Sherlock Holmes
Sherlock Holmes historiako fikziozko detektiberik ezagunena da, agertzen zitzaizkion kasu guztiak akatsik gabeko logika zientifikoaz eta zorroztasun psikologikoaz argitzen dituelako. Gainera, fikziozko eta misteriozko 4 nobela eta 56 ipuinen protagonista nagusia da, Sherlock Holmesen Kanonean bilduta. 1887an sortu zuen Sir Arthur Conan Doylek, ustez, gaztaroan unibertsitateko irakasle izan zuen Joseph Bell eskoziar doktorearengan oinarrituta.
Sherlock Holmes detektibeei buruzko literaturako zutaberik garrantzitsuena izan zen; izan ere, harekin fama eta zabalkuntza handiagoa lortu zuen. Hala ere, genero literario horren sortzailea Edgar Allan Poe da, haren August Dupin detektibeak Sherlock Holmesek adina fama lortu ez bazuen ere.
Bizitza
aldatu
Sherlock Holmes, William Sherlock Scott Holmes izenaz bataiatua, Yorkshiren jaio zen, gurasoen North Ridingeko etxaldean, 1854ko urtarrilaren 6an. Aita Siger militar erretiratua zen eta ama Violet Sir Edward Sherrinford-en alaba. Bi anaia zituen: Sherrinford, 1845eko azaroaren 30ean jaioa, eta Mycroft, 1847ko otsailaren 12an jaioa.
1855eko uztailaren eta 1864ko irailaren artean, Holmestarrak Frantzian bizit izan ziren. Hainbat hiritan bizi izan ziren: Bordele, Pau, Montpellier eta Paris. Frantzian senideak zituzten, Vernetarrak, eta haietako bat ere, haren lehengusua, oso famatua egin zen: Challenger irakaslea.
1864 eta 1872 urteen bitartean, Ingalaterrara itzuli eta Sherlock Holmes barnetegi batera bidali zuten. 14 urterekin Frantziara berriz joan zen, Paura: han, alemana, frantsesa, borroka-arte eta esgrima ikasketak sakondu zituen, azken biak bere izaera fisikoa indartzeko. Ingalaterrara itzulitakoan, James Moriarty irakaslearen klase partikularrak jaso zituen.
1872 eta 1877 bitartean, Oxford eta Cambridgeko unibertsitateetan ikasi zuen. Hala ere, ez zuen ikasketa zehatzik egin, zenbait ikasgai aukeratu baizik, bai ikasgai zientifikoak zein ikasgai filosofiko eta musikalak. Gainera, kirol batzuk ere praktikatu zituen: xakea, arrauna, defentsa pertsonala… Garai horretan zenbait polizia kasutan parte hartu zuen, bai eta bere metodoaren ezaugarriak erakutsi ere.
1877ko ekainean, Londonera joan zen. Han, Montague kalean gela batzuk alokatu zituen “detektibe aholkulari” gisa lan egiteko. Hasieran zailtasunak izan zituen. Aisialdian, irakurri eta idatzi egiten zuen, eta antzerkiaren artea ere ikasi zuen Sasanoff Konpainia shakespeariarrean lan eginez.
1879 eta 1880 bitartean, konpainiarekin Estatu Batuetan zehar bira bat egin zuen eta bertan kasu batzuk argitu zituen. Bere itzuleratik 1881eko urtarrilera arte, bere “detektibe aholkulari” lanera itzuli zen arrakasta handiagoarekin.
1881eko urtarrilaren hasieran John Watson doktorea ezagutu zuen, mediku militarra: harekin etxebizitza partekatu zuen, 221B Baker Street helbidean. Watson doktorearekin batera, kasu asko argitu zituen eta argitutako horietaik 60 idatzi zituen.
1891ko maiatzaren 4an, 37 urterekin, Holmes Reichenbacheko ur-jauzietan desagertu zen. Watson doktoreak, Holmesek utzitako mezu bati esker, gertatutakoaren berri eman zuen: hor, Moriarty irakaslearekin elkartu eta harekin borrokatu zela zioen. Ia hiru urtez ez zen Holmesez ezer jakin, 1894ko apirilaren 5ean berriz agertu zen arte. Borrokatik bizirik atera zela aitortu zuen eta horren ondoren atseden hartzea erabaki zuela.
Betiko lanera itzulita, 1903ko urrira arte lanean segitu zuen. Urte horretan, 49 urterekin, Holmes Sussexeko etxetxo batera erretiratu zen bere giltzaina Hudson andereñoarekin, erlezaintzaren ikerketan jarduteko. 1912 eta 1913 bitartean, Chicagon bizi izan zen beste izen batekin eta bi Mundu Gerretan parte hartu zuela esaten da. 1914tik 1957an hil arte, bizitza lasaia izan zuen.
Deskribapena
aldatu
Gizon luze eta argala da; aurpegi estua, bekoki zabala, ile beltza, bekain ilunak eta lodiak ditu. Sudur mehe eta makoa du, arrano baten modukoa; ezpain meheak eta trinkoak, ahots ozen eta zaratatsua eta begi zorrotzak, haratago ikustearen ikuspegia hartzen dutenak.
