Wikipedia

Susan Lee Lindquist

Susan Lee Lindquist ( Chicago, 1949ko ekainaren 5a - Boston, 2016ko urriaren 27a) estatubatuar biologo eta biologia irakaslea izan zen MIT-en. [1] Biologia molekularrean aditua zen, batez ere ezagutzen diren molekulen familia baten barruan proteinen tolesdura bero-shock proteinak eta prioiak bezalakoetan. [2] [3] [4] [5] [6] Whitehead Institutuko kidea eta zuzendaria izan zen Lindquist eta Estatu Batuetako Zientzia Domina Nazionala jaso zuen 2010. urtean. [7][8]

Susan Lee Lindquist

Bizitza
JaiotzaChicago, 1949ko ekainaren 5a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
HeriotzaBoston, 2016ko urriaren 27a (67 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza: minbizia
Hezkuntza
HeziketaHarvard Unibertsitatea 1976) Doktoretza
Illinoisko Unibertsitatea Urbana–Champaignen 1971) Artean graduatu : mikrobiologia
Hezkuntza-mailaDoktoretza
Tesi zuzendariaMatthew Meselson (en) Itzuli
Doktorego ikaslea(k)Allen Bryan (en) Itzuli
Charles William O'Donnell (en) Itzuli
Jarduerak
Jarduerakbiologoa, genetista, biologo molekularra eta unibertsitateko irakaslea
Enplegatzailea(k)Chicagoko Unibertsitatea  (1978 -  2001)
Massachusetts Institute of Technology  (2001 -
Jasotako sariak
KidetzaAlemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
National Academy of Medicine (en) Itzuli
Amerikako Sozietate Filosofikoa
Royal Society

Hezkuntza aldatu

Lindquist Iver eta Eleanoren alaba, Chicagon, Illinoisen jaio zen, eta Maine South High School-era joan zen Park Ridge-n. Lindquist-en aita eta ama suediarra eta italiarra ziren, hurrenez hurren. Illinoisko Unibertsitatean mikrobiologia ikasi zuen eta 1976an Harvard Unibertsitatean biologia egin zuen. American Cancer Society- n egin zituen ikasketak postdoctoral beka batekin.[9] [10]

Karrerako ibilbidea aldatu

 
Susan Lindquist

1976an, Chicagoko Unibertsitatera joan zen doctore ondorengo ikastaldi labur bat egiteko, 1978an Biologia Sailean kontratatu aurretik.[11] Albert D. Lasker Medikuntza Zientzietako irakaslea izan zen Chicagoko Unibertsitatean Genetika Molekularra eta Biologia Zelularra Sailean eta Ikerketa Biomedikoko Whitehead Institutuko zuzendaria 2001etik 2004ra. Chicagoko Unibertsitatean Lindquistek bero-shock proteinen eginkizuna ikertu zuen ingurumen-estresari erantzun zelularra erregulatzeko orduan. Legamia erabiltzean aitzindaria izan zen eredu sistema gisa, bero-shock proteinek nola erregulatzen duten geneen adierazpena eta proteinen tolesdura aztertzeko. Lan honetarako Lindquist Howard Hughes Medical Institute- ikertzaile izendatu zuten 1988an. Prioiekin egindako aurkikuntzen ondoren, Lindquist 2001ean MITera joan zen eta zuzendari izendatu zuten Biomedical Researcheko Whitehead Institutuan, Amerikako lehen emakume independenteetariko bat ikerketa-erakunde nagusi bat lideratzen. [12]

2004an, ikerketari berriro ekin zion Institutuko kide gisa, MITko Broad Instituteko eta Harvardeko David H. Koch Institutuko kidea MITeko Minbiziren Ikerketa Integralean.[13]

Lindquist-ek Zientziaren Domina Nazionala jaso zuen 2010ean proteinen tolesturarako egindako ekarpenengatik. Nazioarteko biltzar ugari eman zituen, 2006an Futures Biotech-en inaguratu zuen eta 2007an Munduko Ekonomia Foroan parte hartu zuen Davoseko (Suitzan). [14][15]

