Kobre

Kobrearen familia bereizten da beste taldeetatik elektrizitatea hobeto garraiatzen duelako. Bere konduktibitate elektriko altua, harikortasuna eta xaflakortasunari esker metal erabilienetariko bat izan da osagai elektronikoak sortzeko orduan.

Kobrea
29 Nikela ← Kobrea → Zinka
29 Cu                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Kobrea, Cu, 29
Serie kimikoa	Trantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala	11, 4, d
Masa atomikoa	63,546 g/mol
Konfigurazio elektronikoa	Ar 3d10 4s1
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 1
Propietate fisikoak
Egoera	solido
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 8,96 g/L
Urtze-puntua	1577,77 K (1084,62 °C, 1984,32 °F)
Irakite-puntua	2835 K (2562 °C, 4643 °F)
Urtze-entalpia	13,26 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	300,4 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 24,440 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 1509 1661 1850 2089 2404 2836
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	kubikoa-aurpegietan zentratua
Oxidazio-zenbakia(k)	2, 1
Elektronegatibotasuna	1,90 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 745,5 kJ/mol 2.a: 1957,9 kJ/mol 3.a: 3666 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	135 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	145 pm
Erradio kobalentea	138 pm
Van der Waalsen erradioa	140 pm
Isotopo egonkorrenak
Kobrearen isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 63Cu %69,15 Cu egonkorra da 34 neutroirekin 65Cu %30,85 Cu egonkorra da 36 neutroirekin

Metal berezi hau hasi zen erabiltzen Antzinaroan, lehenetariko bat izaten. Bere ezaugarriei esker, sortzen zituen aleazioak beste metalekin, hala nola, eztainua eta brontzea, inportantzia nabarmena lortu zuen, horregatik historialariak etapa horren bi aroei Burdin eta Kobre Aroa deitu zieten.

Kobrea sortzen dituen aleazio horiek propietate mekaniko hobeak eskaintzen ditu, baita konduktibitate elektriko hobea ere. Ezagunenak brontzea eta letoia dira. Honekin batera, kobrearen degradazio motela dela eta, nahiko birziklatzen da, bere propietate mekanikoak ez direlako galtzen nahiz eta bere erabilera handia izan.

Eduki Taula

• 1.Historia
  • 1.1 Aintzinaroa
  • 1.2 Erdi aroa
  • 1.3 Aro Garaikidea

• 2 Propietateak
  • 2.1 Fisikoak
  • 2.2 Kimikoak
  • 2.3 Mekanikoak
• 3. Aleazioak
  • 3.1 Letoia
  • 3.2 Brontzea
  • 3.3 Alpaca
• 4. Erauzketak
  • 4.1 Bide Lehorra
  • 4.2 Bide Hezea
• 5 Erabilerak
  • 5.1 Elektrizitate
  • 5.2 Garraioa
  • 5.3 Eraikuntza
  • 5.4 Txanponak
• 5.5 Beste batzuk
• 6. Birziklapena

HISTORIA

ANTZINAROA

Kobrea naturan aurkitzen den metala da, puru egoeran ia bakarra izaten .Kobre honi, kobre natiboa deritzo. Hau dela eta, gizakia erabili zuen lehenetariko bat izan zen. Honekin batera, beste metal batzuk aurkitu ziren egoera puru honetan, hala nola, urrea, platinoa, zilarra eta burdina bere jatorria meteoritoak izaten.

Kobre metalikoa karbonatotik sortzeko erabili ziren lehengo arragoak K.A 5000. urtean datakotzat jotzen dira. Momentu horretan Kobre Aroa hasten da, eta honekin batera arragoen agerpena Europaren ekialdetik, zehazki Egipto, Iran eta Balkanetatik. Agerpen horiei esker, kobrea sortzeko metodoak hedatu ziren mendeetan zehar, adibidez kolonaurreko Amerikan, K.A V. mendean, kobrearen metalurgia garatu zen kobre findutik abiatuta.

K.A 3500. urtearen inguruan, kobrearen produkzioaren gainbeheraren zergatia, karbonatoen aztarnategiak errekurtsorik gabe geratu zirela izan zen.