Uztailaren 27
data
Uztailaren 27a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta zortzigarren eguna da, 209.a bisurteetan. 157 egun falta dira urtea amaitzeko.
.jpg)
.jpg)
Gertaerak aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
- 1214 – Filipe II.a Frantziakoak Bouvinesko gudua irabazi zuen eta Frantziaren kontrolpean ipini zituen Anjou, Bretainia, Maine, Normandia eta Turena.
- 1549 – Frantzisko Xabierkoa jesulagunaren ontzia Japonian lehorreratu zen.
- 1724 – Peter Ume Basatia, Helpensenen aurkitu zuten, Hanoverretik gertu.
- 1794 – Frantziako Iraultzan Maximilien Robespierre atxilotu zuten 17.000 "iraultzaren etsai" exekutatzea bultzatu zuelako.
- 1909 – Otsoaren Amildegiko hondamendian riftarrek 153 espainiar militar hil zituzten.
- 2006 – Gas leherketa Kantabriako Laredo herrian. Bost hildako, euretatik lau bizkaitarrak.
Arte eta kultura aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
- 1990 – Flatliners filma estreinatu zen, Joel Schumacherek zuzendu eta Kiefer Sutherland, Julia Roberts, William Baldwin, Oliver Platt eta Kevin Bacon aktoreek antzeztu zuten.
Zientzia eta teknologia aldatu
Euskal Herria aldatu
Mundua aldatu
Kirolak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 2013 – Donostia Klasikoa: Tony Gallopin frantziar txirrindulariak irabazi zuen. Bigarrena Alejandro Valverde espainiarra eta hirugarrena Roman Kreuziger txekiarra.
Mundua aldatu
- 2012 – Londres hirian Udako XXX. Olinpiar Jokoak hasi ziren.
- 2014ko Frantziako Tourra: Vincenzo Nibali italiar txirrindularia garaile.
Jaiotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1777 – Nazario Egia, Egiako kondea, euskal militar eta politikaria (h. 1865).
- 1794 – Juan Domingo Untzueta, bizkaitar argitaldaria (h. 1870).
- 1793 – Jose Pantaleon Agirre, Bilboko alkatea.
- 1843 – Alfons van Pawel-Rammingen, alemaniar jatorriko britainiar aristokrata, Biarrizko urrezko aroaren protagonistetako bat, Biarritzen (h. 1932).
- 1866 – Adolfo Urkixo, bizkaitar politikaria (h. 1933).
- 1871 – Elvira Zulueta, arabar aristokrata (h. 1917).
- 1879 –
- Serafín Ajuria, arabar enpresaburua (h. 1937).
- José Iruretagoyena, nafar militarra (h. 1960).
- 1892 – Eulogio Aranguren, gipuzkoar futbolaria, Buenos Airesen (h. 1973).
- 1897 – Manuel de la Sota, Txanka, euskal kulturaren bultzatzailea, idazlea eta politikari abertzalea (h. 1979).
- 1924 – Maria Angeles Esnaola, frankismoaren garaiko maistra abertzalea (h. 2017).
- 1932 – Jesus Altuna, gipuzkoar arkeologoa, paleoantropologoa eta arkeozoologoa.
- 1935 – Aurelio Sagaseta Ariztegi, nafar apaiza eta musikaria.
- 1948 –
- Juan Jose Goiriena de Gandarias, arabar ikertzaile eta irakaslea (h. 2020).
- Jean Pier Mendiburu, baxenafar bertsolaria (h. 2022).
- 1951 – Bernardo Atxaga (Joseba Irazu), euskal idazlea.
- 1952 – Miguel Ángel Txoperena, Txoperena II.a, nafar pilotari ohia.
- 1959 – Alain Iriart, lapurtar politikaria, Hiriburuko auzapeza eta Hiriburuko kantonamenduko kontseilari nagusia.
- 1963 – Rita Oraá, arabar boleibol jokalari ohia.
- 1965 – Patxi Villanueva, nafar futbolaria ohia.
- 1966 – Isabel Diaz, euskal idazlea.
