Leoš Janáček

Leoš Janáček (txekieraz ˈlɛoʃ ˈjanaːt͡ʃɛk ahoskatua; Hukvaldy, 1854ko uztailak 3-Ostrava, 1928ko abuztuak 12) txekiar konposatzaile bat izan zen. Musika Berlingo Kontserbatorioan ikasi zuen, eta itzultzean organojole aritu zen Brnon, baita irakasle ere Pragako Kontserbatorioan. Janáčeken lanik garrantzitsuenak nahiko berantiarrak dira: bere estilo pertsonala 50 urte zituenean aurkitu zuen, Jenůfa operarekin, eta, une horretatik aurrera lan garrantzitsuak idatzi zituen genero askotan. Helduaroko garai honetakoak dira bere pianoarentzako lanik hoberenak, ganbera lanak, Meza Glagolitikoa eta Sinfonietta. Eslabiar kantu herrikoien eta koroarentzako musikaren bilduma garrantzitsuak ere baditu. Gaur egun, Janáček XX. mendeko operaren berritzaile handienetakotzat hartzen da. Askok, XX. mendearen hasierako txekiar konposatzailerik garrantzitsuena dela uste dute, eta, gainera, azken urteetan bere garrantziak gora eta gora egin du etengabe, bereziki, bere operak XX. mendeko operaren alorrean hartzen ari diren kontsiderazio geroz eta handiagoaren ondorioz.

Leoš Janáček
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Leo Eugen Janáček
Jaiotza	Hukvaldy, 1854ko Uztailaren 3a
Herrialdea	Austriar Inperioa Txekoslovakia
Heriotza	Ostrava, 1928ko Abuztuaren 12a (74 urte)
Hobiratze lekua	Brno Central Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: pneumonia
Familia
Aita	Jiří Janáček
Ama	Amálie Janáčková
Ezkontidea(k)	Zdeňka Janáčková (en)
Seme-alabak	ikusi Olga Janáčková (en)
Hezkuntza
Heziketa	University of Music and Theatre Leipzig (en)
Hizkuntzak	txekiera
Irakaslea(k)	Pavel Křížkovský (en) Gregor Mendel František Klácel (en) František Blažek (en) František Zdeněk Skuherský (en) Oscar Paul (en) Leo Grill (en) Ernst Ferdinand Wenzel (en) Wilhelm Rust (en) Josef Dachs (en) Franz Krenn (en)
Ikaslea(k)	ikusi Rudolf Firkušný Jaroslav Kvapil (en)
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea, musikologoa, pedagogoa, orkestra zuzendaria, libretista eta irakaslea
Lan nabarmenak	ikusi Jenůfa (en) The Cunning Little Vixen (en) Káťa Kabanová (en) The Makropulos Affair (en) From the House of the Dead (en) Sinfonietta
Jasotako sariak	ikusi honorary doctorate of the Masaryk University  (1925)
Kidetza	Sokol (en) Sokol Brno I (en)
Genero artistikoa	musika klasikoa opera
Musika instrumentua	organoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ateismoa

Lanak

Ganbera musika

• 1. Laukotea (1921) Sonata Kreutzerri azpizenburuarekin, Lev Tolstoiren lanean oinarritua.
• 2. Laukotea (1928)

Musika sinfonikoa

• Taras Bulba (1918)
• Sinfonietta (1926)

Pianoarentzako musika

• 1.X.1905 Pianoarentzako sonata (1906)
• Bidezidor estalian (1908)
• Lainoan (1912)
• Concertinoa pianoa, bi biolin, biola, klarinetea eta fagotarentzat (1925). Jatorrian pianoarentzako kontzertu bezala pentsatua eta Jan Heřman piano-joleari eskainia.

Operak

• Šárka (1887) Julius Zeyerren libretoarekin.

Kanpo loturak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Leoš Janáček

• Datuak: Q184933
• Multimedia: Leoš Janáček