Clint Eastwood
Clinton "Clint" Eastwood, Jr. (San Frantzisko, Kalifornia, 1930eko maiatzaren 31 - ) Ameriketako Estatu Batuetako aktore, zuzendari eta film-ekoizlea da.
Aktore gisa, Eastwood ezaguna da gogorraren papera egiteagatik, hala nola Dirty Harry Callahanen (Harry Zikinaren) filmetan, bai eta Sergio Leoneren spaghetti westernetan ere.
Zuzendari gisa, arrakasta handia lortu du bere drama ezkorrekin: Unforgiven, Mystic River, Million Dollar Baby eta Gran Torino filmekin, alegia.
Malpaso Productions izeneko ekoiztetxearen sortzailea ere bada.
Ibilbide profesionalaAldatu
Spaghetti western eta Sergio LeoneAldatu
Lan prekarioen ondoren, Clint Eastwood Hollywoodera iritsi zen 1950eko hamarkadaren erdialdean, eta Universal Pictures-en paper txikietan agertzen hasi zen.
1964an western bat filmatu zuen Espainian, Sergio Leoneren zuzendaritzapean:
A Fistful of Dollars (Dolar eskukada baten truke / Por un puñado de dólares / Pour une poignée de dollars). Lortutako arrakastak beste bi filmekin errepikatzea ekarri zuen: La muerte tiene un precio (1965) eta The Good, The Bad and The Ugly ((1966, Zintzoa, gaiztoa eta itsusia / El bueno, el feo y el malo / Le Bon, la Brute et le Truand). Trilogia horri spaghetti western deitzen zaio, oso ezaugarri zehatzak dituzten filmak, hala nola elkarrizketa arraroak, ekintza motela, indarkeriaren sublimazioa eta estetika zakarra. Dena Ennio Morriconeren musikarekin nahastuta. 60ko hamarkadaren amaieran, Hollywoodera itzultzeko aukera izan zuen.
Harry Zikina eta Don SiegelAldatu
Dirty Harry filmean (1971, Harry Zikina / Harry el sucio / L'Inspecteur Harry) hasiera eman zion Don Siegel zuzendariarekin izan zuen lankidetza emankorrari. Filma honetan honako aktore hauek antzeztu zuten: Clint Eastwood, Andy Robinson, Harry Guardino, Reni Santoni eta John Vernon. Filmak dezenteko arrakasta izan zuenez hainbat jarraipen izan zituen: Magnum Force (1973), The Enforcer (1976), Sudden Impact (1983) eta The Dead Pool (1986).
Beste bi film nabarmendu behar dira: La jungla humana (1968) eta Escape from Alcatraz (1979, Alcatrazeko ihesa / Fuga de Alcatraz / L'Évadé d'Alcatraz). Baina fama guztia Harry Callahan-en metodo basatien polizia-inspektorearen pertsonaiarekin lortu zuen, eta badirudi ez zaitzaizkiola asko axola eskubide zibilak. Eastwood da Callahanen pertsonaiak bost aldiz protagonista, hainbat zuzendarirekin, eta bera ere Impacto repentino (1983) filmera doa.
Zuzendaria eta ekoizlea: hasieraAldatu
Aktoreaz gain, Eastwood zuzendari eta ekoizle bihurtzen hasi zen. 60ko hamarkadaren amaieran bere produkzio-etxea sortu zuen, Malpaso Productions, beste arrakasta batekin estreinatuz: Colguémoslos bien arriba (1968).
Zuzendari gisa, Eastwoodek asko ikasi zuen eragin handiena izan zuten zuzendariengandik: Siegel eta Leone. 1971n hasi zen Play Misty for Me zuzentzen.