- 1977 – Izaskun Rekalde, bizkaitar ekonomialaria, irakaslea, ikertzailea eta euskaltzalea (h. 2023).
- 1978 –
- Leire Bilbao, euskal idazlea.
- Amaia Goirigolzarri Alegria, euskal abokatua, Sare Herritarreko eta Erabakizaleak taldeko kidea (h. 2023).
- 1984 – Asier Arruti, gipuzkoar pilotari ohia.
- 1985 – Mikel Méndez, bizkaitar futbolaria.
- 2005 – Markel Beloki, arabar txirrindularia.
Mundua aldatu
- 1452 – Ludovico Sforza, Milango dukea (h. 1508).
- 1667 – Johann Bernoulli, suitzar matematikaria, mediku eta filologoa (h. 1748).
- 1740 – Jeanne Baret, frantziar botanikaria eta esploratzailea (h. 1807).
- 1768 –
- Charlotte Corday, Frantziako Errepublikaren aldeko iraultzailea (h. 1793).
- Joseph Anton Koch, erromantizismoko austriar margolaria, Alpetar margo-paisaia erraldoien sortzailetzat joa (h. 1839).
- 1801 – George Biddell Airy, ingeles matematikaria (h. 1892).
- 1824 – Alexandre Dumas (semea), frantziar idazlea (h. 1895).
- 1832 – Đura Jakšić, serbiar idazlea (h. 1878).
- 1834 – Miguel Grau, El Caballero de los mares, perutar politikari eta militarra (h. 1879).
- 1835 – Giosuè Carducci, italiar poeta eta irakaslea (h. 1907).
- 1853 – Vladimir Korolenko, errusiar idazle eta kazetaria (h. 1921).
- 1866 – António José de Almeida, Portugalgo presidente eta lehen ministroa (h. 1929).
- 1867 – Enrique Granados, kataluniar musikagilea (h. 1916).
- 1870 –
- Hilaire Belloc, frantziar jatorriko ingeles idazle, historialari eta politikaria (h. 1953).
- Bertram Boltwood, estatubatuar fisikari eta kimikaria (h. 1927).
- 1877 – Ernő Dohnányi, hungariar musikagile, piano-jotzaile eta orkestra-zuzendaria (h. 1960).
- 1881 – Hans Fischer, alemaniar kimikaria, 1930eko Kimikako Nobel Saria (h. 1945).
- 1882 – Donald Crisp, ingeles aktore, ekoizle, zuzendari eta gidoilaria (h. 1974).
- 1893 - Nina Petrova, sobietar frankotiratzailea, historiako frankotiratzaile arrakastatsuenetakoa (h. 1945).
- 1900 – Charles Vidor, hungariar-estatubatuar zinemagilea (h. 1959).
- 1903 – Michail Stasinopoulos, Greziako presidentea (h. 2002).
- 1904 – Liudmila Rudenko, ukrainar-sobietar xake jokalaria (h. 1986).
- 1907 – Irene Kaminka Fischer, austriar-estatubatuar matematikari eta geodesista, historiako geodesista garrantzitsuenetakoa (h. 2009).
- 1910 –
- Julien Gracq, frantziar olerkari, eleberrigile, saiakera-idazle eta antzerkigilea (h. 2007).
- Leslie Kish, hungariar-estatubatuar estatistikaria eta inkesten metodologian aditua (h. 2000).
- 1913 – Vittorio Sereni, italiar idazlea (h. 1983).
- 1916 –
- Alfred Jost, frantziar biologoa, endokrinologian aditua (h. 1991).
- Amha Selassie, Etiopiako enperadorea (h. 1997).
- 1917 – Bourvil, frantziar aktore eta abeslaria (h. 1970).
- 1921 – Eugen Coseriu, hizkuntzalaritza erromanikoan aditua (h. 2002).
- 1925 – Lita de Lázzari, argentinar telebista-aurkezlea eta etxekoandre mediatikoa (h. 2015).
- 1927 –
- Gisèle Halimi, tunisiar-frantziar abokatua, idazlea eta ekintzaile feminista (h. 2020).
- Berta Riaza, espainiar aktorea (h. 2022).
