Frantziako Tourra (frantsesez eta ofizialki: Le Tour de France, tuʁ də fʁɑ̃s ahoskatua) munduko txirrindularitza lasterketa garrantzitsuena edo garrantzitsuenetako bat da. Itzuli Handien sailaren barnean dago eta hiru aste osoz Frantziako hiri eta herriak zeharkatzen ditu, uztailean. Lehen ekitaldia 1903. urtean ospatu zen, eta harrezkeroztik urtero ospatu da Lehen Mundu Gerra eta Bigarren Mundu Gerra gertatu zirenean izan ezik. Frantziako Tourra urtero-urtero kirol ospakizun arrakastatsuena da mundu osoan, ikusle kopuruari bagagozkio. Jakina, urteko lasterketa garrantzitsuenean parte hartzeko, munduko talderik onenak hautesten dituzte bakarrik.

Frantziako Tourra
2022ko Frantziako Tourra
Ezaugarriak
DataUztaila
EskualdeaFrantzia eta ondoko herrialdeak
Euskarazko izenaFrantziako Tourra
Bertoko izena(k)Le Tour de France
Ezizena(k)La Grande Boucle
ModalitateaErrepidea
MotaItzuli Handia
AntolatzaileaASO
Lasterketa zuzendariaChristian Prudhomme
Historia
Lehenengo edizioa1903
Edizio kopurua109 (2022)
Lehenengo irabazleaFrantzia Maurice Garin
Garaipen gehienFrantzia Jacques Anquetil (5)
Belgika Eddy Merckx (5)
Frantzia Bernard Hinault (5)
Euskal Herria Miguel Indurain (5)
Amaierako edizioaDanimarka Jonas Vingegaard

Historia aldatu

Frantziako Tourra L'Auto egunkariak (Gaur egun L'Equipe) sortu zuen, 1903. urtean, Paris-Brest-Paris eta Bordele-Paris lasterketei lehia egiteko asmotan. L'Auto egunkariak 1903ko Urtarrilean aurkeztu zuen lasterketa, eta hala, Frantziako Tourraren promozioari esker 25.000 egunkari saltzetik 65.000 saltzera igaro zen, 1908. urterako salmentak 250.000koak ziren eta 1923an 500.000ra iritsi ziren. Saldutako egunkarien errekorra 1933 urtean lortu zen, 854.000 alerekin. Gaur egun, Frantziako Tourra Amaury Sport Organisation(ASO)k antolatzen du eta antolatzaile talde haren jabea L'Equipe egunkaria da.

Tourra etapa lasterketa da eta egunero etapa bat jokatu ohi da. Txirrindulari guztiek lortutako denboren arabera egiten den sailkapenak Sailkapen Nagusia izena hartzen du. Lasterkari bakoitzak etapok amaitzeko behar izan duen denbora kontutan hartzen da sailkapen nagusia eratzeko. Beraz, Tourreko irabazlea sailkapen nagusiko lehenbizikoa izango da, hau da, etapa guztiak amaitzeko denbora gutxien eman duen txirrindularia. Hortaz, baliteke sailkapen nagusian garaile ateratzea etapa bakar bat bera ere irabazi gabe, hala egin zuen Greg Lemondek 1990. urtean, esate baterako. Tourreko etapa bat irabaztea edozein txirrindulariren lorpen handietako bat bezala jotzen da, norberaren sailkapen nagusiko postua kontutan hartu gabe. Nahiz eta lehen Tourreko etapa kopuruak desberdinak izan ziren, gaur egun Tourra 20 etaparen buruan jokatzen da, guztira 3.000 eta 4.000 kilometro arteko ibilbidea korrituta. Sailkapen nagusiaz gain, badaude beste hainbat sariketa Tourraren beraren barruan, eta lehiaketa haietako aurreneko lasterkariek kolore desberdinak dituzten Maillotak janzten dituzte.

Tourra gaur egun taldeka (berauek babesleek finantzatuta) korritzen da, baina lehenago banaka korritzen zuten eta ez zegoen talde-taktikarik gaur egun bezala. 50 eta 60ko hamarkadetan ere taldeka korritzen zen, baina taldeok herrialdeen arabera osatzen ziren.

Tourreko etapa gehienak Frantzian izaten dira, baina badira Frantziatik kanpo jokatzen diren batzuk ere, Espainian, Italian, Belgikan, Herbehereetan, Erresuma Batuan... Tourrak bi atseden egun dauzka, eta normalean bidaia luzeak egiteko erabiltzen dira, trenez edo hegazkinez.