Lindquist-ek bi konpainia sortu zituen ere, ikerketa terapia potentzialetara bihurtzeko, FoldRx in eta Yumanity Therapeutics in, proteinen tolesturetako gaixotasunetarako eta amiloidosia sendatzeko terapia farmakologikoak garatzen dituzten enpresak. 2016ko azaroan, Johnson & Johnson- ek 5 milioi dolarreko oparia eman zion Whitehead Institutuari Lindquist-en oroimenez Emakumeak Zientzian Susan Lindquist Katedra eratzeko. Oparia Whitehead Institutuko emakumezko zientzialari bati emango zaio. [16][17]

Ikerketa aldatu

 
Scrapie prioiak

Susan Lindquist-en ikerketek froga sendoak eman zituzten proteina- herentzian oinarritutako paradigma genetiko berrirako, DNA-sekuentzia berriek baino auto-betikotze forma berriekin. Alzheimerra, Parkinsona, Huntington eta Creutzfeldt-Jakob bezalako gaixotasun neurologiko suntsitzaileak ulertzeko esparru biokimiko bat eman zuten. [9] Proteinen tolesturan aditu gisa onartua izan zen, eta Lindquist-ek berak azaltzen duenez, hau antzinako eta oinarrizko arazo bat da biologian:

"Zer dute komunean" behi eroek, gaixotasun neurodegeneratiboak dituzte pertsonek eta legamian ohikoa ez den herentzia mota bat? Denek izaten dituzte gaizki tolestutako proteinen ondorioak. . . Gizakietan, ondorioak hilgarriak izan daitezke eta gaixotasunak suntsitzaileak eragin dezakete, Alzheimerra bezala. Kasu batean, gaizki tolestutako proteina hilgarria ez da bakarrik agertu den zorigaiztoko gizabanakoarentzat, baita itxuraz gizabanako batetik bestera pasatu daiteke ingurunabar berezietan, gaixotasun neurodegeneratibo infekziosoak sortuz, esaterako, behi eroen gaixotasuna behietan eta Creutzfeldt - Jakoben gaixotasuna gizakietan ". [18] "Behi eroetatik legamia "Psi-chotic": paradigma berria genetikan", NAS lider nabarmenduak zientziaren biltzarreko seriean, 1999ko azaroaren 10ean.

Lindquist-ek PSI + elementua landu zuen legamian ( prioi bat ) eta nola joka dezake genomaren zehar mutazio ugari ezkutatzen edo agerian uzten dituen aldagai gisa, eboluzio kondentsadore gisa jokatuz. Berak proposatu zuen bero shock-eko proteina bat, hsp90, modu berean jardun dezakela, normalean saihesten du fenotipikoen aldaketa genetikoen ondorioak, baina aldi bakar batez HSP-sistema gainkarga guztiak aldaketak erakutsiz, bai farmakologikoki edo ingurumen baldintza estresagarrietan.[19]

Baliteke aldakuntza hauetako gehienak kaltegarriak izatea, baina ezohiko konbinazio batzuek ezaugarri berri baliotsuak sor ditzakete, bilakaeraren erritmoa piztuz. Minbizi zelulek ere eboluzio aparteko gaitasuna dute. Lindquist-en laborategiak minbiziaren tumoreen progresioan inplikatutako mekanismo ebolutibo estuak ikertu ditu eta antibiotikoei erresistenteak diren onddoen eboluzioan.[20][21]

Aurrerapen garrantzitsuak egin zituen baita, nanoteknologian, fabrikatutako materialak baino egitura txikiagoetan gai diren amiloide zuntz organikoak ikertuz. Bere taldeak legamia eredu bat garatu zuen (saio-odietan) gaixotasun neurodegeneratiboetan proteinen tolesturen trantsizioak aztertzeko eta etekin handia bilatzeko frogen bidez estrategia terapeutikoak egiaztatzeko.