- 1929 –
- Jean Baudrillard, frantziar soziologo, filosofo, argazkilari eta pentsalari politikoa (h. 2007).
- Jack Higgins, ingeles eleberrigilea (h. 2022).
- 1936 – Josep Termes, kataluniar historialaria, XIX. eta XX. mendeetako kataluniar langileen mugimenduan espezializatua (h. 2011).
- 1937 – Detto Mariano, italiar musikagile, moldatzaile, abesti-idazle, piano-jotzaile, grabazio-ekoizle eta musika argitaratzailea (h. 2020).
- 1939 – Manuel Vázquez Montalbán, kataluniar idazle eta kazetaria (h. 2003).
- 1940 – Pina Bausch, alemaniar dantzari modernoa, koreografoa, dantza irakaslea eta ballet zuzendaria (h. 2009).
- 1942 – Eva Serra, kataluniar historialari eta saiakeragilea (h. 2018).
- 1944 – Bunji Kimura, japoniar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1946 – Rade Šerbedžija, kroaziar aktore, zinema zuzendari eta musikaria.
- 1951 –
- Eduardo Gómez Manzano, espainiar telebista, zinema eta antzerkiko komedia aktorea (h. 2019).
- Kazuo Saito, japoniar futbolari ohia.
- 1952 –
- Robin Friday, ingeles futbolaria, Ingalaterran 1970eko hamarkadan zehar oso ospetsua (h. 1990).
- Carol Vaness, estatubatuar opera abeslaria, sopranoa.
- 1962 – Mariela Castro, kubatar politikaria eta sexologoa.
- 1965 – José Luis Chilavert, paraguaiar futbol atezain ohia.
- 1967 –
- Jill Messick, estatubatuar zinema ekoizlea (h. 2018).
- Joan Ridao, kataluniar politikari, abokatu eta irakaslea.
- 1968 – Maria Grazia Cucinotta, italiar aktore eta modeloa.
- 1970 – Nikolaj Coster-Waldau, danimarkar aktorea.
- 1977 –
- Ana Pontón, BNGko galiziar politikaria.
- Jonathan Rhys Meyers, irlandar aktorea.
- 1979 – Marielle Franco, brasildar soziologoa, feminista, politikaria eta giza eskubideen aldeko ekintzailea (h. 2018).
- 1980 – Allan Davis, australiar txirrindularia.
- 1981 – Francesc Cabeza, kataluniar saskibaloi jokalari ohia.
- 1984 –
- Neil Harbisson, ipar-irlandar jatorriko kataluniar artista, modu ofizialean ziborgtzat jo izan zen lehen izakia.
- Taylor Schilling, estatubatuar aktorea.
- 1989 – Houry Gebeshian, armeniar-estatubatuar gimnasta artistikoa.
- 1990 –
- Dina Bousselham, hispano-marokoar aholkulari politikoa eta politologoa.
- Joana Couto, brasildar emakumezko aktore eta modelo transgeneroa.
- Michi Goto, japoniar futbolaria.
- 1992 – Hanae Shibata, japoniar futbolaria.
- 1993 – Jordan Spieth, estatubatuar golfaria.
- 1996 - Dawit Seyaum, etiopiar erdi- eta iraupen-lasterketetako atleta, 1500 metrotan aditua.
Heriotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1834 – Josef Imatz, gipuzkoar ekonomialari eta politikaria, Madrilen (j. 1767).
- 1910 – Frantzisko Lopez Alen, euskal idazle eta margolaria (j. 1866).
- 1922 – Jesus Sarria, kubatar-bizkaitar idazlea (j. 1887).
- 1946 – Lorenzo Luis Yanguas, nafar musikari eta musikagilea (j. 1882).
- 1971 –
- Joseba Altuna, euskal idazlea (j. 1887).
- Juan Martin Pertika, euskal idazlea (j. 1888).
- 1973 – Frantzisko Atutxa, euskal idazlea (j. 1908).
- 1980 – Florentino Goikoetxea, euskal mugalaria eta Bigarren Mundu Gerran Erresistentziako kidea (j. 1898).
