Normandia
Normandia[1] Metropolitar Frantziaren ipar-mendebaldeko muturrean dagoen eskualdea da, Normandia Garaiaren eta Normandia Beherearen fusioaz 2016ko urtarrilaren 1ean sortua. Bateratze hura 2014ko abenduaren 17an erabakitako eskualde hauteskundeen inplementaziotik dator. Eskualdearen eremua, gutxi gorabehera, Normandia eskualde historikoarena bera da.
| Normandia | |||
|---|---|---|---|
| Normandie Normaundie | |||
| |||
 | |||
| Geografia | |||
| Hiriburua | Rouen 49°26′35″N 1°6′9″E | ||
| Azalera | 29.906 | ||
| Punturik altuena | Q3483587  | ||
| Mugakideak | Loirerria, Erdialdea-Loira Harana, Île-de-France, Frantzia Garaia eta Bretainia | ||
| Administrazioa | |||
| Presidentea | Hervé Morin | ||
| Hervé Morin | |||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 3.339.074 | ||
| Dentsitatea | 111,65 bizt/km² | ||
| Erabilitako hizkuntzak | ikusi
| ||
| Ekonomia | |||
| Historia | |||
| Sorrera data: 2016ko urtarrilaren 1a | |||
| Bestelako informazioa | |||
| normandie.fr | |||
Eskualde mugakideak Bretainia hego-mendebaldean (Ille-et-Vilaine), Loirerria hegoaldean (Mayenne, Sarthe), Erdialdea-Loira Harana hego-ekialdean (Eure eta Loir), Île-de-France ekialdean (Yvelines, Oise Harana) eta Pikardia iparraldean (Oise, Somme).
Gaur egun Normandiak 29.906 km2 ditu, eta 3.322.726 biztanle (2012ko urtarrilaren 1ean), 3.327.966 2021ean.
2016an, hiriburua Rouena mugitu zen, eta eskualdeko parlamentua Caenen dago.
Banaketa administratiboa
aldatu
Eskualdea osatzen duten departamenduak eta udalerri nagusiak:
- Calvados (14): 700.633 biztanle 2021ean.
- Eure (27): 598.934 biz.
- Évreux: 47.289 biz.
- Les Andelys: 7.937 biz.
- Bernay: 9.622 biz.
- Mantxa (50): 495.508 biz.
- Cherbourg-en-Cotentin: 77.808 biz.
- Saint-Lô: 19.373 biz.
- Avranches: 10.240 biz.
- Coutances: 8.353 biz.
- Orne (61): 276.973 biz.
- Alençon: 25.555 biz.
- Argentan: 13.291 biz.
- Mortagne-au-Perche: 3.815 biz.
- Itsas Sena (76): 1.255.918 biz.
Geografia
aldatuIparraldean, Mantxako kanala itsasoa dugu, Britainia Handia uhartetik banatzen duena. Mendebaldean, Cotentineko penintsularen mendebaldean, Anglo-normandiar uharteak ditugu.
Sena ibaia hemen itsasoratzen da, Le Havre eta Honfleur artean. Caenen, Orne ibaiko bokalea dago.
Orografiari dagokionez, altuera apaleko mendiak daude eskualdean, 118 eta 416 metro artekoak.
Historia
aldatuGouyko kobazuloa da Europako iparraldeen dagoena labar-artearekin, gizakiaren arrasto nabarmenarekin beraz. Paleolitoa garaikoak dira.
Herri zeltak bertan egon ziren Erromatar Inperioa iritsi arte. Herri hauek dokumentatuta daude, Inperioaren garaian: Abrincates (Avranches), Aulerques Diablintes (Jublains), Aulerques Éburovices (Évreux), Bajocasses (Bayeux), Calètes (Lillebonne), Esuvii (Exmes), Sagii (Sées), Lexoviens (Lisieux), Unelles (Coutances), Véliocasses (Rouen) eta Viducasses (Vieux).
Normandiako Dukerria 911 eta 1204 urteen artean existitu zen lurraldea izan zen. Karolingioen gainbeherarekin hasi zen, eta Frantziako Erresumarekin bat egitean amaitu. XI. mendean, 50 urtez, Normandia eta Ingalaterra elkarrekin egon ziren, Gilen_I.a_Konkistatzaileak hango Erresuma bereganatzean.
Normandiako Lehorreratzea, bestela, eskualdean izandako XX. mendeko gertaerarik garrantzitsuena izan zen, herrialde eta mundu osoko historia baldintzatu zuena, Bigarren Mundu Gerran.
Normandiar ezagunak
aldatu- Gilen I.a Ingalaterrakoa (1028 inguru - 1087ko irailaren 9a), Normandiako dukea eta Ingalaterrako erregea.
- Théodore Géricault (1791-1824) margolaria.
- Gustave Flaubert (1821-1880), idazlea.
- Erik Satie (1866-1925), musika konpositore eta pianojolea.
- Teresa Lisieuxekoa (1873-1897), lekaimea eta santua.
- André Breton (1896-1966), idazlea eta surrealismoaren sortzaile nagusia.
- Christian Dior (1905-1957), moda diseinatzailea.
- Eugène Boudin (1924-1998), margolaria.
- Jacques Anquetil (1934-1987), txirrindularia.
- Raynald Denoueix (1948-) futbolaria eta entrenatzailea.
- François Hollande (1954-), politikaria eta herrialdeko presidentea.
- Philippe Montanier (1964-) futbolaria eta entrenatzailea.
- Bruno Duhamel (1975-), komikigilea.
