Martxoaren 7
data
Martxoaren 7a gregoriotar egutegiaren urteko hirurogeita seigarren eguna da, 67.a bisurteetan. 299 egun falta dira urtea amaitzeko.
|
|
|
.jpg)
_crop.jpg)
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
aldatuEuskal Herria
aldatu- 2006 – Noaineko aireportura zihoan abioi bat Iruñeatik gertu erori zen, bi hildako eraginez.
- 2008 – ETAk Isaias Carrasco zinegotzi sozialista hil zuen Arrasaten.
- 2011 – Espainiako Gobernuak hala erabakita, Espainia eta Hego Euskal Herriko autobide eta autobia guztietako ibilgailuen gehienezko abiadura muga orduko 110 kilometrora jaitsi zen.
Mundua
aldatu- 1138 – Konrado III.a Alemaniakoa hautatu zuten Alemaniako errege Koblentzan, Theodwin aita-santuaren ordezkariaren aurrean.
- 2021 – Ekuatore Ginearen Bata hiriburuan gertatutako lau eztandek gutxienez 108 pertsona hil eta 615 zauritu utzi zituen.
Arte eta kultura
aldatuEuskal Herria
aldatuMundua
aldatu- 2010 – The Hurt Locker filmak sei Oscar jaso zituen aurtengo ekitaldian.
Zientzia eta teknologia
aldatuEuskal Herria
aldatuMundua
aldatuKirolak
aldatuEuskal Herria
aldatuMundua
aldatu- 1891ko Home Nations Txapelketa: Eskozia izan zen txapelduna partida guztiak irabaziz.
Jaiotzak
aldatuEuskal Herria
aldatu- 1875 – Maurice Ravel, ziburutar musikagilea (h. 1937).
- 1890 - Baldomero Barón Rada, nafar idazle, poeta eta kazetaria (h. 1985).
- 1891 – Felix Mendizabal, euskal atleta (h. 1959).
- 1892 – Felisa Mary, euskal aktorea (h. 1956).
- 1910 – Jesus Abrego, Abrego I.a, Arroizko magoa, nafar erremontelaria (h. 1997).
- 1927 – José Larrañaga, gipuzkoar politikaria (h. 1984).
- 1930 – Artemio Zarco, euskal abokatu, idazle eta zutabegilea (h. 2012).
- 1935 –
- Jesus Mari Elejalde, arabar apaiza eta euskal idazlea (h. 2020).
- Xabier Sánchez Erauskin, arabar kazetaria.
- 1936 –
- Carlos Corcuera, gipuzkoar politikaria.
- Antonio Mercero, gipuzkoar zinema zuzendari eta gidoigilea (h. 2018).
- 1939 – Javier Sampedro, arabar enpresaburu eta politikaria (h. 2000).
- 1949 – Jose Miguel Beñaran, Argala, bizkaitar ETAkide eta buruzagi historikoa (h. 1978).
- 1955 – Alberto Martín, bizkaitar futbolaria (h. 2022).
- 1957 – Santiago Segurola, bizkaitar kazetaria.
- 1965 – Ricardo Aldabe, nafar igerilari ohia.
- 1966 – Santi Francés, bizkaitar futbolari ohia.
- 1971 – Aitor Ruiz de Egino, gipuzkoar artista.
- 1988 – Fariba Sheikhan, bizkaitar aktorea.
- 1989 – Roberto Torres Morales, nafar futbolaria.
- 1991 – Julen Etxabeguren, euskal futbolaria, Madrilen.
- 1992 –
- Yulema Corres, arabar futbolaria.
- Iñigo Eguaras, nafar futbolaria.
- 1993 – Asier Unanue, gipuzkoar txirrindulari ohia.
- 1995 – Beatriz Arregi, bizkaitar futbolari ohi eta arbitroa.
- 1998 – Antonio Otegi, nafar futbolaria.
Mundua
aldatu- 189 – Geta, erromatar enperadorea (h. 211).
- 1481 – Baldassare Peruzzi, Pizkundeko italiar margolari eta arkitektoa (h. 1536).
- 1671 – Robert Roy MacGregor, eskoziar folkloreko heroi ezaguna (h. 1734).
- 1678 – Filippo Juvarra, italiar arkitektoa (h. 1735).
- 1693 – Klemente XIII.a, Aita santua (h. 1769).
- 1727 – André Morellet, frantziar ekonomialaria, idazlea eta entziklopedista (h. 1819).