Azken urteotan, aurreneko etapa 5–15 km-ko banakako erlojupekoa izan ohi da, eta sarrerako etapa izena hartzen du. Tourraren amaiera, ostera, Parisko Eliseo Zelaien hiribidean izaten da beti. Tourreko hiru asteetan, etapa menditsuak, banakako erlojupekoak, eta taldekako erlojupekoak jokatzen dira. Beste etapa guztiak lauak edo ez hain menditsuak izaten dira, horrela, sprinter deritzen txirrindulariek etapak irabazteko aukera izaten dute. Hala ere, sailkapen nagusiko irabazleak halabeharrez oso ondo moldatu beharko da, bai mendian gora bai erlojupean.

Tourreko ibilbidea urtez urte aldatu ohi dute, urte batean erlojuaren orratzen norabidean egiten da eta hurrengoan alderantziz; hala, urte batean Alpeak lehenengo igarotzen dira eta hurrengoan Pirinioak. Alpeetako eta Pirinioetako mendi asko ia urtero-urtero agertzen dira ibilbidean, eta gogorrenak Hors Categorie izena hartzen dute (Kategoriaz Kanpo), Col du Tourmalet, Mont Ventoux, Col du Galibier, Alpe d'Huez-ek..., esate baterako, Hors Categorie izena hartzen dute.

1984 urteaz geroztik emakumeentzako tourra ere korritu izan da, Le Grande Boucle Feminin izenarekin ezaguna, nahiz eta, Emakumeen Italiako Giroa garrantzitsuagoa izan.

Tourreko zuzendariak aldatu

Maillotak aldatu

 
Maillot Horia.

Sailkapen bakoitzeko aurrenekoak kolore desberdineko maillota janzten du, beste txirrindulari guztietatik nabarmentzeko.

Gaur egungo maillotak aldatu

  Maillot Horia, sailkapen nagusiko lehendabizikoak janzten du. Hortaz, ordurarte jokatu diren etapak amaitzeko denbora gutxien eman duen txirrindulariak jantziko du eta dauden maillotetan garrantzitsuena da. Azken egunean maillot hau daramana Tourreko irabazlea da. Maillot Horia 1919. urtean hasi zen erabiltzen, antolatzaileek liderra nabarmentzea nahi zuten, eta L'Auto egunkariaren orriak horiak zirenez kolore hau aukeratu zen maillotarentzat.

  Maillot Berdea, sprint sailkapeneko lehendabizikoak janzten du. Sailkapen honetarako puntuak, korredoreak etapako helmugara iritsi diren arabera lortzen dira, hala, etapako garaileak bigarrenak baino puntu gehiago eskuratuko ditu eta hala, hurrenez hurren, eskuragai dauden puntu guztiak ahitu arte. Erik Zabel txirrindulari alemaniarrak du errekorra sei maillot berde jarraian irabazita, 96tik 2001era.

  Puntu gorridun Maillota, mendietako erregeak janzten du. Sailkapen honetarako puntuak mendateak zeharkatzen direnean eskuratzen dira. Zenbat eta mendi latzagoak orduan eta puntu gehiago jasotzen dituzte txirrindulariek. Tourra puntu gorridun maillotarekin amaitzen duen txirrindulariari mendiko erregea esaten zaio. Maillot hau 1975. urtean sortu zen. Richard Virenquek du errekorra, zazpi mendiko errege titulurekin.

  Maillot Txuria, sailkapen nagusiko lehendabiziko gazteak janzten du, hau da, 25 urtetik beherako aurrenekoak.

Maillotak Tourretik kanpo aldatu

Tourreko Mailloten koloreak beste hainbat lasterketetan ere erabili ohi dira eta haien zeregina Tourrekoen berdina da. Esate baterako Britainiako itzuliak, Horia, Berdea eta Puntu Gorriduna erabiltzen ditu sailkapenetako liderrak nabarmentzeko. Italiako Giroak Maillot kolore desberdinak erabiltzen ditu, baita Espainiako itzuliak ere, baina beste neurri batean. Adibidez, Giroan, mendiko erregeak maillot orlegia janzten du eta sailkapen nagusikoak Maillot edo "Maglia" arrosa.

