Abuztuaren 2
data
Abuztuaren 2a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hamalaugarren eguna da, 215.a bisurteetan. 151 egun falta dira urtea amaitzeko.
.JPG)
.jpg)
Gertaerak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1968 – ETAk Meliton Manzanas poliziako komisarioa erail zuen Irunen.
- 1979 – ETAk, Dionisio Gzlo. Rey Amez polizia nazional erretiratua erail zuen Madrilen.
- 1980 – ETAk Mario Gonzalez Blasco soldatzailea bahitu eta hil zuen Eibarren.
- 1985 – Ustezko ETAkide Juan Manuel Otegi Elizegi "Txato" Donibane Garazin eraila.
Mundua aldatu
- 1595 – Kornuallesko guduan espainiar armada Mouseholen lehorreratu zen.
- 1980 – Boloniako sarraskia gertatu zen: Eskuin muturreko talde batek lehergailua zartarazi zuen tren geltokian, 85 hildako eta 200 zauritu eraginez.
- 1990 - Irakek militarki okupatu zuen Kuwait, Golkoko Gerra hasiz.
- 2005 – Air Franceko 358 hegaldia istripua izan zuen aireratu eta gutxira, hegazkinak su hartu zuen baina ez zen zauriturik egon.
- 2009 – Muturreko islamista talde batek zazpi kristau bizirik erre zituen Pakistango Gojra herrian.
- 2020 – Juan Carlos Espainiako errege emerituak Abu Dhabira ihes egin zuen Espainiako Justizian erreklamatzen zutenean.
Arte eta kultura aldatu
Mundua aldatu
- 1975 – Dersu Uzala filma estreinatu zen, Akira Kurosawak zuzendu eta Maxim Munzuk eta Yury Solomin aktoreek antzeztu zuten.
- 1985 – Fright Night ("Beldurrezko Gaua") filma estreinatu zen, Tom Hollandek zuzendu eta Chris Sarandon, William Ragsdale, Amanda Bearse, Stephen Geoffreys eta Roddy McDowall aktoreek antzeztu zutelarik.
- 1997 – Bean filma estreinatu zen, Mel Smithek zuzendu eta Rowan Atkinson, Peter MacNicol, Burt Reynolds, Pamela Reed eta Richard Gant aktoreek antzeztu zuten.
- 1999 – The Sixth Sense ("Seigarren Zentzumena") filma estreinatu zen, M. Night Shyamalanek zuzendu eta Bruce Willis eta Haley Joel Osment aktoreek antzeztu zutelarik.
- 2002 – Signs ("Seinaleak") filma estreinatu zen, M. Night Shyamalanek zuzendu eta Mel Gibson, Joaquin Phoenix, Rory Culkin eta Abigail Breslin aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia aldatu
Kirolak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 2012 – Maialen Chourraut euskaldunak Udako XXX. Olinpiar Jokoetako K-2 kayak lehiaketan brontzezko domina irabazi zuen.
Jaiotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1755 – Juan José Tafalla, nafar farmazialari eta botanikaria (h. 1811).
- 1767 – Pedro Berro, nafar enpresaburu eta politikaria (h. 1845).
- 1819 – Cristóbal Lekunberri, nafar arkitektoa (h. 1882).
- 1871 – Martín Rodríguez Seminario, nafar musikagile eta ganberako maisua (h. 1961).
- 1886 – Ignacio Errandonea, nafar elizgizona eta idazlea (h. 1970).
- 1896 – Pedro Kareaga Basabe, Cadaguako II. kondea, bizkaitar bankaria (h. 1986).
- 1914 – Ximun Erramuzpe, baxenafar idazle eta bertsolaria (h. 1988).
- 1922 – Jose Agustin Alberdi, bizkaitar bertsolaria (h. 2014).
- 1948 – Gotzone Mora, bizkaitar politikaria eta soziologoa.
- 1963 – Iñaki Beraetxe, gipuzkoar aktore, zuzendari eta gidoilaria.
