Alvar Aalto

Alvar Aalto
Bizitza
Jaiotza	Kuortane , 1898ko otsailaren 3a
Herrialdea	Finlandia
Lehen hizkuntza	finlandiera
Heriotza	Helsinki, 1976ko maiatzaren 11 (78 urte)
Hobiratze lekua	Hietaniemi hilerria
Heriotza modua	: gaixotasun kardiobaskularra
Familia
Ezkontidea(k)	Aino Aalto (1924 - 1949ko urtarrilaren 13a); Elissa Aalto (1952 - 1976ko maiatzaren 11)
Hezkuntza
Heziketa	Helsinki University of Technology
Hizkuntzak	finlandiera
Jarduerak
Jarduerak	arkitektoa, diseinatzailea eta hirigilea
Lan nabarmenak	Vyborg Library ; Finlandia Hall
Jasotako sariak	ikusi Royal Gold Medal (1957) ; Prince Eugen Medal (1954) ; Arteetan eta Zientziatan Merituaren Ordena (1969) ; Alvar Aalto Medal (1967) ; AIA Gold Medal (1963) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; Austrian Decoration for Science and Art (1974) ; honorary doctor of the Vienna Technical University (1965) ;
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; CIAM; Ameriketako Estatu Batuetako Arte eta Letren Akademia

Hugo Henrik Alvar Aalto (Kuortane, Finlandia, 1898ko otsailaren 3 - Helsinki, 1976ko maiatzaren 11) arkitekto eta altzari diseinatzaile finlandiarra izan zen.

Alvar eta Elissa Aalto 1950eko hamarkadan.

Alvar Aalto
Helsinkiko Unibertsitate Politeknikoko Areto Nagusia

Aalto Antzokia eta Opera, Essen, Alemania

Villa Mairea, Noormarkku, Finlandia

Arkitektura ikasi zuen Helsinkiko eskola politeknikoan. 1921an arkitekto bihurtu eta Europan zehar bidaia luze bat egin zuen, 1923an arkitektura bulegoa herri txiki batean ireki zuen, nahiz eta gero Helsinkira aldatu. 1928an CIAM-eko (Congrès International d'Architecture Moderne) bazkide egin zen. Aurrerago Estatu Batuetara joan eta Bostongo MIT ezagunean arkitektura irakatsi zuen.

Aaltoren lanak izadi eta paisaiarekin harmonia osoz bateratzen dira, osotasun arkitektoniko bat sortuz. Zura eta adreilua haren ekai gustukoenak izan ziren, haien materialtasun eta ukitua izaditik gertuago daudelako. Funtzionalismoaren jarraitzaile sutsua izan zen, baina baita ere Arkitektura Organikoarena, Eskandinaviako Mugimendu Modernoko lehen arkitekto eta sustatzaileetakoa izanik.

Arkitekto izateaz gain, Aalto diseinatzailea ere izan zen, berak egindako eraikin gehienentzako altzariak deseinatuz. 1935 urtean Artek altzari enpresaren fundatzailea izan zen emaztearekin batera. Han deseinatu zuen zurezko egitura auto-sostengarriz eginiko aulkia. Bere beiralanik ezagunena Aalto Ontzia da.

Estiloaren garapenaAldatu

Alvar Aaltoren ikasle urteetan Finlandian Nazionalismo Erromantiko deiturikoa zegoen indarrean. Mugimendu honek izaera finlandiarra goraipatzea zuen helburu, erdi aroko eraikin finlandiar tradizionaletan oinarrituriko arkitektura eginez. Aaltoren obra estilo honetan kokatzen ez den arren bere gain influentzia izan zuen, Mikaelinkkirko elizako ikasle zeneko proiektuan adibidez. Mugimendu hau Europan eragina izan zuen Art Nouveau-rekin lotzen da, eta honekin batera indarra galtzen joan zen XX. mendeko lehenengo hamarkadan.

Ondoren Iparraldeko Klasizismo deiturikoa garatu zen, Europa iparraldeko arkitektoak forma klasikoetan interesatzen joan ziren heinean. Iparraldeko Klasizismo honek Italiako Pizkundeko arkitektura eta arkitektura eskandinaviar tradizionaleko formak bateratzen zituen. Profesional moduan lan egin zuen lehenengo urteetan eragin klasiko hori nabaritzen da, batez ere Gunnar Asplund arkitekto suediarrak eraginda. 1920ko hamarkadan iritsi zen funtzionalismoa Europa iparraldera. Arkitektura funtzionalak erabilgarritasuna bilatzen zuen gauza guztien gainetik. Eraikuntza teknologiaren erabilera eta modu industrialean produzituriko arkitekturan oinarritzen zen, gainazal biluziak eta lerro horizontala azpimarratzen ziren, espazio zabal eta libreak bilatzen, egitura formarekiko independentea izatea. Azkenik interes soziokulturala dago: gizartearen beharrei erantzuten zien arkitektura egin nahi zen.

