta argitaletxearen sortzailea (j. 1914).
  • Noel Redding, ingeles rock musikaria, The Jimmy Hendrix Experience taldeko baxu-jotzailea (j. 1945).
• 2006 – Floyd Patterson, estatubatuar boxeolaria (j. 1935).
• 2007 – Malietoa Tanumafili II.a, Samoako estatuburua (j. 1912).
• 2009 – Abel Goumba, Afrika Erdiko Errepublikako lehen ministroa (j. 1926).
• 2018 – Gérard Genette, frantziar literatura-kritikaria (j. 1930).
• 2019 –
  • Jean-Claude Brisseau, frantziar zinemagilea (j. 1944).
  • Peggy Lipton, estatubatuar aktore, modelo eta abeslaria (j. 1946).
• 2020 – Jerry Stiller, estatubatuar aktorea eta komediagilea, Stiller eta Meara bikoteko kidea (j. 1927).
• 2021 –
  • Wilfried Peffgen, alemaniar txirrindularia (j. 1942).
  • Buddy Van Horn, estatubatuar ekintzazko aktore espezialista eta film zuzendaria (j. 1928).
• 2022 –
  • Shireen Abu Akleh, palestinar kazetaria (j. 1971).
  • Paul Ginsborg, ingeles historialari eta teorialari politikoa, italiar nazionalizatua (j. 1945).
• 2024 – Mary Wells Lawrence, estatubatuar publizista (j. 1928).

Jaiak eta urteurrenak

• Sehaska egutegiko izendegia: Alazne, Mirari eta Belate.

Kanpo estekak

• Datuak: Q2558
• Multimedia: 11 May / Q2558

Maiatzaren 10 | Urteko egutegi | Maiatzaren 12