Maggie Smith

aktore britainiarra

Margaret Natalie Smith, (Ilford, 1934ko abenduaren 28a - Londres, 2024ko irailaren 27a) antzerki, zinema eta telebistako britainiar aktorea izan zen.[1] Oso ibilbide luze eta arrakastatsua izan zuen, eta sari ugari jaso, bi Oscar, zazpi BAFTA,[oh 1] lau Emmy, hiru Urrezko Globo eta Tony bat, besteak beste.[2] Azken urteetan, Minerva McGonagall izan zen Harry Potter sagako filmetan, eta Violet Crawley Downton Abbey telesailean.[3]

Maggie Smith

(1970(e)ko hamarkada)
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMargaret Natalie Smith
JaiotzaIlford (en) Itzuli1934ko abenduaren 28a
Herrialdea Erresuma Batua
BizilekuaPulborough
Lehen hizkuntzaIngeles britainiarra
HeriotzaChelsea and Westminster Ospitalea2024ko irailaren 27a (89 urte)
Heriotza moduaberezko heriotza
Familia
Ezkontidea(k)Robert Stephens  (1967ko ekainaren 29a -  1975eko apirilaren 6a)
Beverley Cross  (1975eko ekainaren 23a -  1998ko martxoaren 20a)
Seme-alabak
Hezkuntza
HeziketaOxford High School (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jardueraktelebista-aktorea, zinema aktorea, karaktere aktorea, antzerki aktorea eta aktorea
Altuera1,65 metro
Lantokia(k)Erresuma Batua
Jasotako sariak

IMDB: nm0001749 Allocine: 5893 Rottentomatoes: celebrity/maggie_smith Allmovie: p66495 103986 Metacritic: person/maggie-smith TV.com: people/maggie-smith IBDB: 60421
Musicbrainz: 13be31c3-148b-4590-ab41-c1f60f20479b Discogs: 785798 Edit the value on Wikidata

Bizitza

aldatu

Margaret Natalie Smith Ilforden jaio zen, Essex konderrian, 1934ko abenduaren 28an. Ama, Margaret Hutton, Glasgowen jaiotako idazkaria zen, eta aita, Nathaniel Smith, sendagilea. Lau urte zituelarik, familia Oxfordera aldatu zen. Hamasei urterekin sartu zen Oxford Playhouse Schoolen interpretazioa ikastera. 1952an egin zuen lehenbiziko antzezlana Oxforden eta 1955ean Londresen.[4] 1956ko ekainean, Broadwayn egin zuen debuta, New Faces of '56 lanarekin.[5]

1957–1958 bitartean, aktore protagonista izan zen Share My Lettuce Londresko musikalean. Ondoren, maiz aritu zen Londresko Old Vic antzokiko antzezlanetan. Jean Anouilhen The Rehearsal (1961), Peter Shafferren The Private Ear eta The Public Eye (1962) eta Jean Kerren Mary, Mary (1963) komedietan egindako lanak sendotu zuen haren ospea. 1963an, Royal National Theatreko konpainian sartu zen, eta hurrengo urtean Desdemona antzeztu zuen, Otelo Laurence Olivier zelarik. 1965ean, paper hori errepikatu zuen, berriz Olivierren ondoan, Othello filmean.[4]

Zinemako debuta 1956an egin zuen, Child in the House filmeko paper txiki batekin,[1] baina The Prime of Miss Jean Brodie-rekin (1969) lortu zuen nazioarteko ospea eta baita lehenbiziko Oscar saria ere.[5] William Wycherleyren The Country-Wife (1969), George Farquharren The Beaux’ Stratagem (1970) eta Henrik Ibsenen Hedda Gabler (1970) egin ostean, Royal National Theatre utzi zuen 1970eko hamarkadaren hasieran. Stratfordeko Jaialdian (Ontario) parte hartu zuen zenbait denboralditan. Noël Cowarden Private Lives (1972, 1975) eta Tom Stopparden Night and Day (1979) produkzioetan lan egin zuen, bai Londresen, bai New Yorken.[4]

1978an, California Suite filmeko protagonista izan zen, Michael Caineren ondoan, eta taldeko emakumezko aktore onenaren Oscar saria jaso zuen antzezpen horregatik. 1985ean ere izendatu zuten Oscar sarirako James Ivoryren A Room with a View-ean egindako lanarengatik. Ondorengo filmen artean, honako hauek dira aipagarrienak: Jack Claytonen The Lonely Passion of Judith Hearne (1987), Whoopi Goldberg protagonista izan zuen Sister Act komedia (1992), Agnieszka Hollanden The Secret Garden (1993), Charles Danceren Ladies in Lavender (2004), eta John Maddenen The Best Exotic Marigold Hotel (2011). Baina, XXI. mendearen hasieran, Harry Potterren film-sailean Minerva McGonagall irakaslearen papera egin izanak eman zion entzuterik handiena.[4]

Telebistan ere jardun zuen noizean behin. My House in Umbria (2003) telefilmean protagonista izan eta gero, 20102015 bitartean Violet Crawley, Granthameko kondesa gorpuztu zuen Downton Abbey britainiar telesail arrakastatsuan. Antzezpen horrek hiru Emmy (2011, 2012 eta 2016) eman zizkion. Paper bera egin zuen Downton Abbey (2019) eta Downton Abbey: A New Era (2022) film luzeetan.[5]

2024ko irailaren 27an hil zen, Londresko Chelsea and Westminster ospitalean; 89 urte zituen.[6]

Bizitza pertsonala

aldatu

1967ko ekainean, Robert Stephens aktorearekin ezkondu zen; bi seme izan zituzten: Christopher (1967) eta Toby (1969), biak aktoreak. 1974ko maiatzean dibortziatu ziren. Hurrengo urtean, Beverly Cross antzerkigilearekin ezkondu zen. 1998ko martxoan alargundu zen.

Filmografia

aldatu

Taula honetan ikus daitezke film bakoitzaren zuzendaria, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak (gaztelaniaz, frantsesez):

Urtea Filma Zuzendaria Ekoizlea Izenburuak (es,fr)
1956 Child in the House Cy Endfield --
1958 Nowhere to Go Seth Holt Ealing Studios frantsesez: Le Criminel aux abois
1963 The V.I.P.s Anthony Asquith Metro-Goldwyn-Mayer gaztelaniaz: Hotel Internacional
frantsesez: Hôtel international
1964 The Pumpkin Eater Jack Clayton -- gaztelaniaz: Siempre estoy sola
frantsesez: Le Mangeur de citrouilles
1965 Young Cassidy Jack Cardiff -- gaztelaniaz: El soñador rebelde
frantsesez: Le Jeune Cassidy
1965 Othello Stuart Burge -- gaztelaniaz: Otelo
1967 The Honey Pot Joseph L. Mankiewicz -- gaztelaniaz: Mujeres en Venecia
frantsesez: Guêpier pour trois abeilles
1968 Hot Millions Eric Till -- gaztelaniaz: Un cerebro millonario
frantsesez: Chauds, les millions
1969 Oh! What a Lovely War Richard Attenborough -- gaztelaniaz: ¡Oh, qué guerra tan bonita!
frantsesez: Ah Dieu ! que la guerre est jolie
1969 The Prime of Miss Jean Brodie Ronald Neame 20th Century Studios gaztelaniaz: La plenitud de la señorita Brodie
frantsesez: Les Belles Années de miss Brodie
1972 Travels with My Aunt George Cukor Metro-Goldwyn-Mayer gaztelaniaz: Viajes con mi tía
frantsesez: Voyages avec ma tante
1973 Love and Pain and the Whole Damn Thing Alan J. Pakula -- gaztelaniaz: Amor, dolor... y todo el resto!
1976 Murder by Death Robert Moore Rastar gaztelaniaz: Un cadáver a los postres
frantsesez: Un cadavre au dessert
1978 Death on the Nile John Guillermin Paramount Pictures gaztelaniaz: Muerte en el Nilo
frantsesez: Mort sur le Nil
1978 California Suite Herbert Ross Columbia Pictures frantsesez: California Hôtel
1981 Clash of the Titans Desmond Davis Metro-Goldwyn-Mayer gaztelaniaz: Furia de titanes
frantsesez: Le Choc des Titans
1981 Quartet James Ivory Merchant Ivory Productions
1982 The Missionary Richard Loncraine -- gaztelaniaz: El misionero
frantsesez: Drôle de missionnaire
1982 Evil Under the Sun Guy Hamilton EMI Films gaztelaniaz: Muerte bajo el sol
frantsesez: Meurtre au soleil
1982 Better Late Than Never Bryan Forbes Orange Sky Golden Harvest frantsesez: Ménage à trois
1984 Lily in Love Károly Makk --
1984 A Private Function Malcolm Mowbray -- gaztelaniaz: Función privada
frantsesez: Porc royal
1986 A Room with a View James Ivory Merchant Ivory Productions gaztelaniaz: Una habitación con vistas
frantsesez: Chambre avec vue
1987 The Lonely Passion of Judith Hearne Jack Clayton HandMade Films gaztelaniaz: La solitaria pasión de Judith Hearne
1990 Romeo.Juliet Armondo Linus Acosta --
1991 Hook Steven Spielberg Amblin Entertainment frantsesez: Hook ou la Revanche du capitaine Crochet
