Abuztuaren 19
data
Abuztuaren 19a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hogeita hamaikagarren eguna da, 232.a bisurteetan. 134 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak
.jpg)
.jpg)
Heriotzak
_Detail.jpg)
Gertaerak 
Egutegia 
Izendegia Eduki-taula
GertaerakAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 1919 - Afganistan Erresuma Batuarekiko independizatu zen.
- 1942 - Bigarren Mundu Gerra: Dieppe-ko (Frantzia) portuko bataila.
- 1943 - Bigarren Mundu Gerra: aliatuek Tambu mendiko (Papua Ginea Berria) japoniarren babeslekua hartu zuten.
- 1949 - Landetako basoaren sutearen hasiera, 52.000 ha erre eta 82 lagun hil zituena.
- 1966 - Lurrikara baten ondorioz 25.000 lagun hil ziren Turkian.
- 1978 - Rex zinema aretoan (Teheran, Iran) piztutako sutearen ondoren, 477 pertsona hil ziren.
- 1998 - Harareko konferentzia ospatu zen, bertan Laurent Kabila Kongoko presidenteak zenbait herrialde afrikarren laguntza lortu zuen Kongoko Bigarren Gerrarako.
- 2009 - 101 pertsona hil eta 536 zauritu ziren, Bagdad erdian egondako atentatu odoltsuetan.
- 2010 - Txinako Xinjiang eskualdeko Aksu prefekturan egindako atentatuan bederatzi pertsona hil ziren.
Arte eta kulturaAldatu
Euskal HerriaAldatu
MunduaAldatu
- 1839 - Argazkilaritzaren sorreraren egun ofiziala izendatu zuen Frantziak.
Zientzia eta teknologiaAldatu
KirolakAldatu
JaiotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1806 - Joaquín Elio, nafar militarra (h. 1876).
- 1866 - Joaquín Trincado Mateo, nafar idazle espiritista (h. 1935).
- 1869 - Mikaela Elizegi, Mikela Zintzarri, gipuzkoar bertsolari eta idazlea (h. 1967).
- 1876 - Manuel Irurita, nafar apaiz eta gotzaina (h. 1936).
- 1886 - Antonio Juan Onieva Santamaría, nafar legegizona eta idazlea (h. 1977).
- 1913 - Paul Maye, euskal txirrindularia, historian Paris-Tours gehien irabazi duena (h. 1987).
- 1917 - Enrique Sáinz, euskal belar hockey jokalaria, Madrilen (h. 1999).
- 1947 - Javier Nart, bilbotar kazetari, abokatu eta politikaria.
- 1957 - Ludger Mees, alemaniar jatorriko euskal historialaria, Essenen.
- 1959 - Tomas Orbegozo, gipuzkoar futbolari ohia.
- 1961 -
- Ernesto Alava, bizkaitar musikaria, Zarama taldeko bateria-jotzailea.
- Fernando Arretxe, Arretxe I.a, nafar pilotari ohia.
- 1963 - Patxi Alonso, bilbotar kazetaria, telebista aurkezlea eta irrati esataria.
- 1977 -
- Iban Mayo, bizkaitar txirrindulari ohia.
- Iker Urbina, arabar abokatua eta politikaria.
- 1980 - Carlos Gurpegi, nafar futbolaria, Athleticen aritutakoa.
- 1984 -
- Javier Flaño, nafar futbolaria.
- Miguel Flaño, nafar futbolaria.
- 1989 - Aritz Bagües, gipuzkoar txirrindularia.
- 1993 - Kenan Kodro, gipuzkoar futbolaria.
MunduaAldatu
- 1398 - Iñigo López de Mendoza, Gaztelako poeta eta humanista (h. 1458).
- 1558 - Frantzisko I.a Contikoa, Contiko printzea (h. 1614).
- 1631 - John Dryden, ingeles idazlea (h. 1700).
- 1646 - John Flamsteed, ingeles astronomoa (h. 1719).
- 1689 - Samuel Richardson, ingeles eleberrigilea (h. 1761).
- 1777 - Auguste de Forbin, frantziar noblea, margolaria eta Louvre museoko zuzendaria (h. 1841).