TrantsizioaAldatu
Eastwood urteetan gora zihoan, eta nekatzen hasi zen gizon bortitz eta espresiorik gabearen klixea errepikatzeaz. 70eko hamarkadaren amaieran eta 80ko hamarkadaren hasieran, bide berriak irekitzen hasi zen, baina ahalegin batzuk ez ziren arrakastatsuak. Bronco Billy-rekin (1980), komediaren mundura sartu zen, eta berriro saiatu zen Heartbreak Ridge filmarekin (1986, Burdinazko sarjentua, Gerraren Jauna / El sargento de hierro / Le Maître de guerre). Era berean, Firefox filma (1982), desorientazio eta kalitate gabeziaren adibide da. Harrigarriena da, era berean kalitate bikaineko lanak ere egiten dituela, Eastwooden urte batzuk geroago bihurtuko dena aurreikusteko: Hollywoodeko zuzendari ezagunenetako bat eta sormen-gaitasun handiena duena. Kalitate-jauzi hori 1982an hasi zen Honkytonk Man (El aventurero de medianoche) lanarekin, baina, batez ere,Pale Rider western-arekin (1985, El jinete pálido / Pale Rider, le cavalier solitaire). Western horretan, non geroago Unforgiven filmak (1992, Barkatu gabe / Sin perdón / Sans Pardon) izango zituenaren ezaugarri asko hasi ziren agertzen.
Clint Eastwood klasiko bihurtutaAldatu
Unforgiven film horrekin lau Oscar Sari irabazi zituen: Film onenaren Oscar Saria, Zuzendari onenaren Oscar Saria (Clint Eastwood), Taldeko gizonezko aktore onenaren Oscar Saria (Gene Hackman) eta Muntatze onenaren Oscar Saria (Joel Cox). Gainera, Gizonezko aktore onenaren Oscar Sariaren (Clint Eastwood) izendapena ere jaso zuen, nahiz eta azkenean saria Al Pacinok Scent of a Woman ("Emakumearen esentzia") filmeko antzezpenarengatik irabazi.
Western krepuskularra da, eta Eastwoodek gogoeta egiten du urteen joanaz, ordura arte zahartutzat jotzen zen genero baten -westernaren- arteko paralelismoa sortuz. Unforgiven narrazio-teknika prodijio bat da, klasizismo ukaezinaz blaitua, eta John Ford edo Anthony Mann-en maila berean kokatzen du Eastwood. Handik aurrera, Eastwoodek maisulanak eta film komertzialagoak konbinatzen ditu. Lehenen artean, ezohikoak, sentikorrak izateagatik, The Bridges of Madison County (1995, Madisoneko zubiak / Los puentes de Madison / Sur la route de Madison) eta Midnight in the Garden of Good and Evil (1997, Gauerdia ongiaren eta gaizkiaren lorategian / Medianoche en el jardin del bien y del mal / Minuit dans le jardin du bien et du mal).
Space Cowboys (2000), Mystic River (2003) eta Million Dolar Baby (2004) filmekin zuzendari onenaren eta film onenaren Oscar saria irabazi zuen berriro, Eastwood-ek bere burua gainditu zuen behin eta berriro, eta ondare oso zabala utzi du.
2006an, kritikak oso txalotutako bi film estreinatu zituen: Flags of Our Fathers eta Letters from Iwo Jima, Bigarren Mundu Gerran Iwo Jimako Gudua Ozeano Barean kontatzen dutenak. Lehenengoak AEBko bertsioa eskaintzen du eta bigarrenak, berriz, japoniarra. 2009. urtean estreinatu zen Gran Torino filmeko zuzendari, produktore eta interprete-lanetan aritu zen Eastwood. Bizitzari eta heriotzari buruzko hausnarketa egiten du, kritika soziala, umorea eta dramatismoa oinarri hartuta. Aktore baten heldutasun-lagina da Gran Torino, eta etengabe eboluzionatzen ari dela erakusten du.
Maggie Johnsonekin ezkondu zen, eta maitasun-harremanak izan ditu Sondra Locke eta Frances Fisher aktoreekin, besteak beste, Bronco Billy eta Unforgiven filmetan lankide izan zituenak. Gaur egun Come Ruiz aktorearekin ezkonduta dago, Blood Work (2002, Odol lana / Deuda de sangre / Créance de sang) filmeko erreportariarekin.
