Zuhaitz aparteko
Zuhaitz apartekoa[1][2][3] dendrologiaren, historiaren, kulturaren edo paisaiaren aldetik nabarmena den zuhaitza da. Hego Euskal Herrian, halako zuhaitzek babes berezia dute legearen aldetik, kalterik gabe iraun dezaten.
Euskal Autonomia Erkidegoko zuhaitz apartekoak
aldatuEuskal Autonomia Erkidegoan, zuhaitz apartekoa da Eusko Jaurlaritzak zuhaitz nabarmen hauei emandako izendapen juridikoa.[1] Neurriagatik, adinagatik, historiagatik, edertasunagatik edo kokapenagatik ezohiko ezaugarriak dituzten zuhaitz aleak babesteko helburua du izendapen horrek. Zuhaitz apartekoen izendapena Euskal Autonomia Erkidegoko Natura Babesteko Legean arautu zen, 1994an.[4]
Guztira 26 arbola izendatu dira zuhaitz apartekotzat, Eusko Jaurlaritzaren 265/1994 Dekretuaren eta 23/1997 Dekretuaren bitartez.
Euskal Autonomia Erkidegoko zuhaitz apartekoen zerrenda
aldatuHona hemen zuhaitz apartekoen zerrenda osoa, izendatzeko dekretuan emandako xehetasunekin.[1][4]
Zenbakia | Espeziea | Probintzia | Udalerria | Kokalekua | UTM | Ezaugarri aipagarriak |
---|---|---|---|---|---|---|
1. zuhaitz apartekoa - Altubeko haritza | Quercus robur (haritz kanduduna) | Araba | Zuia | Altubeko mendatetik hurbil dago, herri onurako 734. basoan, «El Fresnal» izenaz ezaguna den alderdian. | 30 T-WN-087.628 | Tamaina eta edertasuna. |
2. zuhaitz apartekoa - Santa Teodosiako lizarra | Fraxinus excelsior (lizar arrunta) | Araba | Harana | Entziako partzuergoko Done Bikendi Haranan, herri onurako 640. basoan, La Dehesa izenekoan, Santa Teodosiako baselizaren ondoan dago. Baselizaren ipar-mendebaldeko muturretik hurbilen dagoen zuhaitza aukeratu da. | 30 T-WN-526.351 | Neurriak. |
3. zuhaitz apartekoa - Lantarongo pinazi-pinua | Pinus pinea (pinazi-pinua) | Araba | Lantaron | Ebro ibaiaren ezkerreko urbazterrean dago, 122. eskualde errepideko 38. km-an, lursailak banatzeko 19 eta 20. mugarrien artean. | 30 T-VN-994.306 | Espezie honetako berezko baso bakarra da Euskal Herrian. |
4. zuhaitz apartekoa, Gasteizko sekuoia erraldoia | Sequoiadendron giganteum (sekuoia erraldoia) | Araba | Gasteiz | Gasteizko Magdalena kaleko 12. zenbakiko etxearen lorategian dago, ursulinen ikastetxearen ondoan. | 30 T-WN-264.439 | Tamaina eta edertasuna. |
5. zuhaitz apartekoa- Artziniegako artea | Quercus ilex ilex (artea) | Araba | Artziniega | Arteko Andre Mariaren santutegiko lorategietan dago. | 30 T-VN-890.752 | Tamaina eta historia. |
6. zuhaitz apartekoa - Garaiko artea | Quercus ilex ilex (artea) | Bizkaia | Garai | Etxeita baserriaren lurretan dago, Santa Kataliñeko baselizaren parean. | 30 T-WN-306.833 | Simetria, edertasuna, hostailaren trinkotasuna eta hazkuntzaren ondoriozko morfologia berezia. |
7. zuhaitz apartekoa - San Romango artea | Quercus ilex ilex (artea) | Bizkaia | Muxika | San Roman auzoan dago. | 30 T-WN-236.923 | Tamaina, edertasuna, hostailaren trinkotasuna eta hazkuntzaren ondoriozko morfologia berezia. |