Bizitza pertsonala aldatu

Edward Buckbee-rekin ezkondu zen eta 2 alaba izan zituzten. Minbiziak jota hil zen Bostonen 67 urte zituela 2016ko urriaren 27an.[9]

Idazlanak aldatu

Sariak aldatu

  • Amerikako Arte eta Zientzien Akademiako kidea, 1996.
  • Estatu Batuetako Zientzia Nazionaleko Akademiako kidea, 1997.
  • American Academy of Microbiology, 1997.
  • Novartis / Drew Saria Ikerketa Biomedikoan, 2000. [11]
  • Dickson Saria Medikuntzan, 2003. [22]
  • American Philosophical Society-ko kidea, 2003. [23]
  • Discover Magazine, 2002. emakume zientzialarien artean aipagarriena. [24]
  • Sigma Xi William Procter Saria lorpen zientifikoagatik, 2006. [25]
  • Akademia Nazionaletako Medikuntza Institutuko kidea, 2006.[25]
  • Genetics Society of America dominak, 2008.
  • Otto Warburg Domina, Biokimika eta Biologia Molekularrako Alemaniako Elkartearena. [26]
  • FASEB Bikaintasunaren Zientzia Saria 2009. urtean. [27]
  • Max Delbrück Domina, Berlin, Alemania, 2010. [28]
  • Mendel Domina The Genetics Society, Erresuma Batua, 2010. [29]
  • Zientzia Domina Nazionala, 2010. [30]
  • Biologia Molekularraren Europako Erakundeko kide elkartua egin zuen 2011. [31]
  • The American Society-ren EB Wilson Domina, Cell Biology, 2012. [32]
  • Vanderbilt Unibertsitateko Medikuntza Eskola Vanderbilt Saria Emakumeen Bikaintasunaren Zientzietan eta Tutoretzan, 2014. [33]
  • Errege Elkarteko (ForMemRS) hautatua atzerritarra, 2015. [34]
  • Vallee Visiting Professorship, 2015. [35]
  • Medikuntza eta Ikerketa Biomedikoko Albany Medical Center saria F. Ulrich Hartl-ekin eta Arthur Horwich-ekin, 2016. [36]
  • Hilondoan Rosenstiel saria jaso zuen. 2016. [37]