Etapa motak aldatu

Etapa ohikoak aldatu

Etapa "ohiko" batean, txirrindulari guztiak batera ateratzen dira. Lehenengo kilometroak antolatzaileek neutralizatzen dituzte, 2–5 km bitartean, eta hasiera ofiziala Tourreko Zuzendariak seinalatzen du bandera txuri bat erakutsiz. Tourreko lehenengo asteko etapa ohikoetan, sprint ikusgarrietan amaitzeko aukera paregabea suertatzen da, etapa hauek nahiko lauak izan ohi direlako.

Beste etapa ohiko batzuk, ordea, zeharo menditsuak dira. Etapa hauek aldaketa handienak eragin ohi dituzte sailkapen nagusian eta ikusle gehien erakartzen dituztenak dira, bai ikusgarrienak suertatzen direlako eta baita uda minean korritzen direlako ere. Hortaz, jende asko eta asko oporretan dago, eta eguraldia lagun izan ohi da.

Banakako Erlojupekoak aldatu

Banakako erlojupeko batean, txirrindulari guztiak bakarka aritzen dira Irterak minutu oro gertatzen dira. Sailkapen nagusiko lehenengo hamarrak, ordea, bi minutuko tartean ateratzen dira irteeratik, balizko trikimailuak saihestearren.

Irteera ordena sailkapen orokorraren alderantzizkoa da, beraz, liderra izango da azkenengoa abiatzen erlojupekoetan. Normalean 3-4 erlojupeko izaten dira Tour osoan, bata prologoa, bestea taldekako erlojupekoa eta azken biak bakarkakoak.

Taldekako Erlojupekoak aldatu

Sarritan, Tourreko lehenengo astean taldekako erlojupeko bat izaten da. Talde ahulenek denbora gehiegirik ez galtzeko, denbora galerak limitatuta daude, horrela. Helmugaratzen azkena den taldeak gehienez 3 minutu besterik ezin ditu galdu lehenego postua erdietsi duenarekin alderatuta, beheko taulak erakusten duen moduan.

Taldekako erlojupekoak
Postua Denbora Postua Denbora
2. 20″ 12. 2′ 00″
3. 30″ 13. 2′ 10″
4. 40″ 14. 2′ 20″
5. 50″ 15. 2′ 30″
6. 1′ 16. 2′ 35″
7. 1′ 10″ 17. 2′ 40″
8. 1′ 20″ 18. 2′ 45″
9. 1′ 30″ 19. 2′ 50″
10. 1′ 40″ 20. 2′ 55″
11. 1′ 50″ 21. 3′ 00″

Taldekako erlojupekoetan ahalik eta denbora gutxien galtzea oso garrantzitsua da, beraz taldeak ahalik eta txirrindulari onenak eramango ditu tourrera eta hauek % 100a eman beharko dute taldeko gizon garrantzitsuak denbora gal ez dezan.

Etapa famatuak aldatu

1975. urteaz geroztik Tourreko azken etapa beti Eliseo Zelaien hiribidean bukatzen da, Parisen. Txirrindulariek hainbat itzuli ematen dizkiote zirkuituari. Ibilbideko bi aldeak jendez gainezka daude beti, guztiak txirrindulariak animatzen, batez ere irabazlea, jakina. Nahiz eta txirrindularientzat bertan korritzea erosoa ez den, etapa laua da eta sprintean heldu ohi dira, sprinterren taldeek gogor ekiten dute hala izan dadin.

Alpe d'Huezen ere etapa anitz amaitzen dira Frantziako Tourrean, Alpeetako igoerarik gogorrenetako bat baita, Bourg d'Oissansetik Huez-era. 2004. urtean erlojupeko banakako igoera egin zen bertan eta Lance Armstrong izan zen garailea. Beste mendi batzuetatik ere askotan pasa izan da Tourra, Mont Ventoux, Col du Galibier, Col de la Madeleine... esate baterako.

Etapa bakoitzeko hasiera ere oso garrantzitsua izan ohi da, eta Frantziako eta Frantziatik kanpoko hainbat hiri lehiatzen dira Tourreko etapa baten abiagunea beren mugetatik abia dadin. Tourraren lehendabiziko etapak ere berebiziko garrantzia dauka, eta, esaterako, Tourra azken urteetan, Erresuma Batuan, Belgikan, Euskal Herrian... hasi izan da.

 
2004ko Frantziako Tourreko azken etaparen irudia, Elisear Zelaietan.