- 1765 – Joseph-Nicéphore Niepce, frantziar fisikari eta kimikaria (h. 1833).
- 1772 – Maria Guadalupe Moncada, mexikar margolaria (h. 1840).
- 1780 – Alexandre Deschapelles, frantziar xakelaria, 1800-1820 arteko txapeldun ez ofiziala (h. 1847).
- 1785 – Alessandro Manzoni, italiar idazlea (h. 1873).
- 1788 – Antoine César Becquerel, frantziar fisikaria (h. 1878).
- 1792 – John Herschel, ingeles matematikari, astronomo eta kimikaria (h. 1871).
- 1802 – Edwin Landseer, ingeles margolari eta eskultorea (h. 1873).
- 1805 – Juana de Vega, aliziar idazlea eta ekintzaile liberala (h. 1872).
- 1837 – Henry Draper, estatubatuar astronomoa (h. 1882).
- 1839 – Adolf Dygasiński, poloniar eleberrigilea, liburuzaina, naturalista eta pedagogoa (h. 1902).
- 1841 – Victor Stempf, alemaniar euskalaria (h. 1909).
- 1843 – Joseph James Cheeseman, Liberiako presidentea (h. 1896).
- 1844 –
- Anthony Comstock, eskuin muturreko estatubatuar aktibista puritanoa (h. 1915).
- Gabriel Monod, frantziar historialaria (h. 1912).
- 1846 – Whitcomb Judson, estatubatuar makina saltzaile, ingeniari mekanikoa eta asmatzailea, kremailera modernoaren sortzailea (h. 1909).
- 1850 – Tomáš Masaryk, txekoslovakiar politikaria eta presidentea (h. 1937).
- 1857 – Julius Wagner-Jauregg, austriar medikua (h. 1940).
- 1866 – Mary Cynthia Dickerson, estatubatuar herpetologoa, Historia Naturaleko Museo Amerikarrean lehen herpetologia arduraduna (h. 1923).
- 1870 – Ernst Leonard Lindelöf, finlandiar matematikaria (h. 1946).
- 1872 – Piet Mondrian, herbehereetar margolaria (h. 1944).
- 1876 – Edgar Evans, Robert Falcon Scotten laguntzailetako bat 1911-1912an Hegobururako zoritxarrez amaitu zen espedizioan (h. 1912).
- 1878 – Boris Kustodiev, errusiar margolaria (h. 1927).
- 1889 – Rafael de Penagos, espainiar marrazkilari eta margolaria (h. 1954).
- 1899 – Willem Jacob Luyten, herbehereetar-estatubatuar astronomoa (h. 1994).
- 1900 – Herbert Blumer, estatubatuar soziologoa (h. 1987).
- 1904 – Reinhard Heydrich, Alemania Naziko militarra, Holokaustoaren arkitekto nagusietako bat (h. 1942).
- 1908 – Anna Magnani, italiar aktorea (h. 1973).
- 1909 –
- André Abegglen, suitzar futbolaria (h. 1944).
- Léo Malet, frantziar idazlea (h. 1996).
- 1915 – Jacques Chaban-Delmas, Frantziako lehen ministroa (h. 2000).
- 1917 –
- Betty Snyder Holberton, ENIAC helburu orokorreko lehen konputagailu digitalaren sei programatzaileetako bat (h. 2001).
- Tomasa Cuevas Espainiako militante komunista eta antifrankista (h. 2007)
- 1921 – Alejandro Otero, venezuelar pintore eta eskultorea, arte zinetikoaren aitzindaria Venezuelan (h. 1990).
- 1922 – Olga Ladyzhenskaya, sobietar matematikaria (h. 2004).
- 1923 – Vladimír Zábrodský, txekoslovakiar izotz hockey jokalaria eta tenislaria (h. 2020).
- 1924 –
- Kōbō Abe, japoniar eleberrigile eta antzerkigilea (h. 1993).
- Widad Hamdi, egiptoar aktorea, 600 pelikula baino gehiagotan protagonista izandakoa (h. 1994).
- Eduardo Paolozzi, eskoziar eskultorea, Pop-art delakoaren aitzindarietako bat (h. 2005).
- 1926 –
- Gonzalo Cerezo Barredo, asturiar kazetaria, poltikaria eta idazlea (h. 2020).
- Frank Otegui, AEBetako Marineen Gorputzean aritu zen eusko-estatubatuarra (h. 2008).
- 1928 – Arthur Dion Hanna, Bahametako gobernadore orokorra (h. 2021).
