Zuntz optiko
Artikulu honek erreferentziak behar ditu. Hemen erreferentzia egiaztagarriak gehituz lagun dezakezu. |
Zuntz optikoa hari itxurako uhin gida bat da. Normalean, beirazkoa (zehazki, polisiliziozkoa) da, baina plastikozkoa ere bai eta potentzia optikoa (luminikoa) garraiatzeko gaitasuna du, gehienetan laser batek edo LED batek sortua. Telekomunikazioetan distantzia luzeetarako erabiltzen diren zuntzak beti beirazkoak dira: plastikozkoak ordenagailuetan eta distantzia laburreko beste aplikazio batzuetan erabiltzen dira, ordea, horiek atenuazio handiagoa baitute.

Hari bakoitzak plastikozko edo beirazko (silizio eta germanio oxidozko) nukleo bat du, errefrakzio indize handia duena. Hori antzeko material batez egindako geruza batek inguratzen du, errefrakzio indize pixka bat txikiagokoa. Argia bi gainazalen arteko mugara iristean, hein handi batean islatu egingo da; zenbat eta indizeen arteko alde handiagoa eta eraso-angelu handiagoa, hobeto islatuko da.
Horrela, argia pareten aurka islatuz doa, angelu oso handiekin, gutxi gorabehera zuntzaren erdigunetik hedatuta. Modu horretan, argi seinaleak gida daitezke, distantzia handietan galerarik izan gabe.
Zuntz optikoak iraultza handia eragin du telekomunikazioetan, kobrezko hariak baztertu baitituzte informazio kopuru handien garraiorako.
Zuntz optikoaren desabantailak beste bide gidatu batzuekiko Aldatu
- Kostu handiagoa du.
- Hartzaile eta igorle garestiagoak erabili behar dira.
- Zuntzen arteko loturak zailak eta garestiak dira.
- Ohiko zuntz optikoak en dezake potentzia handia garraia.
- Ez dezake dispositiboak elikatzeko potentzia elektrikorik garraia.
Desabantaila horiek izan arren, gaur egun sistema askotan erabiltzen da zuntz optikoa: banda zabaleko sistemaren hedapena, zati batean behintzat, zuntzak trafiko kopuru handia garraiatzeko duen gaitasun itzelari zor zaio.
Historia Aldatu
Charles Kao-k, bere doktoretza-tesian (1966), komunikazio loturetan erabilgarri izateko, zuntz optikoak gehienez izan zezakeen galera 20 dB/km zela jo zuen. 1970ean Corning Glass Works-enko Maurer, Keck, Schultz eta Zimar ikertzaileek lehenengo zuntza egin zuten, silizioa titanioarekin dopatuz. Galerak 17 dB/km ziren.
1980. urtean, AT&T AEBtako komunikazio erakundeak aurkeztutako proiektu batean, Boston-Washington ibilbidearen arteko hiri guztiak elkarrekin konektatzeko 978km-ko zuntz kablea erabili zuen, 80.000 aho kate eskainiz, telefono deiak gauzatzeko.
Zuntz optikoa erabili zuen lehen lotura transozeanikoa TAT-8 izan zen. 1988an ezarri zenetik, ugariak izan dira zuntz bidez egindako modu horretako loturak, baita hirien artekoak ere, eta poliki-poliki haren erabilera operadoreen enbor sareetatik azken erabiltzaileetaraino hedatuz doa.
Zuntz optikoaren beste erabilera batzuk Aldatu
- Medikuntzan eta industrian erabil daiteke uhin gida moduan, begi hutsez ikusten ez den jomuga batera iristeko.
- Tentsioa, tenperatura, presioa eta beste hainbat parametro neurtzeko sentsore gisa erabil daiteke.
- Hari horiek lente batzuekin batera erabiliz, endoskopio izeneko ikusarazpen tresna mehe eta luzeak sortzen dira. Hauek medikuntzan erabiltzen dira objektuak zulo txiki batean zehar ikusteko. Endoskopio industrialek antzeko erabilera dute, adibidez, turbinen barnealdea aztertzea.