Izaera biko pertsona da: ez du ezerk nekatzen lan egin behar duenean, baina behin eta berriro krisiak izaten ditu. Egongelako sofan etzanda egunak pasa zitzakeen, ezer esan gabe edota mugitu barik.
Izaera aldaketa haietan, aspertuta zegoenean edota kasu bakar bat ere ez zuenean kokaina kontsumitzen zuen % 7ko disoluzioan: ohitura horrek lagun Watson doktorea kezkatu egiten zuen.
Kontsumitu ondoren, apalaldi batean erortzen zen eta bertatik kasu baten bidez soilik atera zitekeen. Bere ahalmenak jasanezinak bihurtzen zitzaizkion erabiltzen ez zituenean: «Neure burua geldialdiaren kontra jaikitzen da»; eta haserretu eta samindu egiten zen lanik ezaren neke jasanezinen aurrean: «Neure burua karreretako motorea bezala da, pusketan apurtzen dena ez dagoelako lotuta egin behar duen lanerako». Gainera, animaliak ehizatzeko irrika zuen: «Gizona ez da ezer, lana guztia da», «Lana elikadurarako dagoen antidotorik onena da», «Lan aldaketa atsedenik onena da».
Zenbaitetan zakar samarra zen baina adeitsua zen emakumeekin, nahiz eta beraiez ez fida. Watson doktoreak A Scandal in Bohemian emakume eder bat nabarmentzen zuen, Irene Adler, Sherlock Holmesek Emakumea deitzen zuena.
Ezaugarririk nabariena haren metodo deduktiboa da: haren bitartez, arrasto txikietatik kasu bat argi dezake. Bere lanbidearen sortzailea da, Detektibe aholkularia, poliziei, Scotland Yardi edota detektibe pribatuei kasuetan laguntza ematen diena.
Orokorrean, tweeds konbentzional edo lebitadunaz janzten zen. Hala ere, zenbaitetan ulsterra janzten zuen eta etxean, txabusina. Kalera irteten zenean, kapa luze eta grisa eta itxiera bakarreko azal-hegaleko txanoa janzten zituen.
Ezagupenak
aldatu
Zirriborro eskarlatan Watson doktoreak Sherlock Holmesen ezagupenen azterketa bat egiten du eta hauxe da:
- Literatura → Zero
- Filosofia → Zero
- Astronomia → Zero
- Politika → Arinak
- Botanika → Bestelakoak. Badu belaiki, opio eta pozoien berri. Ez du laborantza praktikoaren jakintzarik.
- Geologia → Ezagupen praktikoak, baina murriztuak. Bistaz lur motak bereiz ditzake. Bere ibilaldien ondoren bere praketan zeuzkan zipriztinak erakutsi dizkit, beraien kolorea eta trinkotasuna kontutan hartuz, Londresko zein lekutan zipriztindu zen esanez.
- Kimika → Zehatzak, baina ez sistematikoak
- Anatomia → Sakonak
- Literatura sentsazionalista → Handiak. Badirudi zehaztasun guztiekin ezagutzen dituela mende hartako krimen guztiak.
- Biolina jotzen du.
- Boxeolari bikaina eta ezpata- eta makila-eskrimalari.
- Ingalaterrako legeen jakintza praktikoak dakizki.
Watson doktoreak egindako zerrendaz aparte, Sherlock Holmesen ezagupenak handiagoak dira:
- Krimenen historiaren ezagupen zehatza.
- Mozorroak antzemateko eta eramatea: «Krimen-ikertzaile baten lehen gaitasunak mozorro batean zehar ikustea izan behar luke».
- Tabako-hautsak, belarrien formak, kriptografia, dokumentua datazioa, tatuajeak, pasuak, lanen eragina eskuen formak, egunkarien inprenta motak, perfumeak, eta abar.
- Txakur motak.
- Aspektu mediku-kriminal baten ikerketa.
- Londresen ezagupen zehatza.
Zaletasunak
aldatu- Artea gustuko du: Bond Streeteko galerietan denbora luzea igarotzen du, koadroak ikusten.
- Musika gustuko du eta biolina jotzen du (Stradivarius bat eta askotan ordu desogokietan).
- Kimikako esperimentuak egitea.
- Erleen eztia eta South Downs-eko ezti-baserriak ikertzea.
- Ceilanen budismoa ikertzea.
- Orlando Lassoko motel polifonikoak ikertzea.
- Erdi Aroko gauzak ditu gogoko: antzinako eskutitz ingelesak, Erdia Aroko zeramika, Erdi Aroko musika (batez ere Lassoa)...
- Kirola egiten du, nahiz eta gustukoa ez izan: lasterkari bikaina da, oso indartsua, baritsua (japoniar autodefentsa mota) ondo daki, boxeolari eta ezpataria bikaina da.
- Arrantzaz gozatzen du Donnithorpeko hurbileko delta eta estuarioetan.
- Golfean jolasten du, golfeko klubak oso ondo ezagutzen baititu.
Gainera, Sherlock Holmes mozorroaren maisu da:
- Marinela (The Sign of the Four).
- Mutil laguna eta apaiza (A Scandal in Bohemia).
- Opio-zalea (The Man with the Twisted Lip).
- Alferra (The Adventure of the Beryl Coronet).
- Italiar apaiz zahar bat (The Final Problem).
- Liburu-saltzailea (The Adventure of the Empty House).