- 1930 –
- Antony Armstrong-Jones, lehen Snowdoneko Kondea, britainiar argazkilari eta zinemagilea, Margarita printzesaren senarra (h. 2017).
- Stanley Lloyd Miller, estatubatuar kimikaria (h. 2007).
- 1931 – Mady Mesplé, frantziar opera-abeslaria, sopranoa (h. 2020).
- 1932 – Momoko Kōchi, japoniar aktorea (h. 1998).
- 1934 – Willard Scott, estatubatuar aktore, umorista eta pailazoa (h. 2021).
- 1936 –
- Loren Acton, estatubatuar fisikari, astronauta eta irakaslea.
- Georges Perec, frantziar idazlea (h. 1982).
- 1938 –
- David Baltimore, estatubatuar biologoa, 1975eko Medikuntzako Nobel Saria.
- Albert Fert, frantziar fisikaria, 2007ko Fisikako Nobel Saria.
- 1940 –
- Rudi Dutschke, alemaniar soziologo eta ekintzaile ezkertiarra (h. 1979).
- Hannah Wilke, estatubatuar margolari, eskultore, argazkilari, bideoartista, performancelaria eta irakaslea (h. 1993).
- 1943 –
- Bob Avakian, estatubatuar politikaria, Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Komunista Iraultzaileko presidentea.
- Carolyn Carlson, estatubatuar koreografo eta dantzaria.
- Elisa Serna, espainiar kantautorea, protesta abestiak egiten zituena (h. 2018).
- 1944 – Michael Rosbash, estatubatuar genetikalari eta kronobiologoa, 2017ko Medikuntzako Nobel Saria.
- 1945 –
- Gerta Keller, estatubatuar paleontologoa.
- Arthur Lee, estatubatuar abeslaria, Love taldeko kidea (h. 2006).
- 1946 – Daniel Goleman, estatubatuar psikologo eta idazlea, Emotional Intelligence liburuaren egilea.
- 1952 – William Boyd, eskoziar eleberri eta gidoigilea.
- 1953 – Jean-Dominique Senard, automobilaren industria alorreko frantziar enpresaburua.
- 1956 - Carol Guzy, estatubatuar fotokazetaria.
- 1957 –
- Robert Harris, ingeles kazetari, idazle eta eleberrigilea.
- Mark Richards, australiar surflari ohia.
- 1958 – Rik Mayall, ingeles aktore, idazle eta umorista (h. 2014).
- 1959 – Tom Lehman, estatubatuar golfaria.
- 1960 –
- Ivan Lendl, txekoslovakiar-estatubatuar tenislari ohia, historiako hoberenetakoa.
- María Victoria Lareu, espainiar ikertzailea, unibertsitateko irakaslea eta Galiziako auzitegiko medikua.
- Kazuo Ozaki, japoniar futbolari ohia.
- 1964 – Bret Easton Ellis, estatubatuar idazlea.
- 1967 –
- Muhsin Al-Ramli, irakiar idazle, poeta, hispanista eta itzultzailea da, arabieraz eta gaztelaniaz idazten duena.
- Ai Yazawa, japoniar mangaka.
- 1970 – Rachel Weisz, ingeles aktorea.
- 1972 – Nathalie Poza, espainiar antzezlea.
- 1973 – Álex O'Dogherty, espainiar aktore eta umorista.
- 1974 –
- Jenna Fischer, estatubatuar aktorea.
- Francisco Vázquez, espainiar saskibaloi jokalaria.
- 1977 – Ronan O'Gara, irlandar errugbilaria.
- 1980 – Laura Prepon, estatubatuar aktorea.
- 1983 - Greta Lee, estatubatuar aktorea eta modeloa.
- 1984 – Morena, maltar abeslaria.
- 1987 – Eleni Foureira, greziar pop abeslari eta diseinatzailea.
- 1988 – Valentina Shevchenko, perutar-kirgizistandar arte martzial mistoetako borrokalaria .
- 1989 – Diana Gómez, kataluniar aktorea.
- 1990 – Abigail eta Brittany Hensel, estatubatuar maistrak, biki siamdar bizefalikoak.
- 1991 – Quenten Martinus, curaçaotar futbolaria.
- 1992 – Bel Powley, ingeles aktorea.
- 1996 –
- Giuliana Gavilán, aegentinar eskubaloi jokalaria.
- Manel Navarro, kataluniar abeslari, gitarra-jole eta konpositorea.
