Zuntz optiko

Material dielektrikoz eginiko haria, espektro elektromagnetikoaren uhin ikusgai edo infragorriak eroateko gai dena. Silizezkoa edo plastikozkoa izan daiteke, eta, argi-seinaleak ez ezik, soinua eta datuak transmititzeko ere erabiltzen da.

Zuntz optikoa hari itxurako uhin gida bat da. Normalean, beirazkoa (zehazki, polisiliziozkoa) da, baina plastikozkoa ere bai eta potentzia optikoa (luminikoa) garraiatzeko gaitasuna du, gehienetan laser batek edo LED batek sortua. Telekomunikazioetan distantzia luzeetarako erabiltzen diren zuntzak beti beirazkoak dira: plastikozkoak ordenagailuetan eta distantzia laburreko beste aplikazio batzuetan erabiltzen dira, ordea, horiek atenuazio handiagoa baitute.

Zuntz optikoak

Hari bakoitzak plastikozko edo beirazko (silizio eta germanio oxidozko) nukleo bat du, errefrakzio indize handia duena. Hori antzeko material batez egindako geruza batek inguratzen du, errefrakzio indize pixka bat txikiagokoa. Argia bi gainazalen arteko mugara iristean, hein handi batean islatu egingo da; zenbat eta indizeen arteko alde handiagoa eta eraso-angelu handiagoa, hobeto islatuko da.

Horrela, argia pareten aurka islatuz doa, angelu oso handiekin, gutxi gorabehera zuntzaren erdigunetik hedatuta. Modu horretan, argi seinaleak gida daitezke, distantzia handietan galerarik izan gabe.

Zuntz optikoak iraultza handia eragin du telekomunikazioetan, kobrezko hariak baztertu baitituzte informazio kopuru handien garraiorako.

Zuntz optikoaren desabantailak beste bide gidatu batzuekiko Aldatu

  • Kostu handiagoa du.
  • Hartzaile eta igorle garestiagoak erabili behar dira.
  • Zuntzen arteko loturak zailak eta garestiak dira.
  • Ohiko zuntz optikoak en dezake potentzia handia garraia.
  • Ez dezake dispositiboak elikatzeko potentzia elektrikorik garraia.

Desabantaila horiek izan arren, gaur egun sistema askotan erabiltzen da zuntz optikoa: banda zabaleko sistemaren hedapena, zati batean behintzat, zuntzak trafiko kopuru handia garraiatzeko duen gaitasun itzelari zor zaio.

Historia Aldatu

Charles Kao-k, bere doktoretza-tesian (1966), komunikazio loturetan erabilgarri izateko, zuntz optikoak gehienez izan zezakeen galera 20 dB/km zela jo zuen. 1970ean Corning Glass Works-enko Maurer, Keck, Schultz eta Zimar ikertzaileek lehenengo zuntza egin zuten, silizioa titanioarekin dopatuz. Galerak 17 dB/km ziren.

1980. urtean, AT&T AEBtako komunikazio erakundeak aurkeztutako proiektu batean, Boston-Washington ibilbidearen arteko hiri guztiak elkarrekin konektatzeko 978km-ko zuntz kablea erabili zuen, 80.000 aho kate eskainiz, telefono deiak gauzatzeko.

Zuntz optikoa erabili zuen lehen lotura transozeanikoa TAT-8 izan zen. 1988an ezarri zenetik, ugariak izan dira zuntz bidez egindako modu horretako loturak, baita hirien artekoak ere, eta poliki-poliki haren erabilera operadoreen enbor sareetatik azken erabiltzaileetaraino hedatuz doa.