- 1780 - Benoît Chassériau, Frantziako kontsul nagusia Puerto Ricon, espioi frantsesa eta Cartagena de Indiaseko barne ministroa (h. 1844).
- 1862 - Maurice Barrès, frantziar idazle eta politikaria (h. 1923).
- 1869 - Isidro Gomá, kataluniar apaiza (h. 1940).
- 1871 - Orville Wright, estatubatuar hegazkin egile eta hegazkin pilotua, bere anaia Wilburrekin batera hegazkinaren asmatzailetzat hartua (h. 1948).
- 1878 - Manuel Quezón, filipinetako burujabetasunaren aldeko mugimenduaren buruzagia (h. 1944).
- 1881 - George Enescu, errumaniar musikagilea (h. 1955).
- 1883 - Coco Chanel, frantziar moda diseinatzailea (h. 1971).
- 1897 -
- Norbert Casteret, frantziar mendizale, espeleologo eta idazlea (h. 1987).
- Roman Vishniac, errusiar-estatubatuar argazkilaria (h. 1990).
- 1916 - Mariano Aguilar Navarro, espainiar legelari, irakasle eta politikaria (h. 1992).
- 1918 - Shankar Sharma, Indiako presidentea (h. 1999).
- 1920 - Abraham Moles, frantziar komunikazioaren-teorialaria (h. 1992).
- 1921 - Gene Roddenberry, estatubatuar zinema zuzendaria, gidoigilea eta ekoizlea, Star Trek telesailaren sortzailea (h. 1991).
- 1924 - Willard Boyle, kanadar fisikaria, CCD gailuaren asmatzailea eta 2009ko Fisikako Nobel Saria (h. 2011).
- 1930 - Frank McCourt, irlandar jatorriko estatubatuar idazlea (h. 2009).
- 1939 - Alan Baker, britainiar matematikaria (h. 2018).
- 1944 - Hugo Gatti, El Loco, argentinar futbolaria, Argentinako inoizko atezain onenenetakoa.
- 1946 - Bill Clinton, Ameriketako Estatu Batuetako 42. Presidentea.
- 1951 - John Deacon, britainiar musikaria, Queen taldeko baxu-jotzaile ohia.
- 1953 - Nanni Moretti, italiar zinema-zuzendari, gidoilari eta antzezlea.
- 1955 - Apisai Ielemia, Tuvaluko lehen ministroa (h. 2018).
- 1956 - Désiré Kolingba, Afrika Erdiko Errepublikako politikaria.
- 1961 - Frédéric Antonetti, frantziar futbolari ohia eta entrenatzailea.
- 1963 - John Stamos, estatubatuar aktorea.
- 1965 - Maria de Medeiros, portugaldar aktorea, zuzendaria eta abeslaria.
- 1973 -
- Marco Materazzi, italiar futbolaria.
- Olga Holtz, errusiar matematikaria, zenbakizko analisian aditua.
- 1974 - Yoshika Matsubara, japoniar futbolari ohia.
- 1975 - Francisco Fernández Torrejón, txiletar futbolari ohia.
- 1976 - Elsa Artadi, kataluniar ekonomialari eta politikaria.
- 1989 - Romeo Miller, estatubatuar aktore, saskibaloi jokalari eta rap abeslaria.
- 1991 - Osvaldas Matulionis, lituaniar saskibaloi jokalaria.
- 1994 - Fernando Gaviria, kolonbiar txirrindularia.
HeriotzakAldatu
Euskal HerriaAldatu
- 1632 - Migel Aiala, arabar apaiza, Calahorrako eta La Calzadako apezpikua (j. 1565).
- 1911 - Manuel Iradier, gasteiztar zientzialari eta esploratzailea, Segovian (j. 1854).
- 1936 - Francisca Ametzua, euskal moja karmeldarra, Valentzian (j. 1881).
- 1965 - Félix Lasserre, euskal errugbilaria, Saint-Avolden (j. 1895).
- 1987 - Gloria Zubia, bizkaitar abertzalea eta euskaltzalea, Alacanten (j. 1906).
- 2002 -
- Antonio Barrios, euskal herritar futbolari eta entrenatzailea (j. 1910).
