Uztarroze
Uztarroze[4] ([us̻taros̻e][5]) Nafarroako ipar-ekialdean dagoen udalerria da. Erronkariko ibarreko laugarren populatuena da, Izaba, Erronkari eta Burgi ondoren. Nafarroako hiriburutik 104 kilometrora kokatzen da eta 158 biztanle zituen 2014. urteko erroldaren arabera.
| Uztarroze | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Nafarroa Garaia | |||||||||
 Uztarrozeren ikuspegia. | |||||||||
|
| |||||||||
| Administrazioa | |||||||||
| Estatua | Espainia | ||||||||
| Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||||||||
| Merindadea | Zangozako merindadea | ||||||||
| Eskualdea | Erronkari | ||||||||
| Izen ofiziala |
 Uztárroz <> Uztarroze | ||||||||
| Alkatea |
Jesús Javier Ederra Sola (AIU, indep.) | ||||||||
| Posta kodea |
31418 | ||||||||
| INE kodea |
31247 | ||||||||
| Herritarra | uztarroztar | ||||||||
| Kokapena | |||||||||
| Koordenatuak | 42° 53′ 34″ N, 0° 56′ 21″ W / 42.892777777778°N,0.93916666666667°WKoordenatuak: 42° 53′ 34″ N, 0° 56′ 21″ W / 42.892777777778°N,0.93916666666667°W | ||||||||
 | |||||||||
| Azalera | 58,41 km2 | ||||||||
| Garaiera | 869 metro | ||||||||
| Distantzia | 104 km Iruñera | ||||||||
| Demografia | |||||||||
| Biztanleria |
144 (2020) −7 (2019) | ||||||||
| |||||||||
| Dentsitatea | 2,71 biztanle/km² | ||||||||
| Hazkundea (2003-2013)[1] |
-% 28,89 | ||||||||
| Zahartze tasa[1] | % 22,58 | ||||||||
| Ugalkortasun tasa[1] | ‰ 0 | ||||||||
| Ekonomia | |||||||||
| Jarduera tasa[1] | % 0 (2011) | ||||||||
| Genero desoreka[1] | % 0 (2011) | ||||||||
| Langabezia erregistratua[1] | % 2,47 (2013) | ||||||||
| Euskara | |||||||||
| Euskaldunak[1] | % 8,64 (2010) | ||||||||
| Erabilera estimatua[2] | % 0,4 (2011) | ||||||||
| Kaleko erabilera [3] | % (2016) | ||||||||
| Etxeko erabilera | % | ||||||||
| Datu gehigarriak | |||||||||
Eska-Zaraitzu Hondakin Solidoen Mankomunitatea, zaborra biltzeaz arduratzen da Uztarroze eta eskualdeko beste hainbat herritan.
GeografiaAldatu
Inguru naturala eta kokapenaAldatu
Uztarroze Zangozako merindadearen ipar-ekialdeko muturrean kokatzen da, Zuberoako mugan. NA-140 errepideak udalerria zeharkatzen du.
Mintxateko arroila ohiko abiapuntua da Kartxela (1.982 m) eta Otsogorrigaina (1.922 m) mendietara igotzeko.
Herriak Zuberoarekin egiten du muga iparraldean; Otsagabia eta Ezkarozerekin mendebaldean; Izabarekin ekialdean; eta Bidankoze, Urzainki eta Erronkarirekin hegoaldean.
Klima eta landarediaAldatu
Uztarroze bi klimaren artean dago, azpimediterraneoa batetik, eta mendialdeko klima atlantiarra bestetik. Klima azpimediterraneoa ibarreko gunerik lau eta eguteretan izaten da eta ozeanikoa,berriz, udalerriko gune laiotzetan. Urteko batez besteko tenperatura oso aldakorra da, eta, esaterako, herrigunean 8 gradukoa bada, mendietan 4 gradukoa edo baxuagoa izan daiteke. Prezipitazioak 1.000 eta 1.800mm bitaretkoak izaten dira. Egun euritsuak 100 eta 150 artekoak dira eta elurteak ohikoak dira urritik apirilera udalerriaren gehienean.
Herriaren inguruko basoetako espezierik ugariena basa pinua da (udalerriaren %37an dago). Pagoa mendialdeko gune laiotzetan eta gaztania, Goienburu eta Lazar mendizerretan hedatzen da batez ere.
HistoriaAldatu
1546an izurri beltzaren eraso bat jaso zuen, herria itxita egon arren. Mugako herrietako batzuetan izurria zegoela jakinda, goardiak egin zituzten familiek, inor sar ez zedin. Hala ere, Johanko Ekiat izeneko uztarroztar bat, Aragoiko baseliza batean egon eta gero, herrira itzuli zen. Laster hedatu zen izurria herrian eta, urte baten buruan, 270 uztarroztar inguru hil ziren. Garaian 300 familia zeuden herrian[6].
DemografiaAldatu
| Uztarrozeko biztanleria |
|---|
 |
| Datu-iturria: www.ine.es |
2008ko erroldaren arabera, etorkin bakarra bizi zen herrian, biztanleriaren %0,49 (Nafarroako batezbestekoaren azpitik).
PolitikaAldatu
UdaletxeaAldatu
Udaletxeak hainbat eraberritze izan ditu, eta 1940ko hamarkadan esaterako solairu bat gehitu zitzaion egiturari. Eraikinak inguruko etxeen ezaugarri berak ditu, eta kanpoaldeko fatxadak margoturik daude. Eraikuntzan, udalaz gain, parrokia eta eskolak daude. Udala alkateak eta sei zinegotzik osatzen dute. Uztarrozeko udaleko idazkaria Izabako idazkari ere bada.
- HELBIDEA: Zabalea kalea, 6
Udal hauteskundeakAldatu
2007ko maiatzean ez zen udal hauteskunderik izan Uztarrozen, ez zelako inongo talderik aurkeztu. [7]. Azaroan, bigarren deialdian, Jesús Javier Ederra Sola alkate bihurtu zen AIU zerrendaren izenean.
2011ko udal hauteskundeetan ere ez zen zerrendarik aurkeztu eta Jesús Javier Ederrak jarduneko alkate segitu zuen[8].
AlkateakAldatu
| 2007-2007 | Conrado Orduna Larriketa | |
| 2007-2011 | Jesús Javier Ederra Sola | AIU, indep. |
| 2011-2015 | Jesús Javier Ederra Sola | Jardunean |
Azpiegitura eta garraioakAldatu
Errepidearen ertzean dagoen Allurkos Jatetxean eguneko menua edo kartan jateko aukera dago.
Club Vasco de Camping elkartearen Bortiri-Berri aterpea Uztarrozen kokatzen da eta bere kideei zerbitzua ematen die.
La Tafallesa izeneko autobus konpainiak Uztarroze eta Iruñea batzen dituen linea ustiatzen du. Lineak bi zerbitzu dauzka norabide bakoitzean, eta honako ibilbidea:
Ondasun nabarmenakAldatu
San Bartolome apostuluaren eliza aipatzekoa da, jatorriz Erdi Aroan (XIII. mendean) eraikitako tenplu baten gainean altxatutako XVI. mendeko parrokia da, herriko plazan kokatutakoa.
Uztarroztar ezagunakAldatu
- Fidela Bernat (1898-1991), erronkarieraren azken hiztuna.
ErreferentziakAldatu
- ↑ a b c d e f g Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ «UEMA-Atlasa» Euskararen erabilera (UEMA).
- ↑ «Kaleko erabilera herrialdez herrialde» Euskararen erabilera (Wikipedia).
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ Euskaltzaindia, Euskera 2010, 55, 1. zkia., 366. or.
- ↑ (Gaztelaniaz) Monteano Sorbet, Peio J.. (2020). Un enemigo mortal e invisible. Los navarros en la Era de la Peste (1348-1723). Pamiela ISBN 9788491721826. Noiz kontsultatua: 2020-12-29.
- ↑ Noticias de Navarra egunkariko albistea.[Betiko hautsitako esteka]
- ↑ Uztarroze Nafarroako Udal eta Kontzejuen Federazioaren webgunean.
Ikus, gaineraAldatu
Kanpo estekakAldatu
| Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa |
- ahotsak.eus/Uztarroze.
- (Gaztelaniaz) Uztarrozeri buruzko informazioa Nafarroako gobernuaren webgunean.
- Zabalea auzoaren ikuspegia Google Street View-n.
Datuak: Q1647450
Multimedia: Uztárroz / Uztarroze
Liburuak: Euskal Herriko bidaia-gida/Herriz herri/Uztarroze