8. zuhaitz apartekoa - Artzentalesko zuhaitz apartekoa | Quercus x andegavensis (Q. roburren eta Q. pyrenaicaren hibridoa, hau da, haritz kandudunaren eta ametz arruntaren arteko hibridoa) | Bizkaia | Artzentales | San Migel auzoko La Zarzuela finkaren lurretan dago. | 30 T-VN-822.891 | Tamaina eta taxua. |
9. zuhaitz apartekoa - Arimekortako arteak | Taxus baccata (hagina) | Bizkaia | Zeanuri | Arimekortako larre-tokietan dago. | 30 T-WN-192.657 | Tamaina eta edertasuna. |
10. zuhaitz apartekoa - Arimekortako arteak | Taxus baccata (hagina) | Bizkaia | Zeanuri | Arimekortako larre-tokietan dago. | 30 T-WN-191.662 | Tamaina eta edertasuna. |
11. zuhaitz apartekoa - Begosastiako artea | Quercus ilex ilex (artea) | Gipuzkoa | Aizarnazabal | Aspiazu baserritik hurbil dago, Begosastia izeneko lekuan. | 30 T-WN-612.907 | Neurri apartekoak eta tankera. |
12. zuhaitz apartekoa - Olazko artea | Quercus ilex ilex (artea) | Gipuzkoa | Mutriku | Olatz auzoan dago, Abeletxe baserritik hurbil. | 30 T-WN-474.931 | Tamaina eta kokalekua. |
13. zuhaitz apartekoa - Garateko artelatza | Quercus suber (artelatza) | Gipuzkoa | Getaria | Garateko mendatean dago, Kajuategi baserrirako hegalean. | 30 T-WN-649.931 | Diametroa 1,5 m-koa du, Gipuzkoako handiena alegia. |
14. zuhaitz apartekoa - Bidausoroko izeia | Pseudotsuga menziesii (Douglas izeia) | Gipuzkoa | Albiztur | Bidausoro mendiaren ipar-ekialdeko hegalean dago, Tolosako udal mugartean. | 30 T-WN-711.747 | 55 m-ko altuera eta 18 m3 erreal. |
15. zuhaitz apartekoa -Olaso dorreko magnolia | Magnolia grandiflora (magnolia lorandia) | Gipuzkoa | Bergara | Monzon familiarena den Olaso dorrearen lorategian dago. | 30 T-WN-477.742 | Tamaina eta edertasuna. |
16. zuhaitz apartekoa - Angostoko arte zin egitekoa | Quercus ilex (artea) | Araba | Gaubea | Angostoko Amaren Monasterioaren inguruan, Villanañen. | 30 T-VN-4942.47438 | Antzina, haren adaburuaren azpian egiten ziren Gaubea haraneko zaldun aitoren semeen bilkurak. |
17. zuhaitz apartekoa - Ondategiko haritza | Quercus robur (haritz kanduduna) | Araba | Zigoitia | Ondategi herrian dago. | 30 T-WN-5217.47560 | Tamaina eta edertasuna. |
18. zuhaitz apartekoa - Izarrako hagina | Taxus baccata (hagina) | Araba | Urkabustaiz | Izarran, museoaren ondoan, aisia- eta olgeta-eremuan dago. | 30 T-WN-5080.47560 | Edertasuna. |
19. zuhaitz apartekoa - Antoñanako hagina | Taxus baccata (hagina) | Araba | Kanpezu | Soila mendiaren ekialdeko hegiko amilburu harritsuan dago, Antoñanan. | 30 T-WN-5479.47270 | Aparteko neurriak eta itxura. |
20. zuhaitz apartekoa - Antoñanako ezkia | Tilia platyphyllos (ezki hostozabala) | Araba | Kanpezu | Soila mendiaren ekialdeko hegiko amilburu harritsuan dago, Antoñanan. | 30 T-WN-5479.47272 | Aparteko neurriak eta itxura. |
21. zuhaitz apartekoa - Berioko artea | Quercus ilex (artea) | Gipuzkoa | Donostia | Ibaeta auzoan dago, Zarautz hiribidean unibertsitate fakultateetako bidea hartu eta Berio pasealekuan gora jota. | 30 T-WN-5800.47955 | Oso tamaina handikoa da, eta ingurua guztiz hirituta dago. |