Palmaresa aldatu

 UrteaTxapeldunaTxapeldunordeaHirugarrena
1903  Maurice Garin[1]  Lucien Pothier[1]  Fernand Augereau[2]
1904  Henri Cornet  Jean-Baptiste Dortignacq  Aloïs Catteau
1905  Louis Trousselier  Hippolyte Aucouturier  Jean-Baptiste Dortignacq
1906  René Pottier  Georges Passerieu  Louis Trousselier
1907  Lucien Petit-Breton  Gustave Garrigou  Émile Georget
1908  Lucien Petit-Breton  François Faber  Georges Passerieu
1909  François Faber  Gustave Garrigou  Jean Alavoine
1910  Octave Lapize  François Faber  Gustave Garrigou
1911  Gustave Garrigou  Paul Duboc  Émile Georget
1912  Odile Defraye  Eugène Christophe  Gustave Garrigou
1913  Philippe Thys  Gustave Garrigou  Marcel Buysse
1914  Philippe Thys  Henri Pélissier  Jean Alavoine
1915-1918
Lehen Mundu Gerra zela eta, ez zuten egin
1919  Firmin Lambot  Jean Alavoine  Eugène Christophe
1920  Philippe Thys  Hector Heusghem  Firmin Lambot
1921  Léon Scieur  Hector Heusghem  Honoré Barthélémy
1922  Firmin Lambot  Jean Alavoine  Félix Sellier
1923  Henri Pélissier  Ottavio Bottecchia  Romain Bellenger
1924  Ottavio Bottecchia  Nicolas Frantz  Lucien Buysse
1925  Ottavio Bottecchia  Lucien Buysse  Bartolomeo Aimo
1926  Lucien Buysse  Nicolas Frantz  Bartolomeo Aimo
1927  Nicolas Frantz  Maurice De Waele  Julien Vervaecke
1928  Nicolas Frantz  André Leducq  Maurice De Waele
1929  Maurice De Waele  Giuseppe Pancera  Jef Demuysere
1930  André Leducq  Learco Guerra  Antonin Magne
1931  Antonin Magne  Jef Demuysere  Antonio Pesenti
1932  André Leducq  Kurt Stöpel  Francesco Camusso
1933  Georges Speicher  Learco Guerra  Giuseppe Martano
1934  Antonin Magne  Giuseppe Martano  Roger Lapébie
1935  Romain Maes  Ambrogio Morelli  Félicien Vervaecke
1936  Sylvère Maes  Antonin Magne  Félicien Vervaecke
1937  Roger Lapébie  Mario Vicini  Leo Amberg
1938  Gino Bartali  Félicien Vervaecke  Victor Cosson
1939  Sylvère Maes  René Vietto  Lucien Vlaemynck
1940-1946
Bigarren Mundu Gerra zela eta, ez zuten egin
1947  Jean Robic  Édouard Fachleitner  Pierre Brambilla
1948  Gino Bartali  Briek Schotte  Guy Lapébie
1949  Fausto Coppi  Gino Bartali  Jacques Marinelli
1950  Ferdinand Kübler  Stan Ockers  Louison Bobet
1951  Hugo Koblet  Raphaël Géminiani  Lucien Lazaridès
1952  Fausto Coppi  Stan Ockers  Bernardo Ruiz
1953  Louison Bobet  Jean Malléjac  Giancarlo Astrua
1954  Louison Bobet  Ferdinand Kübler  Fritz Schär
1955  Louison Bobet  Jean Brankart  Charly Gaul
1956  Roger Walkowiak  Gilbert Bauvin  Jan Adriaensens
1957  Jacques Anquetil  Marcel Janssens  Adolf Christian
1958  Charly Gaul  Vito Favero  Raphaël Géminiani
1959  Federico Martín Bahamontes  Henri Anglade  Jacques Anquetil
1960  Gastone Nencini  Graziano Battistini  Jan Adriaensens
1961  Jacques Anquetil  Guido Carlesi  Charly Gaul
1962  Jacques Anquetil  Jef Planckaert  Raymond Poulidor
1963  Jacques Anquetil  Federico Martín Bahamontes  José Pérez-Francés
1964  Jacques Anquetil  Raymond Poulidor  Federico Martín Bahamontes
1965  Felice Gimondi  Raymond Poulidor  Gianni Motta