- Eduardo Chillida, donostiar eskultorea, euskal herritar eskultore famatuena (j. 1924).
- 2018 -
- Miguel Irizar, gipuzkoar apaiz pasiotarra, misiolari eta apezpikua Perun (j. 1934).
- Pedro Roncal, nafar kazetari eta irakaslea (j. 1962).
MunduaAldatu
- 14 - Zesar Augusto, lehen erromatar enperadorea.
- 1284 - Alfontso (Chesterreko kondea), ingeles infantea (j. 1273).
- 1457 - Andrea del Castagno, Quattrocentoko italiar margolaria (j. c. 1421).
- 1493 - Frederiko III.a, Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1415).
- 1506 - Alexandro Jagiellon, Poloniako erregea eta Lituaniako duke handia (j. 1461).
- 1580 - Andrea di Pietro dalla Gondola, Andrea Palladio izenez ezaguna, Pizkundeko italiar arkitekto ospetsua (j. 1508).
- 1657 - Frans Snyders, flandriar margolaria (j. 1579).
- 1662 - Blaise Pascal, frantziar fisikaria eta prentsa hidraulikoaren asmatzailea.
- 1887 - Alvan Clark, estatubatuar astronomoa (j. 1804).
- 1889 - Auguste de Villiers de L'Isle-Adam, frantziar idazlea (j. 1838).
- 1905 - William-Adolphe Bouguereau, frantziar margolari akademizista eta tradizionalista (j. 1825).
- 1922 - Felip Pedrell, espainiar musikagilea eta musikalaria (j. 1841).
- 1923 - Vilfredo Pareto, frantziar jatorriko italiar ekonomialari eta soziologoa (j. 1848).
- 1929 - Sergei Pavlovitx Diagilev, errusiar artista (j. 1872).
- 1936 - Federico Garcia Lorca, espainiar idazlea, fusilatuta (j. 1898).
- 1939 - Frank Wild, Antartikako hainbat espedizioetan parte hartu zuen britainiar esploratzailea (j. 1873).
- 1941 - Fernando Elosu, lapurtar idazle eta mediku anarkista (j. 1875).
- 1950 - Orein Beltz, oglala leinuko siux tribu indiarreko buruzagia (j. 1863).
- 1954 - Alcide de Gasperi, Italiako lehen ministroa (j. 1881).
- 1957 - Carl-Gustav Rossby, suediar-estatubatuar meteorologoa, meteorologiaren aitzindarietakoa (j. 1898).
- 1959 - Jacob Epstein, ingeles eskultorea (j. 1880).
- 1967 - Isaac Deutscher, poloniar politikari eta historialaria (j. 1907).
- 1977 - Groucho Marx, estatubatuar aktore eta umorista (j. 1890).
- 1980 - Otto Heinrich Frank, alemaniar judua, Anne Franken aita (j. 1889).
- 1992 -
- Jean-Albert Grégoire, automobilgintzaren sustatzaile eta idazle frantziarra (j. 1899).
- Jean Hubeau, frantziar musikagile, irakasle eta piano-jotzailea (j. 1917).
- 1993 - Donald William Kerst, estatubatuar fisikaria (j. 1911).
- 1994 - Linus Pauling, estatubatuar kimikaria, 1954ko Kimikako Nobel Saria eta 1962ko Bakearen Nobel Saria (j. 1901).
- 1995 -
- Antonio Sánchez Barbudo, espainiar idazlea (j. 1910).
- Pierre Schaeffer, frantziar musikagilea eta ingeniaria, musika konkretuaren sortzailea (j. 1910).
- 2003 - Carlos Roberto Reina, Hondurasko presidentea (j. 1926).
- 2005 - Mo Mowlam, Ingalaterrako Alderdi Laboristaren kidea (j. 1949).
- 2008 - Levy Mwanawasa, Zambiako presidentea (j. 1948).
- 2013 - Donna Hightower, estatubatuar abeslaria (j. 1926).
- 2015 - Lina Morgan, espainiar vedette komiko eta aktorea (j. 1937).
- 2016 -
- Donald Henderson, estatubatuar epidemiologoa (j. 1928).
- Nina Romaxkova, disko jaurtiketan espezializatutako sobietar atleta (j. 1929).