22. zuhaitz apartekoa - Berioko haritza | Quercus robur (haritz kanduduna) | Gipuzkoa | Donostia | Beriotik behera Igarako industrialdera jaisten den hegiaren goiko aldean dago, Unión Farmacéutica Guipuzcoanaren pabilioiaren ostean. | 30 T-WN-5801.47950 | Tamaina. |
23. zuhaitz apartekoa - Eguzki parkeko gingkoa | Ginkgo biloba (ginkgoa) | Gipuzkoa | Hernani | Eguzki parkean dago, jubilatuen etxearen ondoan. | 30 T-WN-5833.47909 | Tamaina eta edertasuna. |
24. zuhaitz apartekoa - Altzoko pagoa |
Fagus sylvatica (pagoa) | Gipuzkoa | Altzo | Oiarbide baserritik 150 metrora. | 30 T-WN-5760.47726 | Tamaina eta edertasuna. |
25. zuhaitz apartekoa - Pagoetako hagina | Taxus baccata (hagina) | Gipuzkoa | Aia | Pagoetako parkean, Sagastizabal baserriaren inguruan. | 30 T-WN-5671.47874 | Tamaina eta adaburuaren itxura. |
26. zuhaitz apartekoa - Monterrongo sekuoia | Sequoiadendron giganteum (sekuoia) | Gipuzkoa | Arrasate | Monterron parkean dago, Arrasaten. | 30 T-WN-5414.47685 | Tamaina eta edertasuna. |
Nafarroa Garaiko zuhaitz apartekoak
aldatuNafarroako Foru Erkidegoan, monumentu natural da Nafarroako Gobernuak zuhaitz nabarmen hauei emandako izendapen juridikoa. Dendrologiaren, historiako nabarmentasunaren, zientzia nahiz kultura arloko interesaren edo paisaia kalitatearen aldetik duten berezitasuna dela kausa dagoeneko gizartearen jokabidean babes birtuala baduten eta mendian nahiz hiri inguruneetan errespetatuak diren zuhaitz ale edo talde jakin batzuk babestea du helburu izendapen horrek.[5]
Monumentu natural izendapenak, zuhaitzak ez ezik, izadiko beste edozein elementu aparteko —berezia, bakana edo ederra delako, babes berezia merezi duena— babesteko ere balio du. Espainiako Gobernuak 1991an arautu zuen monumentu natural izendapena, Landaredia, Basa Fauna eta Habitat Naturalak Kontserbatzearen gaineko Legean.[6]
Nafarroa Garaiko zuhaitz apartekoen zerrenda
aldatuHona hemen Nafarroa Garaian monumentu natural izendatuta dauden 31 zuhaitz apartekoen zerrenda osoa.[5][7]
- Eraulgo artea (11 metro, 1,3 metroko diametroa, 500 urtetik gora)
- Hiru Hankako artea (15,5 metro, 2,45 metroko diametroa, 800 urtetik gora) Barrualdea hutsik daauka, eta hiru oinarriren gainean eusten da; hortik bere izena.
- Cabregako arteak
- Corellako arteak
- El Centinela
- Arralako ametza
- Leartzako ametzak
- Kisulabeko haritza (10 metroko perimetroa, Jauntsarats),[8]
- Beheitikolandako haritza (8,7 metroko perimetroa, Jauntsarats)[9]
- Jauntsarasko haritza
- Jauntsarasko haritza
- Eltzaburuko haritza
- El Bocaleko haritza
- Garaioako haritza
- Hiru Besangako pagoa
- Nabalako pagoa
- Paraguardasol
- Oriongo hurritzak
- Lodosako zurzuriak
- Errotako Presako sahatsa
- Oriongo astigarra
- Erriberriko Gazteluko marugatzea
- Azparrengo elorria
- Gardeko intxaurrondoa
- Auztegiko izeia
- Leitzalarreko izeiak
- Diputazio Jauregiko sekuoia
- Magisterio Eskolako sekuoia
- Bertizko zedroa
- Ekiza Etxaldeko ipurua
- Surioko pinuak
- Otsaportilloko hagina
- Auztegiko hagina
Iparraldeko zuhaitz apartekoak
aldatuIparraldean daude hiru zuhaitz aparteko hauek:[10]
Kokapena | Perimetroa | Altuera |
Baiona, Zedroaren plaza | 7,05 m | 27 m |
Biarritz, Marion parkea | 6,40 m | 32,40 m |
Uhartehiri, gaztelua | 9,60 m | 46,40 m |
Hauek dira Pirinio Atlantikoak departamentuko beste zuhaitz aparteko batzuk:[10]
Kokapena | Perimetroa | Altuera |
Lys, Caillau landetxea | 11,80 m | 14 m |
Asson, Laborde landetxea (chez Jean Pédestarrès) | 9 m | 16,60 m |
Paue, garai bateko "Les Bruyères", hipodromotik gertu | 8 m | ~30 m |
Paue, Villa Formose | 7,80 m | 44,30 m |
Lys, Casamayou landetxea | 7,70 m | 17,20 m |
Escos, gazteluko parkea | 7,60 m | 33,20 m |
Asson, Abère-ko gaztelua | 7,40 m | 38,50 m |
Paue, La Ville du Midi egoitza (Baradat etorbidea) | ~7,40 m | 34 m |
Paue, Besson Plaza | 6,85 m | 42 m |
Gan, Tolou Gaztelua | 6,70 m | 32,40 m |
Bizanos, 34, Tarbeseko errepidea | 6,70 m | 28,80 m |
Narcastet, lojamendu-zentroa (aireztapen zentroa) | 6,60 m | 43,30 m |
Laruns, Laruns | ~6,50 m | 51,60 m |
Salies-de-Béarn, Kasinoa | 6,50 m | 43,40 m |
Mazères-Lezons, the drilling well, North the Francis Miot's boutique | ~6,50 m | 30,50 m |
Bosdarros, crossing of Chemin Goaillard and road to Rébénacq | ~6,50 m | 17,80 m |
Erreferentziak
aldatu- ↑ a b c Eusko Jaurlaritzaren 265/1994 Dekretua, 1994ko maiatzaren 16koa, Euskal Autonomia Erkidegoko zuhaitz batzuk zuhaitz apartekotzat jotzen dituena. Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria, 108. zenbakia, 1995-06-08.
- ↑ Oihane, Lakar Iraizoz. (2008-05-01). «Erabilera anitzeko arboretum-a Leioan» Zientzia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-05-16).
- ↑ «Iritsi da urteroko hitzordua: Zuhaitz Eguna» Mendirizmendi.com (Mendiriz Mendi Elkartea) 2017-02-09 (Noiz kontsultatua: 2021-05-16).
- ↑ a b Eusko Jaurlaritzaren 23/1997 Dekretua, 1997ko otsailaren 11koa, Euskal Autonomi Erkidegoko zuhaitz apartekoen bigarren izendapena egiteko dena. Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria, 38. zenbakia, 1997-02-25.
- ↑ a b Nafarroako Gobernuaren 165/1991 Foru Dekretua, 1991eko apirilaren 25ekoa, Nafarroako zenbait zuhaitz berezi natur monumentu deklaratu eta horien babes araubidea ezartzen duena. Nafarroako Aldizkari Ofiziala, 6. zenbakia, 1991-05-17.
- ↑ Espainiako Gobernuaren 4/1989 Legea, 1989ko martxoaren 27koa, Landaredia, Basa Fauna eta Habitat Naturalak Kontserbatzearen gainekoa. Espainiako Aldizkari Ofiziala, 1989-03-28.
- ↑ Nafarroako Gobernuaren 926/1996 Foru Agindua, 1996ko irailaren 6koa, Ingurugiro, Lurraldearen Antolamendu eta Etxebizitza kontseilariak emana, Nafarroako naturagune, habitat eta erabilera publikoko mendien lehen inbentarioa onesten duena. Nafarroako Aldizkari Ofiziala, 147. zenbakia, 1996-12-04.
- ↑ «Jauntsarasko haritza 1 (Kisulabeko Haritza) | Euskal-Herria.Org» www.euskal-herria.org (Noiz kontsultatua: 2021-05-16).
- ↑ «Jauntsaratsko haritza 2 (Beheitiko Landako Haritza) | Euskal-Herria.Org» www.euskal-herria.org (Noiz kontsultatua: 2021-05-16).
- ↑ a b «Arbres monumentaux en Pyrénées-Atlantiques» www.monumentaltrees.com (Noiz kontsultatua: 2021-05-17).
Kanpo estekak
aldatu- Mundu mailako zuhaitz apartekoen mapa. monumentaltrees.com