1966  Lucien Aimar  Jan Janssen  Raymond Poulidor
1967  Roger Pingeon  Julio Jiménez  Franco Balmamion
1968  Jan Janssen  Herman Van Springel  Ferdinand Bracke
1969  Eddy Merckx  Roger Pingeon  Raymond Poulidor
1970  Eddy Merckx  Joop Zoetemelk  Gösta Pettersson
1971  Eddy Merckx  Joop Zoetemelk  Lucien Van Impe
1972  Eddy Merckx  Felice Gimondi  Raymond Poulidor
1973  Luis Ocaña  Bernard Thévenet  José Manuel Fuente
1974  Eddy Merckx  Raymond Poulidor  Vicente López Carril
1975  Bernard Thévenet  Eddy Merckx  Lucien Van Impe
1976  Lucien Van Impe  Joop Zoetemelk  Raymond Poulidor
1977  Bernard Thévenet  Hennie Kuiper  Lucien Van Impe
1978  Bernard Hinault  Joop Zoetemelk  Joaquim Agostinho
1979  Bernard Hinault  Joop Zoetemelk  Joaquim Agostinho
1980  Joop Zoetemelk  Hennie Kuiper  Raymond Martin
1981  Bernard Hinault  Lucien Van Impe  Robert Alban
1982  Bernard Hinault  Joop Zoetemelk  Johan van der Velde
1983  Laurent Fignon  Ángel Arroyo  Peter Winnen
1984  Laurent Fignon  Bernard Hinault  Greg LeMond
1985  Bernard Hinault  Greg LeMond  Stephen Roche
1986  Greg LeMond  Bernard Hinault  Urs Zimmermann
1987  Stephen Roche  Pedro Delgado  Jean-François Bernard
1988  Pedro Delgado  Steven Rooks  Fabio Parra
1989  Greg LeMond  Laurent Fignon  Pedro Delgado
1990  Greg LeMond  Claudio Chiappucci  Erik Breukink
1991  Miguel Indurain  Gianni Bugno  Claudio Chiappucci
1992  Miguel Indurain  Claudio Chiappucci  Gianni Bugno
1993  Miguel Indurain  Tony Rominger  Zenon Jaskuła
1994  Miguel Indurain  Piotr Ugrumov  Marco Pantani
1995  Miguel Indurain  Alex Zülle  Bjarne Riis
1996  Bjarne Riis  Jan Ullrich  Richard Virenque
1997  Jan Ullrich  Richard Virenque  Marco Pantani
1998  Marco Pantani  Jan Ullrich  Bobby Julich
1999not attributed  Alex Zülle  Fernando Escartín
2000not attributed  Jan Ullrich  Joseba Beloki
2001not attributed  Jan Ullrich  Joseba Beloki
2002not attributed  Joseba Beloki  Raimondas Rumšas
2003not attributed  Jan Ullrich  Alekszandr Vinokurov
2004not attributed  Andreas Klöden  Ivan Basso
2005not attributed[3]  Ivan Bassonot attributed
2006  Óscar Pereiro  Andreas Klöden  Carlos Sastre
2007  Alberto Contador  Cadel Evansnot attributed
2008  Carlos Sastre  Cadel Evans  Denis Menxov
2009  Alberto Contador  Andy Schleck  Bradley Wiggins
2010  Andy Schleck  Samuel Sánchez  Jurgen van den Broeck
2011  Cadel Evans  Andy Schleck  Fränk Schleck
2012  Bradley Wiggins  Chris Froome  Vincenzo Nibali
2013  Chris Froome  Nairo Quintana  Joaquim Rodríguez
2014  Vincenzo Nibali  Jean-Christophe Péraud  Thibaut Pinot
2015  Chris Froome  Nairo Quintana  Alejandro Valverde
2016  Chris Froome  Romain Bardet  Nairo Quintana
2017  Chris Froome  Rigoberto Urán  Romain Bardet
2018  Geraint Thomas  Tom Dumoulin  Chris Froome
2019  Egan Bernal  Geraint Thomas  Steven Kruijswijk
2020  Tadej Pogačar[4]  Primož Roglič[5]  Richie Porte
2021  Tadej Pogačar  Jonas Vingegaard  Richard Carapaz
2022  Jonas Vingegaard  Tadej Pogačar  Geraint Thomas
2023  Jonas Vingegaard  Tadej Pogačar  Adam Yates
2024
2025