- 1964 – Nerea Etxegibel, bizkaitar atleta.
- 1970 – José Antonio Sánchez Medina, bizkaitar atleta paralinpiar ohia.
- 1978 – Iñaki Encina Oyon, orkestra zuzendaria eta piano-jotzailea.
- 1985 – Carlos Tobalina, bizkaitar atleta, pisu jaurtiketan aditua.
- 1986 – Pablo Carrera, euskal kirolaria, tiroko pistola modalitatean aritzen dena.
- 1988 – Gorka Álvarez, bizkaitar politikari jeltzale eta politologoa.
- 1992 – Ane Pescador, gipuzkoar arraunlaria, bost aldiz Kontxako Bandera eta beste bost aldiz Traineruen Ligaren irabazle.
- 1994 – Eider Merino, bizkaitar txirrindularia.
- 1995 – Izaskun Igoa, nafar idazlea eta zutabegilea.
- 1997 – Nerea Perez, gipuzkoar traineru estropadetako patroia.
- 2002 – Eider Egaña, gipuzkoar futbol atezaina.
Mundua aldatu
- 924 – Ælfweard Wessexkoa, Wessexko erregea (j. c. 902).
- 1612 – Saskia van Uylenburgh, Rembrandt margolariaren emaztea eta honen margo eta marrazki askotarako modeloa (h. 1642).
- 1627 – Samuel van Hoogstraten, herbeheretar Herbehereetako Urrezko Aroko margolari, olerkari eta artearen teorikoa (h. 1678).
- 1674 – Filipe II.a Orleanskoa, Frantziako printzea (h. 1723).
- 1696 – Mahmud I.a, Otomandar Inperioko sultana (h. 1754).
- 1766 – Louis Delgrès, martinikar ofizial mulatoa, Napoleonek esklabotza berrezartzearen aurkako borroka zuzendu zuena (h. 1802).
- 1772 – Luis Antonio Borboi-Condékoa, frantziar printzea, Enghiengo dukea (h. 1804).
- 1798 – Luis Fernández de Córdova, espainiar militar eta politikaria (h. 1840).
- 1820 – John Tyndall, irlandar fisikaria (h. 1893).
- 1821 – Vasile Alecsandri, errumaniar olerkari, antzerkigile, politikari eta diplomazialaria (h. 1890).
- 1824 - Francisca de Braganza, brasildar aristokrata (h.1898)
- 1827 – Manuel Pavía Rodríguez de Alburquerque, estatu-kolpe baten bidez Espainiako Lehen Errepublika bukatu zuen jenerala (h. 1895).
- 1834 – Frédéric Auguste Bartholdi, frantziar eskultorea, Askatasunaren Estatuaren egilea (h. 1904).
- 1835 – Elisha Gray, estatubatuar ingeniari elektrikoa, telefonoaren asmatzailea (h. 1901).
- 1854 – Eugène Ruffy, Suitzako Konfederazioko presidentea (h. 1919).
- 1858 – Emma Waldeck eta Pyrmontekoa, Herbehereetako erregina ezkontidea eta Luxenburgoko dukesa handia ezkontidea (h. 1934).
- 1859 – Georges Rochegrosse, frantziar margolaria (h. 1938).
- 1868 – Konstantino I.a Greziakoa, Greziako erregea (h. 1923).
- 1874 – Émile Reuter, Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1973).
- 1880 – Arthur Dove, estatubatuar margolaria (h. 1946).
- 1884 – Rómulo Gallegos, Venezuelako presidentea eta idazlea (h. 1969).
- 1894 – Bertha Lutz, naturalista, zoologoa, irakaslea eta Brasilgo feminismoaren aitzindaria (h. 1976).
- 1897 – Philippe Soupault, frantziar poeta eta narratzailea (h. 1990).
- 1899 – Ernesto Giménez Caballero, faxismoaren sustatzailea Espainian, frankismoaren aldekoa, idazlea eta enpresaria (h. 1988).