- Iturgina (The Adventure of Charles Augustus Milverton).
- Hilzorian dagoen gizona (The Adventure of the Dying Detective).
Lanak
aldatuSherlock Holmes liburu askoren idazlea izan zen, guztiak gai teknikoei buruzkoak:
- Hainbat tabakoren desberdintasunak
- Lassoko motel polifonikoak
- Idatzi sekretuak, 160 banaturiko zifrak aztertutak
- Dokumentuen datazioa
- Tatuajei buruzko biografia
- Pausoen ibilbidea
- Lanbidearen eragina eskuaren forman
- Bizitzaren liburua
- Erleen kulturaren eskuliburu praktikoa
- "dazmakina eta bere lotura krimenarekin
- Bizikleta-hagunak
- Munduko pistola-marka nagusien izenak eta ezaugarriak
Holmesen inguruko pertsonak
aldatu
Watson doktorea
aldatuJohn Hamish Watson 1847ko abuztuaren 7an jaio zen. Bere aita Henry eta bere ama Ella ziren. Jaio eta denbora gutxira bere ama hil egin zen eta bere aitak Australiara joatea erabaki zuen, non bizi izan zen 1865era arte Watson doktorea. Anaia bat izan zuen, Henry, baina 1888an hil zen alkoholaren eraginez.
Hemezortzi urterekin Ingalaterrara bueltatu zen medikuntza ikasteko Wellington Unibertsitatean. 1872an militar kirurgian espezializatu zen, bere ikasketak klase praktikoekin txandakatuz Londresko St. Bartholomew Ospitalean. 1878an lizentziatu zen eta Netleyra joan zen militar kurtso praktiko bat egitera. Urte horretako azaroan “Nortumberlandeko Fusilarien 5. konpainia”ra bidali zuten eta Afganistanera joan zen.
1880ko uztailaren 27an, Maiwadeko Bataila odoltsua gertatu zen. Watson doktorea zauritua izan zen batailan parte hartzeagatik. Murrayri bere laguntzaileari esker, Watson doktorea britainiar mugara itzuli ahal izan zen. Hurrengo lau hilabeteetan kalbario handia jasan zuen ospitaleetan, heriotzatik oso hurbil egon baitzen zenbait alditan. Azkenean, tribunal militar batek erretiratu zuen eta Ingalaterrara bueltatu zen pentsio apal batekin.
1881eko urtarrilaren hasieran, bere aurreikuspen faltagatik, lagun baten bila hasi zen gela batzuk alokatzeko, eta horrela ezagutu zuen Sherlock Holmes. Urte horretatik 1903 arte, bere kasuak argitzen lagundu zion adiskideari.
1884 eta 1886 bitartean, Estatu Batuetara joan zen eta kontsulta bat ireki zuen San Franciscon. Bertan Constance Adams andereñoa ezagutu eta Ingalaterrara itzuli ziren 1886ko azaroaren 1ean ezkontzeko. Zoritxarrez, 1887ko abenduan emaztea hil zitzaion. Atsekabeturik, Watson doktoreak Baker Street utzi eta kontsulta bat ireki zuen Kensingtonen, hala ere bere adiskideari kasuak argitzen laguntzen jarraitu zion.
1889ko maiatzaren 1ean, berriro ezkondu zen Mary Morstanekin, The Sign of the Four kasuan ezagutu zuena. Berriz utzi zuen Baker Street Paddingtonen mediku gisa ezartzeko. 1891ko maiatzean, Sherlock Holmes desagertu ondoren, bere kronista ofizial izatea onartu zuen eta horretarako Paddington utzi eta Kensingtonera bueltatu zen, bertan bezero gutxiago zituelako eta, beraz, denbora gehiago Sherlock Holmesen istorioak idazteko.
1892aren hasieran, Mary Morstan bihotzekoak jota hil zen, 31 urterekin. 1894tik, Sherlock Holmes bueltatu zen urtean, 1902ra arte Baker Streeten bizitzen egon zen. 1902an, Queen Ana Streeteko logeletara bizitzera joan zen, eta urte berean bere adiskidea heriotzatik salbatu zuen, haren eta bala baten artean jarriz. Tiroak hankan eman zion eta motelki sendatu zitzaion. Urte horretan, berriro ezkondu zen, baina ez dakigu norekin, baliteke Violet de Merville edo Lady Frances Carfax izatea, baina ez da segurua.
1903tik 1929ko uztailaren 24an hil zen arte, bere adiskidearen istorioak idazten aritu zen.
Irene Adler
aldatuIrene Adler Tretonen, New Jersey, jaio zen 1860ko irailaren 7an. Musika eta kantua ikasi zituen, eta laster operaren munduan sartu zen Verdi eta Meyerbeerren lanetan parte hartuz.
Emakume oso ederra eta azkarra izan zen. Pertsona garrantzitsuen, printzeen, orkestretako zuzendarien, abokatuen eta detektibeen adiskide eta maitale izan zen. Topaketa hauetako batean, Irene Adlerrek Sherlock Holmes ezagutu zuen 1887ko maiatzean. Hortik aurrera, bien arteko maitasuna nabaria izango zen.
