Itrio

Itrioa elementu kimiko bat da, Y ikurra eta 39 zenbaki atomikoa dituena. Trantsizio-metal zilarkara eta lustreduna da. Itrioa askotan ageri da mineral arraroetan, eta bere bi konposatu kolore gorriko fosforoak egiteko erabiltzen da telebistetan oraindik ere erabiltzen diren hodi katodikoetan.

Itrioa
39 Estrontzioa ← Itrioa → Zirkonioa
39 Y                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Itrioa, Y, 39
Serie kimikoa	trantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala	3, 5, d
Masa atomikoa	88,90585(2) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Kr] 4d1 5s2
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 18, 9, 2
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 4,472 g/L
Urtze-puntua	1.799 K (1.526 °C, 2.779 °F)
Irakite-puntua	3.609 K (3.336 °C, 6.037 °F)
Urtze-entalpia	11,42 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	365 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 26,53 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 1.883 2.075 (2.320) (2.627) (3.036) (3.607)
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	hexagonala
Oxidazio-zenbakia(k)	3, 2, 1 (oxido basiko ahula)
Elektronegatibotasuna	1,22 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 600 kJ/mol 2.a: 1.180 kJ/mol 3.a: 1.980 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	180 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	212 pm
Erradio kobalentea	162 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 17,2
Soinuaren abiadura	3.300 m/s
Isotopo egonkorrenak
Itrioaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 87Y Sintetikoa 3,35 e ε - 87Sr γ 0,48, 0,38D - 88Y Sintetikoa 106,6 e ε - 88Sr γ 1,83, 0,89 - 89Y %100 Y egonkorra da 50 neutroirekin 90Y Sintetikoa 2,67 e β- 2,28 90Zr γ 2,18 - 91Y Sintetikoa 58,5 e β- 1,54 91Zr γ 1,20 -

Ezaugarri nagusiak

Itrioa nahiko egonkorra da airearekin kontaktuan, eskandioaren antzekoa da itxuraz, eta kimikoki lantanidoen antzeko portaera dauka. Zati txikietan birrintzen denean, ezegonkortu egiten da eta suak har dezake 400 °C-etik gora. Bere oxidazio-egoera arruntena +3 da.