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ Lab, Lindquist. (). «Whitehead Institute for Biomedical Research» web.archive.org (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  2. ↑ Kain, Kristin. (2008). «Using yeast to understand protein folding diseases: an interview with Susan Lindquist» Disease Models & Mechanisms 1 (1): 17–19.  doi:10.1242/dmm.000810. ISSN 1754-8403. PMID 19048046. PMC 2561974. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  3. ↑ Lindquist, Sven-Olof. The heat-shock response.  doi:10.1146/annurev.bi.55.070186.005443. PMID 2427013..
  4. ↑ Susan Lindquist, Dawn A. Parsell. The function of heat-shock proteins in stress tolerance: degradation and reactivation of damaged proteins..  doi:10.1146/annurev.ge.27.120193.002253. PMID 8122909..
  5. ↑ Sandro Santagata, Luke Whitesell. Susan Lindquist (1949–2016). ISSN 0036-8075. PMID 27884995..
  6. ↑ «Prions and Protein Folding: Video talk by Dr. Susan Lindquist» web.archive.org 2016-10-29 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  7. ↑ Susan Lindquist - 2009 National Medal of Science, NSTMF
  8. ↑ «Susan Lindquist • es.knowledger.de» es.knowledger.de (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  9. ↑ a b c (Ingelesez) Grimes, William. (2016-10-28). «Susan Lindquist, Scientist Who Made Genetic Discoveries Using Yeast, Dies at 67» The New York Times ISSN 0362-4331. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  10. ↑ Gitschier, Jane. (2011-05-12). «A Flurry of Folding Problems: An Interview with Susan Lindquist» PLoS Genetics 7 (5)  doi:10.1371/journal.pgen.1002076. ISSN 1553-7390. PMID 21589898. PMC 3093363. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  11. ↑ a b (Ingelesez) Fuchs, Elaine. (2016-12-01). «Susan Lee Lindquist (1949–2016)» Cell 167 (6): 1440–1442.  doi:10.1016/j.cell.2016.11.030. ISSN 0092-8674. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  12. ↑ (Ingelesez) «Susan Lindquist» HHMI.org (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  13. ↑ «Whitehead Institute - News - 2016 - Susan Lindquist, accomplished and beloved scientist, has died at age 67» wi.mit.edu (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  14. ↑ «Futures in Biotech 1 Dr. Susan Lindquist» TWiT.tv (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  15. ↑ «MIT and the World Economic Forum» web.mit.edu (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  16. ↑ «Scientific Founders - FoldRx» web.archive.org 2011-07-11 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  17. ↑ (Ingelesez) Yumanity Therapeutics. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  18. ↑ "From Mad Cows to 'Psi-chotic' Yeast: A New Paradigm in Genetics", NAS Distinguished Leaders in Science Lecture Series, November 10, 1999.
  19. ↑ «Susan Lindquist | MIT Biology» web.archive.org 2016-10-30 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  20. ↑ «Whitehead Institute - News - 2014 - Master heat-shock factor supports reprogramming of normal cells to enable tumor growth and metastasis» wi.mit.edu (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  21. ↑ (Ingelesez) Heitman, Joseph. (2005-09-30). «A Fungal Achilles' Heel» Science 309 (5744): 2175–2176.  doi:10.1126/science.1119321. ISSN 0036-8075. PMID 16195450. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  22. ↑ «Susan L. Lindquist, PhD | Dickson Prize in Medicine | University of Pittsburgh» www.dicksonprize.pitt.edu (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  23. ↑ «Susan Lindquist, pioneering biologist and former director of Whitehead Institute, dies at 67» MIT News (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  24. ↑ (Ingelesez) «The 50 Most Important Women in Science» Discover Magazine (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  25. ↑ a b (Ingelesez) «Susan L. Lindquist» Content Lab U.S. (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  26. ↑ «U.S. Scientist Receives Otto Warburg Medal Sponsored By QIAGEN» www.abnnewswire.net (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  27. ↑ THE 2009 EXCELLENCE IN SCIENCE AWARD, Federation of American Societies for Experimental Biology
  28. ↑ «Professor Susan Lindquist from the Whitehead Institute Receives Max Delbrück Medal in Berlin» web.archive.org 2011-01-03 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  29. ↑ «2010 Mendel Lecture - The Genetics Society» web.archive.org 2010-11-15 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  30. ↑ Valverde, Miriam. (2010-11-18). «Cambridge researcher honored at White House» Boston.com (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  31. ↑ «Recipients of European Molecular Biology Organization Associate Member award | MIT Biology» web.archive.org 2016-10-30 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  32. ↑ «Recipients of American Society for Cell Biology E.B. Wilson Medal award | MIT Biology» web.archive.org 2016-10-30 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  33. ↑ «Recipients of Vanderbilt University School of Medicine Vanderbilt Prize for Women’s Excellence in Science and Mentorship award | MIT Biology» web.archive.org 2016-10-30 (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  34. ↑ (Ingelesez) «Susan Lindquist | Royal Society» royalsociety.org (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  35. ↑ «2015 Vallee Visiting Professors Announced | The Vallee Foundation» www.thevalleefoundation.org (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  36. ↑ «Whitehead Institute - News - 2016 - Whitehead’s Susan Lindquist to receive prestigious Albany Prize in Medicine» wi.mit.edu (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).
  37. ↑ (Ingelesez) «Lewis S. Rosenstiel Award for Distinguished Work in Basic Medical Research» www.brandeis.edu (Noiz kontsultatua: 2020-07-14).

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Susan_Lee_Lindquist&oldid=8908884"(e)tik eskuratuta