Hala ere, 1933 inguruan zegoeneko funtzionalismoari lehen kritikak egiten hasi ziren. Aaltok bere kide modernistek baino ikuspuntu humanistagoa zuen, eta arkitektura prozesu industrialera hurbiltzen eta humanismotik urruntzen ikusten zuen. Bere ustez funtzionalismo teknikoak ezin zuen “arkitektura definitu”, funtzionalismo humanistak baizik.

Horrela, modernismoa erabat utzi gabe estilo berri bat bilatzen du, berak nahi zuen humanismotik gertuago. Garai honetan garatuko ditu bere arkitekturaren karakteristika nagusiak, forma organikoekin edota zura bezalako materialen erabilerarekin. 1935 ingururako modernismoa alde batera utzi duela esan daiteke, eta bere lehenengo aldietako arkitekturaren eraginak jasango ditu: Grezia eta Italiako arkitektura klasikoa, eta Finlandia, bertako herri-arkitektura eta naturako forma organikoak.

Eraikin garrantzitsuakAldatu

1921 - 1923: Kanpandorrea, Kauhajärvi, Finlandia
1924 - 1928: Udal ospitalea, Alajärvi, Finlandia
1926 - 1929: Babes Gorputzen Eraikina, Jyväskylä, Finlandia
1927 - 1935: Liburutegia, Viipuri, Finlandia (gaur egungo Vyborg, Errusia) (marrazki berriak, 1928, 1929, 1933, azken marrazkien arabera eraikia: 1934 - 1935)
1928 - 1929, 1930: Turun Sanomat egunkariaren egoitza, Turku, Finlandia
1928 - 1929: Tuberkulosi Erietxea eta langileen eraikina, Paimio, Finlandia
1931: Unibertsitate Zentraleko Ospitalea, Zagreb, Kroazia
1934: Corso antzokia, barruko jatetxea, Zürich, Suitza
1937-1939: Finlandiako Pabilioia, Munduko Feria
1937-1939: Villa Mairea Finlandia
1947 - 1948: Baker House (MIT), Cambridge, Massachusetts, AEB
1949 - 1966: Helsinki Teknologia Unibertsitatea, Espoo, Finlandia
1950 - 1957: Kansaneläkelaitos bulego eraikina, Helsinki, Finlandia
1952 - 1958: Kulttuuritalo (Kultura Etxea), Helsinki, Finlandia
1958 - 1987: Hiri barnea, Seinäjoki, Finlandia
1958 - 1972: Ipar Jutlandiako Arte Museoa, Aalborg, Danimarka
?? - 1965: Laponiako Eskualde Liburutegia, Rovaniemi, Finlandia
1962 - 1971: Finlandia Aretoa, Helsinki
1963 - 1965: Westmannia-Dalecarlia Nation eraikina, Uppsala, Suedia
1962: - Neue Vahr Satelite-hiriko Eraikin Nagusia, Bremen, Alemania
1970: Mount Angel Abbey Liburutegia, Mount Angel, Oregon, AEB
1959 - 1988: Essengo Antzokia eta Opera, Essen, Alemania

Altzariak eta beiralanakAldatu

1932: Paimio aulkia [1]
Altzari bilduma Viipuriko liburutegian ipintzeko
- 1933 Hiru hankadun metatzeko 60 aulkia [2]
- 1933 Lau hankadun E60 aulkia [3]
1939 406 besaulkia [4]
Lamps
- 1954 A805 lurreko lanpara [5]
- 1959 A8010 lurreko lanpara [6]
1936: Aalto Ontzia

Kanpo loturakAldatu

Biografia eta proiektuak
Alvar Aalto Fundazioa Aaltoren arkitektura marrazki eta idazkien gordailua
Alvar Aalto at The Internet Name Database
Alvar Aalto's Savoy Vase (1936)

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Alvar Aalto

Datuak: Q82840
Multimedia: Alvar Aalto