Sherlock Holmes Moriartyrekin izandako borrokaren ondoren, Montenegro eta Parisen topatu ziren berriz. Elkarketa hau 1892ren erdialdean apurtu zen. Urte horren amaieran, Irene Adler Estatu Batuetara joan zen, Hobokenera, New Jersey, eta bertan seme bat eduki zuen.
Irene Adler Tretonen hil zen, 1903ko urriaren 8an.
James Moriarty
aldatuJames Moriarty 1846ko urriaren 31n jaio zen. Sherlock Holmesen etsairik garrantzitsuena izan zen. Ez dakigu zehazki non jaio zen, baina esaten da mendebaldeko hiri ingeles batean jaio zela. Bi anaia izan zituen, biak ere izen berekoak.
1872an, Sherlock Holmesen zientzia eta matematiketako irakaslea izan zen. Bere ikasleari ezaguera gehiago eman ezin izan zionean irakasteari utzi zion. 1891ko maiatzaren 4an desagertu zen, eta hiltzat ematen dute Reichenbacheko ur-jauzietatik eroritakoan.
Sherlock Holmesek «Krimenaren Napoleona» deitzen dio, eta krimen guztiekin zerikusia zuela zirudien.
Mycroft Holmes
aldatuSherlock Holmesen bigarren anaia da. 1847ko otsailaren 12an jaio zen. Haren izena familiak Yorkshiren zeuzkaten lur batzuen omenezkoa zen, Mycroft («nire lursailtxoa») izena baitzuten lur haiek.
Sherlock Holmesen aburuz, Mycroft hiru anaietatik azkarrena zen. 1868an, Mycroft Oxforden sartu zen eta gero Cambridgera joan zen, non Ekonomian eta Politikan doktoratu zen, hizkuntzetan eta harreman internazionaletan espezializatuz. Hortik gutxira, “Foreing Office”n, Ingalaterrako Kanpoko Arazoetako Ministerioa, sartu zen ministro aholkulari bikainean bihurtuz.
1874tik 1946ra arte, Londresko Diogenes Klubeko kide izan zen, non isiltasuna nagusia den eta bere kideak ez duten haien artean hitz egiten. Bertan eta goi-mailako bulegoetan igaro zuen bizitza osoa.
Araututako ohitura pertsona zen. Oso altua eta pixka bat loditxoa, dotorea eta umila izanik ere, analitikoa izatearen dohaina zeukana: Sherlock Holmesek berarekin hitz egiten zuenean, kasua nahiko zaila zelako zen.
Sherlock Holmes eta Watson doktorearen azkeneko abentura idatzi zuen. 1946ko azaroaren 19an hil zen, 99 urterekin.
Lestrade inspektorea
aldatuEz dakigu haren izena, baina The Adventure of the Cardboard Boxen haren izenaren iniziala «G» bat dela dakigu: «G. Inspector of Scotland Yard».
Lestrade inspektoreak 40 urte inguru izango zituen Sherlcok Holmes ezagutu zuenean. Bere erabakietan nahiko presatsua zen. Denborarekin bere jarrera hobetu zuen, eta Sherlock Holmes detektibe bikaintzat onartu zuen.
Sherlock Holmesek bufoi bati zion estimu bera zion, baina gehiago estimatzen zuen bere itzuleratik etorri ondoren Lestrade inspektorearen detektibe kalitatea hobetu ez arren.
Hudson andereñoa
aldatuHudson andereñoa, izenez Marta, Sherlock Holmesen eta Watson doktorearen giltzazaina zen. Ez dakigu alarguna edo ezkongabea zen, ezta Baker Streeteko etxea berarena zen edo herentziaz lortu zuen ere.
Emakume ona, beldurtia eta xarmagarria zen, bere errentariak maitasun isil eta adeitsu batekin estimatzen zituena. Gosari interesgarriak prestatu eta gelak garbitzen zizkien. Sherlock Holmes Sussexeko etxera joan zenean lagundu egin zion.
Irregularrak
aldatuIrregularrak kaleko mutil talde bat zen: eskaleak edo eskaleen semeak, Londoneko behe gizarteko semeak ziren. Oinutsik joaten ziren eta gosea bezain azkarrak ziren. Ez zuten izenik eta betierekoak ziren. Beti zeuden Sherlock Holmesi laguntzeko prest txanpon eta irribarre baten truke.
Toby
aldatuTxakurra izanagatik ere, Sherlock Holmesen eta Watsonen adiskide onena da. Txakur ikaragarri itsusia, azkarra eta makurra.
Haren metodoa
aldatuSherlock Holmesek esan zuen: "Logikalari batek Atlantikoaren eta Niagararen existentziaren posibilitatea ondorioztatu dezake, nahiz eta biak inoiz ez ikusi". Holmesen historiak beti bere metodoaren erakustaldi batekin hasten dira. Metodo hau praktikoak diren printzipioetan oinarritutako inferentziak margotzean datza, ikerketa induktibo baten emaitza dena. Beraz, Holmesen metodoa honetan datza (modus ponens): "p" badago "q" egon behar da, non "p" ikusten diren probak baitira eta "q" proba horiek adierazten dutena.