- 1997 – Bad Gyal, kataluniar abeslaria.
- 1998 – Amanda Gorman, estatubatuar poeta eta aktibista.
Heriotzak
aldatuEuskal Herria
aldatu- 1818 – Joaquin Martinez de Zuñiga, nafar elizgizon eta historialaria, Manilan (j. 1760).
- 1843 – Joseph Basterretxe, lapurtar politikaria (j. 1800).
- 1904 – Jean León Bastres, Belokeko monasterio beneditarren sortzailea (j. 1832).
- 1937 – Ignacio Díaz Olano, euskal herritar margolaria (j. 1860).
- 1939 – Federico Moyúa, bizkaitar politikaria, Bilboko alkatea (j. 1873).
- 1944 – Maria Soledad Moral Santa Cruz, bizkaitar arrain saltzaile, "sardinera", eta ekintzailea (j. 1882).
- 1951 – Bonifacio Iraizoz Untziti, nafar organo-jotzaile eta musikagilea (j. 1883).
- 1985 – Carlos Diaz Arkotxa, bizkaitar militarra eta Ertzaintzako buruzagia, ETAk eraila (j. 1932).
- 2004 – Maria Juana Gesalaga, gipuzkoar errepresaliatu politikoa izan zen Ravensbrückeko kontzentrazio-esparruan (j. 1907).
- 2008 – Isaías Carrasco, PSE-EEko gipuzkoar zinegotzia, ETAk eraila (j. 1966).
- 2011 – Jose Antonio Altuna Aizpurua, Usurbilgo alkatea.
- 2023 – José Ramón Iruskieta, bizkaitar futbolaria (j. 1939).
- 2025 – Inazio Araña, gipuzkoar errugbilari eta entrenatzailea (j. 1961).
Mundua
aldatu- K. a. 322 – Aristoteles, greziar filosofoa (j. K. a. 384).
- 161 – Antonino Pio, erromatar enperadorea (j. 86).
- 203an, kristau izateagatik hiltzera kondenatuak:
- Felizitas Kartagokoa, Santa Felizitas, martiri eta santu kristaua.
- Perpetua Kartagokoa, Santa Perpetua, martiri eta santu kristaua.
- 1111 – Bohemundo I.a Antiokiakoa, Tarantoko printzea eta Antiokiako printzea (j. c. 1054).
- 1274 – Tomas Akinokoa, filosofo, teologo eta santu kristaua (j. 1225 inguru).
- 1517 – María Aragoikoa, Portugalgo erregina (j. 1482).
- 1623 – Luís Mendes de Vasconcellos, Maltako Ordenako 55. Printze eta Maisu Handia (j. c. 1542).
- 1657 – Balthasar van der Ast, herbeheretar margolaria (j. 1593/1594).
- 1724 – Inozentzio XIII.a, Aita santua, kargua hartu eta hiru urtera. (j. 1655).
- 1809 - Maria Bellido, Independentziaren gerrako jaendar heroia (j. 1755).
- 1834 – Manuel Freyre, espainiar militarra (j. 1765).
- 1875 – John Edward Gray, ingeles zoologo, naturalista eta mikologoa (j. 1800).
- 1891 – Fran Miklošič, esloveniar hizkuntzalaria (j. 1813).
- 1897 – Harriet Jacobs, estatubatuar abolizionista eta idazlea (j. 1813).
- 1908 – Manuel Curros Enríquez, galiziar idazlea (j. 1851).
- 1911 – Antonio Fogazzaro, italiar idazlea (j. 1842).
- 1921 – Aleksandr Dutov, errusiar militar kontrairaultzailea, Orenburgeko kosakoen buruzagia.
- 1925 – Georgi Lvov, errusiar estadista, Errusiako behin-behineko Gobernuaren burua (j. 1861).
- 1931 –
- Theo van Doesburg, herbeheretar margolari, olerkari eta arkitektoa (j. 1883).
- Akseli Gallen-Kallela, finlandiar margolaria (j. 1865).
- 1932 – Aristide Briand, frantziar politikaria, 1926ko Bakearen Nobel Saria (j. 1862).
- 1937 – Tomás Ó Criomhthain, irlandar idazlea (j. 1856).
- 1938 – Andreas Michalakopoulos, Greziako lehen ministroa (j. 1876).
- 1939 – Adelheid Popp, austriar kazetari eta politikaria, feminista eta sozialista (j. 1869).