- 2004 – Peporro, gipuzkoar futbolaria (j. 1929).
- 2008 – Jose Luis Ugarte, euskal nabigatzailea, bakarkako estropadetan aditua (j. 1928).
Mundua aldatu
- 1061 – Nikolas II.a, Aita santua.
- 1276 – Jakue I.a Aragoikoa, Aragoiko errege eta Bartzelonako kondea (j. 1208).
- 1382 – Joana I.a Napolikoa, Napoliko erregina eta Proventzako kondesa.
- 1675 – Henri de La Tour d'Auvergne (Turenneko bizkondea), Frantziako mariskal jenerala (j. 1611).
- 1759 – Pierre-Louis Moreau de Maupertuis, frantziar matematikari, astronomo eta filosofoa (j. 1698).
- 1841 – Mikhail Lermontov, errusiar poeta, margolari eta eleberrigile erromantikoa (j. 1814).
- 1844 – John Dalton, ingeles kimikaria, fisikaria eta meteorologoa (j. 1766).
- 1853 – Tokugawa Ieyoshi, Tokugawa shogunerriko hamabigarren shoguna (j. 1793).
- 1865 – Alphonse Henri d'Hautpoul, Frantziako lehen ministroa (j. 1789).
- 1903 - Lina Sandell, suediar poeta eta gospel himnoen egilea (j. 1832).
- 1917 – Emil Kocher, suitzar sendagilea, 1909ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1841).
- 1938 – Tom Crean, irlandar itsasgizona, antartikaren esploratzailea (j. 1877).
- 1946 – Gertrude Stein, estatubatuar idazle, poeta eta feminista (j. 1874).
- 1970 – António de Oliveira Salazar, Portugaleko lehen ministro eta diktadorea (j. 1889).
- 1977 – Javier Ramírez Sinués, aragoiar abokatu eta politikari kontserbadorea, Arabako gobernadore zibila (j. 1898).
- 1980 – Muhammad Reza Shah Pahlavi, Irango shah (j. 1919).
- 1981 – William Wyler, suitzar-estatubatuar film zuzendaria (j. 1902).
- 1984 – James Mason, ingeles aktorea (j. 1909).
- 1985 – Michel Audiard, frantziar idazlea, antzerkigilea eta zinemagilea (j. 1920).
- 1994 –
- Kevin Carter, hegoafrikar kazetaritza-argazkilaria (j. 1960).
- Rosa Chacel, espainiar idazlea (j. 1898).
- 1995 – Miklós Rózsa, hungariar-estatubatuar musikagilea (j. 1907).
- 1997 – André Giraud, frantziar politikaria (j. 1925).
- 2001 – Leon Wilkeson, estatubatuar baxu-jotzailea, Lynyrd Skynyrd taldeko kidea (j. 1952).
- 2003 – Bob Hope, estatubatuar aktorea (j. 1903).
- 2005 – Camila de Castro, brasildar aktore pornografiko eta modelo transexuala (j. 1979).
- 2008 – Jesús López-Cancio, espainiar politikaria, Gerra Zibilean matxinoen alde egin zuena (j. 1917).
- 2011 – Agota Kristof, frantsesezko hungariar idazlea (j. 1935).
- 2015 – A. P. J. Abdul Kalam, Indiako 11. presidentea (j. 1931).
- 2016 – Piet de Jong, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1915).
- 2017 – Sam Shepard, estatubatuar idazle, antzezle eta zinema-zuzendaria (j. 1943).
- 2018 – Vladimir Voinovitx, errusiar idazlea (j. 1932).
- 2019 – John Robert Schrieffer, estatubatuar fisikaria, 1972ko Fisikako Nobel Saria (j. 1931).
- 2020 – Owen Arthur, Barbadosko lehen ministroa (j. 1949).
- 2023 – José Luis Inciarte, 1972ko Uruguaiko Aireko Armadaren 571 hegaldiaren istripu eta odiseatik bizirik ateratako bat (j. 1948).
Jaiak eta urteurrenak aldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Jokin/Joakin/Jokine eta Arrako.
Kanpo estekak aldatu