Beste kasu batzuetan, Holmesen metodoa oso zaila izaten da, non ezin baitira printzipio nagusiak aplikatu. Holmes proba asko dituenean hasten da ondorioztatzen, proba horiei azalpenak ematen saiatuko da azalpen egokiena aurkitu arte (Ezinezkoa deuseztatzen denean, geratzen dena, nekez sinistekoa bada ere, egia izan behar da). Baina, bere metodoa aplikatzeko jakintza handia eduki behar da eta gainera, probak. Izan ere, ezin baita probarik gabe ondorioztatu (Oker nagusi bat da datuak eduki baino lehen teorizatzea. Ohartu ezinik batek gertaerak aldatzen hasten da teorietan bat etortzeko, teoriak gertaeretan bat etorri ordez.).
Abenturak
aldatuArthur Conan Doylek Sherlock Holmesi buruzko 60 abentura idatzi zituen, horietatik 4 eleberriak dira eta 56 ipuinak. Abenturok 9 liburutan kaleratu zituen, denak batera "Sherlock Holmesen Kanon"a osatuz. Hala ere, izena laburtu egin da eta orain "Kanon"a esaten zaio. Guztiak "The Strand Magazine" astekarian kaleratu ziren. Hauexek dira (izenburuak ingelesez daude):
- A Study in Scarlet (1887) (Zirriborro eskarlata edo Estudio eskarlata)
- The Sign of the Four (1890)
- The Adventures of Sherlock Holmes (1892) (Sherlock Holmesen abenturak)
- -"A Scandal in Bohemia" (Eskandalua Bohemian)
- -"The Adventure of the Red-Headed League" (Ilegorrien elkartea)
- -"A Case of Identity" (Nortasun kasua)
- -"The Boscombe Valley Mystery" (Boscombe Valleyko misterioa)
- -"The Five Orange Pips" (Bost laranja-haziak)
- -"The Man with the Twisted Lip" (Gizon ezpain-okerra)
- -"The Adventure of the Blue Carbuncle" (Errubi urdina)
- -"The Adventure of the Speckled Band" (Banda pinttoduna)
- -"The Adventure of the Engineer's Thumb" (Ingeniariaren behatz lodia)
- -"The Adventure of the Noble Bachelor" (Aristokrata mutilzaharra)
- -"The Adventure of the Beryl Coronet" (Beriloen koroa)
- -"The Adventure of the Copper Beechess" (Copper Beecheseko misterioa)
- The Memoirs of Sherlock Holmes (1893) (Sherlock Holmesen memoriak)
- -"The Adventure of Silver Blaze" (Silver Blaze)
- -"The Adventure of the Cardboard Box" (Kartoizko kutxa)
- -"The Adventure of the Yellow Face" (Aurpegi horia)
- -"The Adventure of the Stockbroker's Clerk" (Burtsako agentearen bulegaria)
- -"The Adventure of the Gloria Scott'" (Gloria Scott)
- -"The Adventure of the Musgrave Ritual" (Musgravetarren erritua)
- -"The Adventure of the Reigate Squire" (Reigateko misterioa)
- -"The Crooked Man" (Gizon konkortua)
- -"The Resident Patient"
- -"The Greek Interpreter"
- -"The Naval Treaty" (Itsas ituna)
- -"The Final Problem"
- -"The Adventure of the Empty House"
- -"The Adventure of the Norwood Builder"
- -"The Adventure of the Dancing Men"
- -"The Adventure of the Solitary Cyclist"
- -"The Adventure of the Priory School"
- -"The Adventure of Black Peter"
- -"The Adventure of Charles Augustus Milverton"
- -"The Adventure of the Six Napoleons"
- -"The Adventure of the Three Students"
- -"The Adventure of the Golden Pince-Nez"
- -"The Adventure of the Missing Three-Quarter"
- -"The Adventure of the Abbey Grange"
- -"The Adventure of the Second Stain"
- -"The Adventure of Wisteria Lodge"
- -"The Adventure of the Cardboard Box"
- -"The Adventure of the Red Circle"
- -"The Adventure of the Bruce-Partington Plans"
- -"The Adventure of the Dying Detective"
- -"The Disappearance of Lady Frances Carfax"
- -"The Adventure of the Devil's Foot"
- -"His Last Bow"
- The Case-Book of Sherlock Holmes (1927)
- -"The Adventure of the Illustrious Client"
- -"The Adventure of the Blanched Soldier"
- -"The Adventure of the Mazarin Stone"
- -"The Adventure of the Three Gables"
- -"The Adventure of the Sussex Vampire"
- -"The Adventure of the Three Garridebs"
- -"The Problem of Thor Bridge"
- -"The Adventure of the Creeping Man"
- -"The Adventure of the Lion's Mane"
- -"The Adventure of the Veiled Lodger"
- -"The Adventure of Shoscombe Old Place"
- -"The Adventure of the Retired Colourman"
Abenturak ordena kronologikoan
aldatu- -"The Adventure of the Gloria Scott"
- -"The Adventure of the Musgrave Ritual"
- -"A Study in Scarlet"
- -"The Adventure of the Speckled Band"
- -"The Resident Patient"