- 1905 – Myrna Loy, estatubatuar aktorea (h. 1993).
- 1913 – Joaquín Ruiz-Giménez, espainiar politikari, abokatu eta kazetaria (h. 2009).
- 1914 –
- Félix Leclerc, Quebecdar egile abeslari, olerkari, idazle eta aktorea, Quebeceko burujabetzaren alde nabarmendua (h. 1988).
- Beatrice Straight, estatubatuar aktorea (h. 2001).
- 1917 – Manuel Ibáñez i Escofet, katalan kazetari eta idazlea (h. 1990).
- 1922 – Paul Laxalt, euskal jatorriko estatubatuar politikaria, Nevadako gobernadorea (h. 2018).
- 1923 – Shimon Peres, Israelgo lehen ministroa, presidentea eta 1994ko Bakearen Nobel Saria (h. 2016).
- 1924 – James Baldwin, estatubatuar eleberrigilea eta afro-amerikarren eskubideen aldeko ekintzailea (h. 1987).
- 1925 – Jorge Rafael Videla, Argentinako diktadorea (h. 2013).
- 1926 – George Habash, Palestinaren Askapenerako Herri Frontearen sortzailea (h. 2008).
- 1927 – Paul Garabedian, estatubatuar matematikaria eta zenbakizko analista (h. 2010).
- 1929 –
- José Afonso, portugaldar abeslari, letragile eta idazlea (h. 1987).
- Kateb Yacine, aljeriar olerkari, eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1989).
- 1931 – Takashi Takabayashi, japoniar futbolaria (h. 2009).
- 1932 – Peter O'Toole, irlandar aktorea (h. 2013).
- 1939 –
- Wes Craven, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea (h. 2015).
- Ali Mroudjaé, Komoreetako lehen ministroa (h. 2019).
- 1941 –
- Jules Hoffmann, luxenburgotar-frantziar biologoa, 2011ko Medikuntzako Nobel Saria.
- Fabio Testi, italiar aktorea.
- François Weyergans, belgikar idazle eta zinema zuzendaria (h. 2019).
- 1942 – Isabel Allende, txiletar idazle, kazetari eta irakaslea.
- 1944 – Jim Capaldi, ingeles musikari, Traffic taldeko kide sortzailea (h. 2005).
- 1945 – Joanna Cassidy, estatubatuar aktorea.
- 1947 – Massiel, espainiar abeslaria eta telebista aurkezlea.
- 1949 – Bertalan Farkas, hungariar pilotu eta kosmonauta ohia, espaziora joandako lehenengo hungariar eta esperantozalea.
- 1950 –
- Diego García-Sayán Larrabure, perutar abokatua eta politikaria.
- David Vidal, espainiar futbol jokalari ohi eta entrenatzailea.
- 1953 – Peter-Michael Kolbe, alemaniar arraunlaria (h. 2023).
- 1955 – Anne Lacaton, frantziar arkitekto eta irakaslea.
- 1956 –
- Angel Arroyo, espainiar txirrindulari ohia.
- Isabel Pantoja, ijito jatorriko espainiar abeslaria.
- 1960 – Isabel Salgado, brasildar boleibol jokalaria eta entrenatzailea (h. 2022).
- 1964 – Mary-Louise Parker, estatubatuar aktorea.
- 1965 – Robert Bilott, estatubatuar ingurumen-abokatua.
- 1974 – Eusebius Jelous Nyathi, zimbabwear elizgizona.
- 1975 –
- Íngrid Rubio, kataluniar antzezlea.
- Naoki Sakai, japoniar futbolari ohia.
- 1976 –
- Reyes Estévez, kataluniar atleta, 1.500 metroko lasterketan espezialista.
- Sam Worthington, australiar aktorea.
- 1977 – Edward Furlong, estatubatuar aktorea.
- 1979 –
- Ryuji Bando, japoniar futbolaria.
- Hitoshi Sogahata, japoniar futbolaria.