* (1999-2005) Lance Armstrong kaleratua dopinagaitik.

Garaipenak aldatu

Txirrindulariak aldatu

Lance Armstrong estatubatuarra izan zen Tour gehien irabazitako txirrindularia: zazpi bider jarraian hain zuzen (1999-2005). Azkeneko Tourra irabazi ondoren erretiratu arren, 2009an txirrindularitza profesionalera itzuli zen. Urte horretako Tourrean hirugarren amaitu zuen eta 2010ekoan hogeita hirugarren. Hau izan zen bere azken Tourra, 2011ren hasieran txirrindularitza utzi baitzuen. Haal ere, 2012an dopatu izana onartu zuen eta garaipen guztiak kendu zitzaizkion. Honen ondorioz horrela dago irabazle nagusien sailkapena:

Txirrindularia Garaipenak Urteak
  Jacques Anquetil 5 1957, 1961, 1962, 1963, 1964
  Eddy Merckx 5 1969, 1970, 1971, 1972, 1974
  Bernard Hinault 5 1978, 1979, 1981, 1982, 1985
  Miguel Indurain 5 1991, 1992, 1993, 1994, 1995
  Chris Froome 4 2013, 2015, 2016, 2017
  Philippe Thys 3 1913, 1914, 1920
  Louison Bobet 3 1953, 1954, 1955
  Greg LeMond 3 1986, 1989, 1990

Estatuak aldatu

Txirrindularia Garaipenak
  Frantzia 36
  Belgika 18
  Espainia 12
  Italia 10
  Erresuma Batua 6
  Luxenburgo 5
  AEB 3
  Herbehereak 2
  Suitza 2
  Danimarka 2
  Eslovenia 2
  Alemania 1
  Irlandako Errepublika 1
  Australia 1
  Kolonbia 1

Gainontzeko sailkapenak aldatu

Mendiko sailkapena aldatu

Txirrindularia Garaipenak Urteak
  Richard Virenque 7 1994, 1995, 1996, 1997, 1999, 2003, 2004
  Federico Bahamontes 6 1954, 1958, 1959, 1962, 1963, 1964
  Lucien Van Impe 6 1971, 1972, 1975, 1977, 1981, 1983
  Julio Jiménez 3 1965, 1966, 1967

Erregulartasunaren saria aldatu

Txirrindularia Garaipenak Urteak
  Peter Sagan 7 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2018, 2019
  Erik Zabel 6 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001
  Sean Kelly 4 1982, 1983, 1985, 1989
  Jan Janssen 3 1964, 1965, 1967
  Eddy Merckx 3 1969, 1971, 1972
  Freddy Maertens 3 1976, 1978, 1981
  Djamolidine Abdoujaparov 3 1991, 1993, 1994
  Robbie McEwen 3 2002, 2004, 2006

Taldekako sailkapena aldatu

1961 artean selekzio nazionalen arteko lasterketa izan zen. 1962an hasi ziren taldeak. 1967 eta 1968 izan zen salbuespena, bi urte horietan ere selekzioak aritu baitziren.

Taldea Garaipenak Urteak
  Mercier (Gan + Miko + Coöp) 5 1972, 1975, 1978, 1980, 1982
  Movistar Team 5 2015, 2016, 2018, 2019, 2020
  KAS 4 1965, 1966, 1974, 1976
  T-Mobile (+Telekom) 4 1997, 2004, 2005, 2006
  Saxo Bank (+ CSC) 3 2003, 2008, 2013

Filmak aldatu

2003. urtean, Hell on wheels filma egin zen Frantziako Tourraren inguruan, Telekom taldearen perspektibatik, Pepe Danquart izan zen filmaren zuzendaria.

The Tour Baby! filma Scott Coadyk egin zuen, Tourra bera eta bere inguruari buruz.

Erreferentziak aldatu

  1. a b (fr) Historique du Tour de France, Année 1903, letour.fr. Retrieved 2016.eko otsailak 22.
  2. (fr) Historique du Tour de France, Année 1903, letour.fr. Retrieved 2016.eko martxoak 3.
  3. (en) Lance Armstrong Is Stripped of His 7 Tour de France Titles, nytimes.com, 2012.eko urriak 22.
  4. (fr) Tour de France 2020 : un jeune vainqueur, Tadej Pogacar, et de vieux doutes, lemonde.fr, 2020.eko irailak 21.
  5. (fr) Primoz Roglic : « On verra dans l'avenir si je peux encore gagner un Tour », lequipe.fr, 2020.eko irailak 20.

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu