Esa

Esa
	Nafarroa Garaia, Euskal Herria
	Doneztebe eliza berria (1950).
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Nafarroako Foru Erkidegoa
Merindadea	Zangozako merindadea
Eskualdea	Zangozaldea
Izen ofiziala	Yesa
Alkatea	Roberto Martínez Luiando; (IXY, indep.)
Posta kodea	31410
INE kodea	31261
Herritarra	esar
Kokapena
Koordenatuak	42° 37′ 12″ N, 1° 11′ 58″ W / 42.62°N,1.1994444444444°WKoordenatuak: 42° 37′ 12″ N, 1° 11′ 58″ W / 42.62°N,1.1994444444444°W
	Esa Esa (Nafarroa Garaia)
	Ikusi OpenStreetMapen
Azalera	22,22 km2
Garaiera	500 metro
Distantzia	46,5 km Iruñera
Demografia
Biztanleria	223 biztanle
	% 55,79 % 44,21
Dentsitatea	10,04 biztanle/km²
Hazkundea; (2003-2013)	-% 8,78
Zahartze tasa	% 19,55
Ugalkortasun tasa	‰ 20,83
Ekonomia
Jarduera tasa	% 71,88 (2011)
Genero desoreka	% 0 (2011)
Langabezia erregistratua	% 10,82 (2013)
Kultura
Euskaldunak	% 6,84 (2010)
Euskararen erabilera	% 0,3 (2011)
Datu gehigarriak
Webgunea	http://ayuntamientodeyesa.es/

Artikulu hau Nafarroako udalerriari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «ESA».

Esa^[2] Nafarroako udalerria da. Zangozako merindadeko herri honek 223 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera. Nafarroako hiriburutik 48 kilometrora dago.

Zangoza Eskualdeko Zerbitzuen Mankomunitatea zaborra biltzeaz arduratzen da Esan eta eskualdeko beste hainbat herritan.

Esa herriaren erdiguneaz gain, Nautica de Leire eta Lasaitasuna izeneko guneak ere daude.

Eduki-taula

1 Geografia
2 Demografia
3 Politika
4 Azpiegitura eta garraioak
5 Kultura
- 5.1 Jaiak eta ospakizunak
- 5.2 Euskara
6 Ondasun nabarmenak
7 Erreferentziak
8 Ikus, gainera
9 Kanpo estekak

GeografiaAldatu

Inguru naturala eta kokapenaAldatu

Herria Nafarroa mendebaldean kokatzen da, Zangozako merindadearen muturrean. Herrira Iruña eta Jaka arteko errepidea hartuta ailegatzen da. Aragon ibaiaren ondoan kokatzen da.

Esak Irunberrirekin egiten du muga iparraldean; Huescako probintziarekin ekialdean; Ledearekin mendebaldean; eta Xabier eta Zangozarekin hegoaldean.

KlimaAldatu

Herrigunearen kanpoaldean, Esako urtegitik gertu eta itsasoaren mailatik 487 metrora, Nafarroako gobernuak jarritako estazio meteorologikoa dago.^[3]

Leireko mendizerraz bestalde, itsasoaren mailatik 759 metrora, Nafarroako gobernuak 1973an jarritako beste estazio meteorologiko bat dago.^[4]

Esako urtegiaAldatu

Sakontzeko, irakurri: «Esako urtegia»

Udalerriaren ipar-ekialdean dagoen urtegia 1960ko hamarkadan eraiki zen eta Aragon ibaiaren urak hartzen ditu.

DemografiaAldatu

Esako biztanleria

2008ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko hamalau etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %5,79 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).

PolitikaAldatu

Udal hauteskundeakAldatu

2003an bezala, 2007an Esako alkate kargurako Agrupación de Electores San Virila (AESV) taldeko José Antonio Akerreta Martínez de Lagos; haren taldeak udaleko bost ordezkarietatik lau lortu zituen. Baliogabeko botoak bi izan ziren (emandako boto guztien %0,88). Abstentzioa %22,71ekoa izan zen.

**Esako Udala (2007)**
Alderdia	Botoak	Aukeratua?
Maria Angeles Sanchez Pascual (AESV)	123	Bai
Jose Antonio Akerreta Martinez de Lagos (AESV)	118	Bai
Candida Ramallo Sanchez (AESV)	102	Bai
Juan Carlos Rojano Aguirre (AESV)	97	Bai
Roberto Martinez Luiando (VUY-LP)	93	Bai

2011ko udal hauteskundeetan aurreko agintaldian oposizioko zinegotzi bakarra izandako Roberto Martínez Luiando aukeratu zuten alkate, Independientes por Yesa (IXY, 4 zinegotzi) zerrendarekin. AESVk hiru lortu zituen^[5].

UdaletxeaAldatu

Esako udaletxea. HELBIDEA: Rene Petit kalea, 9

Alkateen zerrendaAldatu

2003-2007	José Antonio Akerreta Martínez de Lagos
2007-2011	José Antonio Akerreta Martínez de Lagos	AESV
2011-2015	Roberto Martínez Luiando	IXY
2015-2019	Roberto Martínez Luiando	IXY

Azpiegitura eta garraioakAldatu

La Tafallesa izeneko autobus konpainiak Uztarroze eta Iruñea batzen dituen linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka norabide bakoitzean, eta honako ibilbidea:

Uztarroze - Izaba - Urzainki - Erronkari - Garde - Burgi - Esa - Xabier - Zangoza - Ledea - Irunberri - Nardoze Alduate - Ibargoiti - Elo - Noain - Cordobilla eta Iruñea

KulturaAldatu

Jaiak eta ospakizunakAldatu

Jaiak abuztuaren 26an hasi eta aste bereko asteazkenean amaitzen dira, arratsaldeko zortzietan jaurtitako txupinazoarekin.

Esako "jai txikiak" abenduaren 26an ospatzen dira.

EuskaraAldatu

Euskararen Foru Legearen arabera alde ez euskaldunean kokatuta dago. Hala ere, 2001eko erroldaren arabera, euskaldunen kopurua %7 ingurukoa zen, eskualdeko altuenetarikoa.

Hezkuntzari dagokionez, Irunberriko ikastola zentrorik gertuena dute esarrek.