Växjö

Växjö; Växjö
	urban area in Sweden (en)
	Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Suedia
Konderria	Kronobergeko konderria
Probintzia	Småland
Izen ofiziala	Växjö
Jatorrizko izena	Växjö
Posta kodea	350 03–359 99
Geografia
Koordenatuak	56°53′21″N 14°48′10″E / 56.88903°N 14.802795°E
Azalera	30,28 km²
Altuera	167 m
Demografia
Biztanleria	71.282 (2020ko abenduaren 31); 273 (2020)
Dentsitatea	2,01 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1342
Telefono aurrizkia	0470
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
	http://www.vaxjo.se/

Växjö (suedieraz ˈvɛkːˈɧøː ahoskatua) Suediako hegoaldeko hiria da, Kronobergeko konderriko hiriburua. 2010ko erroldaren arabera 60.887 biztanle ditu.

Etimologia aldatu

Växjö izenak bi hitz hartzen ditu bere baitan, väg (bidea) eta sjö (aintzira), izan ere neguan aintzira izoztu egiten zenea berau zeharkatzen baitzuten inguruko herrietako nekazariek markatu plazara joateko.

Historia aldatu

Kontrakoa uste bazen ere, ez zen kristautasun aurreko kultorik izan bertan, bai ordea gertu dagoen Hov herrian. XII mendetik aurrera apezpikuaren egoitza izan da baina ez zuen hiri estatusa lortu 1342 arte, Magnus IV.a Suediakoak eman zion. XIV mendean eskola ireki zen eta 1485ean frantziskotarren monasterio bat. XV mendekoa da Kronoberg gaztelua ere, konderriari izena ematen diona.

Iparraldeko Gerratan sarritan suak kaltetu izan zuen herria, 1277, 1516, 1570, 1612, 1658, 1690, 1749, 1753, 1799, 1838 eta azkenik 1843an, eta orduko berreraikuntzaren ondoren ezarri zen gaur egungo kaleen planoa.

Klima aldatu

Datu klimatikoak (Växjö)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	9.6	13.8	20.0	27.9	29.0	32.5	32.9	34.4	27.6	21.9	14.0	11.3	34.4
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	0.3	0.9	5.4	12.0	16.6	19.8	22.4	21.0	16.8	10.8	5.5	1.7	11.1
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-4.0	-4.0	-2.5	1.4	6.1	9.3	12.5	11.8	8.4	4.0	1.3	-2.3	3.5
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-34.0	-28.8	-29.8	-19.0	-6.0	-0.8	3.5	0.0	-4.8	-10.3	-17.8	-24.5	-34.0
Pilatutako prezipitazioa (mm)	52.1	34.9	41.4	39.6	47.6	54.9	76.6	57.4	71.0	57.8	63.4	55.6	652.6
Eguzki orduak	34	63	100	151	214	218	202	193	125	72	45	23	1440
Iturria (1): SMHI^[1]
Iturria (2): SMHI Monthly Data 2002-2014^[2]

Hiri berdea aldatu

Hiriak kutsadura handia zuela ikusita, hala airea nola urak (eutrofizazioa), 1996an erregai fosilak 2030rako erabat baztertzeko erabakia hartu zen. Dagoeneko ondorioak nabariak dira. 1993 eta 2011 artean negutegi efektuaren arduradunak diren gasak $41 jeitsi dira. CO₂-aren ekoizpena adibidez 2'4 tona/biztanleko da, Europar Batasuneko batazbestekoa 7'3 tona/biztanleko delarik.