- Dekoraziorako ere erabiltzen da zuntz optikoa, hala nola, Eguberrietako zuhaitzetan
Funtzionamenduaren hastapena Aldatu
Seinaleak igortzeko argi igorgailu bat erabiltzen da, arruntenak LED diodoa edo laser diodoa dira. Orduan, beiraren mutur batetik informazioa transmititzen da eta bestean jaso. Azken mutur honetan fotodiodo batek argia seinale elektrikoan bihurtzen du. Barne muinean argi izpiak angelu kritikoa baino gehiagoko eraso-angelu batez igorriz argi guztia islatzen da, errefrakzioa saihestuz, honela seinalea muinaren zehar galerarik gabe transmititzen ahalbidetzen duelarik.
Kableak alderazteko taulak Aldatu
Irizpideak |
Pare kordatua |
Banda zabaleko ardazkidea (mehea) |
Banda zabaleko ardazkidea (lodia) |
Zuntz optikoa |
Banda-zabalera (0-N Hz) |
Erdiko |
Erdiko |
Altu |
Oso altua |
Datu-transferentziaren fidagarritasuna |
Baxu |
Altu |
Altu |
Oso altua |
Interferentzia probabilitatea |
Altua |
Erdiko |
Baxu |
Bat ere ez |
Transmisioaren segurtasuna |
Baxu |
Baxu |
Baxu |
Altu |
Luzera |
Baxu |
Erdiko |
Altu |
Oso altua |
Instalazioa |
Erraza |
Erraza |
Erdiko |
Oso zaila |
beste irizpideekin:
Irizpideak '''' |
Pare kordatua (10BaseT) |
Ardazkide mehea (10Base2) |
Ardazkide lodia (10Base5) |
Zuntz optikoa |
Prezioa |
Merkeena |
Pare kordatua baino garestiagoa |
Ardazkide mehea baino garestiagoa |
Garestiena |
Gehienezko luzera erabilgarria* |
100* metro |
185 metro |
500 metro |
2* kilometro |
Transmisio-abiadura** |
10-100 Mb/s |
10-100 Mb/s |
10-1000 Mb/s edo eghaigo |
1-2Gb/s edo gehiago |
Kablearen malgutasuna |
Malguena |
Pare kordatua baino malgutasun gutxiago |
Pare kordatua baino malgutasun gutxiago |
Ez malgua |
Instalazioa |
Oso erraza |
Erraza |
Erraza |
Zaila |
Interferentzien kontrako babesa |
Txarra |
Ona |
Ona |
Oso ona |
Errepikagailuen arteko distantzia |
2-10 km |
1-10 km |
1-10 km |
10-100 km |
Konektore mota |
RJ-45 (ISO 8877) |
BNC |
AUI |
SC, ST |
Transmisioren segurtasuna |
Gutxi |
Gutxi |
Gutxi |
Asko |
Erabilera nagusiak |
Bulegoko ia sare guztietan (ethernet). UTP: instalazio txikietan STP: Token Ring sareko edozein tamainetan |
Segurtasun handiko instalazio erdi eta handietan |
Segurtasun handiko instalazio erdi eta handietan |
Abiadura eta segurtasun handiko edozein motatako instalazioetan |
* Teknologia aurreratzen doan heinean gehienezko luzera handitzen da.
** Kable batentzako transmisio-abiadurak ez daude hertsiki mugatuak (hau da, abiadura muga gaindi daiteke)
Zein lekutarako erabilgarriak:
Kable mota | ERABILI |
EZ ERABILI
|
Pare kordatua |
Instalazio errazetan non ekipoen arteko konexioak errazak gertatzen diren |
LAN sareak uhin elektromagnetikoen aurka babesa behar duenetan |
Kable ardazkidea |
Distantzia handiagoko transmisioak egiteko |
Ekipoak lekuz maiz aldatzen direnetan |
Zuntz optikoa |
Datuak distantzia handietan, abiadura handiz eta modu seguruan bidali nahi direnean |
Aurrekontu apala. Ez baduzu eskarmenturik honelako gailuak instalatzen. |