- -"The Adventure of the Noble Bachelor"
- -"The Adventure of the Second Stain"
- -"The Adventure of the Reigate Squire"
- -"A Scandal in Bohemia"
- -"The Man with the Twisted Lip"
- -"The Five Orange Pips"
- -"A Case of Identity"
- -"The Adventure of the Red-Headed League"
- -"The Adventure of the Dying Detective"
- -"The Adventure of the Blue Carbuncle"
- -"The Valley of Fear"
- -"The Adventure of the Yellow Face"
- -"The Greek Interpreter"
- -"The Sign of the Four"
- -"The Hound of the Baskervilles"
- -"The Adventure of the Copper Beeches"
- -"The Boscombe Valley Mystery"
- -"The Adventure of the Stockbroker's Clerk"
- -"The Naval Treaty"
- -"The Adventure of the Cardboard Box"
- -"The Adventure of the Engineer's Thumb"
- -"The Crooked Man"
- -"The Adventure of Wisteria Lodge"
- -"Silver Blaze"
- -"The Adventure of the Beryl Coronet"
- -"The Final Problem"
- -"The Adventure of the Empty House"
- -"The Adventure of the Golden Pince-Nez"
- -"The Adventure of the Three Students"
- -"The Adventure of the Solitary Cyclist"
- -"The Adventure of Black Peter"
- -"The Adventure of the Norwood Builder"
- -"The Adventure of the Bruce-Partington Plans"
- -"The Adventure of the Veiled Lodger"
- -"The Adventure of the Sussex Vampire"
- -"The Adventure of the Missing Three-Quarter"
- -"The Adventure of the Abbey Grange"
- -"The Adventure of the Devil's Foot"
- -"The Adventure of the Dancing Men"
- -"The Adventure of the Retired Colourman"
- -"The Adventure of Charles Augustus Milverton"
- -"The Adventure of the Six Napoleons"
- -"The Problem of Thor Bridge"
- -"The Adventure of the Priory School"
- -"The Adventure of Shoscombe Old Place"
- -"The Adventure of the Three Garridebs"
- -"The Disappearance of Lady Frances Carfax"
- -"The Adventure of the Illustrious Cliente"
- -"The Adventure of the Red Circle"
- -"The Adventure of the Blanched Soldier"
- -"The Adventure of the Three Gables"
- -"The Adventure of the Mazarin Stone"
- -"The Adventure of the Creeping Man"
- -"The Adventure of the Lion's Mane"
- -"His Last Bow"
Bitxikeriak
aldatuAipatu beharrekoa da Sherlock Holmesek inoiz ez duela esaten «Elementala, (ene) Watson maitea», baina aurkitu dezakegu esaldi horren parekoren bat aurki daiteke, zehazki, “The Hound of the Baskervilles” eta “The Crooked Man”en hasieran. Beraz, esaldi famatu honen asmakizuna eta nagusitasuna zinemari zor diogu. Gainera, Sherlock Holmesen txano famatua ere, liburuen irudietatik hartua izan zena, zinemak asmatu eta nagusitu zuen.
Bai Sherlock Holmesek bai Watson doktoreak zigarroak, puroak, pipak eta tabako hautsa erretzen zuten. Sherlock Holmesek zenbait pipa ditu, baina ez da inoiz izan pelikuletan agertzen dena bezalakoa, horren errua Billy Wilderri dagokio, berak aukeratu baitzuen pipa forma hori “The Private Life of Sherlock Holmes” pelikula egiterakoan.
Harrigarria da Watson doktorea eta bere emazteen zorte txarra, izan ere guztiak hiltzen zaizkio ezkondu eta denbora gutxira. Agian horregatik ez zuen inoiz bere azken emaztearen izena esan eta idatzi, inolako zorte txarrik izan ez zezan.
Batzuek diote desagertuta egondako hiru urteetan Sherlock Holmes Irene Adlerrekin egon zela, eta harekin seme bat izan zuela. Beste batzuek, berriz, Sigmund Freud medikuarekin egon zela bere drogazaletasunetik ateratzeko.
Sherlock Holmes eta Watson doktorearen sexualitateaz asko idatzi da, baina ez da inoiz ziurtatu biak homosexualak zirenik. Kontutan eduki behar dugu aro victoriarretik hogeigarren hamarkada zoriontsura arte homosexualitatea unibertsitateko giroan onartuta zegoela. Gero, heldutasunarekin, emaztea hartzen zen, seme-alabak edukitzen ziren eta bisexualitatearen erabilera ezkutuan sustatzen jarraitzen zen.
Sherlock Holmes eta Watson doktoreak 60 kasuak argitzeko 227 egun behar izan zituzten, batezbeste hiru egun eta erdi kasuko. Kasurik luzeena 26 egunekoa izan zen eta laburrena 3 ordukoa. Langile normal batek bezala lan egin izan balu, hau da, astean bost egun lan eginez eta urtean 30 egun libre hartuz, 60 kasuak 347 egunetan argituko zituzkeen. Gainera, hemezortzi egun libre edukiko zituzkeen, jaiegunak izan zitezkeenak.