FilmografiaAldatu
Clint Eastwoodek zuzendutako edo antzeztutako filmak:
| Urtea | Filma | Papera |
|---|---|---|
| 2021 | Cry Macho[1][2] | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2019 | Richard Jewell | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2018 | The Mule[3][4] | Earl Stone, zuzendaria eta ekoizlea |
| 2018 | The 15:17 to Paris [5] | Zuzendaria |
| 2017 | Indian Horse | Ekoizlea |
| 2016 | Sully | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2014 | American Sniper | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2014 | Jersey Boys | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2012 | Trouble With the Curve | Gus Lobel eta ekoizlea |
| 2011 | J. Edgar | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2010 | Hereafter | Zuzendaria |
| 2009 | Invictus | Zuzendaria |
| 2008 | Gran Torino | Walt Kowalski eta zuzendaria |
| 2006 | Red Sun, Black Sand | Zuzendaria |
| 2006 | Letters from Iwo Jima | Zuzendaria eta ekoizlea |
| 2006 | Flags of Our Fathers | Zuzendaria |
| 2004 | Million Dollar Baby | Frankie Dunn eta zuzendaria |
| 2003 | Mystic River | Zuzendaria |
| 2002 | Blood Work | Terry McCaleb eta zuzendaria |
| 2000 | Space Cowboys | Frank Corvin eta zuzendaria |
| 1999 | True Crime | Steve Everett eta zuzendaria |
| 1997 | Absolute Power | Luther Whitney eta zuzendaria |
| 1997 | Midnight in the Garden of Good and Evil | Zuzendaria |
| 1995 | The Bridges of Madison County [6] | Robert Kincaid eta zuzendaria |
| 1993 | A Perfect World | Chief Red Garnett eta zuzendaria |
| 1993 | In the Line of Fire | Frank Horrigan |
| 1992 | Unforgiven | William 'Bill' Munny eta zuzendaria |
| 1990 | The Rookie | Nick Pulovski eta zuzendaria |
| 1990 | White Hunter Black Heart | John Wilson eta zuzendaria |
| 1989 | Pink Cadillac | Tommy Nowak |
| 1988 | Bird | Zuzendaria |
| 1988 | The Dead Pool | 'Dirty' Harry Callahan |
| 1986 | Heartbreak Ridge | Tom 'Gunny' Highway eta zuzendaria |
| 1985 | Pale Rider | Preacher eta zuzendaria |
| 1984 | City Heat | Speer tenientea |
| 1984 | Tightrope | Wes Block |
| 1983 | Sudden Impact | 'Dirty' Harry Callahan eta zuzendaria |
| 1982 | Honkytonk Man | Red Stovall eta zuzendaria |
| 1982 | Firefox | Mitchell Gant eta zuzendaria |
| 1980 | Any Which Way You Can | Philo Beddoe |
| 1980 | Bronco Billy | Bronco Billy McCoy eta zuzendaria |
| 1979 | Escape from Alcatraz | Frank Morris |
| 1978 | Every Which Way But Loose | Philo Beddoe |
| 1977 | The Gauntlet | Ben Shockley eta zuzendaria |
| 1976 | The Enforcer | 'Dirty' Harry Callahan |
| 1976 | The Outlaw Josey Wales | Josey Wales eta zuzendaria |
| 1975 | The Eiger Sanction | Jonathan Hemlock eta zuzendaria |
| 1974 | Thunderbolt and Lightfoot | Thunderbolt |
| 1973 | Breezy | Zuzendaria |
| 1973 | Magnum Force | 'Dirty' Harry Callahan |
| 1973 | High Plains Drifter | The Stranger eta zuzendaria |
| 1972 | Joe Kidd | Joe Kidd |
| 1971 | Dirty Harry | 'Dirty' Harry Callahan |
