Augustin Zubikarai

Augustin Zubikarai
	;
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Augustin‏ Zubikarai Bedialauneta
Jaiotza	Ondarroa, 1914ko azaroaren 3a
Herrialdea	Bizkaia, Euskal Herria
Heriotza	Galdakao, 2004ko uztailaren 12a (89 urte)
Hezkuntza
Hizkuntzak	euskara; gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, kazetaria eta apaiz katolikoa
Jasotako sariak	ikusi Espainiako Kritika Saria euskarazko narratibari (1978) : Bale denborak;
Kidetza	Euskaltzaindia; Euskerazaintza
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Eusko Gudarostea
Parte hartutako gatazkak	Espainiako Gerra Zibila
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa

Augustin Zubikarai Bedialauneta^[1] (Ondarroa, Bizkaia, 1914ko azaroaren 3a - Galdakao, Bizkaia, 2004ko uztailaren 12a) apaiza eta euskal idazlea izan zen. Euskaltzain ohorezko izan zen.^[2]

BizitzaAldatu

Augustin Zubikarairen bustoa

Saturrarango eta Gasteizko apaizgaitegietan ikasi zuen. Hamasei urte zituela hasi zen Euzkadi egunkarian idazten. 1937an Eguna egunkariko erredaktore nagusi izendatu zuten. Geroztik agerkari askotan idatzi zuen: Zeruko Argia, Karmel, Argia, Egan, Boga Boga, Eguna, eta abar.

Espainiako Gerra Zibilean Laredon atxilo hartu zuten eta Aranda de Dueron, Miranda de Ebron eta Oteitzan (Oteiza de la Solana) egon zen preso. Azkenik, Zaragozako kazetari batekin trukatua izan ondoren Frantziara erbesteratu zen, 1940 arte. Antzerki lan askoren egilea da; lehenegoa 1934an sortu zuen Euzkadi egunkarian. 1945an Biarritzeko Euskal Lore jokoetan lehenengo saria lortu zuen, Itxasora lanarenin. 1963an Iru alaba lanarekin Toribio Altzaga Saria eta sari bera 1967an Gizon on eta andre erre? eta berriz ere 1969an Mendu zarrak antzezlanarekin jaso zuen. Hauek ez dira jaso izan zituen sari bakarrak: Markinako Lore Jokoena, Bizkaiko Foru Aldundiarena, Gipuzkoa saria... Baita ere, bestetik, eleberri eta kontakizun ugari argitaratu zituen; genero horretan 1978an Estatuko Kritika Saria jaso zuen Bale denborak eleberriarekin. 1979an Esan eta esango sei liburuekin Azkue saria jaso zuen baita ere.

Baina bereziki antzerkigintzan nabarmendu zen. Herri ohiturak eta hizkera ikertu zituen halaber, eta mendebaleko euskara edo bizkaiera erabili izan zuen bere testuetan. Ohorezko euskaltzaina, eta Euskerazaintza elkartearen zuzendaria izan zen 1978tik 2004ra, hil zen arte alegia; Euskalkiak bultzatzeko ekimena izan zen hauxe, hain zuzen ere.

LanakAldatu

Augustin Zubikarai enparantza, Ondarroan

NarrazioaAldatu

Boga ta Zixe. Ondarrutarkeriak (1976, egilea editore)
Kardala (1976, egilea editore)
Esan eta esango (1979, Ed. Vascas)
Peru eta Mari, gureak (1986, Gaubeka Irarkola)

NobelaAldatu

Piñuetako madalenak (1965)
Bale denborak (1978, Leopoldo Zugaza)
Anton Guzurretxe (1979, BAK)
Laiñoak Mundaka'n (1980, Geu)
Bizitzako urratsak. Gure giroetako eleberria (1981, Geu)
Ira usaiña (1981, Geu)
Mon-daka (1981, Geu)
Itxastarrak (1986, Gaubeka Irarkola)
Zaldupeko txikiena (1991, egilea editore)

AntzerkiaAldatu

Illobearen indarra. 1934, Euzkadi.
Itxas lapurrak. 1936, Euzkadi.
Itxasora. 1945.
Seaska inguruan. 1957, Egan.
Jaunaren Bidetan. 1959, Egan.
Iru alaba. 1963, Euskera.
Gizon on eta andre erre. 1967.
Aingira kumak. 1969, Egan.
Errekonduan. 1969.
Bizi garratza. Mendu zaharrak. 1970, Herri Gogoa.
Lurrunpean. 1970, Egan.
Mendi ta itxaso. 1983, Eusko Jaurlaritza.
Arrain sunda. 1986.
Arteako itsua eta beste lau antzerki. 1987, Bizkaiko Foru Aldundia.
Gurea. 1991.

BildumaAldatu

"Bigarren Errepublikako denboraldiko idazlanak (1931-1937) eta Ondarroa". 2009, Ondarroako Udala.

ErreferentziakAldatu

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

BibliografiaAldatu

Baraiazarra, Luis; Urkiza, Julen: Agustin Zubikarai (1914).- Egan, 2014-3/4, 39-60

Ikus, gaineraAldatu

Kanpo estekakAldatu

Datuak: Q12254476

[1] EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.

[2] Auñamendi Eusko Entziklopedia. Agustín Zubikarai Bedialauneta. .

[1]

[2]