Sherlock Holmesek 10-20 libera inguru kobratuko lituzke kasuko, beraz, 800 libera inguru urtean. Horiei 10000 libera gehiago gehitu behar zaie sari gisa. Kopuru horiek euro bilakatuta (kontuan izanda egondako trukeak eta balio aldaketak), Sherlock Holmesek 100-130 € inguru kobratuko lituzke kasuko, beraz, 7500 € urtean, eta sariak gehitzen badizkiegu 12.000 € izango lirateke. Baina hauek bakarrik usteak dira, izan ere ez dakigu zehazki zenbat kobratzen zuen kasuko eta saririk jasotzen ote zuen. Hala ere, Sherlock Holmes ez zen pertsona aberatsa, baliteke familiako errenta bat jaso izana herentzia bezala, baina ez oso altua. Horretaz aparte, diru kopuru bat jaso behar izango zuen kaleratutako liburuengatik eta Watson doktoreak kaleratutako abenturengatik. Gainera ondo administratzen zuen bere dirua, ez Watson doktoreak bezala, nork zaldi lasterketetan, loterian eta beste jolasetan jokatzen zuen. Usteak erdia ustel, Sherlock Holmes eta Watson doktorea larri-larri heltzen baitziren hilabete amaierara.
Agerpenak
aldatuHain handia izan zen eta da Sherlock Holmesen fama ezen berari buruzko liburu, pelikula, telesail, webgune, jokoak… egin baitira.
Sir Arthur Conan Doyle eta gero, askok idatzi dituzte berari buruzko liburuak, baina agian onena William S.Baring-Goulden “Sherlock Holmes of Baker Street” liburua da. Bertan idazle honek “Kanon”ean agertzen ez diren Sherlock Holmes eta Watson doktoreari buruzko gauza asko kontatzen dizkigu
Pelikula eta telesailen artean hiru aktore goraipatu behar ditugu, izan ere Sherlock Holmesen ordezkari hoberenak izan baitira. Lehenengoa Peter Cushing izan zen “The Hound of the Baskervilles” pelikulan, non Christopher Lee Sir. Baskervillenen papera egiten zuen. Bigarrena Robert Stephens izan zen “The Private Life of Sherlock Holmes” pelikularekin, non Billy Wilder zuzendaria eta produktorea zen. Hirugarrena eta azkena, Jeremy Brett izan zen. Jeremy Brettek Sherlock Holmesen telesailik onena egin zuen, bertan landu baitziren Sir Arthur Conan Doylen ia titulu guztiak zehatz-mehatz. Hiru aktore hauetaz aparte, Steven Spielbergek Sherlock Holmesen gaztaro imaginario bat kontatu zigun “Young Sherlock Holmes” pelikulan. Telesailen artean ere umeentzako Sherlock Holmesen bertsio dibertigarri bat topa genezake: "Sherlock Hound"; Hayao Miyazaki zuzendariaren eskutik (“Porco Rosso”, “Spirited Away”, “Princess Mononoke” eta “Castle in the Sky”ren zuzendaria). 2009an, Guy Ritchiek Sherlock Holmes pelikula berri bat zuzendu zuen, Robert Downey Jr. aktoreak Holmesen papera egin zuen, Jude Lawek Watson doktorearena eta Rachel McAdamsek Irene Adlerrena hurrenez hurren. 2010ean, BBC-k telesail berri bat kaleratu zuen, "Sherlock" izenekoa eta non Sir Arthur Conan Doylen jatorrizko istorioak gaurkotu dituen. Bertan, Benedict Cumberbatch Sherlock Holmes da eta Martin Freeman, berriz, Watson doktorea. Momentuz 3 kapitulu bakarrik eman dituzte, baina baieztatu egin dute beste 3 gehiago egingo dituztela eta 2011ko udazkenean emango dituztela. Bestalde, 2012an AEBtako CBS katean Sherlock Holmes eta emakumezko Joan Watson doktorea protagonista dituen Elementary telesaila estreinatu zen.
Bideo-jokoen artean, hurrengoak topa ditzakegu: “Sherlock Holmes: The Silver Earring”, “Sherlock Holmes: The Adventure'”, “Sherlock Holmes and the King of the Thiefs” eta “Sherlock Holmes vs Jack the Ripper” (azken hirurak FX interactiven eskutik).
Berataz aparte, bere metodoa ere oso famatua izan da eta horri buruz telebistako beste telesail asko egin dira: “Murder, She Wrote” Jessica Fletcher (Angela Lansbury) detektibea dena, “Monk” Adrian Monk (Tony Shalhoub) detektibea dena eta “House” Gregory House (Hugh Laurie) doktorea protagonista dena. Azken hau, esan dezakegu, XXI. mendeko Sherlock Holmes dela, izan ere Sherlock Holmesen oso parekoa baita (ikus taula). Egia esan, Bryan Singerrek (House telesailaren zuzendari eta produktoreak), horrelako analogia bat egin nahi zuen. Adibidez, fonologiari erreparatuko bagenio "Holms" (Holmes) eta "Hous" (House) oso antzekoak dira. Watson eta Wilson ere fonologikoki oso antzekoak dira.