| 1971 | Play Misty for Me | David 'Dave' Garver eta zuzendaria |
| 1971 | The Beguiled | John McBurney |
| 1970 | Kelly's Heroes | Private Kelly |
| 1970 | Two Mules for Sister Sara | Hogan |
| 1969 | Paint Your Wagon | Sylvester 'Pardner' Newel |
| 1968 | Where Eagles Dare | Morris Schaffer tenientea |
| 1968 | Coogan's Bluff | Deputy Sheriff Walt Coogan |
| 1968 | Hang 'Em High | Marshal Jed Cooper |
| 1967 | The Witches | Charlie |
| 1966 | Il buono, il brutto, il cattivo | Blondie (izenik gabeko gizona) |
| 1965 | Per qualche dollaro in più | Monco (izenik gabeko gizona) |
| 1964 | Per un pugno di dollari | Joe (izenik gabeko gizona) |
| 1959 | Rawhide (TB) | Rowdy Yates (1959-1966) |
| 1958 | Ambush at Cimarron Pass | Keith Williams |
| 1958 | With You In My Arms | George Moseley |
| 1957 | Escapade in Japan | Dumboko pilotua |
| 1956 | The First Traveling Saleslady | Jack Rice tenientea |
| 1956 | Away All Boats | Marinea |
| 1956 | Star in the Dust | Tom |
| 1956 | Never Say Goodbye | Will |
| 1955 | Tarantula | Jet Squadroneko burua |
| 1955 | Lady Godiva | Lehen saxoia |
| 1955 | Francis in the Navy | Jonesey |
| 1955 | Revenge of the Creature | Laborategiko langilea |
Oscar sariakAldatu
| Urtea | Filma | Oscar sarietan | BAFTA sariak | Golden Globe Sariak | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izendatua | Irabazlea | Izendatua | Irabazlea | Izendatua | Irabazlea | ||
| 1971 | Play Misty for Me | 1 | |||||
| 1973 | Breezy | 3 | |||||
| 1976 | The Outlaw Josey Wales | 1 | |||||
| 1986 | Heartbreak Ridge | 1 | |||||
| 1988 | Bird | 1 | 1 | 2 | 3 | 1 | |
| 1992 | Unforgiven | 9 | 4 | 6 | 1 | 4 | 2 |
| 1995 | The Bridges of Madison County | 1 | 2 | ||||
| 2000 | Space Cowboys | 1 | |||||
| 2003 | Mystic River | 6 | 2 | 4 | 5 | 2 | |
| 2004 | Million Dollar Baby | 7 | 4 | 5 | 2 | ||
| 2006 | Flags of Our Fathers | 2 | 1 | ||||
| Letters from Iwo Jima | 4 | 1 | 1 | 1 | |||
| 2008 | Changeling | 3 | 8 | 2 | |||
| Gran Torino | 1 | ||||||
| 2009 | Invictus | 2 | 3 | ||||
| 2010 | Hereafter | 1 | |||||
| 2011 | J. Edgar | 1 | |||||
| 2014 | American Sniper | 6 | 1 | 2 | |||
| 2016 | Sully | 1 | |||||
| 2019 | Richard Jewell | 1 | 1 | ||||
| Total | 41 | 13 | 22 | 1 | 33 | 8 | |
ErreferentziakAldatu
- ↑ Berria. «'Cry macho'» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-09-02).
- ↑ Teso, Begoña del. «Ez dudala ikusi nahi!» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-09-02).
- ↑ Agote, Gontzal. «Aktore eta zuzendari, bi aldiz klasiko» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-09-02).
- ↑ Barandiaran, Izaro Zinkunegi. «Oporrak, norbere neurrira» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-09-02).
- ↑ Agote, Gontzal. «Heroi estatubatuarrak Frantzian» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-09-02).
- ↑ Borda, Itxaro. «Musurik ez» Berria (Noiz kontsultatua: 2022-09-02).
Kanpo estekakAldatu
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Clint Eastwood  |
Datuak: Q43203
Multimedia: Clint Eastwood