Zuntz optikoaren beste erabilera batzuk Aldatu

  • Medikuntzan eta industrian erabil daiteke uhin gida moduan, begi hutsez ikusten ez den jomuga batera iristeko.
  • Tentsioa, tenperatura, presioa eta beste hainbat parametro neurtzeko sentsore gisa erabil daiteke.
  • Hari horiek lente batzuekin batera erabiliz, endoskopio izeneko ikusarazpen tresna mehe eta luzeak sortzen dira. Hauek medikuntzan erabiltzen dira objektuak zulo txiki batean zehar ikusteko. Endoskopio industrialek antzeko erabilera dute, adibidez, turbinen barnealdea aztertzea.
  • Dekoraziorako ere erabiltzen da zuntz optikoa, hala nola, Eguberrietako zuhaitzetan

Funtzionamenduaren hastapena Aldatu

Seinaleak igortzeko argi igorgailu bat erabiltzen da, arruntenak LED diodoa edo laser diodoa dira. Orduan, beiraren mutur batetik informazioa transmititzen da eta bestean jaso. Azken mutur honetan fotodiodo batek argia seinale elektrikoan bihurtzen du. Barne muinean argi izpiak angelu kritikoa baino gehiagoko eraso-angelu batez igorriz argi guztia islatzen da, errefrakzioa saihestuz, honela seinalea muinaren zehar galerarik gabe transmititzen ahalbidetzen duelarik.

Kableak alderazteko taulak Aldatu

Irizpideak

Pare kordatua

Banda zabaleko ardazkidea (mehea)

Banda zabaleko ardazkidea (lodia)

Zuntz optikoa

Banda-zabalera (0-N Hz)

Erdiko

Erdiko

Altu

Oso altua

Datu-transferentziaren fidagarritasuna

Baxu

Altu

Altu

Oso altua

Interferentzia probabilitatea

Altua

Erdiko

Baxu

Bat ere ez

Transmisioaren segurtasuna

Baxu

Baxu

Baxu

Altu

Luzera

Baxu

Erdiko

Altu

Oso altua

Instalazioa

Erraza

Erraza

Erdiko

Oso zaila

beste irizpideekin:

Irizpideak ''''

Pare kordatua (10BaseT)

Ardazkide mehea

(10Base2)

Ardazkide lodia

(10Base5)

Zuntz optikoa

Prezioa

Merkeena

Pare kordatua baino garestiagoa

Ardazkide mehea baino garestiagoa

Garestiena

Gehienezko luzera erabilgarria*

100* metro

185 metro

500 metro

2* kilometro

Transmisio-abiadura**

10-100 Mb/s

10-100 Mb/s

10-1000 Mb/s edo eghaigo

1-2Gb/s edo gehiago

Kablearen malgutasuna

Malguena

Pare kordatua baino malgutasun gutxiago

Pare kordatua baino malgutasun gutxiago

Ez malgua

Instalazioa

Oso erraza

Erraza

Erraza

Zaila

Interferentzien kontrako babesa

Txarra

Ona

Ona

Oso ona

Errepikagailuen arteko distantzia

2-10 km

1-10 km

1-10 km

10-100 km

Konektore mota

RJ-45 (ISO 8877)

BNC

AUI

SC, ST

Transmisioren segurtasuna

Gutxi

Gutxi

Gutxi

Asko

Erabilera nagusiak

Bulegoko ia sare guztietan (ethernet).

UTP: instalazio txikietan

STP: Token Ring sareko edozein tamainetan

Segurtasun handiko instalazio erdi eta handietan

Segurtasun handiko instalazio erdi eta handietan

Abiadura eta segurtasun handiko edozein motatako instalazioetan

* Teknologia aurreratzen doan heinean gehienezko luzera handitzen da.

** Kable batentzako transmisio-abiadurak ez daude hertsiki mugatuak (hau da, abiadura muga gaindi daiteke)


Zein lekutarako erabilgarriak:


Kable mota

ERABILI

EZ ERABILI

Pare kordatua

Instalazio errazetan non ekipoen arteko konexioak errazak gertatzen diren

LAN sareak uhin elektromagnetikoen aurka babesa behar duenetan

Kable ardazkidea

Distantzia handiagoko transmisioak egiteko

Ekipoak lekuz maiz aldatzen direnetan

Zuntz optikoa

Datuak distantzia handietan, abiadura handiz eta modu seguruan bidali nahi direnean

Aurrekontu apala. Ez baduzu eskarmenturik honelako gailuak instalatzen.

Ikus, gainera Aldatu

Kanpo estekak Aldatu