| Sherlock Holmes | Gregory House |
|---|---|
| Baker Streeteko 221B-n bizi da | 2. denboraldiko 7. kapituluan, “Caceria”, 221B-n bizi dela ikus dezakegu |
| Lagun bakarra du: John Watson doktorea | Lagun bakarra du honek ere: James Wilson doktorea |
| Watson doktorea pertsona ona da, andrezalea, ez da bere laguna bezain azkarra, baina berarenganako adiskidetasun handia eta sendoa sentitzen du. | Watson doktorea bezalakoa da Wilson |
| Sherlcok Holmesek ez zuen inolako harremanik sortzen bere bezeroekin, kasuarekin zerikusia zuten datuak bakarrik interesatzen zitzaizkion | Housek gorroto ditu bere gaixoak eta ez du inolako interesik beraien arazo pertsonalengan gaixotasunarekin zerikusia ez badute behintzat |
| Irene Adler Sherlock Holmesengan eragin handiena eduki zuen emakumea izan zen | Housen lehen gaixoak Adler du abizena |
| Sherlock Holmesi ez zaio axola bere kasuak argitzeko arauak haustea | Housek ere ez ditu arauak errespetatzen gaixotasunarekin emateko |
| Sherlock Holmesek beti du arrazoia | Housek ere bai |
| Sherlock Holmesek ez du berarekiko maitasunik sortzen, baina bai errespetua eta mirespena | Housek ere bai |
| Doyle bere irakasle medikuan oinarritu zen Sherlock Holmes sortzerakoan | House medikua da |
| “Holmes” “home” (etxea) bezala ahoskatzen da | “House”-k etxea esan nahi du, “home” ia bezala |
| Kriminalen aurka borrokatzen du | Gaixotasunen aurka borrokatzen du |
| Kokainazalea da | Vicodinazalea da |
| Gertaeren berriak eta eskelak irakurtzea gustatzen zaio | Telesailak eta bideo-jokoak gustatzen zaizkio |
| Bere lagunak, Watson doktoreak, arazoak zituen hanka batean | Housek arazoak ditu eskuineko hankan |
| Alferra da kasuren bat ez daukanean | Alferra da baita ere kasu interesgarriren bat ez badauka |
| Hotza da besteekiko harremanean, Watsonekin izan ezik | Hotza da baita ere besteekin, Wilsonekin izan ezik |
| Musika gustukoa du eta biolina jotzen du | Musika gustukoa du ere eta pianoa jotzen du |
Telebista
aldatu- Sherlock Holmes (1984ko telesaila) - Jeremy Brett aktoreak antzeztu zuen, zaletu askorentzat Arthur Conan Doylen eleberrietako detektibearen abenturak fidelkien antzeztutako telesaila da.
- Sherlock (telesaila)- 2010. urtean filmatutako pertsonaia honen berrikuspen modernoa. Sherlock Holmes eta Watson doktorea XXI. mendeko Londresen bizi diren gazte batzuk dira, euren ikerketetan internet, e-pod, telefono mugikorrak eta abar erabiltzen dituzte. Izandako arrakastaren ondoren 2011. urterako telesailaren kapitulu berriak filmatzen ari dira
Ikus gainera
aldatuErreferentziak
aldatu- Conan Doyle, Arthur (Jesus Urceloy): "Todo Sherlock Holmes[Betiko hautsitako esteka]", Ediciones Catedra S.A, Madrid, 2003 (ISBN 84-376-2034-1)
- Baring-Gould, William S.: "Sherlock Holmes de Baker Street[Betiko hautsitako esteka]", «El Club Diógenes» Valdemar, Madrid, 1999 (ISBN 84-7702-280-1)
- M. Viejo, Paul: "Sherlock Holmes Biografía", Páginas de Espuma, Madrid, 2003 (ISBN 84-95642-31-X)
- Conan Doyle, Adrian eta Dickson Carr, John: "Las hazañas de Sherlock Holmes[Betiko hautsitako esteka]", Valdemar, Madrid, 1994 (ISBN 84-7702-093-0)
- Conan Doyle, Adrian eta Dickson Carr, John: "El horror de Deptford y otras aventuras (Las hazañas de Sherlock Holmes II)[Betiko hautsitako esteka]", Valdemar, Madrid, 1999 (ISBN 84-7702-266-6)
Kanpo estekak
aldatu(Gaztelaniaz)
aldatu- 221b Sherlock Holmes
- Ciudad Seva
- Círculo Holmes
- House (telesaila)
- House II (telesaila)
- Monk (telesaila)[Betiko hautsitako esteka]
- Detektibe pribatua Ikastaroa
(Italieraz)
aldatu- Holmes on Screen - illustrazioni e immagini del detective
- Il sito dell'associazione italiana Uno studio in Holmes
(Ingelesez)
aldatu- A dedication to Jeremy Brett
- House (oficial web)
- Murder, she wrote (Jessica Fletcher)
- The Brettish Empire
- The Sherlock Holmes Museum
- Sherlock Holmes Top Sites
- Basil Rathbone
- Sherlock Holmes's Seven Vital Lessons
- The Sherlock Holmes Society of London
- The Baker Street Journal
- Baker Street Dozen
- The Complete Sherlock Holmes
- A timeline of Sherlock's life as given by various sources
- A listing of historical, fictional and canonical characters appearing in pastiche stories
- a fansite listing of the books in the "canon"
- Sherlock Holmes Public Library
- Bert Coules' website (BBC Radio 4 canonical and original stories, 1989–2004)
- Discovering Sherlock Holmes
- Sherlock Holmes Special Collections at Marylebone Reference Library
- Our Virtual Holmes - A New German Sherlock Holmes Page
- All the public domain Sherlock Holmes stories, and the public domain movies starring Basil Rathbone too
- A Study in Sherlock
Datuak: Q4653
Multimedia: Sherlock Holmes / Q4653