- 1984 – Rafa Huertas, espainiar saskibaloi jokalaria.
- 1986 – Yojiro Takahagi, japoniar futbolaria.
- 1995 – Jordi Calavera, kataluniar futbolaria.
- 1996 – Pomme, frantziar kantautore, abeslari eta musikaria.
- 1997 – Ke Jie, txinatar Go jokalaria.
- 1999 – Mark Lee, Kanadako rapero, abeslari, dantzari eta musikagile korearra.
- 2000 – Paige Layle, kanadar kosmetologo eta aktibista.
Heriotzak aldatu
Euskal Herria aldatu
- 1933 – Anastasi Agerre, euskal idazlea eta sindikalista (j. 1897).
- 1936 – Felipe de Jesus Munarritz, nafar klaretar apaiza, Barbastron fusilatua (j. 1875).
- 1958 – Josefa Uritz, nafar irakasle, pedagogo eta ekintzailea (j. 1883).
- 1966 – Ascensio Martiarena, euskal margolaria (j. 1884).
- 1968 – Melitón Manzanas, Espainiako Brigada Politiko-sozialaren Donostiako burua, atxilotuak torturatzeagatik ezaguna, ETAk eraila (j. 1909).
- 1969 – Luis Lopetegi, Agerre I, gipuzkoar harri-jasotzailea (j. 1927).
- 1974 – Victoria Ariño, ermuar filantropoa (j. 1889)
- 1977 – Miguel María Lojendio, gipuzkoar noble eta diplomazialaria, Madrilen (j. 1908).
- 1984 – Juan Mari Otegi, gasteiztar euskaltzalea (j. 1935)
Mundua aldatu
- 257 – Eztebe I.a, Aita santua.
- 640 – Severino, Aita santua.
- 686 – Joan V.a, Aita santua.
- 1058 – Judit Schweinfurtekoa, Bavariako printzesa, Bohemiako dukesa ezkontidea eta Hungariako erregina ezkontidea.
- 1100 – Gilen II.a Ingalaterrakoa, Ingalaterrako erregea.
- 1222 – Raimundo VI.a Tolosakoa, Okzitaniako Tolosako kondea (j. 1156).
- 1332 – Kristobal II.a Danimarkakoa, Danimarkako erregea (j. 1276).
- 1445 Oswald von Wolkenstein, alemaniar olerkari, musikagile eta diplomaziaria (j. 1377).
- 1589 – Henrike III.a Frantziakoa, Poloniako erregea eta Lituaniako duke handia, eta Frantziako erregea (j. 1551).
- 1611 – Katō Kiyomasa, japoniar daimyōa (j. 1562).
- 1644 – Bernardo Strozzi, italiar margolari barrokoa (j. c. 1581).
- 1788 – Thomas Gainsborough, ingeles margolari eta diseinatzailea (j. 1727).
- 1799 – Jacques-Etienne Montgolfier, frantziar industriagizon eta asmatzailea, bere anai Joseph-Michelekin batera baloi aerostatikoaren sortzaileetako bat (j. 1745).
- 1849 – Mehmet Ali, Egiptoko balia (j. c. 1769).
- 1876 – Wild Bill Hickok, esploratzailea, abenturazalea, jokalaria, ehiztaria, pistolaria eta AEBtako marshalla (j. 1837).
- 1880 – Juan Eugenio Hartzenbusch, espainiar idazlea (j. 1806).
- 1881 – Marcus Clarke, australiar idazle eta kazetaria (j.1846).
- 1897 – Adam Asnyk, poloniar olerkari eta antzerkigilea (j. 1838).
- 1914 –
- Albert Mayer, Lehen Mundu Gerran hil zen lehen soldadu alemaniarra (j. 1892).
- Jules-André Peugeot, Lehen Mundu Gerran Frantziako Armadaren lehen soldadu hila (j. 1893).
- 1921 – Enrico Caruso, italiar tenorra (j. 1873).
