Wikipedia

Leireko Urbanizazio Nautikoa

Esako urbanizazio zaharra, Nafarroa Garaian

Leireko Urbanizazio Nautikoa[1][a] Esa udalerriko urbanizazio bat zen, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Zangozerria eskualdean.

Leireko Urbanizazio Nautikoa
 Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Auzoko aireko ikuspegia, 2014. urtean
Map
Kokapena
Herrialdea Nafarroa Garaia
EskualdeaZangozerria
UdalerriaEsa
Administrazioa
Motaurbanizazio
Izen ofizialaUrbanización Náutica de Leyre
Posta kodea31410
Herritarraesar
Geografia
Koordenatuak42°36′58″N 1°09′28″W / 42.61611°N 1.15778°W / 42.61611; -1.15778
Azalera0,23 km²
Garaiera496 metro
Distantzia52,2 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria0 (2021:  0)
Datu gehigarriak
Sorrera1970eko hamarkada

Ebroko Ur Konfederazioak, Espainiako Gobernuaren menpekoak, 2016aren hasieran eraitsi zuen urbanizazioa, Esako urtegiaren ondorioz.

Geografia aldatu

Nautika Leirekoa udalerriaren ekialdean zen, Esako urtegiaren parean.

Inguru naturala eta kokapena aldatu

Esa udalerria Nafarroa Garaia mendebaldean kokatzen da, Zangozako merindadearen muturrean. Herrira Iruñea eta Jaka arteko errepidea hartuta ailegatzen da. Aragon ibaiaren ondoan kokatzen da.

Klima aldatu

Esako klima mediterraneo-kontinental motakoa da. Urteko batez besteko tenperaturak 12º eta 13º bitartekoak dira eta batez besteko prezipitazioak 600mm eta 100mm bitartekoak, altuera zein den. Urteko egun euritsuak 90 izaten dira, eta, oro har, udaberrian eta udazkenean metatzen dira, izan ere, udak leho samarrak izaten dira. Alde termikoa nahiko nabaria da.

Basoak udalerriaren zati handi bat dira, eta jatorrizko zuhaixkak eta hariztiak ia erabat galdu dira. Nafarroako hainbat udalerritan gertatu bezala, larizio pinu ugari birlandatu dira XIX. mendetik aurrera.

Estazio meteorologikoak aldatu

Esan dagoen, itsasoaren mailatik 487 metrora, Nafarroako Gobernuak 1991an jarritako estazio meteorologikoa dago.[2]


      Datu klimatikoak (Esa, 1981-2020)      
 Hila   Urt   Ots   Mar   Api   Mai   Eka   Uzt   Abu   Ira   Urr   Aza   Abe   Urtekoa 
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) 19.0 24.0 28.2 30.2 35.0 40.7 43.0 42.0 40.0 32.0 25.6 19.0 43.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) 9.0 11.1 14.7 17.1 21.2 25.9 29.7 29.5 25.7 19.7 13.1 9.4 18.9
Batez besteko tenperatura (ºC) 5.0 6.3 9.3 11.6 15.3 19.3 22.2 22.3 19.2 14.3 8.8 5.6 13.3
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) 0.9 1.6 3.8 6.3 9.5 12.6 14.8 15.0 12.7 9.0 4.5 1.9 7.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) -13.0 -13.0 -10.0 -4.2 -1.0 2.4 5.8 5.0 -1.0 -3.4 -8.0 -13.0 -13.0
Batez besteko prezipitazioa (mm) 75.9 62.5 65.5 74.4 70.6 53.9 32.2 36.1 54.6 78.5 79.8 81.3 765.2
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm) 70.0 55.0 63.0 56.0 55.0 67.0 73.0 80.0 85.0 140.0 65.0 90.0 140.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm) 9.9 8.8 9.6 10.2 9.3 6.8 4.2 4.6 6.2 8.4 10.2 9.9 98.1
Elur egunak (≥ 1 mm) 1.3 0.9 0.5 0.2 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.3 0.7 3.8
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[3]

Historia aldatu

 
Esako presa 2021eko ekainean. Lehenik eta behin, presa zaharra agertzen da, eta atzean, plano inklinatuan, gehitze-lanak.