1992 Sister Act Emile Ardolino Touchstone Pictures
1993 The Secret Garden Agnieszka Holland American Zoetrope gaztelaniaz: El jardín secreto
frantsesez: Le Jardin secret
1993 Sister Act 2: Back in the Habit Bill Duke Touchstone Pictures frantsesez: Sister Act, acte 2
1995 Richard III Richard Loncraine United Artists Corporation
1996 The First Wives Club Hugh Wilson Paramount Pictures frantsesez: Le Club des ex
1997 Washington Square Agnieszka Holland Hollywood Pictures
1999 The Last September Deborah Warner -- gaztelaniaz: Traiciones del corazón
1999 All the King's Men Julian Jarrold --
1999 Tea with Mussolini Franco Zeffirelli Medusa Film gaztelaniaz: Té con Mussolini
frantsesez: Un thé avec Mussolini
1999 Curtain Call Peter Yates --
2001 Gosford Park Robert Altman Shepperton Studios
2001 Harry Potter and the Philosopher's Stone Chris Columbus Heyday Films gaztelaniaz: Harry Potter y la piedra filosofal
frantsesez: Harry Potter à l'école des sorciers
2002 Divine Secrets of the Ya-Ya Sisterhood Callie Khouri Warner Bros. frantsesez: Les Divins Secrets
2002 Harry Potter and the Chamber of Secrets Chris Columbus Heyday Films gaztelaniaz: Harry Potter y la cámara secreta
frantsesez: Harry Potter et la Chambre des secrets
2003 My House in Umbria Richard Loncraine -- gaztelaniaz: Mi casa en Umbria
2004 Ladies in Lavender Charles Dance -- gaztelaniaz: La última primavera
frantsesez: Les Dames de Cornouailles
2004 Harry Potter and the Prisoner of Azkaban Alfonso Cuarón Heyday Films gaztelaniaz: Harry Potter y el prisionero de Azkaban
frantsesez: Harry Potter et le Prisonnier d'Azkaban
2005 Harry Potter and the Goblet of Fire Mike Newell Heyday Films gaztelaniaz: Harry Potter y el cáliz de fuego
frantsesez: Harry Potter et la Coupe de feu
2005 Keeping Mum Niall Johnson Summit Entertainment frantsesez: Secrets de famille
2007 Becoming Jane Julian Jarrold HanWay Films frantsesez: Jane
2007 Harry Potter and the Order of the Phoenix David Yates Heyday Films gaztelaniaz: Harry Potter y la Orden del Fénix
frantsesez: Harry Potter et l'Ordre du Phénix
2007 Capturing Mary Stephen Poliakoff --
2009 From Time to Time Julian Fellowes Ealing Studios gaztelaniaz: De una época a otra frantsesez: Le Secret de Green Knowe
2009 Harry Potter and the Half-Blood Prince David Yates Warner Bros. gaztelaniaz: Harry Potter y el misterio del príncipe
frantsesez: Harry Potter et le Prince de sang-mêlé
2010 Nanny McPhee and the Big Bang Susanna White StudioCanal gaztelaniaz: La niñera mágica y el Big Bang
frantsesez: Nanny McPhee et le Big Bang
2011 Harry Potter and the Deathly Hallows – Part 2 David Yates Heyday Films gaztelaniaz: Harry Potter y las reliquias de la Muerte: parte 2
frantsesez: Harry Potter et les Reliques de la Mort, partie 2
2012 Quartet Dustin Hoffman BBC Film
2012 The Best Exotic Marigold Hotel John Madden Searchlight Pictures frantsesez: Indian Palace
2014 My Old Lady Israel Horovitz --
2015 The Lady in the Van Nicholas Hytner BBC Film gaztelaniaz: The lady in the van
frantsesez: La dame à la camionnette
2015 The Second Best Exotic Marigold Hotel John Madden Blueprint Pictures gaztelaniaz: El nuevo exótico Hotel Marigold
frantsesez: Indian Palace 2
2019 Downton Abbey Michael Engler Carnival Films
2021 A Boy Called Christmas Gil Kenan -- gaztelaniaz: El chico que salvó la Navidad
frantsesez: Un garçon nommé Noël
2022 Downton Abbey: A New Era Simon Curtis Carnival Films frantsesez: Downton Abbey 2 : Une nouvelle ère
2023 The Miracle Club Thaddeus O'Sullivan Zephyr Films frantsesez: Le Club des miracles

Pertsonaiak

aldatu
Urtea Filma Pertsonaia
1956 Child in the House Festako gonbidatua
1958 Nowhere to Go Bridget Howard
1962 Go To Blazes Chantal
1963 The V.I.P.s Miss Mead
1964 The Pumpkin Eater Philpot
1965 Othello Desdemona
Young Cassidy Nora
1967 The Honey Pot Sarah Watkins
1968 Hot Millions Patty Terwilliger Smith
1969 The Prime of Miss Jean Brodie Jean Brodie
Oh! What a Lovely War Music Hall Star
1972 Travels with My Aunt Aunt Augusta
1973 Love and Pain and the Whole Damn Thing Lila Fisher
1976 Murder by Death Dora Charleston
1978 Death on the Nile Miss Bowers
California Suite Diana Barrie
1981 Quartet Lois Heidler
Clash of the Titans Thetis
1982 Evil Under the Sun Daphne Castle
The Missionary Lady Isabel Ames
Better Late Than Never Miss Anderson
1984 A Private Function Joyce Chilvers
Lily in Love Lily Wynn
1985 A Room with a View Charlotte Bartlett
1987 The Lonely Passion of Judith Hearne Judith Hearne
Talking Heads Susan
1991 Hook Wendy Darling
1992 Sister Act Mother Superior
1993 Sister Act 2: Back in the Habit
The Secret Garden Mrs. Medlock
1995 Richard III Duchess of York
1996 The First Wives Club Gunilla Garson Goldberg
1997 Washington Square Aunt Lavinia Penniman
1999 The Last September Lady Myra Naylor
Tea With Mussolini Lady Hester Random
Curtain Call Lily Gale
David Copperfield Betsey Trotwood
2001 Gosford Park Constance, Countess of Trentham
Harry Potter and the Philosopher's Stone Minerva McGonagall
2002 Divine Secrets of the Ya-Ya Sisterhood Caro Eliza Bennett
Harry Potter and the Chamber of Secrets Minerva McGonagall
2003 My House in Umbria Emily Delahunty
Skin Mother
2004 Harry Potter and the Prisoner of Azkaban Minerva McGonagall
Ladies in Lavender Janet Widdington
2005 Harry Potter and the Goblet of Fire Minerva McGonagall
Keeping Mum Grace Hawkins
2007 Becoming Jane Lady Gresham
Harry Potter and the Order of the Phoenix Minerva McGonagall
2008 Harry Potter and the Half-Blood Prince Minerva McGonagall
2009 From Time to Time
2011 Harry Potter and the Deathly Hallows Minerva McGonagall

Oscar Sarietarako izendapenak

aldatu
Urtea Kategoria Filma Emaitza
2001 Emakumezko bigarren aktore onenaren Oscar Saria Gosford Park Izendatua
1986 Emakumezko bigarren aktore onenaren Oscar Saria A Room with a View Izendatua
1978 Emakumezko bigarren aktore onenaren Oscar Saria California Suite Garailea
1972 Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria Travels with My Aunt Izendatua
1969 Emakumezko aktore onenaren Oscar Saria The Prime of Miss Jean Brodie Garailea
1965 Emakumezko bigarren aktore onenaren Oscar Saria Othello Izendatua

Oharrak

aldatu
  1. Emakumezko aktore onena 1970ean (The Prime of Miss Jean Brodie), 1985ean (A Private Function), 1987an (A Room with a View) eta 1989an (The Lonely Passion of Judith Hearne); bigarren mailako emakumezko aktore onena 2000n (Tea with Mussolini); eta ohorezko bi sari, 1993an (Special Lifetime Achievement Award) eta 1996an (Academy Fellowship) [1]

Erreferentziak

aldatu
  1. a b «Maggie Smith» IMDb (Noiz kontsultatua: 2020-08-15).
  2. Fisher, Luchina. Dame Maggie Smith, venerable British actress, dies at 89. abcnews.go.com (Noiz kontsultatua: 2024-9-27).
  3. Actress Maggie Smith, star of stage, film and ‘Downton Abbey,' has died aged 89. nbcnewyork.com (Noiz kontsultatua: 2024-9-27).
  4. a b c d (Ingelesez) Maggie Smith. britannica.com (Noiz kontsultatua: 2024-9-27).
  5. a b c Dame Maggie Smith obituary: A piercing presence on stage and screen. bbc.com (Noiz kontsultatua: 2024-9-27).
  6. Iridoy Alzelai, Urko. Maggie Smith aktorea hil da, 89 urterekin. Berria, 2024ko irailak 27, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2024-9-28).

Kanpo estekak

aldatu