- 1922 – Alexander Graham Bell, eskoziar jatorriko zientzialari eta kanadar asmatzailea (j. 1847).
- 1923 – Warren G. Harding, Ameriketako Estatu Batuetako 29. presidentea (j. 1865).
- 1932 –
- Juana Alarco de Dammert, perutar filantropoa (j. 1842).
- Ignaz Seipel, austriar estatu-gizona eta apaiza (j. 1876).
- 1934 – Paul von Hindenburg, Alemaniako mariskala eta Weimar Errepublikako bigarren presidentea (j. 1847).
- 1945 – Pietro Mascagni, italiar musikagile eta orkestra-zuzendaria (j. 1863).
- 1946 – Andrei Andreievitx Vlasov, sobietar jenerala (j. 1901).
- 1955 –
- Rupprecht Bavariakoa, bavariar militar eta printzea, azken Bavariako Erresumako printze oinordekoa (j. 1869).
- Wallace Stevens, estatubatuar olerkaria (j. 1879).
- 1958 – Michele Navarra, 'U Patri Nostru, Siziliar Mafiako kide boteretsua (j. 1905).
- 1963 – Oliver La Farge, estatubatuar antropologo eta idazlea (j. 1901).
- 1973 – Jean-Pierre Melville, frantziar zinema zuzendari eta aktorea (j. 1917).
- 1976 – Fritz Lang, austriar-alemanir zinema zuzendaria, gidoigilea eta noizbehinkako ekoizlea (j. 1890).
- 1978 – Carlos Chávez, mexikar musikagilea eta orkestra-zuzendaria (j. 1899).
- 1979 – Víctor Raúl Haya de la Torre, perutar politikaria, Herritarren Batasun Iraultzaile Amerikarraren (APRA) sortzailea (j. 1895).
- 1980 – Maria Dolors Bargalló, kataluniar politikaria eta feminista (j. 1902).
- 1981 – Kieran Doherty, Behin-behineko IRAko kidea, 1981eko Irlandako gose greban (j. 1955).
- 1982 – Carla Lonzi, arte-kritikoa eta idazlea, 70eko hamarkadako feminismo italiarraren irudi nagusia (j. 1931).
- 1987 – Aileen Meagher, kanadar atleta, 4x100 metroko proban aditua (j. 1910).
- 1988 – Raymond Carver, estatubatuar idazlea, errealismo zikina deritzon mugimenduari atxikia (j. 1938).
- 1990 – Norman Maclean, estatubatuar idazlea (j. 1902).
- 1992 – Michel Berger, frantziar musikagilea (j. 1947).
- 1996 – Michel Debré, Frantziako Bosgarren Errepublikako lehendabiziko lehen ministroa (j. 1912).
- 1997 –
- William Burroughs, estatubatuar eleberrigilea, saiakeragilea eta gizarte kritikaria, Beat belaunaldiko kidea (j. 1914).
- Fela Kuti, nigeriar abeslaria, saxofoi- eta piano-jotzailea (j. 1938).
- 2008 – Pauline Baynes, britainiar liburu ilustratzailea izan zen: ehun mila titulu baino gehiago ditu (j. 1922).
- 2009 – Mary Carrillo, espainiar aktorea (j.1919).
- 2011 – Baruj Benacerraf, venezuelar-estatubatuar sendagilea, 1980ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1920).
- 2012 – John Keegan, britainiar historialari militar, irakasle, idazle eta kazetaria (j. 1934).
- 2016 – Ahmed Zewail, egiptoar-estatubatuar kimikaria, 1999ko Kimikako Nobel Saria (j. 1946).
- 2019 – Roberto Bodegas, espainiar zinema zuzendari eta gidoilaria (j. 1933).
- 2023 – Peter Dixon, ingeles errugbilaria (j. 1944).
Jaiak eta urteurrenak aldatu
- Sehaska egutegiko izendegia: Aingeru eta Argine/Argiñe.
Kanpo estekak aldatu