- 1942 – Lucy Parsons, estatubatuar anarkista komunista eta langile buruzagi erradikala (j. 1853).
- 1945 – Albrecht Penck, alemaniar geografoa (j. 1858).
- 1948 – Ossi Oswalda, alemaniar antzezlea (j. 1899).
- 1950 - Ignacio Busca Sagastizabal, gipuzkoar organojotzaile eta musika erlijioso konposatzailea (j. 1868).
- 1954 – Otto Diels, alemaniar biokimikaria, 1950eko Kimikako Nobel Saria (j. 1876).
- 1957 – Wyndham Lewis, ingeles idazle, margolari eta kritikaria (j. 1882).
- 1959 –
- Ichirō Hatoyama, Japoniako lehen ministroa (j. 1883).
- Arthur Pigou, britainiar ekonomialaria, XX. mendearen lehen erdiko ekonomialaririk handienetakoa (j. 1877).
- 1965 – Louise Mountbatten, Suediako erregina ezkontidea (j. 1889).
- 1966 – Hayganuş Mark, armeniar idazlea, poeta, iritzi-kazetaria eta pertsona publikoa (j. 1885).
- 1968 – Lina Stern, erruso-sobietar zientzialaria, Genevako Unibertsitatean irakasle titulua jaso zuen lehen emakumea (j. 1878).
- 1972 – Otto Griebel, alemaniar margolaria (j. 1895).
- 1975 – Mikhail Mikhailovitx Bajtin, errusiar literatura-kritikaria (j. 1895).
- 1980 – Abílio Augusto Vaz das Neves, portugaldar apezpikua (j. 1894).
- 1982 – Ida Barney, estatubatuar astronomoa, 150.000 izarren neurketa astrometrikoak egin zituelako ezaguna (j. 1886).
- 1983 – Igor Markevitx, ukrainar musikagilea eta zuzendaria (j. 1912).
- 1984 – Helena Cortesina, dantzaria, kupletista,aktorea eta Espainiako lehen emakume zinema-zuzendarietako bat (j. 1903).
- 1986 – Luisa Esteso, espainiar aktore komikoa, vedette, kupletista eta enpresaburua (j. 1906).
- 1988 – Divine, Amerikako Estatu Batuetako aktore, LGTB ikonoa eta karaktere aldakorreko abeslaria (j. 1945).
- 1990 – Carl Alvar Wirtanen, estatubatuar astronomoa (j. 1910).
- 1995 – Paul-Émile Victor, frantziar esploratzailea eta etnologoa (j. 1907).
- 1997 – Edward Mills Purcell, estatubatuar fisikaria, 1952ko Fisikako Nobel Saria (j. 1912).
- 1998 – Leonie Rysanek, austriar sopranoa (j. 1926).
- 1999 –
- Else Granheim, norvegiar liburuzaina (j. 1926).
- Stanley Kubrick, estatubatuar zinema zuzendari, argazkigile, gidoilari eta ekoizlea, XX. mendeko zuzendari eraginkorrenetakoa (j. 1928).
- 2000 – Hirokazu Ninomiya, japoniar futbolaria (j. 1917).
- 2006 – Ali Farka Toure, maliar abeslari eta gitarra-jotzailea (j. 1939).
- 2008 – Luisa Isabel Álvarez de Toledo, espainiar aristokrata, idazle eta historialaria (j. 1936).
- 2012 – Félicien Marceau, frantziar antzerkigilea idazlea (j. 1913).
- 2017 – Hans Georg Dehmelt, alemaniar-estatubatuar fisikaria, 1989ko Fisikako Nobel Saria (j. 1922).
- 2018 – Reynaldo Benito Bignone, Argentinako diktaduraren de facto-ko presidentea eta gizateriaren kontrako krimen egilea (j. 1928).
- 2021 –
- Andreana Družina, esloveniar eta jugoslaviar partisano, Jugoslaviako Herriaren Heroi izendatua (j. 1920).
- Olga Orman, herbeheretar idazle, poeta eta ipuin-kontalaria (j. 1943).
- 2022 – Muhammad Rafiq Tarar, Pakistango presidentea (j. 1929).
- 2023 – Patricia McCormick, estatubatuar jauzilaria (j. 1930).
- 2025 – David Vunagi, Salomon uharteetako gobernadore orokorra (j. 1950).
Jaiak eta urteurrenak
aldatu- Sehaska egutegiko izendegia: Manex/Manez eta Uzuri.
Kanpo estekak
aldatu