1928an hasi ziren Esako urtegia eraikitzeko lanak. Presa udalerrian dagoen arren, ia urpean utzitako lur guztiak Aragoin daude, eta, beraz, herria bere horretan mantendu zen. Urtegia 1959an inauguratu zen, eta 1960an martxan jarri zen, Arrosta, Tiermas eta Ezkose herriak hustuz. Horietako batzuk Esa herrira joan ziren bizitzera. Urtegiaren iparraldeko hegalean bi urbanizazio eraiki ziren 1970eko hamarkadan: Lasaitasuna eta Nautika Leirekoa.

Aldi berean, urtegia handitzeaz hitz egiten hasi ziren, eta horrek Zigoze eta Nautika Leirekoa desagertzea ekarriko zuen. Honek aurkakotasun handia aurkitu zuen inguruko herrietan, nahiz eta lanak 2001ean hasi ziren. Ondoeza areagotu egin zen 2004an presaren ezkerreko hegalean pitzadura handiak agertu zirenean, eta bi urte geroago 3 milioi metro kubiko lur jausi ziren. Urtebete geroago, pitzadura gehiago agertu ziren eta mendi-hegal horretako pista erori egin zen.[4]

2013an pitzadura gehiago izan ziren, oraingoan eskuineko hegalean.[5] Horren ondorioz, 2015ean, Espainiako Gobernuaren mendeko Ebroko Ur Konfederazioak indarrez atera zituen Lasaitasunako bizilagunak, eta hark desjabetu zituen etxebizitzak. Urte horretan bertan, Nautika Leirekoako bizilagunak ere desjabetu zituzten, nahiz eta urtegia handitzeak haien etxebizitzak urpean geratzea ekarriko zuen. Azken urbanizazio horretako bizilagunek beren etxeez azken unera arte gozatzeko eskatu bazuten ere, eskaera ukatu egin zitzaien. 2022ko urtarrilean, gorakadaren lanek aurrera jarraitzen dute, eta uraren maila oraindik ez da igo.[6]

Leireko Urbanizazio Nautikoa, aurretik eta ondoren
2014 2017
 
 

Demografia aldatu

2021 urteko erroldaren arabera 0 biztanle zituen Leireko Urbanizazio Nautikoak.[7]

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 0 0 0 0 0 0
Grafiko hau ezin da une honetan ikusi, software arazo bat dela eta. Lanean ari gara ahalik eta lasterren grafikoak berriro erakutsi ahal izateko.

Oharrak aldatu

  1. ↑ /léiɾekò uɾβ̞ánis̻as̻ì.o nautíkò.a/ ahoskatua (laguntza)

Erreferentziak aldatu

  1. ↑ Euskaltzaindia: Euskal Onomastikaren Datutegia.
  2. ↑ «Estazioko datuak - Meteo Navarra» meteoeu.navarra.es (Noiz kontsultatua: 2021-12-24).
  3. ↑ Esako estazioko balio klimatologikoak. Nafarroako Gobernua (Noiz kontsultatua: 2020-08-24).
  4. ↑ «Txosten geologikoa» www.yesano.com (Noiz kontsultatua: 2022-01-03).
  5. ↑ (Gaztelaniaz) RadioHuesca. «Pitzadura berriak Esako eskuineko hegalean» Radio Huesca (Noiz kontsultatua: 2022-01-03).
  6. ↑ (Gaztelaniaz) PAMPLONA, ASER VIDONDO. (2015-12-12). «Esako urtegia - Leireko Urbanizazio Nautikoa ez da desagertu» diariodenavarra.es (Noiz kontsultatua: 2022-01-03).
  7. ↑ «Leireko Urbanizazio Nautikoa» www.ine.es (Espainiako Estatistika Institutua) (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).

Ikus, gainera aldatu

Kanpo estekak aldatu

"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Leireko_Urbanizazio_Nautikoa&oldid=8809276"(e)tik eskuratuta